Re: [www-tr-gc] "Proprietary software" ifadesi

[Sonmez Kartal]

   "Kısıtlı yazılım" deyimini kullanmanızı rica ediyorum.

   "Proprietary software" deyimindeki iyelik anlamından öte iyelerin
   getirdikleri birtakım kısıtlamalara karşı özgür yazılım ortaya
   çıkmıştır.

Özgür Yazılım derneğinin tanımına göre özgür olmayan bütün yazılımlar
kullanıcılarını çaresiz bırakıyorlar.  Fakat, bu çaresizliği yazılımın
kendisi değil, onu mülk edinen kişi ve/veya kuruluşlar kullandıkları
"kısıtlayıcı" lisanslar ile sağlıyorlar.  "Kısıtlayıcı yazılım"
kısıtlayının yazılım olduğu noktasında kalıyor.  Bence, özgür olmayan
yazılımları geliştirenleri, yazılımları, kullanıcıları kısıtlayan
lisanslar ile "mülk" edinen kişileri yok saymak özgür yazılım
hareketine göre sorumsuz bir davranış.  Kısıtlayıcı lisans ile
kullanıcılarını, en azından bana göre mağdur bırakmış kimselere ait
olan yazılımları "kısıtlayıcı" olarak nitelendirmek o yazılımı
kötüleyen bir davranış ama kötüleme davranışın kaynağını yok sayan bir
tavırdır.

Özgür ve özgür olmayan yazılım gruplarının sayfasındaki çevirilerde de
kısıtlama değil de mülk ve birisine ait kelimelerine karşılık düşen
çeviriler kullanılmış.  Evet, özgür olmayan yazılımlarının bir çoğunun
bir sahibi var.  O sahip kitlesi de özgür yazılım hareketinin
hedefidir.  rms, yazılımların kaynak kodu olmadığı için değil
(kısıtlı), kaynak kodunu dağıtmayan sahiplerine (mülk sahipleri)
kızdığı için bu hareketi başlatmadı mı?  Artık sorunun, yazılımın
teknik özelliklerinin değil, hangi düşüncelerle hazırlanıp,
paylaşıldığını, kullanıldığını ve ne kadar yardım sever olduğunu
doğruca idrak etmek gerekiyor.

Benim için "kısıtlı yazılım", açık kaynak görüşüne göre "kapalı"
deyimine denk geliyor.  Özgür yazılım hareketinde kısıtlayıcı
lisanslar var.  Kısıtlayıcı lisanslar ile mülk edinilmiş "mülk"
yazılımlar var.

Neden basitçe "restricted" değil de "proprietary" ile nitelendirdiler?

   Özgür yazılımlar "public domain" yazılımlar gibi başı boş değillerdir,
   iyeleri vardır ve diğer herkes bu iyelerin kendilerine verdikleri
   haklar çerçevesinde özgür yazılımlardan faydalanabilirler.

Özgür yazılımlar, "copyleft" lisanslar ile "kendi kendilerinin"
başlarını boş bırakmıyorlar.

Özgür yazılımların bir tane iyesi vardır, o da genellikle Genel Kamu
Lisansı'dır.  (GPL)

Öz bir değerlendirme ile de özgürlüğün bir başka nesneden
edinelemeyeceği sonucuna ulaşabiliriz.  Lisansı ile birlikte
tutulabilecek tek yazılımlar da sadece özgür yazılımlardır.  Mülk
yazılımlar, bir başkasının mülkü oldukları için kısıtlı olarak ifade
etmek bir çok şeyi göz ardı etmek oluyor.

Bana göre kısıtlı yazılım ifadesi, özgür olmayan yazılımları ifade
etmek için kabul edilemez.