www/philosophy/po shouldbefree.pl.po

[Jan Owoc]

CVSROOT:        /web/www
Module name:    www
Changes by:     Jan Owoc <jsowoc>       10/06/25 15:14:55

Added files:
        philosophy/po  : shouldbefree.pl.po 

Log message:
        Polish translation of philosophy/shouldbefree.html by Marcin Wolak and 
Jan Owoc,
        based on existing translation by Radosław Moszczyński from 2005 and 
Wojciech Kotwica from 2005, 2006.

CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/shouldbefree.pl.po?cvsroot=www&rev=1.1

Patches:
Index: shouldbefree.pl.po
===================================================================
RCS file: shouldbefree.pl.po
diff -N shouldbefree.pl.po
--- /dev/null   1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ shouldbefree.pl.po  25 Jun 2010 15:14:51 -0000      1.1
@@ -0,0 +1,683 @@
+# Polish translation of http://www.gnu.org/philosophy/shouldbefree.html
+# Copyright (C) 2010 Free Software Foundation, Inc.
+# This file is distributed under the same license as the gnu.org article.
+# autor, rok.
+# Radosław Moszczyński, 2005.
+# Wojciech Kotwica <address@hidden>, 2005, 2006.
+# Marcin Wolak <address@hidden>, 2010.
+# Jan Owoc <address@hidden>, 2010.
+#
+msgid ""
+msgstr ""
+"Project-Id-Version: shouldbefree.html\n"
+"POT-Creation-Date: 2009-10-15 16:26-0300\n"
+"PO-Revision-Date: \n"
+"Last-Translator: Jan Owoc <address@hidden>\n"
+"Language-Team: shouldbefree.html <address@hidden>\n"
+"MIME-Version: 1.0\n"
+"Content-Type: text/plain; charset=UTF-8\n"
+"Content-Transfer-Encoding: 8bit\n"
+
+# type: Content of: <title>
+msgid "Why Software Should Be Free - GNU Project - Free Software Foundation 
(FSF)"
+msgstr "Dlaczego oprogramowanie powinno być wolne - Projekt GNU - Fundacja 
Wolnego Oprogramowania (FSF)"
+
+# type: Content of: <h2>
+msgid "Why Software Should Be Free"
+msgstr "Dlaczego oprogramowanie powinno być wolne "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "by <a href=\"http://www.stallman.org/\";><strong>Richard 
Stallman</strong></a>"
+msgstr "<a href=\"http://www.stallman.org/\";><strong>Richard 
Stallman</strong></a>"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "(Version of April 24, 1992)"
+msgstr "(wersja z 24 kwietnia 1992)"
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Introduction"
+msgstr "Wstęp"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The existence of software inevitably raises the question of how 
decisions about its use should be made.  For example, suppose one individual 
who has a copy of a program meets another who would like a copy.  It is 
possible for them to copy the program; who should decide whether this is done? 
The individuals involved? Or another party, called the &ldquo;owner&rdquo;?"
+msgstr "Fakt istnienia programów komputerowych w nieunikniony sposób otwiera 
kwestię sposobu podejmowania decyzji co do ich użytkowania. Wyobraźmy sobie 
na przykład, że ktoś posiadający kopię programu spotyka kogoś, kto takową
 kopię chciałby mieć. Mają oni przy tym możliwość jej zrobienia. Kto 
powinien decydować o tym, czy będzie ona rzeczywiście wykonana? 
Zainteresowane osoby? A może ktoś inny, nazywany 
&bdquo;właścicielem&rdquo;? "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Software developers typically consider these questions on the 
assumption that the criterion for the answer is to maximize developers' 
profits. The political power of business has led to the government adoption of 
both this criterion and the answer proposed by the developers: that the program 
has an owner, typically a corporation associated with its development."
+msgstr "Twórcy programów zwykle rozważają te pytania zakładając, że 
odpowiednie kryterium dla ich rozstrzygnięcia to maksymalizowanie ich zysków. 
Polityczne wpływy biznesu doprowadziły do tego, że rząd przyjął zarówno 
to kryterium, jak również rozwiązanie wysunięte przez twórców, które 
mówi, że program ma właściciela, zazwyczaj korporację zaangażowaną w 
jego rozwój."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I would like to consider the same question using a different criterion: 
the prosperity and freedom of the public in general."
+msgstr "Chciałbym rozważyć to samo pytanie używając innego kryterium: 
dobrobytu i wolności całego społeczeństwa. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This answer cannot be decided by current law&mdash;the law should 
conform to ethics, not the other way around.  Nor does current practice decide 
this question, although it may suggest possible answers.  The only way to judge 
is to see who is helped and who is hurt by recognizing owners of software, why, 
and how much.  In other words, we should perform a cost-benefit analysis on 
behalf of society as a whole, taking account of individual freedom as well as 
production of material goods."
+msgstr "O rozstrzygnięciu tych kwestii nie może decydować dzisiejsze prawo, 
jako że prawo powinno dostosowywać się do zasad etycznych, a nie na odwrót. 
Nie rozstrzygają ich także obecne praktyki, chociaż mogą one zasugerować 
możliwe rozwiązania. Jedynym sposobem na rozstrzygnięcie jest stwierdzenie 
kto zyskuje, a kto traci na uznawaniu praw właścicieli oprogramowania, a 
także dlaczego i w jakim stopniu. Innymi słowy, powinniśmy przeprowadzić 
analizę zysków i strat w imieniu całego społeczeństwa, uwzględniając w 
niej wolność jednostek oraz produkcję dóbr materialnych. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "In this essay, I will describe the effects of having owners, and show 
that the results are detrimental.  My conclusion is that programmers have the 
duty to encourage others to share, redistribute, study, and improve the 
software we write: in other words, to write <a 
href=\"/philosophy/free-sw.html\">&ldquo;free&rdquo; software</a>.<a 
href=\"#f1\">(1)</a>"
+msgstr "Zamierzam w tym eseju opisać rezultaty, jakie niesie za sobą 
uznawanie właścicieli i pokazać, że są one szkodliwe. Udowodnię, że 
programiści powinni zachęcać innych do redystrybucji i&nbsp;dzielenia się 
pisanymi przez nas programami, do ich studiowania i&nbsp;ulepszania. Innymi 
słowy, powinni pisać <a href=\"/philosophy/free-sw.html\">&bdquo;wolne&rdquo; 
oprogramowanie</a>.<a href=\"#f1\">(1)</a>"
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "How Owners Justify Their Power"
+msgstr "Jak właściciele usprawiedliwiają swoją władzę"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Those who benefit from the current system where programs are property 
offer two arguments in support of their claims to own programs: the emotional 
argument and the economic argument."
+msgstr "Ludzie korzystający na obecnym systemie, w którym programy są 
własnością, przedstawiają dwa argumenty na poparcie swoich roszczeń: 
emocjonalny i ekonomiczny. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The emotional argument goes like this: &ldquo;I put my sweat, my heart, 
my soul into this program.  It comes from <em>me</em>, it's 
<em>mine</em>!&rdquo;"
+msgstr "Argument emocjonalny brzmi tak: &bdquo;Przelałem w ten program swój 
pot, serce i duszę. <em>Ja</a> go stworzyłem, jest <em>mój</em>!&rdquo;"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This argument does not require serious refutation.  The feeling of 
attachment is one that programmers can cultivate when it suits them; it is not 
inevitable.  Consider, for example, how willingly the same programmers usually 
sign over all rights to a large corporation for a salary; the emotional 
attachment mysteriously vanishes.  By contrast, consider the great artists and 
artisans of medieval times, who didn't even sign their names to their work.  To 
them, the name of the artist was not important.  What mattered was that the 
work was done&mdash;and the purpose it would serve.  This view prevailed for 
hundreds of years."
+msgstr "Ten argument nie jest trudny do odparcia. Uczucie przywiązania 
programiści mogą w&nbsp;sobie pielęgnować gdy jest im to na rękę, nie 
jest czymś nieodłącznym. Zwróćmy na przykład uwagę, z&nbsp;jaką chęcią
 ci sami programiści zrzekają się zazwyczaj wszystkich swoich praw na rzecz 
jakiejś dużej korporacji, gdy im się za to zapłaci&nbsp;– przywiązanie 
emocjonalne znika jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Spójrzmy dla 
odmiany na wielkich artystów i&nbsp;rzemieślników średniowiecza, którzy 
nawet nie podpisywali swoich prac. Dla nich nazwisko twórcy nie miało 
znaczenia. Ważne było dzieło oraz fakt, że jest gotowe, a&nbsp;także 
funkcja, którą pełniło. Taki pogląd panował przez setki lat."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The economic argument goes like this: &ldquo;I want to get rich 
(usually described inaccurately as &lsquo;making a living&rsquo;), and if you 
don't allow me to get rich by programming, then I won't program.  Everyone else 
is like me, so nobody will ever program.  And then you'll be stuck with no 
programs at all!&rdquo; This threat is usually veiled as friendly advice from 
the wise."
+msgstr "Argument ekonomiczny brzmi następująco: &bdquo;Chcę być bogaty 
(zazwyczaj nieprecyzyjnie mówią &bdquo;chcę mieć się z czego 
utrzymać&rdquo;), a jeśli nie dacie mi się wzbogacić na programowaniu, to 
nie będę tego robił. Wszyscy myślą jak ja, więc nikt nie będzie nigdy 
programował. A wtedy zostaniecie bez żadnych programów!&rdquo; Ta pogróżka 
występuje zwykle pod przykrywką przyjacielskiej rady od mądrzejszego. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I'll explain later why this threat is a bluff.  First I want to address 
an implicit assumption that is more visible in another formulation of the 
argument."
+msgstr "Wyjaśnię później, dlaczego ta pogróżka to blef. Najpierw chcę 
się zająć pewnym domyślnym założeniem, które jest bardziej widoczne 
w&nbsp;innym sformułowaniu tego argumentu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This formulation starts by comparing the social utility of a 
proprietary program with that of no program, and then concludes that 
proprietary software development is, on the whole, beneficial, and should be 
encouraged.  The fallacy here is in comparing only two 
outcomes&mdash;proprietary software vs. no software&mdash;and assuming there 
are no other possibilities."
+msgstr "Sformułowanie to zaczyna się od porównania stopnia społecznej 
użyteczności programów objętych restrykcyjną licencją i&nbsp;braku 
programów. Następnie dochodzi się w&nbsp;nim do wniosku, że tworzenie 
oprogramowania objętego taką licencją jest w&nbsp;sumie korzystne 
i&nbsp;powinno się je popierać. Błąd tkwi tutaj w&nbsp;porównywaniu tylko 
dwóch rozwiązań&nbsp;– oprogramowanie własnościowe albo brak 
oprogramowania&nbsp;– i&nbsp;zakładaniu, że inne możliwości nie istnieją
."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Given a system of software copyright, software development is usually 
linked with the existence of an owner who controls the software's use.  As long 
as this linkage exists, we are often faced with the choice of proprietary 
software or none.  However, this linkage is not inherent or inevitable; it is a 
consequence of the specific social/legal policy decision that we are 
questioning: the decision to have owners.  To formulate the choice as between 
proprietary software vs. no software is begging the question."
+msgstr "Jeśli istnieje system praw autorskich obejmujący oprogramowanie, to 
pisanie programów związane jest zazwyczaj z istnieniem właściciela 
kontrolującego sposób, w&nbsp;jaki program jest używany. Tak długo, jak 
istnieje ten związek, musimy często wybierać pomiędzy oprogramowaniem 
objętym restrykcyjną licencją a brakiem oprogramowania. Ten związek nie 
jest jednak nieodłączny ani nieunikniony, jest konsekwencją konkretnej 
decyzji społecznej lub prawnej, którą poddajemy tutaj w&nbsp;wątpliwość: 
decyzji o uznawaniu właścicieli. Formułowanie całej kwestii jako wyboru 
pomiędzy oprogramowaniem objętym licencją a brakiem oprogramowania to 
przyjmowanie za prawdziwe czegoś, co nie zostało udowodnione."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The Argument against Having Owners"
+msgstr "Przeciwko istnieniu właścicieli"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The question at hand is, &ldquo;Should development of software be 
linked with having owners to restrict the use of it?&rdquo;"
+msgstr "Bieżąca kwestia brzmi: Czy rozwój oprogramowania powinien być 
powiązany z istnieniem właścicieli, którzy ograniczają jego użytkowanie?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "In order to decide this, we have to judge the effect on society of each 
of those two activities <em>independently</em>: the effect of developing the 
software (regardless of its terms of distribution), and the effect of 
restricting its use (assuming the software has been developed).  If one of 
these activities is helpful and the other is harmful, we would be better off 
dropping the linkage and doing only the helpful one."
+msgstr "Aby ją rozstrzygnąć, musimy osobno ocenić społeczne efekty obu 
tych rzeczy: tworzenia oprogramowania (niezależnie od warunków jego 
dystrybucji) oraz ograniczania jego użytkowania (zakładając, że zostało 
ono stworzone). Jeśli jedna z&nbsp;nich daje użyteczne rezultaty, 
a&nbsp;druga jest szkodliwa, to korzystniejsze dla nas byłoby przerwanie zwią
zku między nimi i&nbsp;kontynuowanie tylko tej pierwszej."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "To put it another way, if restricting the distribution of a program 
already developed is harmful to society overall, then an ethical software 
developer will reject the option of doing so."
+msgstr "Innymi słowy, jeśli ograniczanie użytkowania istniejącego programu 
jest szkodliwe dla całego społeczeństwa, to postępujący etycznie 
programista nie będzie tego robił."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "To determine the effect of restricting sharing, we need to compare the 
value to society of a restricted (i.e., proprietary) program with that of the 
same program, available to everyone.  This means comparing two possible worlds."
+msgstr "Żeby ustalić skutki, które niesie za sobą ograniczanie dzielenia 
się programami, musimy porównać wartość, jaką przedstawia dla 
społeczeństwa program ograniczony (tzn. objęty restrykcyjną licencją) 
z&nbsp;wartością tego samego programu, tyle że wolnego. Oznacza to 
porównanie dwóch alternatywnych światów. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This analysis also addresses the simple counterargument sometimes made 
that &ldquo;the benefit to the neighbor of giving him or her a copy of a 
program is cancelled by the harm done to the owner.&rdquo; This counterargument 
assumes that the harm and the benefit are equal in magnitude.  The analysis 
involves comparing these magnitudes, and shows that the benefit is much 
greater."
+msgstr "Ta analiza dotyka również pojawiającego się czasami prostego 
kontrargumentu, który mówi, że &bdquo;korzyść, jaką odnoszą osoby z 
tytułu dzielenia się programami z innymi jest równoważona przez szkodę, 
którą ponosi przez to właściciel&rdquo;. Kontrargument ten zakłada, że 
korzyść i&nbsp;szkoda są równe w swej wielkości. Niniejsza analiza zawiera 
ich porównanie i&nbsp;wykazuje, że korzyść jest dużo większa."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "To elucidate this argument, let's apply it in another area: road 
construction."
+msgstr "Żeby rozjaśnić całe rozumowanie, przyłóżmy je do innej 
dziedziny: budowy dróg."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "It would be possible to fund the construction of all roads with tolls. 
This would entail having toll booths at all street corners.  Such a system 
would provide a great incentive to improve roads.  It would also have the 
virtue of causing the users of any given road to pay for that road.  However, a 
toll booth is an artificial obstruction to smooth driving&mdash;artificial, 
because it is not a consequence of how roads or cars work."
+msgstr "Można by finansować budowę wszystkich dróg poprzez pobieranie 
opłat za przejazd. Pociągałoby to za sobą konieczność umieszczenia na 
każdym rogu budek pobierających opłaty. Taki system przynosiłby duże 
środki na ulepszanie dróg. Miałby jeszcze jedna zaletę: zmuszałby 
użytkowników każdej drogi do płacenia za przejazd. Budki są jednak 
sztuczną przeszkodą i zakłócają płynną jazdę. Sztuczną, bo nie ma 
żadnego związku między nimi a sposobem w jaki działają drogi 
i&nbsp;samochody."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Comparing free roads and toll roads by their usefulness, we find that 
(all else being equal) roads without toll booths are cheaper to construct, 
cheaper to run, safer, and more efficient to use.<a href=\"#f2\">(2)</a> In a 
poor country, tolls may make the roads unavailable to many citizens.  The roads 
without toll booths thus offer more benefit to society at less cost; they are 
preferable for society.  Therefore, society should choose to fund roads in 
another way, not by means of toll booths.  Use of roads, once built, should be 
free."
+msgstr "Gdy porównujemy bezpłatne i płatne drogi pod kątem użyteczności 
okazuje się, że chociaż oba rodzaje są takie same pod każdym innym 
względem, to te pierwsze są tańsze do zbudowania, tańsze w utrzymaniu i 
bardziej efektywne w użyciu.<a href=\"#f2\">(2)</a> W ubogim kraju opłaty za 
drogi uczyniłyby je niedostępnymi dla wielu obywateli. Drogi bezpłatne 
oferują zatem społeczeństwu więcej korzyści po mniejszej cenie, są więc 
z&nbsp;jego punktu widzenia bardziej pożądane. Dlatego też społeczeństwo 
powinno znaleźć sposób na finansowanie dróg inny niż budki pobierające 
opłaty. Używanie dróg, gdy są już zbudowane, powinno być darmowe."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "When the advocates of toll booths propose them as <em>merely</em> a way 
of raising funds, they distort the choice that is available.  Toll booths do 
raise funds, but they do something else as well: in effect, they degrade the 
road.  The toll road is not as good as the free road; giving us more or 
technically superior roads may not be an improvement if this means substituting 
toll roads for free roads."
+msgstr "Gdy zwolennicy budek pobierających opłaty przedstawiają je jako 
<em>zaledwie</em> sposób zdobywania funduszy, zaciemniają obraz innych 
dostępnych możliwości. Budki rzeczywiście przynoszą fundusze, ale robią 
też coś jeszcze: w rezultacie obniżają wartość drogi. Droga płatna nie 
jest tak dobra jak darmowa. Budowanie większej ilości dróg, lub technicznie 
lepszych dróg, wcale nie musi być krokiem do przodu, jeśli oznacza zastą
pienie dróg darmowych płatnymi."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Of course, the construction of a free road does cost money, which the 
public must somehow pay.  However, this does not imply the inevitability of 
toll booths.  We who must in either case pay will get more value for our money 
by buying a free road."
+msgstr "Za budowę darmowej drogi trzeba oczywiście zapłacić i&nbsp;koszty 
te społeczeństwo musi w&nbsp;jakiś sposób ponieść. Jednak nie skazuje to 
nas na budki pobierające opłaty. Skoro i&nbsp;tak musimy płacić, to 
dostaniemy za te same pieniądze więcej, jeśli kupimy drogę darmową. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I am not saying that a toll road is worse than no road at all.  That 
would be true if the toll were so great that hardly anyone used the 
road&mdash;but this is an unlikely policy for a toll collector.  However, as 
long as the toll booths cause significant waste and inconvenience, it is better 
to raise the funds in a less obstructive fashion."
+msgstr "Nie twierdzę, że droga płatna jest gorsza od braku dróg. Byłoby 
to prawdą, gdyby opłaty były tak duże, że prawie nikt by z dróg nie 
korzystał, ale takie postępowanie instytucji zbierających opłaty nie jest 
zbyt prawdopodobne. Ponieważ jednak budki pobierające opłaty powodują 
znaczne marnotrawstwo i&nbsp;niewygodę, lepiej jest zbierać fundusze 
w&nbsp;sposób sprawiający mniej trudności. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "To apply the same argument to software development, I will now show 
that having &ldquo;toll booths&rdquo; for useful software programs costs 
society dearly: it makes the programs more expensive to construct, more 
expensive to distribute, and less satisfying and efficient to use.  It will 
follow that program construction should be encouraged in some other way.  Then 
I will go on to explain other methods of encouraging and (to the extent 
actually necessary) funding software development."
+msgstr "Stosująć to samo rozumowanie do programów komputerowych, pokażę 
teraz, że istnienie &bdquo;budek pobierających opłaty&rdquo; dla 
użytecznego oprogramowania kosztuje społeczeństwo bardzo wiele: powoduje, 
że rozwój i&nbsp;dystrybucja programów są bardziej kosztowne, a&nbsp;ich 
użytkowanie jest mniej satysfakcjonujące i&nbsp;efektywne. Wynikiem będzie 
stwierdzenie, że tworzenie programów powinno być motywowane w&nbsp;inny 
sposób. Następnie zaprezentuję inne metody motywowania i finansowania 
(w&nbsp;zakresie rzeczywiście potrzebnym) rozwoju oprogramowania."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "The Harm Done by Obstructing Software"
+msgstr "Szkody powodowane utrudnianiem dostępu do programów"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Consider for a moment that a program has been developed, and any 
necessary payments for its development have been made; now society must choose 
either to make it proprietary or allow free sharing and use.  Assume that the 
existence of the program and its availability is a desirable thing.<a 
href=\"#f3\">(3)</a>"
+msgstr "Wyobraźmy sobie, że został napisany jakiś program 
i&nbsp;poniesione zostały wszelkie związane z&nbsp;tym procesem koszty. Teraz 
społeczeństwo musi zadecydować, czy uczynić go prawnie zastrzeżonym, czy 
też pozwolić na jego swobodną dystrybucję i&nbsp;użytkowanie. Przyjmijmy, 
że istnienie tego programu oraz jego dostępność są pożądane.<a 
href=\"#f3\">(3)</a>"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Restrictions on the distribution and modification of the program cannot 
facilitate its use.  They can only interfere.  So the effect can only be 
negative.  But how much? And what kind?"
+msgstr "Ograniczenia nałożone na dystrybucję i&nbsp;modyfikacje tego 
programu nie mogą ułatwiać jego użytkowania, a&nbsp;jedynie w&nbsp;nim 
przeszkadzać. Tak więc rezultat może być wyłącznie negatywny. Ale 
w&nbsp;jakim stopniu? I&nbsp;w&nbsp;jaki sposób?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Three different levels of material harm come from such obstruction:"
+msgstr "Z utrudnień takiego rodzaju wynikają trzy poziomy materialnych 
szkód:"
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "Fewer people use the program."
+msgstr "Mniej osób korzysta z programu."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "None of the users can adapt or fix the program."
+msgstr "Nikt z&nbsp;użytkowników nie może programu naprawić lub 
dostosować do swoich potrzeb."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "Other developers cannot learn from the program, or base new work on it."
+msgstr "Inni programiści nie mogą się niczego z&nbsp;takiego programu 
nauczyć, ani oprzeć na nim nowego projektu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Each level of material harm has a concomitant form of psychosocial 
harm. This refers to the effect that people's decisions have on their 
subsequent feelings, attitudes, and predispositions.  These changes in people's 
ways of thinking will then have a further effect on their relationships with 
their fellow citizens, and can have material consequences."
+msgstr "Każdy z&nbsp;poziomów szkód materialnych ma towarzyszącą formę 
szkód psychospołecznych. Mowa jest tutaj o&nbsp;skutkach, jakie podejmowane 
przez ludzi decyzje mają na ich późniejsze uczucia, postawy 
i&nbsp;skłonności. Te zmiany w&nbsp;ludzkim sposobie myślenia będą potem 
miały dalszy wpływ na ich relacje ze współobywatelami i&nbsp;mogą pocią
gnąć za sobą materialne konsekwencje."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The three levels of material harm waste part of the value that the 
program could contribute, but they cannot reduce it to zero.  If they waste 
nearly all the value of the program, then writing the program harms society by 
at most the effort that went into writing the program.  Arguably a program that 
is profitable to sell must provide some net direct material benefit."
+msgstr "Te trzy poziomy szkód materialnych marnują część wartości, jaką 
mógłby wnieść do społeczeństwa program, ale nie mogą zredukować jej do 
zera. Jeśli marnują niemal całą wartość programu, to jego napisanie 
szkodzi społeczeństwu co najwyżej przez wysiłek, jaki został włożony w 
napisanie go. Zwykle program, który opłaca się sprzedawać musi dawać 
jakieś bezpośrednie materialne korzyści."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "However, taking account of the concomitant psychosocial harm, there is 
no limit to the harm that proprietary software development can do."
+msgstr "Biorąc jednak pod uwagę idące w&nbsp;parze szkody psychospołeczne, 
nie ma żadnej granicy dla szkód, jakie może przynieść rozwój objętego 
restrykcyjnymi licencjami oprogramowania."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Obstructing Use of Programs"
+msgstr "Utrudnianie użytkowania programów"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The first level of harm impedes the simple use of a program.  A copy of 
a program has nearly zero marginal cost (and you can pay this cost by doing the 
work yourself), so in a free market, it would have nearly zero price.  A 
license fee is a significant disincentive to use the program.  If a 
widely-useful program is proprietary, far fewer people will use it."
+msgstr "Pierwszy poziom szkód utrudnia najzwyklejsze użytkowanie programu. 
Wykonanie kopii programu to prawie żaden koszt (szczególnie, że można to 
zrobić samemu), więc na wolnym rynku cena kopii byłaby bliska zeru. Opłata 
licencyjna to czynnik znacząco zniechęcający do używania danego programu. 
Jeśli jakiś powszechnie używany program jest objęty restrykcyjną licencją
, to będzie go używać o wiele mniej osób niż by chciało."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "It is easy to show that the total contribution of a program to society 
is reduced by assigning an owner to it.  Each potential user of the program, 
faced with the need to pay to use it, may choose to pay, or may forego use of 
the program.  When a user chooses to pay, this is a zero-sum transfer of wealth 
between two parties.  But each time someone chooses to forego use of the 
program, this harms that person without benefitting anyone.  The sum of 
negative numbers and zeros must be negative."
+msgstr "Łatwo wykazać, że całkowity wkład programu na rzecz 
społeczeństwa jest zmniejszany przez przydzielenie mu właściciela. Każdy 
potencjalny użytkownik tego programu, który zetknie się 
z&nbsp;koniecznością płacenia za jego używanie, może zdecydować się 
zapłacić lub zrezygnować z&nbsp;korzystania z&nbsp;niego. Jeśli zdecyduje 
się zapłacić, to saldo operacji wynosi zero: materialnie korzysta 
właściciel, a użytkownik zyskuje prawo do korzystania z programu. Tymczasem 
za każdym razem, gdy ktoś decyduje się zrezygnować z&nbsp;używania 
jakiegoś programu, to dzieje się mu krzywda, a&nbsp;korzyści nie odnosi 
nikt. Suma liczb ujemnych i&nbsp;zer zawsze jest ujemna."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "But this does not reduce the amount of work it takes to 
<em>develop</em> the program.  As a result, the efficiency of the whole 
process, in delivered user satisfaction per hour of work, is reduced."
+msgstr "Ale to nie zmniejsza ilości pracy, którą trzeba włożyć 
w&nbsp;rozwój programu. W&nbsp;rezultacie zredukowana jest efektywność 
całego procesu mierzona w&nbsp;dostarczonej użytkownikowi satysfakcji na 
godzinę pracy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This reflects a crucial difference between copies of programs and cars, 
chairs, or sandwiches.  There is no copying machine for material objects 
outside of science fiction.  But programs are easy to copy; anyone can produce 
as many copies as are wanted, with very little effort.  This isn't true for 
material objects because matter is conserved: each new copy has to be built 
from raw materials in the same way that the first copy was built."
+msgstr "To odzwierciedla bardzo ważną różnicę pomiędzy kopiami 
programów a&nbsp;kopiami samochodów, krzeseł lub kanapek. Poza science 
fiction nie istnieje kopiarka obiektów materialnych. Programy dają się 
jednak łatwo kopiować&nbsp;- każdy może niewielkim wysiłkiem wyprodukować 
tyle kopii, ile jest mu potrzebnych. Nie jest tak w przypadku obiektów 
materialnych, bo obowiązuje prawo zachowania masy: każdą kopię trzeba 
zbudować z&nbsp;surowców w&nbsp;taki sam sposób, w&nbsp;jaki zbudowano 
oryginał. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "With material objects, a disincentive to use them makes sense, because 
fewer objects bought means less raw material and work needed to make them.  
It's true that there is usually also a startup cost, a development cost, which 
is spread over the production run.  But as long as the marginal cost of 
production is significant, adding a share of the development cost does not make 
a qualitative difference.  And it does not require restrictions on the freedom 
of ordinary users."
+msgstr "W&nbsp;przypadku obiektów materialnych zniechęcanie do ich używania 
ma sens, ponieważ mniejsza ilość kupionych przedmiotów oznacza mniejszą 
ilość surowców i&nbsp;pracy potrzebnych do ich zrobienia. Prawdą jest, że 
zazwyczaj również istnieje koszt początkowy, koszt rozwoju, który rozkłada 
się na cały proces produkcji. Ale tak długo, jak koszty produkcji jednej 
jednostki są znaczne, dodawanie części kosztów rozwoju nie robi 
jakościowej różnicy. I&nbsp;nie wymaga ograniczania wolności zwykłych 
użytkowników."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "However, imposing a price on something that would otherwise be free is 
a qualitative change.  A centrally-imposed fee for software distribution 
becomes a powerful disincentive."
+msgstr "Jednak nakładanie ceny na coś, co w&nbsp;innym przypadku byłoby 
darmowe, to zmiana jakościowa. Centralnie nałożona na dystrybucję 
oprogramowania cena ma potężne działanie zniechęcające."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "What's more, central production as now practiced is inefficient even as 
a means of delivering copies of software.  This system involves enclosing 
physical disks or tapes in superfluous packaging, shipping large numbers of 
them around the world, and storing them for sale.  This cost is presented as an 
expense of doing business; in truth, it is part of the waste caused by having 
owners."
+msgstr "Co więcej, praktykowana obecnie scentralizowana produkcja jest 
nieefektywna nawet w&nbsp;kwestii dostarczania kopii oprogramowania. Na taki 
system składa się umieszczanie fizycznych dyskietek lub taśm w&nbsp;nikomu 
niepotrzebnych opakowaniach, rozsyłanie ich po całym świecie 
i&nbsp;magazynowanie w celu sprzedaży. Ten koszt przedstawiany jest jako 
nieodłączne wydatki związane z robieniem interesów, a&nbsp;tak naprawdę 
jest częścią marnotrawstwa powodowanego przez istnienie właścicieli."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Damaging Social Cohesion"
+msgstr "Naruszanie spójności społeczeństwa"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Suppose that both you and your neighbor would find it useful to run a 
certain program.  In ethical concern for your neighbor, you should feel that 
proper handling of the situation will enable both of you to use it.  A proposal 
to permit only one of you to use the program, while restraining the other, is 
divisive; neither you nor your neighbor should find it acceptable."
+msgstr "Załóżmy, że dla Ciebie i&nbsp;Twojego znajomego użyteczny byłby 
pewien program. W etycznej trosce o znajomego powinieneś uważać, że 
prawidłowe rozwiązanie tej sytuacji pozwoli Wam obu go używać. Pomysł, 
żeby pozwolić tylko jednemu z&nbsp;Was na używanie tego programu 
i&nbsp;zabronić tego samego drugiemu, tworzy podziały. Ani Ty, ani Twój 
znajomy nie powinniście tego akceptować."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Signing a typical software license agreement means betraying your 
neighbor: &ldquo;I promise to deprive my neighbor of this program so that I can 
have a copy for myself.&rdquo; People who make such choices feel internal 
psychological pressure to justify them, by downgrading the importance of 
helping one's neighbors&mdash;thus public spirit suffers. This is psychosocial 
harm associated with the material harm of discouraging use of the program."
+msgstr "Podpisanie typowej umowy licencyjnej oznacza zdradzenie bliźniego: 
&bdquo;Obiecuję pozbawić mojego bliźniego dostępu do tego programu, żebym 
mógł mieć kopię tylko dla siebie&rdquo;. Ludzie, którzy podejmują takie 
decyzje, czują wewnętrzną psychologiczną presję, by je usprawiedliwić 
poprzez bagatelizowanie znaczenia pomagania swoim bliźnim, więc duch 
społeczny na tym traci. Jest to psychospołeczna szkoda powiązana 
z&nbsp;materialną szkodą wynikającą ze zniechęcania do używania programu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Many users unconsciously recognize the wrong of refusing to share, so 
they decide to ignore the licenses and laws, and share programs anyway.  But 
they often feel guilty about doing so.  They know that they must break the laws 
in order to be good neighbors, but they still consider the laws authoritative, 
and they conclude that being a good neighbor (which they are) is naughty or 
shameful.  That is also a kind of psychosocial harm, but one can escape it by 
deciding that these licenses and laws have no moral force."
+msgstr "Wielu użytkowników podświadomie zdaje sobie sprawę, że odmawianie 
dzielenia się jest niewłaściwe, więc decydują się ignorować licencje 
oraz prawa i&nbsp;dzielić się programami pomimo ich istnienia. Mają jednak 
często poczucie winy. Wiedzą, że musza łamać prawo, żeby być dobrymi, 
ale uznają zwierzchność prawa i&nbsp;dochodzą do wniosku, że bycie dobrym 
(a&nbsp;takimi są) jest nieprzyzwoite lub hańbiące. To także jest jeden 
z&nbsp;rodzajów szkód psychospołecznych, ale można ich uniknąć poprzez 
powiedzenie sobie, że te licencje i&nbsp;prawa nie mają żadnej mocy 
moralnej."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Programmers also suffer psychosocial harm knowing that many users will 
not be allowed to use their work.  This leads to an attitude of cynicism or 
denial.  A programmer may describe enthusiastically the work that he finds 
technically exciting; then when asked, &ldquo;Will I be permitted to use 
it?&rdquo;, his face falls, and he admits the answer is no.  To avoid feeling 
discouraged, he either ignores this fact most of the time or adopts a cynical 
stance designed to minimize the importance of it."
+msgstr "Programiści także odnoszą szkody psychospołeczne wiedząc, że 
wielu użytkowników nie będzie miało szansy skorzystać z&nbsp;owoców ich 
pracy. To prowadzi do cynicznych postaw lub zaprzeczania prawdzie. Programista 
może entuzjastycznie opisywać pracę, która jest dla niego fascynująca pod 
względem technicznym. Potem, kiedy spytamy go &bdquo;Czy będę mógł tego 
używać?&rdquo;, rzednie mu mina i&nbsp;przyznaje, że odpowiedź jest 
negatywna. Aby nie czuć się zniechęcony, albo przez większość czasu 
ignoruje ten fakt, albo przyjmuje cyniczną postawę, żeby zbagatelizować 
znaczenie całej sprawy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Since the age of Reagan, the greatest scarcity in the United States is 
not technical innovation, but rather the willingness to work together for the 
public good.  It makes no sense to encourage the former at the expense of the 
latter."
+msgstr "Od czasów Reagana w&nbsp;USA najbardziej brakuje nie innowacji 
technologicznych, ale raczej skłonności do wspólnej pracy na rzecz 
społeczeństwa. Nie ma sensu sprzyjać pierwszemu kosztem tego drugiego."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Obstructing Custom Adaptation of Programs"
+msgstr "Utrudnianie dostosowywania programów do swoich potrzeb"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The second level of material harm is the inability to adapt programs.  
The ease of modification of software is one of its great advantages over older 
technology.  But most commercially available software isn't available for 
modification, even after you buy it.  It's available for you to take it or 
leave it, as a black box&mdash;that is all."
+msgstr "Drugim poziomem szkód materialnych jest niemożność dostosowywania 
programów do własnych potrzeb. Łatwość modyfikacji oprogramowania jest 
jego wielką przewagą nad starszymi technologiami. Tymczasem 
we&nbsp;większości komercyjnie dostępnego oprogramowania nie można 
wprowadzać zmian, nawet gdy się je kupi. Możecie je brać albo nie, jak 
czarną skrzynkę, której wnętrze pozostaje tajemnicą&nbsp;– i&nbsp;tyle."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "A program that you can run consists of a series of numbers whose 
meaning is obscure.  No one, not even a good programmer, can easily change the 
numbers to make the program do something different."
+msgstr "Program, który można uruchomić składa się z ciągów liczb, 
których znaczenie jest ukryte. Nikt, nawet dobry programista, nie może łatwo 
zmienić ten ciąg tak, żeby program robił coś innego."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Programmers normally work with the &ldquo;source code&rdquo; for a 
program, which is written in a programming language such as Fortran or C.  It 
uses names to designate the data being used and the parts of the program, and 
it represents operations with symbols such as &lsquo;+&rsquo; for addition and 
&lsquo;-&rsquo; for subtraction.  It is designed to help programmers read and 
change programs.  Here is an example; a program to calculate the distance 
between two points in a plane:"
+msgstr "Programiści zwykle pracują z&nbsp;&bdquo;kodem źródłowym&rdquo; 
programów, który zapisany jest w&nbsp;jednym z&nbsp;języków programowania 
jak Fortran lub C. Używa się w nim nazw do wskazywania używanych danych oraz 
części programu, a&nbsp;operacje takie jak dodawanie i&nbsp;odejmowanie 
reprezentowane są przez symbole typu '+' i '-'. Wszystko to jest 
zaprojektowane po to, by ułatwić programistom czytanie i&nbsp;modyfikowanie 
programów. Poniżej znajduje się przykład, program do obliczania 
odległości pomiędzy dwoma punktami na płaszczyźnie: "
+
+# type: Content of: <pre>
+#, no-wrap
+msgid ""
+"\n"
+"     float\n"
+"     distance (p0, p1)\n"
+"          struct point p0, p1;\n"
+"     {\n"
+"       float xdist = p1.x - p0.x;\n"
+"       float ydist = p1.y - p0.y;\n"
+"       return sqrt (xdist * xdist + ydist * ydist);\n"
+"     }\n"
+msgstr ""
+"\n"
+"     float\n"
+"     distance (p0, p1)\n"
+"          struct point p0, p1;\n"
+"     {\n"
+"       float xdist = p1.x - p0.x;\n"
+"       float ydist = p1.y - p0.y;\n"
+"       return sqrt (xdist * xdist + ydist * ydist);\n"
+"     }\n"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Here is the same program in executable form, on the computer I normally 
use:"
+msgstr "A tutaj jest ten sam program w&nbsp;formie wykonywalnej 
z&nbsp;komputera, którego na co dzień używam: "
+
+# type: Content of: <pre>
+#, no-wrap
+msgid ""
+"\n"
+"     1314258944      -232267772      -231844864      1634862\n"
+"     1411907592      -231844736      2159150         1420296208\n"
+"     -234880989      -234879837      -234879966      -232295424\n"
+"     1644167167      -3214848        1090581031      1962942495\n"
+"     572518958       -803143692      1314803317\n"
+msgstr ""
+"\n"
+"     1314258944      -232267772      -231844864      1634862\n"
+"     1411907592      -231844736      2159150         1420296208\n"
+"     -234880989      -234879837      -234879966      -232295424\n"
+"     1644167167      -3214848        1090581031      1962942495\n"
+"     572518958       -803143692      1314803317\n"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Source code is useful (at least potentially) to every user of a 
program. But most users are not allowed to have copies of the source code. 
Usually the source code for a proprietary program is kept secret by the owner, 
lest anybody else learn something from it.  Users receive only the files of 
incomprehensible numbers that the computer will execute. This means that only 
the program's owner can change the program."
+msgstr "Kod źródłowy jest przydatny (przynajmniej potencjalnie) dla 
każdego użytkownika programu. Jednak większości użytkowników odmawia się 
do niego dostępu. Zazwyczaj kod źródłowy objętego restrykcyjną licencją 
programu jest trzymany w ukryciu przez właściciela, żeby tylko ktoś się z 
niego czegoś nie nauczył. Użytkownicy dostają tylko pliki zawierające 
niezrozumiałe ciągi liczb, które wykonuje komputer. Oznacza to, że tylko 
właściciel programu może go modyfikować."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "A friend once told me of working as a programmer in a bank for about 
six months, writing a program similar to something that was commercially 
available.  She believed that if she could have gotten source code for that 
commercially available program, it could easily have been adapted to their 
needs.  The bank was willing to pay for this, but was not permitted 
to&mdash;the source code was a secret.  So she had to do six months of 
make-work, work that counts in the GNP but was actually waste."
+msgstr "Kiedyś znajoma opowiadała mi, jak przez pół roku pracowała jako 
programistka w banku, pisząc program podobny do czegoś, co było komercyjnie 
dostępne. Twierdziła, że jeśli mogłaby wtedy dostać kod źródłowy 
tamtego komercyjnego programu, to bez trudu mogłaby go zaadaptować dla swoich 
potrzeb. Bank gotów był za to zapłacić, ale nie wyrażono na to 
zgody&nbsp;– kod źródłowy był tajemnicą. Tak więc musiała spędzić 
pół roku na bezsensownej pracy, która wlicza się do PKB pomimo tego, że 
tak naprawdę jest marnotrawstwem."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The <abbr title=\"Massachusetts Institute of Technology\">MIT</abbr> 
Artificial Intelligence Lab (AI Lab) received a graphics printer as a gift from 
Xerox around 1977.  It was run by free software to which we added many 
convenient features.  For example, the software would notify a user immediately 
on completion of a print job.  Whenever the printer had trouble, such as a 
paper jam or running out of paper, the software would immediately notify all 
users who had print jobs queued. These features facilitated smooth operation."
+msgstr "Laboratorium Sztucznej Inteligencji <abbr title=\"Massachusetts 
Institute of Technology\">MIT</abbr> dostało około 1977 roku w&nbsp;prezencie 
od Xeroksa graficzną drukarkę. Była ona obsługiwana przez wolne 
oprogramowanie, do którego dodaliśmy wiele przydatnych funkcji. Na przykład 
powiadamiało ono użytkownika o&nbsp;zakończeniu wydruku. Jeśli 
z&nbsp;drukarką było coś nie tak, zaciął się lub skończył papier, to 
oprogramowanie natychmiast powiadamiało o&nbsp;tym wszystkich użytkowników, 
których dokumenty czekały w&nbsp;kolejce na wydruk. Dzięki tym funkcjom 
praca była płynna."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Later Xerox gave the AI Lab a newer, faster printer, one of the first 
laser printers.  It was driven by proprietary software that ran in a separate 
dedicated computer, so we couldn't add any of our favorite features.  We could 
arrange to send a notification when a print job was sent to the dedicated 
computer, but not when the job was actually printed (and the delay was usually 
considerable).  There was no way to find out when the job was actually printed; 
you could only guess.  And no one was informed when there was a paper jam, so 
the printer often went for an hour without being fixed."
+msgstr "Potem Xerox podarował Laboratorium nowszą, szybszą drukarkę, jedną
 z pierwszych drukarek laserowych. Była ona obsługiwana przez objęte 
restrykcyjną licencją oprogramowanie, które działało na specjalnie do tego 
przeznaczonym, osobnym komputerze, więc nie mogliśmy dodać żadnej z naszych 
ulubionych funkcji. Mogliśmy napisać program, który powiadamiał 
o&nbsp;wysłaniu wydruku do tego specjalnego komputera, ale nie mogliśmy 
wysyłać powiadomień po rzeczywistym zakończeniu wydruku (tymczasem czas 
między jednym a&nbsp;drugim był zazwyczaj dość długi). Nie było żadnej 
możliwości sprawdzenia, czy wydruk się rzeczywiście zakończył, można 
było tylko zgadywać. Poza tym nikt nie był powiadamiany, gdy zaciął się 
papier, więc często drukarka stała godzinę w&nbsp;oczekiwaniu na usunięcie 
usterki."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The system programmers at the AI Lab were capable of fixing such 
problems, probably as capable as the original authors of the program.  Xerox 
was uninterested in fixing them, and chose to prevent us, so we were forced to 
accept the problems.  They were never fixed."
+msgstr "Programiści systemowi w Laboratorium mogli naprawić takie problemy 
prawdopodobnie tak samo dobrze jak pierwotni autorzy programu. Xeroksa to nie 
interesowało i&nbsp;nie pozwolili nam tego zrobić, więc musieliśmy się z 
problemami pogodzić. Nigdy się z&nbsp;nimi nie uporano."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Most good programmers have experienced this frustration.  The bank 
could afford to solve the problem by writing a new program from scratch, but a 
typical user, no matter how skilled, can only give up."
+msgstr "Większość dobrych programistów zna to uczucie frustracji. Bank 
było stać na rozwiązanie problemu przez napisanie programu od nowa, ale 
typowy użytkownik, bez względu na swoje umiejętności, może się tylko 
poddać."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Giving up causes psychosocial harm&mdash;to the spirit of 
self-reliance.  It is demoralizing to live in a house that you cannot rearrange 
to suit your needs.  It leads to resignation and discouragement, which can 
spread to affect other aspects of one's life.  People who feel this way are 
unhappy and do not do good work."
+msgstr "Poddawanie się wyrządza szkody psychospołeczne duchowi 
samodzielności. Życie w&nbsp;domu, którego nie możesz przebudować 
i&nbsp;dostosować do swoich potrzeb jest demoralizujące. Prowadzi do 
rezygnacji i&nbsp;zniechęcenia, co może się przenieść na inne aspekty 
życia. Ludzie, którzy się tak czują, są nieszczęśliwi i&nbsp;nie pracują
 dobrze."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Imagine what it would be like if recipes were hoarded in the same 
fashion as software.  You might say, &ldquo;How do I change this recipe to take 
out the salt?&rdquo; and the great chef would respond, &ldquo;How dare you 
insult my recipe, the child of my brain and my palate, by trying to tamper with 
it? You don't have the judgment to change my recipe and make it work 
right!&rdquo;"
+msgstr "Wyobraźcie sobie, co by się działo, gdyby przepisy kulinarne były 
strzeżone tak jak oprogramowanie. Moglibyście się spytać &bdquo;Jak 
zmienić ten przepis, by pozbyć się soli?&rdquo;, a wspaniały kucharz 
powiedziałby &bdquo;Jak śmiesz obrażać mój przepis, dziecię mego umysłu 
i&nbsp;podniebienia, próbując przy nim majstrować? Nie masz pojęcia, jak 
zmienić mój przepis bez zepsucia go!&rdquo;."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "&ldquo;But my doctor says I'm not supposed to eat salt! What can I do? 
Will you take out the salt for me?&rdquo;"
+msgstr "&bdquo;Ale mój lekarz mówi, że nie powinienem jeść soli! Co mam 
zrobić? Czy zmienisz dla mnie ten przepis tak, żeby nie było w nim 
soli?&rdquo;"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "&ldquo;I would be glad to do that; my fee is only $50,000.&rdquo; Since 
the owner has a monopoly on changes, the fee tends to be large.  
&ldquo;However, right now I don't have time.  I am busy with a commission to 
design a new recipe for ship's biscuit for the Navy Department.  I might get 
around to you in about two years.&rdquo;"
+msgstr "&bdquo;Z&nbsp;chęcią to zrobię, opłata wynosi jedynie 50 tys. 
dolarów&rdquo;. Opłata zazwyczaj jest duża, bo właściciel ma monopol na 
zmiany. &bdquo;Jednak obecnie nie mam czasu. Jestem zajęty zleceniem 
opracowania nowego przepisu na suchary dla Departamentu Marynarki. Mogę się 
zająć twoją sprawą za jakieś dwa lata&rdquo;."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Obstructing Software Development"
+msgstr "Utrudnianie rozwoju oprogramowania"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The third level of material harm affects software development.  
Software development used to be an evolutionary process, where a person would 
take an existing program and rewrite parts of it for one new feature, and then 
another person would rewrite parts to add another feature; in some cases, this 
continued over a period of twenty years.  Meanwhile, parts of the program would 
be &ldquo;cannibalized&rdquo; to form the beginnings of other programs."
+msgstr "Trzeci poziom szkód materialnych dotyka rozwoju oprogramowania. Był 
on kiedyś procesem ewolucyjnym, w&nbsp;czasie którego programista brał 
istniejący już program i&nbsp;przepisywał jego części w&nbsp;celu dodania 
jednej nowej funkcji, a&nbsp;potem ktoś inny przepisywał inne części żeby 
dodać kolejne funkcje. W&nbsp;niektórych przypadkach ciągnęło się to 
przez dwadzieścia lat. W tym samym czasie na podstawie innych części tego 
programu tworzono całkiem nowe programy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The existence of owners prevents this kind of evolution, making it 
necessary to start from scratch when developing a program.  It also prevents 
new practitioners from studying existing programs to learn useful techniques or 
even how large programs can be structured."
+msgstr "Istnienie właścicieli uniemożliwia taką ewolucję i&nbsp;powoduje, 
że pisząc program trzeba zaczynać od zera. Odbiera także nowym programistom 
szansę studiowania istniejących programów w&nbsp;celu nauczenia się 
użytecznych technik oraz sposobów konstruowania dużych programów."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Owners also obstruct education.  I have met bright students in computer 
science who have never seen the source code of a large program.  They may be 
good at writing small programs, but they can't begin to learn the different 
skills of writing large ones if they can't see how others have done it."
+msgstr "Właściciele są też przeszkodą na drodze edukacji. Zdarzało mi 
się spotkać obiecujących studentów informatyki, którzy w&nbsp;życiu nie 
widzieli kodu źródłowego dużego programu. Mogą być dobrzy w&nbsp;pisaniu 
małych programów, ale nie są w&nbsp;stanie zacząć uczyć się odmiennych 
umiejętności pisania dużych, jeśli nie mogą zobaczyć, jak zrobili to 
inni."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "In any intellectual field, one can reach greater heights by standing on 
the shoulders of others.  But that is no longer generally allowed in the 
software field&mdash;you can only stand on the shoulders of the other people 
<em>in your own company</em>."
+msgstr "Na każdym polu pracy intelektualnej można osiągnąć więcej stoją
c na ramionach gigantów. Jednak nie ma już na to ogólnego przyzwolenia przy 
pisaniu programów&nbsp;– możecie stać tylko na ramionach ludzi <em>ze 
swojej firmy</em>."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The associated psychosocial harm affects the spirit of scientific 
cooperation, which used to be so strong that scientists would cooperate even 
when their countries were at war.  In this spirit, Japanese oceanographers 
abandoning their lab on an island in the Pacific carefully preserved their work 
for the invading U.S. Marines, and left a note asking them to take good care of 
it."
+msgstr "Związane z tym szkody psychospołeczne dotykają ducha naukowej 
kooperacji, który kiedyś był tak silny, że naukowcy współpracowali ze 
sobą nawet kiedy ich państwa były w&nbsp;stanie wojny. To w&nbsp;tym duchu 
japońscy oceanografowie, opuszczający swoje laboratorium na wysepce na 
Pacyfiku, starannie zachowali wyniki swojej pracy dla atakujących 
amerykańskich marines i&nbsp;zostawili im notatkę z prośbą, żeby dobrze 
się tym wszystkim zaopiekowali."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Conflict for profit has destroyed what international conflict spared.  
Nowadays scientists in many fields don't publish enough in their papers to 
enable others to replicate the experiment.  They publish only enough to let 
readers marvel at how much they were able to do.  This is certainly true in 
computer science, where the source code for the programs reported on is usually 
secret."
+msgstr "Wojna o&nbsp;zyski zniszczyła to, co wojna światowa oszczędziła. 
W&nbsp;dzisiejszych czasach naukowcy wielu dziedzin nie zawierają 
w&nbsp;swoich artykułach wystarczająco informacji, żeby inni mogli 
powtórzyć ich eksperymenty. Publikują tylko tyle, żeby inni mogli 
podziwiać, jak wiele udało im się zrobić. To z&nbsp;pewnością ma miejsce 
w&nbsp;informatyce, gdzie kod źródłowy opisywanych programów jest zazwyczaj 
tajemnicą."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "It Does Not Matter How Sharing Is Restricted"
+msgstr "Sposób ograniczania dzielenia się nie jest ważny"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I have been discussing the effects of preventing people from copying, 
changing, and building on a program.  I have not specified how this obstruction 
is carried out, because that doesn't affect the conclusion.  Whether it is done 
by copy protection, or copyright, or licenses, or encryption, or <acronym 
title=\"Read-only Memory\">ROM</acronym> cards, or hardware serial numbers, if 
it <em>succeeds</em> in preventing use, it does harm."
+msgstr "Mówiłem tutaj o&nbsp;skutkach, jakie przynosi zabranianie ludziom 
kopiowania i&nbsp;modyfikowania programów, oraz budowania oprogramowania na 
bazie innych projektów. Nie sprecyzowałem, w&nbsp;jaki sposób takie 
utrudnianie może być przeprowadzone, bo nie ma to wpływu na wnioski. 
Nieważne, czy robi się to przez zabezpieczenia przed kopiowaniem, prawa 
autorskie, licencje, szyfrowanie, karty ROM, czy sprzętowe numery 
seryjne&nbsp;– jeśli skutecznie przeszkadza to w&nbsp;użytkowaniu, jest to 
szkodliwe."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Users do consider some of these methods more obnoxious than others.  I 
suggest that the methods most hated are those that accomplish their objective."
+msgstr "Użytkownicy uważają niektóre z&nbsp;tych metod za bardziej 
nieznośne od innych. Wydaje mi się, że najbardziej znienawidzone metody to 
te, które są skuteczne."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Software Should be Free"
+msgstr "Oprogramowanie powinno być wolne"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I have shown how ownership of a program&mdash;the power to restrict 
changing or copying it&mdash;is obstructive.  Its negative effects are 
widespread and important.  It follows that society shouldn't have owners for 
programs."
+msgstr "Pokazałem, jak własność programu, czyli możliwość ograniczania 
jego kopiowania i&nbsp;modyfikacji, stwarza utrudnienia. Ich negatywne efekty 
są szerokie i&nbsp;znaczące. Wynika z&nbsp;tego, że w&nbsp;społeczeństwie 
nie powinni istnieć właściciele programów. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Another way to understand this is that what society needs is free 
software, and proprietary software is a poor substitute.  Encouraging the 
substitute is not a rational way to get what we need."
+msgstr "Innym sposobem na zrozumienie tego wszystkiego może być to, że 
społeczeństwo potrzebuje wolnego oprogramowania, a&nbsp;programy objęte 
restrykcyjnymi licencjami są jego marnymi substytutami. Popieranie 
substytutów nie jest racjonalną drogą do osiągnięcia naszych celów. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Vaclav Havel has advised us to &ldquo;Work for something because it is 
good, not just because it stands a chance to succeed.&rdquo; A business making 
proprietary software stands a chance of success in its own narrow terms, but it 
is not what is good for society."
+msgstr "Vaclav Havel powiedział, że powinniśmy &bdquo;pracować na rzecz 
jakiejś sprawy, bo jest ona dobra, a&nbsp;nie tylko dlatego, że ma szansę 
powodzenia&rdquo;. Firma wytwarzająca objęte licencją oprogramowanie ma 
szansę powodzenia w&nbsp;wąskim tego słowa znaczeniu, ale nie jest to coś 
dobrego dla społeczeństwa. "
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Why People Will Develop Software"
+msgstr "Dlaczego nadal będzie rozwijane oprogramowanie"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "If we eliminate copyright as a means of encouraging people to develop 
software, at first less software will be developed, but that software will be 
more useful.  It is not clear whether the overall delivered user satisfaction 
will be less; but if it is, or if we wish to increase it anyway, there are 
other ways to encourage development, just as there are ways besides toll booths 
to raise money for streets. Before I talk about how that can be done, first I 
want to question how much artificial encouragement is truly necessary."
+msgstr "Jeśli wyeliminujemy prawo autorskie jako zachętę do rozwijania 
oprogramowania, to na początku będzie się tworzyć mniej programów, ale 
będą one bardziej użyteczne. Nie jest jasne, czy ogólna dostarczona 
użytkownikowi satysfakcja będzie mniejsza; ale jeśli taka będzie, lub 
jeśli chcemy ją i tak powiększyć, to są inne metody zachęcania do pisania 
programów, tak samo jak oprócz budek pobierających opłaty są inne metody 
zbierania pieniędzy na drogi. Zanim powiem jak można to zrobić, chcę 
zbadać, jak duża zewnętrzna zachęta jest rzeczywiście potrzebna. "
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Programming is Fun"
+msgstr "Programowanie sprawia przyjemność"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "There are some lines of work that few will enter except for money; road 
construction, for example.  There are other fields of study and art in which 
there is little chance to become rich, which people enter for their fascination 
or their perceived value to society.  Examples include mathematical logic, 
classical music, and archaeology; and political organizing among working 
people.  People compete, more sadly than bitterly, for the few funded positions 
available, none of which is funded very well.  They may even pay for the chance 
to work in the field, if they can afford to."
+msgstr "Są takie prace, których mało kto się podejmie w&nbsp;zamian za 
coś innego niż pieniądze, np. roboty drogowe. Są też inne dziedziny nauki 
i&nbsp;sztuki, w których są małe szanse wzbogacenia się, 
a&nbsp;w&nbsp;które ludzie wchodzą z&nbsp;powodu swoich fascynacji lub 
dlatego, że postrzegają je jako wartościowe dla społeczeństwa. Mam tu na 
myśli np. logikę matematyczną, muzykę klasyczną i archeologię, 
a&nbsp;także tworzenie organizacji politycznych wśród ludzi pracy. Ludzie 
konkurują ze sobą, bardziej smutno niż zaciekle, o&nbsp;parę opłacanych 
etatów, z&nbsp;których żaden nie jest opłacany zbyt dobrze. Czasami ludzie 
nawet płacą za szansę pracowania w takiej dziedzinie, jeśli ich na to 
stać. "
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Such a field can transform itself overnight if it begins to offer the 
possibility of getting rich.  When one worker gets rich, others demand the same 
opportunity.  Soon all may demand large sums of money for doing what they used 
to do for pleasure.  When another couple of years go by, everyone connected 
with the field will deride the idea that work would be done in the field 
without large financial returns.  They will advise social planners to ensure 
that these returns are possible, prescribing special privileges, powers, and 
monopolies as necessary to do so."
+msgstr "Taka dziedzina może się błyskawicznie zmienić jeśli zacznie 
stwarzać możliwości zarobienia dużych pieniędzy. Kiedy jeden pracownik 
staje się bogaty, inni domagają się takiej samej możliwości. Wkrótce 
wszyscy mogą zacząć domagać się dużych sum pieniędzy za coś, co 
niegdyś robili dla przyjemności. Parę lat później wszyscy powiązani 
z&nbsp;tą dziedziną będą wyśmiewać się z&nbsp;pomysłu, że można było 
w&nbsp;niej pracować bez dużych zysków finansowych. Będą doradzać 
planistom, żeby zapewnili te zyski poprzez rekomendowanie specjalnych 
przywilejów, praw i&nbsp;monopoli do tego potrzebnych."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This change happened in the field of computer programming in the past 
decade.  Fifteen years ago, there were articles on &ldquo;computer 
addiction&rdquo;: users were &ldquo;onlining&rdquo; and had 
hundred-dollar-a-week habits.  It was generally understood that people 
frequently loved programming enough to break up their marriages.  Today, it is 
generally understood that no one would program except for a high rate of pay. 
People have forgotten what they knew fifteen years ago."
+msgstr "Taka zmiana nastąpiła w&nbsp;dziedzinie programowania komputerowego 
w&nbsp;ciągu ostatniej dekady. Piętnaście lat temu [ok. roku 1980; przyp. 
tłum.] ukazywały się artykuły o&nbsp;&bdquo;komputerowym 
uzależnieniu&rdquo;: użytkownicy przyklejali się do komputerów 
i&nbsp;wydawali na swój nałóg po sto dolarów tygodniowo. Panowało ogólne 
przekonanie, że ludzie kochają programowanie tak bardzo, że poświęciliby 
dlań swoje małżeństwo. Dzisiaj panuje ogólne przekonanie, że nikt nie 
będzie programował, chyba że za duże pieniądze. Ludzie zapomnieli, 
w&nbsp;co wierzyli piętnaście lat temu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "When it is true at a given time that most people will work in a certain 
field only for high pay, it need not remain true.  The dynamic of change can 
run in reverse, if society provides an impetus.  If we take away the 
possibility of great wealth, then after a while, when the people have 
readjusted their attitudes, they will once again be eager to work in the field 
for the joy of accomplishment."
+msgstr "Jeśli w&nbsp;danym okresie prawdą jest, że w&nbsp;pewnej dziedzinie 
ludzie będą pracować tylko za duże pieniądze, to nie musi to na zawsze 
pozostać prawdą. Pęd zmian może biec w&nbsp;odwrotnym kierunku, jeśli 
impuls do tego da społeczeństwo. Jeśli odbierzemy możliwość zbicia 
fortuny, to po pewnym czasie ludzie zmodyfikują swoje postawy i&nbsp;znów 
będą chętni pracować w&nbsp;tej dziedzinie w&nbsp;zamian za radość 
zawodowego spełnienia."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The question, &ldquo;How can we pay programmers?&rdquo; becomes an 
easier question when we realize that it's not a matter of paying them a 
fortune.  A mere living is easier to raise."
+msgstr "Pytanie &bdquo;Jak możemy zapłacić programistom?&rdquo; stanie się 
łatwiejsze, gdy zdamy sobie sprawę, że nie chodzi tutaj o&nbsp;płacenie im 
fortuny. Pieniądze na zwykłą pensję łatwiej jest zdobyć."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "Funding Free Software"
+msgstr "Finansowanie wolnego oprogramowania"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Institutions that pay programmers do not have to be software houses.  
Many other institutions already exist that can do this."
+msgstr "Instytucje płacące programistom nie muszą być firmami 
programistycznymi. Istnieje już wiele innych instytucji, które mogą to 
robić."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Hardware manufacturers find it essential to support software 
development even if they cannot control the use of the software.  In 1970, much 
of their software was free because they did not consider restricting it. Today, 
their increasing willingness to join consortiums shows their realization that 
owning the software is not what is really important for them."
+msgstr "Producenci sprzętu uważają wspieranie rozwoju oprogramowania za 
bardzo ważne, nawet jeśli nie mogą kontrolować jego użycia. W&nbsp;1970 
większość ich oprogramowania była swobodna, bo nawet nie myśleli o 
ograniczaniu jego użycia. Dzisiaj ich wzrastająca chęć do przyłączania 
się do konsorcjów pokazuje, że zdali sobie sprawę z tego, iż posiadanie 
oprogramowania nie jest tym, co jest dla nich rzeczywiście ważne."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Universities conduct many programming projects.  Today they often sell 
the results, but in the 1970s they did not.  Is there any doubt that 
universities would develop free software if they were not allowed to sell 
software? These projects could be supported by the same government contracts 
and grants that now support proprietary software development."
+msgstr "Wiele przedsięwzięć programistycznych prowadzą uniwersytety. 
Dzisiaj często sprzedają ich rezultaty, chociaż nie robiły tego 
w&nbsp;latach 70. Czy nie jest oczywiste, że uniwersytety rozwijałyby wolne 
oprogramowanie, jeśli nie miałyby pozwolenia na sprzedaż programów? 
Projekty te mogłyby być wspierane przez te same kontrakty i&nbsp;granty rzą
dowe, które teraz wspierają rozwój oprogramowania objętego restrykcyjnymi 
licencjami."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "It is common today for university researchers to get grants to develop 
a system, develop it nearly to the point of completion and call that 
&ldquo;finished&rdquo;, and then start companies where they really finish the 
project and make it usable.  Sometimes they declare the unfinished version 
&ldquo;free&rdquo;; if they are thoroughly corrupt, they instead get an 
exclusive license from the university.  This is not a secret; it is openly 
admitted by everyone concerned.  Yet if the researchers were not exposed to the 
temptation to do these things, they would still do their research."
+msgstr "W&nbsp;dzisiejszych czasach powszechne są sytuacje, w&nbsp;których 
uniwersytetom przyznaje się granty na rozwój jakiegoś systemu, a&nbsp;one 
rozwijają go prawie do końca i&nbsp;mówią, że jest &bdquo;gotowy&rdquo;. 
Następnie zakładają firmy, które rzeczywiście go kończą i&nbsp;czynią 
zdatnym do użytkowania. Czasami deklarują oni, że wersja niedokończona jest 
&bdquo;wolna&rdquo;. Jeśli są źli do szpiku kości, to zamiast tego 
zdobywają od uniwersytetu wyłączną licencję. Nie jest to tajemnicą. 
Zainteresowani tym faktem otwarcie to przyznają. Jednak gdyby naukowcy nie 
byli kuszeni przez możliwość robienia takich rzeczy, to i&nbsp;tak nadal 
kontynuowaliby badania naukowe."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Programmers writing free software can make their living by selling 
services related to the software.  I have been hired to port the <a 
href=\"/software/gcc/\">GNU C compiler</a> to new hardware, and to make 
user-interface extensions to <a href=\"/software/emacs/\">GNU Emacs</a>.  (I 
offer these improvements to the public once they are done.)  I also teach 
classes for which I am paid."
+msgstr "Programiści tworzący wolne oprogramowanie mogą zarabiać na życie 
sprzedając usługi związane ze swoimi programami. Zatrudniono mnie, bym 
napisał wersję <a href=\"/software/gcc/\">GNU C compiler</a> dla nowej 
platformy sprzętowej i&nbsp;żebym stworzył rozszerzenia interfejsu 
użytkownika dla <a href=\"/software/emacs/\">GNU Emacsa</a>. (Oddaję te 
ulepszenia w&nbsp;ręce społeczeństwa gdy tylko są gotowe). Poza tym 
zarabiam na prowadzeniu zajęć uniwersyteckich."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I am not alone in working this way; there is now a successful, growing 
corporation which does no other kind of work.  Several other companies also 
provide commercial support for the free software of the GNU system. This is the 
beginning of the independent software support industry&mdash;an industry that 
could become quite large if free software becomes prevalent.  It provides users 
with an option generally unavailable for proprietary software, except to the 
very wealthy."
+msgstr "Nie tylko ja pracuję w&nbsp;ten sposób. Sukces odnosi teraz 
i&nbsp;rośnie w siłę korporacja, która nie wykonuje żadnych innych prac. 
Kilka innych firm także dostarcza komercyjne usługi związane z&nbsp;wolnym 
oprogramowaniem systemu GNU. To początek niezależnej branży wsparcia 
programistycznego, która może stać się dość duża, jeśli wolne 
oprogramowanie stanie się popularniejsze. Daje ona użytkownikom wybór 
normalnie niedostępny w&nbsp;przypadku oprogramowania objętego restrykcyjnymi 
licencjami, nie licząc bardzo bogatych."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "New institutions such as the <a href=\"/fsf/fsf.html\">Free Software 
Foundation</a> can also fund programmers.  Most of the Foundation's funds come 
from users buying tapes through the mail.  The software on the tapes is free, 
which means that every user has the freedom to copy it and change it, but many 
nonetheless pay to get copies.  (Recall that &ldquo;free software&rdquo; refers 
to freedom, not to price.)  Some users who already have a copy order tapes as a 
way of making a contribution they feel we deserve.  The Foundation also 
receives sizable donations from computer manufacturers."
+msgstr "Nowe instytucje, takie jak <a href=\"/fsf/fsf.html\">Fundacja Wolnego 
Oprogramowania</a>, także mogą finansować programistów. Większość 
funduszy Fundacji pochodzi od użytkowników, którzy kupują wysyłkowo taśmy 
[obecnie na płytach; przyp. tłum.]. Oprogramowanie zawarte na taśmach jest 
wolne, więc każdy użytkownik ma prawo je kopiować i&nbsp;modyfikować, ale 
wielu z&nbsp;nich i&nbsp;tak płaci za swoje kopie. (Przypominam, że 
&bdquo;free software&rdquo; to oprogramowanie wolne, a nie darmowe.) Niektórzy 
użytkownicy, którzy mają już kopie, zamawiają taśmy żeby nas wesprzeć, 
bo uważają, że na to zasługujemy. Fundacja otrzymuje także pokaźne 
darowizny od producentów sprzętu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The Free Software Foundation is a charity, and its income is spent on 
hiring as many programmers as possible.  If it had been set up as a business, 
distributing the same free software to the public for the same fee, it would 
now provide a very good living for its founder."
+msgstr "Fundacja Wolnego Oprogramowania jest organizacją charytatywną, 
a&nbsp;jej dochody przeznaczane są na zatrudnienie tak wielu programistów, 
jak tylko się da. Jeśli byłaby zwykłą firmą rozprowadzającą wśród 
społeczeństwa to samo wolne oprogramowanie za tą samą opłatą, to 
zapewniałaby teraz swojemu założycielowi bardzo dobre utrzymanie."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Because the Foundation is a charity, programmers often work for the 
Foundation for half of what they could make elsewhere.  They do this because we 
are free of bureaucracy, and because they feel satisfaction in knowing that 
their work will not be obstructed from use.  Most of all, they do it because 
programming is fun.  In addition, volunteers have written many useful programs 
for us.  (Even technical writers have begun to volunteer.)"
+msgstr "Ponieważ Fundacja jest organizacją charytatywną, programiści 
często pracują dla nas za połowę pieniędzy, które mogliby dostać gdzieś 
indziej. Robią to, bo nie ma u&nbsp;nas biurokracji, a&nbsp;także dlatego, 
że czują satysfakcję wiedząc, że ich praca nie będzie niedostępna 
użytkownikom. Głównym powodem, dla którego to robią jest fakt, że 
programowanie sprawia przyjemność. Co więcej, wiele przydatnych programów 
napisali dla nas ochotnicy. (Nawet twórcy dokumentacji technicznej zaczęli 
zgłaszać się na ochotnika)."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This confirms that programming is among the most fascinating of all 
fields, along with music and art.  We don't have to fear that no one will want 
to program."
+msgstr "To potwierdza, że programowanie to jedna z&nbsp;najbardziej fascynują
cych dziedzin, obok muzyki i&nbsp;sztuki. Nie musimy się obawiać, że nikt 
nie będzie chciał programować."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "What Do Users Owe to Developers?"
+msgstr "Co użytkownicy winni są programistom?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "There is a good reason for users of software to feel a moral obligation 
to contribute to its support.  Developers of free software are contributing to 
the users' activities, and it is both fair and in the long-term interest of the 
users to give them funds to continue."
+msgstr "Istnieje dobry powód, dla którego użytkownicy programów czują 
moralne zobowiązanie ich wspierania. Ludzie rozwijający wolne oprogramowanie 
wnoszą wkład w&nbsp;działania użytkowników, dlatego finansowe wspieranie 
dalszego rozwoju jest nie tylko fair, ale także w&nbsp;dłuższej perspektywie 
w&nbsp;interesie użytkowników."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "However, this does not apply to proprietary software developers, since 
obstructionism deserves a punishment rather than a reward."
+msgstr "Jednak nie odnosi się to do twórców oprogramowania objętego 
restrykcyjnymi licencjami, bo utrudnianie zasługuje na karę, a&nbsp;nie 
nagrodę."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "We thus have a paradox: the developer of useful software is entitled to 
the support of the users, but any attempt to turn this moral obligation into a 
requirement destroys the basis for the obligation.  A developer can either 
deserve a reward or demand it, but not both."
+msgstr "Mamy tu więc paradoks: twórcy użytecznego oprogramowania należy 
się wsparcie użytkowników, ale każda próba zamiany tego moralnego zobowią
zania w&nbsp;żądanie niszczy jego podstawę. Twórca może zasługiwać na 
nagrodę lub się jej domagać, ale nie obie te rzeczy na raz."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I believe that an ethical developer faced with this paradox must act so 
as to deserve the reward, but should also entreat the users for voluntary 
donations.  Eventually the users will learn to support developers without 
coercion, just as they have learned to support public radio and television 
stations."
+msgstr "Uważam, że postępujący etycznie programista, który zetknie się 
z&nbsp;tym paradoksem, musi zachowywać się tak, żeby zasłużyć na 
nagrodę, ale powinien także prosić użytkowników o&nbsp;dobrowolne datki. 
W&nbsp;końcu użytkownicy nauczą się wspierać programistów bez przymusu, 
tak samo jak nauczyli się wspierać publiczne radio i&nbsp;telewizję."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "What Is Software Productivity?"
+msgstr "Co to jest produktywność programistyczna?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "If software were free, there would still be programmers, but perhaps 
fewer of them.  Would this be bad for society?"
+msgstr "Jeśli oprogramowanie byłoby wolne, to programiści istnieliby nadal, 
tyle że być może byłoby ich mniej. Czy byłoby to złe dla społeczeństwa?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Not necessarily.  Today the advanced nations have fewer farmers than in 
1900, but we do not think this is bad for society, because the few deliver more 
food to the consumers than the many used to do.  We call this improved 
productivity.  Free software would require far fewer programmers to satisfy the 
demand, because of increased software productivity at all levels:"
+msgstr "Niekoniecznie. W&nbsp;dzisiejszych czasach rozwinięte państwa mają 
mniej rolników niż w roku 1900, ale nie uważamy tego za złe dla 
społeczeństwa, bo mała ilość rolników dostarcza konsumentom więcej 
jedzenia niż kiedyś dostarczało wielu. Nazywamy to zwiększoną 
produktywnością. Wolne oprogramowanie potrzebowałoby dużo mniej 
programistów do zaspokojenia popytu, bo na wszystkich poziomach zwiększyłaby 
się produktywność:"
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "Wider use of each program that is developed."
+msgstr "Bardziej rozpowszechnione użytkowanie każdego stworzonego programu."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "The ability to adapt existing programs for customization instead of 
starting from scratch."
+msgstr "Możliwość modyfikacji istniejącego oprogramowania do własnych 
potrzeb zamiast pisania wszystkiego od początku."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "Better education of programmers."
+msgstr "Lepsze wykształcenie programistów."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "The elimination of duplicate development effort."
+msgstr "Wyeliminowanie wykonywania po raz kolejny tej samej pracy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Those who object to cooperation claiming it would result in the 
employment of fewer programmers are actually objecting to increased 
productivity.  Yet these people usually accept the widely-held belief that the 
software industry needs increased productivity.  How is this?"
+msgstr "Ludzie, którzy sprzeciwiają się współpracy twierdząc, że 
doprowadziłoby to do zatrudnienia mniejszej ilości programistów, tak 
naprawdę sprzeciwiają się zwiększonej produktywności. Tymczasem ci sami 
ludzie zazwyczaj akceptują szeroko przyjęty pogląd, że przemysł 
programistyczny potrzebuje zwiększonej produktywności. Więc o&nbsp;co 
w&nbsp;końcu chodzi?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "&ldquo;Software productivity&rdquo; can mean two different things: the 
overall productivity of all software development, or the productivity of 
individual projects.  Overall productivity is what society would like to 
improve, and the most straightforward way to do this is to eliminate the 
artificial obstacles to cooperation which reduce it.  But researchers who study 
the field of &ldquo;software productivity&rdquo; focus only on the second, 
limited, sense of the term, where improvement requires difficult technological 
advances."
+msgstr "&bdquo;Produktywność programistyczna&rdquo; może znaczyć dwie 
różne rzeczy: ogólną produktywność całej produkcji oprogramowania lub 
produktywność poszczególnych projektów. Ogólna produktywność jest tym, 
co społeczeństwo chciałoby podnieść, a&nbsp;najprostszym sposobem, żeby 
to zrobić, jest zniesienie sztucznych barier, które stoją na drodze 
współpracy i&nbsp;ją zmniejszają. Jednak naukowcy badający 
&bdquo;produktywność programistyczną&rdquo; skupiają się tylko na drugim, 
ograniczonym znaczeniu tego pojęcia, w przypadku którego polepszenie sytuacji 
wymaga trudnych postępów technologicznych."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Is Competition Inevitable?"
+msgstr "Czy konkurencja jest nieunikniona?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Is it inevitable that people will try to compete, to surpass their 
rivals in society? Perhaps it is.  But competition itself is not harmful; the 
harmful thing is <em>combat</em>."
+msgstr "Czy nieuniknione jest, że ludzie będą próbować ze sobą 
konkurować, żeby być lepszymi od swoich rywali? Być może tak. Ale 
konkurencja sama w&nbsp;sobie nie jest szkodliwa, rzeczą szkodliwą jest 
<em>walka</em>."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "There are many ways to compete.  Competition can consist of trying to 
achieve ever more, to outdo what others have done.  For example, in the old 
days, there was competition among programming wizards&mdash;competition for who 
could make the computer do the most amazing thing, or for who could make the 
shortest or fastest program for a given task.  This kind of competition can 
benefit everyone, <em>as long as</em> the spirit of good sportsmanship is 
maintained."
+msgstr "Konkurować ze sobą można na wiele sposobów. Konkurencja może 
mieć na celu próbę ciągłego osiągania więcej, prześcigania tego, co 
zrobili inni. Na przykład dawno temu istniało współzawodnictwo pomiędzy 
programistycznymi geniuszami o&nbsp;to, kto potrafi zmusić komputer do 
zrobienia najbardziej zadziwiającej rzeczy lub napisać najkrótszy bądź 
najszybszy program wykonujący jakieś zadanie. Taka konkurencja może być 
pożyteczna dla wszystkich, <em>dopóki</em> utrzymany jest duch pozytywnego 
współzawodnictwa."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Constructive competition is enough competition to motivate people to 
great efforts.  A number of people are competing to be the first to have 
visited all the countries on Earth; some even spend fortunes trying to do this. 
 But they do not bribe ship captains to strand their rivals on desert islands.  
They are content to let the best person win."
+msgstr "Konstruktywna konkurencja wystarcza by zmotywować ludzi do wielkich 
wysiłków. Kilkoro ludzi konkuruje ze sobą o&nbsp;tytuł pierwszej osoby, 
która odwiedzi wszystkie kraje świata, niektórzy wydają na to całe 
fortuny. Jednak nie przekupują kapitanów statków, by wysadzili ich rywali na 
bezludnych wyspach. Chętnie przystają na to, by wygrał najlepszy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Competition becomes combat when the competitors begin trying to impede 
each other instead of advancing themselves&mdash;when &ldquo;Let the best 
person win&rdquo; gives way to &ldquo;Let me win, best or not.&rdquo; 
Proprietary software is harmful, not because it is a form of competition, but 
because it is a form of combat among the citizens of our society."
+msgstr "Konkurencja przekształca się w&nbsp;walkę, gdy konkurenci zaczynają
 próbować przeszkadzać sobie nawzajem zamiast samemu iść do przodu, kiedy 
&bdquo;Niech wygra najlepszy&rdquo; ustępuje miejsca &bdquo;Dajcie mi wygrać, 
nawet jeśli nie jestem najlepszy&rdquo;. Objęte restrykcyjną licencją 
oprogramowanie jest szkodliwe nie dlatego, że jest formą konkurencji, ale 
dlatego, że jest formą walki pomiędzy obywatelami naszego społeczeństwa."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Competition in business is not necessarily combat.  For example, when 
two grocery stores compete, their entire effort is to improve their own 
operations, not to sabotage the rival.  But this does not demonstrate a special 
commitment to business ethics; rather, there is little scope for combat in this 
line of business short of physical violence.  Not all areas of business share 
this characteristic.  Withholding information that could help everyone advance 
is a form of combat."
+msgstr "Konkurencja w&nbsp;biznesie niekoniecznie musi być walką. Na 
przykład, gdy konkurują ze sobą dwa warzywniaki, to ich energia idzie na 
ulepszanie własnej oferty, a&nbsp;nie sabotowanie rywala. Ale to nie jest 
przejawem specjalnego przywiązania do biznesowej etyki. W&nbsp;tej dziedzinie 
jest po prostu mało możliwości walki, pomijając przemoc fizyczną. 
Niektóre branże biznesu mają więcej takich możliwości. Zatrzymywanie dla 
siebie informacji, które mogłyby pomóc wszystkim w&nbsp;rozwoju jest formą 
walki."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Business ideology does not prepare people to resist the temptation to 
combat the competition.  Some forms of combat have been banned with anti-trust 
laws, truth in advertising laws, and so on, but rather than generalizing this 
to a principled rejection of combat in general, executives invent other forms 
of combat which are not specifically prohibited.  Society's resources are 
squandered on the economic equivalent of factional civil war."
+msgstr "Ideologia biznesu nie przygotowuje ludzi na powstrzymywanie się przed 
pokusą walki z&nbsp;konkurentami. Niektóre formy walki zostały zakazane 
przez ustawy antymonopolowe, ustawy o&nbsp;prawdzie w&nbsp;reklamie, itd., ale 
zamiast uogólnić to do powszechnego zakazu walki, dyrektorzy wymyślają inne 
jej formy, które nie są bezpośrednio zabronione. Społeczne zasoby są 
roztrwaniane przez ekonomiczny odpowiednik frakcyjnej wojny domowej."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "&ldquo;Why Don't You Move to Russia?&rdquo;"
+msgstr "&bdquo;A może byś się przeniósł do Rosji?&rdquo;"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "In the United States, any advocate of other than the most extreme form 
of laissez-faire selfishness has often heard this accusation.  For example, it 
is leveled against the supporters of a national health care system, such as is 
found in all the other industrialized nations of the free world.  It is leveled 
against the advocates of public support for the arts, also universal in 
advanced nations.  The idea that citizens have any obligation to the public 
good is identified in America with Communism.  But how similar are these ideas?"
+msgstr "W&nbsp;Stanach Zjednoczonych każdy zwolennik czegoś innego niż 
najbardziej ekstremalne formy wolnorynkowego egoizmu często spotyka się z tym 
oskarżeniem. Jest ono np. wymierzone w&nbsp;zwolenników narodowego systemu 
ochrony zdrowia, takiego jakie działają we wszystkich uprzemysłowionych 
krajach wolnego świata. Jest wymierzone w&nbsp;zwolenników publicznego 
wsparcia dla sztuki, które jest także powszechne w&nbsp;rozwiniętych 
krajach. Pomysł, że obywatele mają jakieś zobowiązania wobec dobra 
publicznego jest w&nbsp;Ameryce identyfikowany z&nbsp;komunizmem. Ale na ile 
podobne do siebie są te dwie idee w&nbsp;rzeczywistości?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Communism as was practiced in the Soviet Union was a system of central 
control where all activity was regimented, supposedly for the common good, but 
actually for the sake of the members of the Communist party. And where copying 
equipment was closely guarded to prevent illegal copying."
+msgstr "Komunizm praktykowany w&nbsp;Związku Radzieckim był systemem 
scentralizowanej kontroli, w&nbsp;którym każda działalność była poddana 
reżimowi, rzekomo dla wspólnego dobra, ale tak naprawdę dla dobra członków 
partii komunistycznej. Urządzenia do kopiowania były tam ściśle pilnowane, 
aby zapobiec nielegalnemu wykonywaniu kopii."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The American system of software copyright exercises central control 
over distribution of a program, and guards copying equipment with automatic 
copying-protection schemes to prevent illegal copying."
+msgstr "Amerykański system praw autorskich dotyczących oprogramowania 
ustanawia scentralizowaną kontrolę nad dystrybucją programów i&nbsp;stoi na 
straży urządzeń do kopiowania, używających różnych zabezpieczeń, by 
zapobiec wykonywaniu nielegalnych kopii."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "By contrast, I am working to build a system where people are free to 
decide their own actions; in particular, free to help their neighbors, and free 
to alter and improve the tools which they use in their daily lives.  A system 
based on voluntary cooperation and on decentralization."
+msgstr "W przeciwieństwie do tego, ja pracuję na rzecz systemu, 
w&nbsp;którym ludzie mają wolną rękę i&nbsp;mogą decydować o&nbsp;swoich 
poczynaniach. W szczególności mają możliwość pomagania swoim znajomym 
oraz modyfikowania i&nbsp;ulepszania narzędzi, których codziennie używają. 
Systemu opartego na ochotniczej współpracy i&nbsp;decentralizacji."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Thus, if we are to judge views by their resemblance to Russian 
Communism, it is the software owners who are the Communists."
+msgstr "Tak więc jeśli chcemy oceniać poglądy według ich podobieństwa do 
radzieckiego komunizmu, to komunistami są właściciele oprogramowania."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The Question of Premises"
+msgstr "Problem przesłanek"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "I make the assumption in this paper that a user of software is no less 
important than an author, or even an author's employer.  In other words, their 
interests and needs have equal weight, when we decide which course of action is 
best."
+msgstr "Zakładam w&nbsp;tym artykule, że użytkownik oprogramowania nie jest 
mniej ważny niż jego twórca, a&nbsp;nawet pracodawca twórcy. Innymi słowy 
ich interesy i&nbsp;potrzeby mają jednakową wagę podczas decydowania, która 
droga jest najlepsza."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "This premise is not universally accepted.  Many maintain that an 
author's employer is fundamentally more important than anyone else.  They say, 
for example, that the purpose of having owners of software is to give the 
author's employer the advantage he deserves&mdash;regardless of how this may 
affect the public."
+msgstr "Ta przesłanka nie jest ogólnie przyjmowana. Wielu twierdzi, że 
pracodawca twórcy jest z&nbsp;natury ważniejszy niż ktokolwiek inny. Mówią 
oni na przykład, że powodem dla istnienia właścicieli oprogramowania jest 
zapewnienie szefowi twórcy korzyści, na które zasługuje, niezależnie od 
tego, jak może to wpłynąć na społeczeństwo."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "It is no use trying to prove or disprove these premises.  Proof 
requires shared premises.  So most of what I have to say is addressed only to 
those who share the premises I use, or at least are interested in what their 
consequences are.  For those who believe that the owners are more important 
than everyone else, this paper is simply irrelevant."
+msgstr "Próby udowodnienia lub obalenia tych przesłanek nie mają sensu. 
Dowód wymaga wspólnych przesłanek. Tak więc większość z tego, co mówię 
jest adresowana do tych, którzy uznają moje przesłanki lub przynajmniej są 
zainteresowani, jakie są ich konsekwencje. Dla tych, którzy uważają, że 
właściciel jest ważniejszy niż wszyscy inni, artykuł ten jest po prostu 
bez znaczenia."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "But why would a large number of Americans accept a premise that 
elevates certain people in importance above everyone else? Partly because of 
the belief that this premise is part of the legal traditions of American 
society.  Some people feel that doubting the premise means challenging the 
basis of society."
+msgstr "Tylko dlaczego duży odsetek Amerykanów akceptuje przesłankę, 
która wynosi pewnych ludzi ponad wszystkich innych? Częściowo przez 
przekonanie, że taka przesłanka jest częścią amerykańskiej tradycji 
prawnej. Niektórzy myślą, że poddawanie jej w&nbsp;wątpliwość to 
podważanie podstaw społeczeństwa."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "It is important for these people to know that this premise is not part 
of our legal tradition.  It never has been."
+msgstr "Ważne jest, żeby ci ludzie zdali sobie sprawę, że ta przesłanka 
nie jest częścią naszej tradycji prawnej i&nbsp;nigdy nią nie była."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Thus, the Constitution says that the purpose of copyright is to 
&ldquo;promote the progress of science and the useful arts.&rdquo; The Supreme 
Court has elaborated on this, stating in &lsquo;Fox Film vs. Doyal&rsquo; that 
&ldquo;The sole interest of the United States and the primary object in 
conferring the [copyright] monopoly lie in the general benefits derived by the 
public from the labors of authors.&rdquo;"
+msgstr "Konstytucja [Stanów Zjednoczonych; przyp. tłum.] mówi, że celem 
prawa autorskiego jest &bdquo;promocja postępu nauki i&nbsp;sztuk 
użytecznych&rdquo;. Więcej na ten temat powiedział Sąd Najwyższy, 
stwierdzając w&nbsp;sprawie Fox Film przeciwko Doyal, że &bdquo;Wyłączny 
przedmiot zainteresowania Stanów Zjednoczonych i&nbsp;podstawowy cel nadawania 
monopolu [praw autorskich] leży w&nbsp;ogólnych korzyściach, jakie 
społeczeństwo wynosi z pracy autorów&rdquo;."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "We are not required to agree with the Constitution or the Supreme 
Court.  (At one time, they both condoned slavery.)  So their positions do not 
disprove the owner supremacy premise.  But I hope that the awareness that this 
is a radical right-wing assumption rather than a traditionally recognized one 
will weaken its appeal."
+msgstr "Nie musimy się zgadzać z&nbsp;Konstytucją lub Sądem Najwyższym. 
(W&nbsp;pewnym okresie obie te instytucje aprobowały niewolnictwo.) Tak więc 
ich stanowiska nie obalają przesłanki o&nbsp;wyższości właścicieli. Mam 
jednak nadzieję, że jej siła zostanie zmniejszona przez świadomość, że 
jest to radykalne prawicowe założenie, a&nbsp;nie założenie tradycyjnie 
przyjmowane."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Conclusion"
+msgstr "Wnioski"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "We like to think that our society encourages helping your neighbor; but 
each time we reward someone for obstructionism, or admire them for the wealth 
they have gained in this way, we are sending the opposite message."
+msgstr "Lubimy myśleć, że nasze społeczeństwo popiera pomaganie bliźnim. 
Jednak za każdym razem, kiedy nagradzamy kogoś za utrudnianie lub podziwiamy 
go za bogactwo, które w&nbsp;ten sposób zdobył, dajemy dowód czegoś 
całkiem odwrotnego."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Software hoarding is one form of our general willingness to disregard 
the welfare of society for personal gain.  We can trace this disregard from 
Ronald Reagan to Dick Cheney, from Exxon to Enron, from failing banks to 
failing schools.  We can measure it with the size of the homeless population 
and the prison population.  The antisocial spirit feeds on itself, because the 
more we see that other people will not help us, the more it seems futile to 
help them.  Thus society decays into a jungle."
+msgstr "Nieudostępnianie oprogramowania jest jedną z&nbsp;form naszej 
powszechnej gotowości do stawiania osobistych korzyści ponad dobro 
społeczne. Możemy to prześledzić od Ronalda Reagana do Jamesa Bakkera, od 
Ivana Boesky'ego do Exxonu, od upadających banków do upadających szkół. 
Możemy to zmierzyć wielkością populacji bezdomnych i&nbsp;więźniów. Duch 
antyspołeczny sam się napędza, ponieważ im więcej widzimy, że inni nam 
nie pomagają, tym bardziej wydaje nam się bez sensu pomaganie innym. 
W&nbsp;ten sposób społeczeństwo zamienia się w&nbsp;dżunglę."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "If we don't want to live in a jungle, we must change our attitudes.  We 
must start sending the message that a good citizen is one who cooperates when 
appropriate, not one who is successful at taking from others.  I hope that the 
free software movement will contribute to this: at least in one area, we will 
replace the jungle with a more efficient system which encourages and runs on 
voluntary cooperation."
+msgstr "Jeśli nie chcemy żyć w&nbsp;dżungli, musimy zmienić nasze 
postawy. Musimy zacząć dawać do zrozumienia, że dobry obywatel to taki, 
który współpracuje kiedy należy, a&nbsp;nie taki, który odnosi sukcesy 
w&nbsp;zabieraniu innym. Mam nadzieję, że pomoże w&nbsp;tym ruch wolnego 
oprogramowania: przynajmniej w&nbsp;jednej dziedzinie zastąpimy dżunglę 
bardziej efektywnym systemem, który zachęca do ochotniczej współpracy 
i&nbsp;dzięki niej funkcjonuje."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Footnotes"
+msgstr "Przypisy"
+
+# type: Content of: <ol><li>
+msgid "The word &ldquo;free&rdquo; in &ldquo;free software&rdquo; refers to 
freedom, not to price; the price paid for a copy of a free program may be zero, 
or small, or (rarely) quite large."
+msgstr "Słowo &bdquo;free&rdquo; [wolny, darmowy] w &bdquo;free 
software&rdquo; odnosi się do wolności, a nie do ceny. Cena za kopię wolnego 
programu może być zerowa, mała lub (rzadko) dość duża."
+
+# type: Content of: <ol><li>
+msgid "The issues of pollution and traffic congestion do not alter this 
conclusion.  If we wish to make driving more expensive to discourage driving in 
general, it is disadvantageous to do this using toll booths, which contribute 
to both pollution and congestion.  A tax on gasoline is much better.  Likewise, 
a desire to enhance safety by limiting maximum speed is not relevant; a 
free-access road enhances the average speed by avoiding stops and delays, for 
any given speed limit."
+msgstr "Sprawa zanieczyszczenia środowiska i&nbsp;korków nie wpływa na tę 
konkluzję. Jeśli chcemy uczynić jazdę samochodem droższą, aby 
zniechęcić do jazdy samochodem w&nbsp;ogóle, to nie jest dobrze robić to 
instalując budki pobierające opłaty, które powiększają zanieczyszczenie 
i&nbsp;korki. Znacznie lepszy jest podatek na benzynę. Tak samo nie ma 
z&nbsp;nią związku chęć zwiększenia bezpieczeństwa przez ograniczanie 
prędkości maksymalnej&nbsp;– ogólnie dostępna droga poprawia płynność 
ruchu, przez co wzrasta bezpieczeństwo, niezależnie od limitu prędkości."
+
+# type: Content of: <ol><li>
+msgid "One might regard a particular computer program as a harmful thing that 
should not be available at all, like the Lotus Marketplace database of personal 
information, which was withdrawn from sale due to public disapproval.  Most of 
what I say does not apply to this case, but it makes little sense to argue for 
having an owner on the grounds that the owner will make the program less 
available.  The owner will not make it <em>completely</em> unavailable, as one 
would wish in the case of a program whose use is considered destructive."
+msgstr "Ktoś może uważać jakiś program za szkodliwą rzecz, która 
w&nbsp;ogóle nie powinna być dostępna, jak Lotus Marketplace, baza danych 
informacji osobistych, którą wycofano ze sprzedaży z powodu presji 
społeczeństwa. Większość z&nbsp;tego, co mówię, nie odnosi się do tego 
przypadku, ale nie ma specjalnie sensu w&nbsp;upieraniu się za właścicielami 
na podstawie stwierdzenia, że właściciel uczyni oprogramowanie mniej 
dostępnym. Właściciel nie uczyni go całkowicie niedostępnym, jak 
chcielibyśmy, żeby było w&nbsp;przypadku programu, którego użytkowanie 
jest destrukcyjne."
+
+# type: Content of: <h4>
+msgid "This essay is published in <a 
href=\"http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/\";><cite>Free 
Software, Free Society: The Selected Essays of Richard M. Stallman</cite></a>"
+msgstr "Ten tekst został zamieszczony w książce <a 
href=\"http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/\";><cite>Free 
Software, Free Society</cite></a> (Wolne oprogramowanie, wolne społeczeństwo. 
Wybrane eseje Richarda M. Stallmana)."
+
+# type: Content of: <div>
+#. TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.
+msgid "*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S NOTES*"
+msgstr " W Polsce, prawa autorskie nie służą dobru publicznemu. 
Właściciele oprogramowania przeforsowali w&nbsp;Sejmie dużo bardziej 
restrykcyjne prawa autorskie dla oprogramowania niż np. dla filmów, muzyki 
czy książek."
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid "Please send FSF &amp; GNU inquiries to <a 
href=\"mailto:address@hidden";>&lt;address@hidden&gt;</a>.  There are also <a 
href=\"/contact/\">other ways to contact</a> the FSF.  <br /> Please send 
broken links and other corrections or suggestions to <a 
href=\"mailto:address@hidden";>&lt;address@hidden&gt;</a>."
+msgstr "Pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a 
href=\"mailto:address@hidden";>&lt;address@hidden&gt;</a>. Istnieją także <a 
href=\"/contact/contact.html\">inne sposoby skontaktowania się</a> z FSF. <br 
/> Informacje o niedziałających odnośnikach oraz inne poprawki (lub 
propozycje) prosimy wysyłać na adres <a 
href=\"mailto:address@hidden";>&lt;address@hidden&gt;</a>."
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid "Please see the <a 
href=\"/server/standards/README.translations.html\">Translations README</a> for 
information on coordinating and submitting translations of this article."
+msgstr "Aby zapoznać się z informacjami dotyczącymi tłumaczenia i 
koordynowania tłumaczeń artykułów, proszę odwiedzić stronę <a 
href=\"/server/standards/README.translations.html\">tłumaczeń</a>. <br /> 
Komentarze odnośnie tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci 
współpracy w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a 
href=\"mailto:address@hidden";>address@hidden</a>."
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid "Copyright &copy; 1998, 2000, 2001, 2006, 2007 Free Software Foundation, 
Inc."
+msgstr "Copyright &copy; 1998, 2000, 2001, 2005, 2006, 2007, 2010 Free 
Software Foundation, Inc."
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid "Verbatim copying and distribution of this entire article are permitted 
worldwide, without royalty, in any medium, provided this notice, and the 
copyright notice, are preserved."
+msgstr "Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted 
in any medium, provided this notice is preserved. <br /> Zezwala się na 
wykonywanie i dystrybucję wiernych kopii tego tekstu, niezależnie od 
nośnika, pod warunkiem zachowania niniejszego zezwolenia."
+
+# type: Content of: <div><div>
+#. TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.
+msgid "*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S CREDITS*"
+msgstr "Tłumaczenie: Radosław Moszczyński 2005, poprawki: Wojciech Kotwica 
2005, 2006, Marcin Wolak 2010, Jan Owoc 2010."
+
+# type: Content of: <div><p>
+#.  timestamp start
+msgid "Updated:"
+msgstr "Aktualizowane:"
+
+# type: Content of: <div><h4>
+msgid "Translations of this page"
+msgstr "Tłumaczenia tej strony"
+