[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
www/philosophy po/who-does-that-server-really-s...
|
From: |
GNUN |
|
Subject: |
www/philosophy po/who-does-that-server-really-s... |
|
Date: |
Fri, 29 Dec 2017 12:59:51 -0500 (EST) |
CVSROOT: /web/www
Module name: www
Changes by: GNUN <gnun> 17/12/29 12:59:51
Modified files:
philosophy/po : who-does-that-server-really-serve.sq.po
who-does-that-server-really-serve.translist
Added files:
philosophy : who-does-that-server-really-serve.sq.html
philosophy/po : who-does-that-server-really-serve.sq-en.html
Log message:
Automatic update by GNUnited Nations.
CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/who-does-that-server-really-serve.sq.html?cvsroot=www&rev=1.1
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.sq.po?cvsroot=www&r1=1.1&r2=1.2
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist?cvsroot=www&r1=1.20&r2=1.21
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.sq-en.html?cvsroot=www&rev=1.1
Patches:
Index: po/who-does-that-server-really-serve.sq.po
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.sq.po,v
retrieving revision 1.1
retrieving revision 1.2
diff -u -b -r1.1 -r1.2
--- po/who-does-that-server-really-serve.sq.po 29 Dec 2017 17:32:30 -0000
1.1
+++ po/who-does-that-server-really-serve.sq.po 29 Dec 2017 17:59:51 -0000
1.2
@@ -47,8 +47,8 @@
msgstr ""
"<strong>Në Internet, software-i pronësor sâështë mënyra e vetme për
të "
"humbur lirinë tuaj. Shërbime si Zëvendësim Software-i (ose SaaSS),
është "
-"një tjetër mënyrë për tâi dhënë dikujt pushtet mbi punimin tuaj me "
-"kompjuter.</strong>"
+"një tjetër mënyrë për tâi dhënë dikujt pushtet mbi punimin tuaj me
kompjuter."
+"</strong>"
#. type: Content of: <p>
msgid ""
@@ -100,20 +100,20 @@
"erdhi nga <em>software-i pronësor</em>: software të cilin përdoruesit nuk
e "
"kontrollojnë dot, ngaqë e kontrollon i zoti (një kompani si Apple ose "
"Microsoft). I zoti shpesh përfiton nga ky pushtet jo i drejtë, duke futur "
-"veçori dashakeqe, f.v. <em>spyware</em>, deriçka, dhe <a href=\""
-"http://DefectiveByDesign.org\";>Administrim Dixhital të Kufizimeve (DRM)</a>
("
-"i quajtur “Administrim Dixhital të Drejtash” në propagandën e "
+"veçori dashakeqe, f.v. <em>spyware</em>, deriçka, dhe <a href=\"http://";
+"DefectiveByDesign.org\">Administrim Dixhital të Kufizimeve (DRM)</a> (i "
+"quajtur “Administrim Dixhital të Drejtash” në propagandën e "
"tyre)."
#. type: Content of: <p>
msgid ""
"Our solution to this problem is developing <em>free software</em> and "
"rejecting proprietary software. Free software means that you, as a user, "
-"have four essential freedoms: (0) to run the program as you wish, "
-"(1) to study and change the source code so it does what you wish, "
-"(2) to redistribute exact copies, and (3) to redistribute copies "
-"of your modified versions. (See the <a href=\"/philosophy/free-sw.html"
-"\">free software definition</a>.)"
+"have four essential freedoms: (0) to run the program as you wish, (1)"
+" to study and change the source code so it does what you wish, (2) "
+"to redistribute exact copies, and (3) to redistribute copies of your "
+"modified versions. (See the <a href=\"/philosophy/free-sw.html\">free "
+"software definition</a>.)"
msgstr ""
"Zgjidhja jonë për këtë problem është zhvillimi i <em>software-it të
lirë</"
"em> dhe mospranimi i software-it pronësor. Software-i i lirë do të thotë
që "
@@ -247,10 +247,10 @@
"njëjtin efekt si spyware-i: operatori i shërbyesit merr të
dhënat—pa "
"mundim të veçantë, nga vetë natyra e SaaSS-it. Amy Webb, që kurrë nuk
kish "
"në mendje të postonte ndonjë foto të së bijës, bëri gabimin e
përdorimit të "
-"një SaaSS-i (Instagram) për përpunim të fotove të saj. Dhe më pas <a
href=\"h"
-"ttp://www.slate.com/articles/technology/data_mine_1/2013/09/privacy_facebook_"
-"kids_don_t_post_photos_of_your_kids_on_social_media.html\"> fotot rrodhën "
-"prej andej</a> në internet."
+"një SaaSS-i (Instagram) për përpunim të fotove të saj. Dhe më pas <a
href="
+"\"http://www.slate.com/articles/technology/data_mine_1/2013/09/";
+"privacy_facebook_kids_don_t_post_photos_of_your_kids_on_social_media.html\"> "
+"fotot rrodhën prej andej</a> në internet."
#. type: Content of: <p>
msgid ""
@@ -375,8 +375,8 @@
"përdorin termin e vagullt “aplikacion web” për të vënë në
një "
"thes software shërbyesi tok me programe të xhiruar në makinën tuaj
përmes "
"shfletuesit tuaj. Disa faqe web instalojnë në shfletuesin tuaj programe "
-"JavaScript jo më triviale, madje të mëdhenj, paju informuar fare. <a
href=\""
-"/philosophy/javascript-trap.html\">Kur këto programe JavaScript janë jo të
"
+"JavaScript jo më triviale, madje të mëdhenj, paju informuar fare. <a
href="
+"\"/philosophy/javascript-trap.html\">Kur këto programe JavaScript janë jo
të "
"lira</a>, ato shkaktojnë të njëjtën lloj padrejtësie si çfarëdo
software "
"tjetër jo i lirë. Këtu, ama, problemin e kemi me çështjen e përdorimit
të "
"shërbimit në vetvete."
@@ -451,11 +451,11 @@
"Kjo çështje demonstron thellësinë e dallimit mes “burimit të "
"hapur” dhe “software-it të lirë”. Kodi burim që është
"
"burim i hapur <a href=\"/philosophy/free-open-overlap.html\">është, thuajse
"
-"përherë, i lirë</a>. Megjithatë, ideja e një <a href=\""
-"http://opendefinition.org/software-service\";>shërbimi “software-i me "
-"burim të hapur”</a>, duke nënkuptuar një për të cilin software-i i
"
-"shërbyesit është me burim të hapur dhe/ose i lirë, dështon tâi japë
zgjidhje "
-"çështjes së SaaSS-it."
+"përherë, i lirë</a>. Megjithatë, ideja e një <a href=\"http://";
+"opendefinition.org/software-service\">shërbimi “software-i me burim
të "
+"hapur”</a>, duke nënkuptuar një për të cilin software-i i
shërbyesit "
+"është me burim të hapur dhe/ose i lirë, dështon tâi japë zgjidhje
çështjes "
+"së SaaSS-it."
#. type: Content of: <p>
msgid ""
@@ -537,8 +537,8 @@
"blogu për të botuar vepra tuajat, apo përdorimi i një shërbimi
mikroblogimi "
"si Twitter ose StatusNet. (Këto shërbime mund të kenë ose jo probleme
të "
"tjera, në varësi të hollësive që merren në shqyrtim.) E njëjta gjë
vlen "
-"edhe për komunikime të tjera që nuk janë konceptuar për të qenë
private, "
-"b.f. grupe fjalosjeje."
+"edhe për komunikime të tjera që nuk janë konceptuar për të qenë
private, b."
+"f. grupe fjalosjeje."
#. type: Content of: <p>
msgid ""
@@ -910,9 +910,6 @@
"të dërgohen te <a href=\"mailto:address@hidden";><address@hidden"
"org></a>."
-#
-#
-#
#. TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
#. replace it with the translation of these two:
#. We work hard and do our best to provide accurate, good quality
@@ -933,10 +930,10 @@
"Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi
të "
"mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga "
"papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur
me "
-"këtë dërgojini te <ahref=\"mailto:address@hidden";><web-"
+"këtë dërgojini te <a href=\"mailto:address@hidden";><web-"
"address@hidden></a>.</p><p>Për të dhëna mbi bashkërendimin dhe "
-"parashtrimin e përkthimeve të faqeve tonaweb, shihni <a href=\""
-"/server/standards/README.translations.html\">README për përkthimet</a>.</p>"
+"parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona web, shihni <a href=\"/server/"
+"standards/README.translations.html\">README për përkthimet</a>."
#. type: Content of: <div><p>
msgid "Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016 Richard Stallman"
Index: po/who-does-that-server-really-serve.translist
===================================================================
RCS file:
/web/www/www/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist,v
retrieving revision 1.20
retrieving revision 1.21
diff -u -b -r1.20 -r1.21
--- po/who-does-that-server-really-serve.translist 20 Nov 2017 23:59:18
-0000 1.20
+++ po/who-does-that-server-really-serve.translist 29 Dec 2017 17:59:51
-0000 1.21
@@ -17,6 +17,7 @@
<span dir="ltr"><a lang="pt-br" hreflang="pt-br"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.pt-br.html">português do Brasil</a> [pt-br]</span>
<span dir="ltr"><a lang="ro" hreflang="ro"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.ro.html">românÄ</a> [ro]</span>
<span dir="ltr"><a lang="ru" hreflang="ru"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.ru.html">ÑÑÑÑкий</a> [ru]</span>
+<span dir="ltr"><a lang="sq" hreflang="sq"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.sq.html">Shqip</a> [sq]</span>
<span dir="ltr"><a lang="uk" hreflang="uk"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.uk.html">ÑкÑаÑнÑÑка</a> [uk]</span>
<span dir="ltr"><a lang="zh-cn" hreflang="zh-cn"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.zh-cn.html">ç®ä½ä¸æ</a> [zh-cn]</span>
</p>
@@ -37,6 +38,7 @@
<link rel="alternate" type="text/html" lang="pt-br" hreflang="pt-br"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.pt-br.html"
title="português do Brasil" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="ro" hreflang="ro"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.ro.html" title="românÄ" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="ru" hreflang="ru"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.ru.html"
title="ÑÑÑÑкий" />
+<link rel="alternate" type="text/html" lang="sq" hreflang="sq"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.sq.html" title="Shqip" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="uk" hreflang="uk"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.uk.html"
title="ÑкÑаÑнÑÑка" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="zh-cn" hreflang="zh-cn"
href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.zh-cn.html"
title="ç®ä½ä¸æ" />
<!-- end translist file -->
Index: who-does-that-server-really-serve.sq.html
===================================================================
RCS file: who-does-that-server-really-serve.sq.html
diff -N who-does-that-server-really-serve.sq.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ who-does-that-server-really-serve.sq.html 29 Dec 2017 17:59:50 -0000
1.1
@@ -0,0 +1,500 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE"
value="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.sq.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Kujt i Shërben Në të Vërtetë Ai Shërbyes? - Projekti GNU - Free
Software
+Foundation</title>
+
+<!--#include
virtual="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" -->
+<h2>Kujt i shërben në të vërtetë ai shërbyes?</h2>
+
+<p>nga <strong>Richard Stallman</strong></p>
+
+<blockquote><p>(Versioni i parë u botua në <a
+href="http://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM";>
+Boston Review</a>.)</p></blockquote>
+
+<p><strong>Në Internet, software-i pronësor sâështë mënyra e vetme për
të
+humbur lirinë tuaj. Shërbime si Zëvendësim Software-i (ose SaaSS), është
+një tjetër mënyrë për tâi dhënë dikujt pushtet mbi punimin tuaj me
+kompjuter.</strong></p>
+
+<p>Thelbi është, mund të keni kontroll mbi një program të shkruar nga
dikush
+tjetër (nëse është i lirë), por sâmund të keni kurrë kontroll mbi një
+shërbim që e xhiron dikush tjetër, ndaj mos përdorni kurrë një shërbim
atje
+ku, në parim, një program do të mbaronte punë.</p>
+
+
+<p>SaaSS do të thotë të përdorësh një shërbim të sendërtuar nga
dikush tjetër
+si një zëvendësim ndaj xhirimit të kopjes tuaj të një programi. Termi
është
+i yni; artikuj dhe reklama nuk kanë për ta përdoru, dhe nuk do tâju
rrëfejnë
+nëse një shërbim është apo jo SaaSS. Në vend të kësaj, ka gjasa të
përdorin
+termin e vagullt dhe shpërqendrues “cloud” (“re”),
+me të cilin futen në një thes SaaSS-i tok me praktika të tjera të
ndryshme,
+disa abuzive dhe disa jo. Me shpejgimin dhe shembujt e kësaj faqeje, mund
+të kuptoni nëse një shërbim është apo jo një SaaSS.</p>
+
+<h3>Kuadër Më i Përgjithshëm: Si Ju Heq Lirinë Software-i Pronësor</h3>
+
+<p>Teknologjia dixhitale mund tâju japë liri; por mundet edhe tâua heqë
+lirinë. Kërcënimi i parë ndaj kontrollit tonë mbi punimin me kompjuter
+erdhi nga <em>software-i pronësor</em>: software të cilin përdoruesit nuk e
+kontrollojnë dot, ngaqë e kontrollon i zoti (një kompani si Apple ose
+Microsoft). I zoti shpesh përfiton nga ky pushtet jo i drejtë, duke futur
+veçori dashakeqe, f.v. <em>spyware</em>, deriçka, dhe <a
+href="http://DefectiveByDesign.org";>Administrim Dixhital të Kufizimeve
+(DRM)</a> (i quajtur “Administrim Dixhital të Drejtash” në
+propagandën e tyre).</p>
+
+<p>Zgjidhja jonë për këtë problem është zhvillimi i <em>software-it të
+lirë</em> dhe mospranimi i software-it pronësor. Software-i i lirë do të
+thotë që ju, si përdorues, keni katër liri themelore: (0) ta xhironi
+programin si të keni qejf, (1) ta studioni dhe ndryshoni kodin burim që
+të bëjë atë që keni qejf, (2) të rishpërndani kopje ekzakte, dhe
+(3) të rishpërndani kopje të versioneve tuaj të modifikuar. (Shihni
<a
+href="/philosophy/free-sw.html">përkufizimin e software-it të lirë</a>.)</p>
+
+<p>Me software-in e lirë, ne, përdoruesit, rifitojmë kontrollin mbi punimin
me
+kompjuter. Software-i pronësor prapë ekziston, por ne mund ta përjashtojmë
+nga jeta jonë dhe shumë prej nesh e kanë bërë. Por tani na ofrohet një
+tjetër rrugë joshëse për të hequr dorë nga kontrolli mbi punimin tonë me
+kompjuter: Shërbim si Zëvendësim Software-i (SaaSS). Për hir të lirive
+tonë, na duhet ta hedhim tej edhe këtë.</p>
+
+<h3>Si Ju Heq Lirinë Shërbimi si Zëvendësim Software-i</h3>
+
+<p>Shërbimi si Zëvendësim Software-i (SaaSS) do të thotë përdorimi i një
+shërbimi si zëvendësim i xhirimit të kopjes tuaj të një programi.
+Konkretisht, do të thotë që dikush rregullon një shërbyes rrjeti që kryen
+një punë që mund të bëhet me kompjuter—për shembull, modifikim i
një
+fotoje, përkthimi teksti në një gjuhë tjetër, etj.—dhe mandej fton
+përdorues ta bëjnë përmes atij shërbyesi. Një përdorues i shërbyesit
do tâi
+dërgonte të dhënat e veta te shërbyesi, që kryen <em>në vend të tij
këtë
+punë</em> mbi të dhënat e furnizuara, dhe mandej i dërgon përfundimet te
+përdoruesi ose vepron drejtpërsëdrejti në këmbë të tij.</p>
+
+<p>Kryerja është <em>në vend të tij</em> ngaqë, presupozohet, ai do të
mundej,
+në parim, ta bënte duke xhiruar një program në kompjuterin e vet
+(pavarësisht faktit që ai program është apo jo i passhëm nga përdoruesi
në
+kohën e dhënë). Për rastet kur ky presupozim sâështë i vërtetë,
sâbëhet
+fjalë për SaaSS.</p>
+
+<p>Këta shërbyes ua rrëmbejnë kontrollin përdoruesve edhe më
pakthyeshëm se sa
+software-i pronësor. Me software-in pronësor, përdoruesit zakonisht marrin
+një kartelë të ekzekutueshme programi, por jo kodin burim. Kjo e bën të
+vështirë studimin e kodit që xhirohet, ndaj është e vështirë të
përcaktohet
+se çâbën në të vërtetë programi, dhe e vështirë të ndryshohet.</p>
+
+<p>Me SaaSS-in, përdoruesit nuk ka as kartelën e ekzekutueshme të programit
që
+bën punën për ta: programi gjendet në shërbyesin e dikujt gjetkë, ku
+përdoruesit sâmund ta shohin apo të fusin duart. Ndaj për ta është e
+pamundur të sigurohen se çfarë bën në të vërtet, dhe e pamundur ta
+ndryshojnë.</p>
+
+<p>Për më tepër, SaaSS automatikisht shpie në pasoja të njëvlershme me
veçoritë
+dashakeqe të disa prej software-it pronësor.</p>
+
+<p> Për shembull, disa programe pronësorë janë “spyware”:
programi
+<a href="/philosophy/proprietary-surveillance.html"> dërgon të dhëna mbi
+veprimtari kompjuterike të përdoruesve</a>. Microsoft Windows dërgon te
+Microsoft-i të dhëna mbi veprimtaritë e përdoruesve. Windows Media Player
+raporton se çfarë sheh apo dëgjon çdo përdorues. Amazon Kindle raporton
se
+cilat faqe të librave shohin përdoruesit, dhe ku. Angry Birds raporton
+historik gjeovendndodhjeje të përdoruesit.</p>
+
+<p>Ndryshe nga software-i pronësor, SaaSS-i nuk kërkon kod mbulesë për të
+përfituar të dhëna të përdoruesit. Në vend të kësaj, përdoruesit
duhet të
+dërgojnë të dhëna të tyret te shërbyesi që të mund ta përdorin. Kjo
ka të
+njëjtin efekt si spyware-i: operatori i shërbyesit merr të dhënat—pa
+mundim të veçantë, nga vetë natyra e SaaSS-it. Amy Webb, që kurrë nuk
kish
+në mendje të postonte ndonjë foto të së bijës, bëri gabimin e
përdorimit të
+një SaaSS-i (Instagram) për përpunim të fotove të saj. Dhe më pas <a
+href="http://www.slate.com/articles/technology/data_mine_1/2013/09/privacy_facebook_kids_don_t_post_photos_of_your_kids_on_social_media.html";>
+fotot rrodhën prej andej</a> në internet.
+</p>
+
+<p>Teorikisht, fshehtëzimi homomorfik një ditë mund të përparojë deri
në atë
+pikë sa shërbime SaaSS të ardhshme të mund të ndërtohen për të qenë
të
+paafta të kuptojnë disa nga të dhënat që përdoruesit dërgojnë në ta.
+Shërbime të tilla <em>mundet</em> të rregullohen për të mos futur hundët
te
+përdoruesit; kjo nuk do të thotë që ata <em>nuk</em> do të fusin
hundët.</p>
+
+<p>Disa sisteme operative kanë deriçka të pasme universale, që i lejojnë
dikujt
+të instalojë që nga larg ndryshime software-i. Për shembull, Windows ka
një
+të tillë përmes të cilës Microsoft-i mundet të ndryshojë me detyrim
çfarëdo
+software-i në makinë. Thuajse krejt telefonat portativë kanë të tilla
+gjithashtu. Deriçka universale kanë edhe disa aplikacione pronësore; për
+shembull, klienti Steam për GNU/Linux i lejon programuesit të instalojë që
+nga larg versione të modifikuara.</p>
+
+<p>Me SaaSS-in, operatori i shërbyesit mund të ndryshojë software-in në
+përdorim te shërbyesi. I bie që të jetë në gjendje ta bëjë këtë,
ngaqë
+është kompjuteri i tij; por përfundimi është i njëjtë si nga përdorimi
i një
+programi aplikacioni pronësor me deriçkë universale: dikush ka fuqinë të
+imponojë heshtazi ndryshime se si përdoruesi kryen punimin me kompjuter .</p>
+
+<p>Ndaj, SaaSS-i është i barasvlershëm me xhirim software-i pronësor me
+<em>spyware</em> dhe deriçkë universale. I jep operatorit të shërbyesit
+fuqi të padrejtë mbi përdoruesin, dhe ajo fuqi është diçka të cilës
duhet
+tâi rezistojmë.</p>
+
+<h3>SaaSS dhe SaaS</h3>
+
+<p>Fillimisht kësaj praktike problematike iu referuam si “SaaS”,
që
+do të thotër “Software as a Service” - Software si Shërbim.
+Ãshtë një term i përdorur rëndom për ujdisjen e një software-i në një
+shërbyes, në vend të ofrimit të kopjeve të tij përdoruesve, dhe menduam
se
+përshkruante në mënyrë të përpiktë rastet kur ndodh ky problem.</p>
+
+<p>Më pas vumë re se termi SaaS ndonjëherë përdoret për shërbime
+komunikimi—veprimtari për të cilat kjo çështje nuk ka vend. Veç
+kësaj, termi “Software-i si Shërbim” nuk shpjegon <em>pse</em>
+praktika është e keqe. Ndaj sajuam termin “Shërbim si Zëvendësim
+Software-i”, që i përkufizon më qartë praktikat e dëmshme dhe
thotë se
+ku qëndron e keqja.</p>
+
+<h3>Ndarja e Ãështjes së SaaSS-it nga Ãështja e Software-it Pronësor</h3>
+
+<p>SaaSS-i dhe software pronësor shpien te përfundime të dëmshme të
ngjashme,
+por mekanizmat janë të ndryshëm. Me software-in pronësor, mekanizmin e
+përbën pasja dhe përdorimi i një kopje e cila është e vështirë dhe/ose
e
+paligjshme të ndryshohet. Me SaaSS-in, mekanizmi është që nuk keni kopjen
+që kryen përllogaritjet për ju.</p>
+
+<p>Këto dy çështje shpesh ngatërrohen, dhe jo vetëm padashur. Zhvilluesit
Web
+përdorin termin e vagullt “aplikacion web” për të vënë në
një
+thes software shërbyesi tok me programe të xhiruar në makinën tuaj përmes
+shfletuesit tuaj. Disa faqe web instalojnë në shfletuesin tuaj programe
+JavaScript jo më triviale, madje të mëdhenj, paju informuar fare. <a
+href="/philosophy/javascript-trap.html">Kur këto programe JavaScript janë jo
+të lira</a>, ato shkaktojnë të njëjtën lloj padrejtësie si çfarëdo
software
+tjetër jo i lirë. Këtu, ama, problemin e kemi me çështjen e përdorimit
të
+shërbimit në vetvete.</p>
+
+<p>Shumë përkrahës të software-it të lirë mendojnë se problemi i
SaaSS-it do të
+zgjidhet duke zhvillues software të lirë për shërbyesit. E mira e
+operatorit të shërbyesit është që programet në shërbyes më mirë të
ishin të
+lirë; nëse janë pronësorë, zhvilluesit/të zotët e tyre kanë pushtet mbi
+shërbyesin. Kjo është e padrejtë kundrejt operatorit të shërbyesit, dhe
nuk
+i ndihmon fare përdoruesit e shërbyesit. Por nëse programet në shërbyes
+janë të lirë, kjo nuk i mbron <em>përdoruesit e shërbyesit</em> nga
efektet
+SaaSS. Këto programe çlirojnë operatorin e shërbyesit, por jo
përdoruesit e
+shërbyesit.</p>
+
+<p>Hedhja në qarkullim e kodit burim të software-it të shërbyesit është
me
+përfitim për bashkësinë: u bën të mundur përdoruesve me aftësitë e
duhura të
+ndërtojnë shërbyes të ngjashëm, ndoshta edhe duke e ndryshuar software-in.
+<a href="/licenses/license-recommendations.html"> Rekonadojmë përdorimin e
+GNU Affero GPL-së</a> si licencën për programe të përdorur shpesh në
+shërbyes.</p>
+
+<p>Por asnjë prej këtyre shërbyesve nuk do tâju jepte kontroll mbi
+përllogaritjet që bëni në të, veç në qoftë shërbyesi <em>juaj</em>
(një i
+tillë për të cilin kontrolloni software-in që xhiron, pavarësisht nëse
+makina është pronë e juaja apo jo). Mund të mos ketë problem tâi besoni
+shërbyesit të një miku për disa punë, ashtu siç mund të lini shokët
tuaj të
+mirëmbajnë software-in në kompjuterin tuaj. Jashtë kësaj shtrirjeje, krejt
+shërbyesit nga ju duhen konsideruar SaaSS. SaaSS-i përherë ju nënshtron
+ndaj pushtetit të operatorit të shërbyesit, dhe kura e vetme është,
<em>Mos
+përdorni SaaSS!</em> Mos përdorni shërbyesin e dikujt tjetër për të
bërë
+përllogaritjet tuaja mbi të dhëna që i furnizoni ju.</p>
+
+<p>Kjo çështje demonstron thellësinë e dallimit mes “burimit të
+hapur” dhe “software-it të lirë”. Kodi burim që është
+burim i hapur <a href="/philosophy/free-open-overlap.html">është, thuajse
+përherë, i lirë</a>. Megjithatë, ideja e një <a
+href="http://opendefinition.org/software-service";>shërbimi “software-i
+me burim të hapur”</a>, duke nënkuptuar një për të cilin software-i
i
+shërbyesit është me burim të hapur dhe/ose i lirë, dështon tâi japë
zgjidhje
+çështjes së SaaSS-it.</p>
+
+<p>Shërbimet janë në thelb të ndryshme nga programet, dhe çështjet etike
që
+shpërfaqin shërbimet janë në thelb të ndryshme nga çështjet që
shpërfaqin
+programet. Për të shmangur ngatërrimin, <a
+href="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html"> e shmangim
+përshkrimin e një shërbimi si “të lirë” ose
+“pronësor.”</a></p>
+
+<h3>Bërja e Dallimit Mes SaaSS-it dhe Shërbimeve të Tjera Rrjeti</h3>
+
+<p>Cilat shërbime internetore janë SaaSS? Shembullimi më i qartë është
një
+shërbim përkthimi, i cili përkthen (le të themi) tekst Anglisht në tekst
+Spanjisht. Përkthimi i një teksti për ju është një akt kompjuterik që
ju
+takon thjesht juve. Mund ta bënit duke xhiruar një program në kompjuterin
+tuaj, vetëm të kishit programin e duhur. (Për të qenë etik, ky program do
+të duhej të ishte i lirë.) Shërbimi i përkthimit e zëvendëson këtë
program,
+pra është një Shërbim si Zëvendësim Software-i, ose SaaSS. Ngaqë ju
mohon
+kontrollin mbi përllogaritjet tuaja, ju bën keq.</p>
+
+<p>Një tjetër shembull është përdorimi i një shërbimi si Flickr apo
Instagram
+për të modifikuar një foto. Modifikimi i fotove është një veprimtari që
+njerëzit kanë me dhjetëra vjet që e bëjnë në kompjuterat e tyre; bërja
tani
+në një shërbyes që nuk e kontrolloni, në vend se në kompjuterin tuaj,
përbën
+SaaSS.</p>
+
+<p>Të mos pranosh SaaSS nuk do të thotë të refuzosh të përdorësh
çfarëdo
+shërbyesi rrjeti të xhiruar nga kushdo tjetër veç jush. Shumica e
+shërbyesve nuk janë SaaSS, ngaqë punët që bëjnë janë një lloj
komunikimi, në
+vend se përllogaritje në këmbë të përdoruesit.</p>
+
+<p>Ideja origjinale për shërbyes web nuk qe të bënin përllogaritje për
ju, qe
+botimi i të dhënave për ju, që të mund të hyni në to. Madje edhe sot,
kjo
+është ajo çka bëjnë shumica e sajteve, dhe nuk shtrohet problemi SaaSS,
+ngaqë përdorimi i informacioneve të botuara të dikujt nuk përbën kryerje
+përllogaritjesh në këmbë të tij. Dhe i tillë sâështë as përdorimi
i një
+blogu për të botuar vepra tuajat, apo përdorimi i një shërbimi
mikroblogimi
+si Twitter ose StatusNet. (Këto shërbime mund të kenë ose jo probleme të
+tjera, në varësi të hollësive që merren në shqyrtim.) E njëjta gjë
vlen
+edhe për komunikime të tjera që nuk janë konceptuar për të qenë private,
+b.f. grupe fjalosjeje.</p>
+
+<p>Në thelbin e tij, lidhja përmes rrjetesh shoqërore është një formë
botimi
+dhe komunikimi, jo SaaSS. Sidoqoftë, një shërbim që si përbërësen
bazë ka
+lidhjen mes një rrjeti shoqëror, mund të ketë veçori ose zgjerime që
janë
+SaaSS.</p>
+
+<p>Nëse një shërbim sâështë SaaSS, kjo nuk do të thotë që kaq qe,
jemi në
+rregull. Ka çështje të tjera etike rreth shërbimeve. Për shembull,
+Facebook-u përdor Flash për videot, çka i shtyn me zor përdoruesit të
+përdorin software jo të lirë; lyp xhirim në kompjuterin tuaj kodi
JavaScript
+jo të lirë; dhe u jep përdoruesve një përshtypje të shtrembër
privatësie,
+ndërkohë që i josh ata tâi shfaqin Facebook-ut lakuriq jetën e tyre.
Këto
+janë probleme të rëndësishme, të ndryshme nga problemi SaaSS.
+</p>
+
+<p>Shërbime të tillë si motorët e kërkimeve grumbullojnë të dhëna nga
anembanë
+web-i dhe ju lejojnë tâi merrni në shqyrtim. Këqyrja e koleksioneve të
tyre
+të të dhënave sâështë e njëjtë me përllogaritje që do ta bënit ju,
në
+kuptimin e rëndomtë të fjalës — atë koleksion nuk e furnizuat ju
+— ndaj përdorimi i atij shërbimi për të bërë kërkime në internet
nuk
+është SaaSS. Por, përdorimi i shërbyesit të dikujt tjetër për të
sendërtuar
+funksione kërkimi për sajtin tuaj <em>është</em> SaaSS.</p>
+
+<p>Blerjet internetore nuk përbëjnë SaaSS, ngaqë përllogaritjet nuk janë
+veprimtari e <em>juaja</em>; ato kryhen në bashkëpunim me ju dhe për ju, nga
+ju dhe dyqani. Problemi i vërtetë me blerjet internetore është ua besoni
+apo jo palëve të tjera paratë tuaja dhe të tjera të dhëna personale (duke
+filluar me emrin tuaj).</p>
+
+<p>Sajte depozitimesh, të tillë si Savannah dhe SourceForge nuk janë nga
natyra
+SaaSS, ngaqë puna e një depoje është botimi i të dhënave që i
furnizohen.</p>
+
+<p>Përdorimi i shërbyesve të një projekti të përbashkët sâështë
SaaSS, ngaqë
+përllogaritjet që bëni në këtë mënyrë, sâju përkasin juve. Për
shembull,
+nëse përpunoni faqe në Wikipedia, nuk bëni përllogaritje tuajat; në vend
të
+kësaj, po bashkëpunoni në përllogaritje nga Wikipedia. Wikipedia
kontrollon
+shërbyesit e vet, por entet, dhe po ashtu edhe personat individualë,
+problemin e SaaSS-it e hasin nëse kryejnë në shërbyesin e dikujt atë që
mund
+ta bënin në kompjuterin e tyre.</p>
+
+<p>Disa sajte ofrojnë shumë shërbime njëherësh, dhe nëse njëri
sâështë SaaSS,
+tjetri mund të jetë. Për shembull, shërbimi kryesor i Facebook-ut
+përfaqëson lidhjet përmes një rrjeti shoqëror, dhe kjo nuk është SaaSS;
+megjithatë ai mbulon aplikacione nga palë të treta, disa prej të cilave
+përbëjnë SaaSS. Shërbimi kryesor që bën Flickr's është shpërndarja e
+fotove, që nuk përbën SaaSS, por ai ka edhe veçori për përpunim fotosh,
çka
+është SaaSS. Po njësoj, përdorimi i Instagramit për postimin e një
fotoje,
+nuk përbën SaaSS, por përdorimi i tij për të transformuar foton është
SaaSS.</p>
+
+<p>Google Docs shpalos se sa i ndërlikuar mund të bëhet vlerësimi i një
+shërbimi të caktuar. Në të njerëzit ftohen të përpunojnë një dokument
+përmes xhirimit të një a large <a
+href="/philosophy/javascript-trap.html">programi jo të lirë JavaScript</a>,
+të madh, haptazi gabim. Megjithatë, ai fron një API për ngarkim dhe
+shkarkim dokumentesh në formate standard. Një përpunues tekstesh që
është
+software i lirë mund ta bëjë këtë përmes kësaj API. Ky skenar nuk
përbën
+SaaSS, ngaqë e përdor Google Docs thjesht si një depo e rëndomtë.
Shfaqja e
+krejt të dhënave tuaja në kompanie është e dëmshme, por kjo hyn te
+privatësia, jo te SaaSS; të qenët i varur nga një shërbim për të hyrë
në të
+dhënat personale është e dëmshme, por këtu bëhet fjalë për rreziqe, jo
për
+SaaSS. Nga ana tjetër, përdorimi i shërbimit për shndërrim formatesh
+dokumentesh <em>është</em> SaaSS, ngaqë është diçka që do të mund ta
bënit
+duke xhiruar një program të përshtatshëm (të lirë, shpresohet) në
+kompjuterin tuaj.</p>
+
+<p>Përdorimi i Google Docs përmes një përpunuesi të lirë është i
rrallë,
+sigurisht. Në shumicën e rasteve, njerëzit e përdorin përmes programit
+JavaScript jo të lirë, që është i dëmshëm si cilido program jo i lirë.
Ky
+skenar mund të evoluojë drejt SaaSS-i, gjithashtu; kjo varet se cila pjesë e
+përpunimit kryhet në programin JavaScript dhe cila pjesë në shërbyes.
Nuk e
+dimë, por ngaqë SaaSS-i dhe software-i pronësor i bëjnë dëm të ngjashëm
+përdoruesit, sâështë kyçe ta dimë.</p>
+
+<p>Botimi i diçkaje përmes depos së dikujt tjetër nuk sjell në lojë
probleme
+privatësie, por botimi përmes Google Docs ka një problem special: është e
+pamundur madje të <em>shihet teksti</em> i një dokumenti Google Docs në një
+shfletues pa xhiruar kod JavaScript jo të lirë. Ndaj, sâduhet të
përdorni
+Google Docs për të botuar gjë — por arsyeja nuk hyn te SaaSS-i.</p>
+
+<p>Industria TI i shkurajon përdoruesit të bëjnë këto dallime. Për
këtë
+shërben fjala në modë “cloud computing”. Ky term është kaq
+nebuloz sa që mund tâi referohet thuajse çfarëdo përdorimi të
Internetit.
+Përfshin SaaSS, si dhe mjaft praktika të tjera përdorimi të rrjeteve. Në
+çfarëdo konteksti të dhënë, një autor që shkruan “cloud”
(në
+qoftë person teknik) gjasat janë që në mendje të ketë një domethënie
+specifike, por zakonisht nuk shpjegon që në artikuj të tjetër termi ka
+domethënie të tjera specifike. Termi i shpie njerëzit të bëjnë
+përgjithësime mbi praktika që do të duhej tâi shqyrtonin
individualisht.</p>
+
+<p>Nëse “cloud computing” ka një kuptim, ky nuk është ndonjë
mënyrë
+e të bërit të përllogaritjeve, por një rrugë e të menduarit rreth
+përllogaritjeve: një trajtim moskokëçarës që thotë, “Mos pyet.
Mos u
+bëj merak se kush i kontrollon përllogaritjet tuaja ose kush i mban të
+dhënat tuaja. Mos kontrollo për karrem të fshehur brenda shërbimit tonë,
+përpara se ta përtypni. Besojuni pa ngurrim kompanive.” Me fjalë të
+tjera, “Jini leshko.” Mjegulla në mendje është pengesë për të
+menduarit e qartë. Për hir të të menduarit të qartë rreth
përllogaritjeve,
+le ta shmangim termin “cloud.”</p>
+
+<h3 id="renting">Marrja Me Qera e një Shërbyesi të Dallueshëm Nga
SaaSS-i</h3>
+
+<p>Nëse merrni me qira një shërbyes (real apo virtual), mbi ngarkesën
software
+të të cilit keni kontrollin, kët nuk kemi SaaSS. Në SaaSS, dikush tjetër
+vendos se çfarë software-i xhiron në shërbyes dhe prandaj kontrollon
+përllogaritjet që ai bën për ju. Në rastin kur instaloni software në
+shërbyes, ju kontrolloni se çâpërllogaritje ai bën për ju. Ndaj,
shërbyesi
+i marrë me qira është në fakt kompjuter i juaj. Për këtë çështje,
merret si
+i juaji.</p>
+
+<p>Të <em>dhënat</em> në shërbyes të largët të marrë me qira janë më
pak të
+sigurta se sa po ta kishit shërbyesin në shtëpi, por kjo është një
çështje
+më vete nga SaaSS.</p>
+
+<h3>Trajtimi i Problemit SaaSS</h3>
+
+<p>Vetëm një pjesë e vogël e krejt sajteve realizojnë SaaSS; për
shumicën nuk
+shtrohet problemi. Por çâduhet të bëjmë me ata për të cilët
shtrohet?</p>
+
+<p>Për rastin e thjeshtë, kur bëni përllogaritje mbi të dhëna që i keni
vetë në
+dorë, zgjidhja është e thjeshtë: përdorni kopjen tuaj aplikacioni software
+të lirë. Bëni përpunim tekstesh me kopjen tuaj të një përpunuesi të
lirë
+tekstesh, të tillë si GNU Emacs ose një fjalëpërpunues i lirë. Bëni
+përpunim fotosh tuajat me kopjen tuaj të një software të lirë, të tillë
si
+GIMP. Po kur nuk ka program të lirë? Një program pronësor ose SaaSS-i do
+tâju hiqte lirinë, ndaj sâduhet tâi përdorni. Mund të kontribuoni me
kohë
+ose me para që të zhvillohet një zëvendësim i lirë.</p>
+
+<p>Po për bashkëpunim me individë të tjerë si një grup? Hëpërhë mund
të jetë e
+zorshme të bëhet kjo pa përdorur një shërbyes, dhe grupi juaj mund të mos
+dijë si të xhirojë shërbyesin e vet. Nëse përdorni shërbyesin e dikujt
+tjetër, të paktën mos i besoni një shërbyesi të xhiruar nga një kompani.
+Një kontratë e thjeshtë klienti nuk është mbrojtje, veç nëse mund të
kapni
+një shkelje dhe vërtet mundeni të padisni, dhe gjasat janë që kompania e
+shkruan kontratën për të lejuar një gamë të gjerë abuzimesh. Shteti,
nën
+kërcënimin e ndjekjes ligjore, mund tâi kërkojë kompanisë të dhënat
tuaja
+dhe të kujtdo tjetër, ashtu siç ka bërë Obama me kompani telefonike, duke
+hamendësuar që kompania nuk e bën këtë vullnetarisht, ashtu si kompanitë
+telefonike të ShBA-ve që përgjuan ilegalisht klientët e tyre për Bush-in.
+Nëse duhet të përdorni një shërbyes, përdorni një shërbyes operatori i
të
+cilit ju jep një bazë besueshmërie tej marrëdhënies së thjeshtë
komerciale.</p>
+
+<p>Sidoqoftë, në shtrirje më të gjatë kohore, mund të krijojmë
alternativa ndaj
+përdorimit të shërbyesve. Për shembull, mund të krijojmë një program
+<em>peer-to-peer</em> përmes të cilit bashkëpunëtorët të mund të
shkëmbejnë
+të dhëna të fshehtëzuara. Bashkësia e software-it të lirë duhet të
+zhvillojë zëvendësime <em>peer-to-peer</em> për “aplikacione
+web” të rëndësishme. Hedhja e tyre në qarkullim nën licencën <a
+href="/licenses/why-affero-gpl.html"> GNU Affero GPL</a> mund të ishte
+veprim i mençur, ngaqë do të ishin kandidatë për shndërrim në programe
me
+bazë shërbyes nga dikush tjetër. <a href="/">Projekti GNU</a> kërkon
+vullnetarë për të punuar për zëvendësime të tilla. Ne i ftojmë edhe
+projektet e tjera të software-it të lirë ta shohin këtë problem në
+strukturat e tyre.</p>
+
+<p>Ndërkohë, nëse një kompani ju fton të përdorni shërbyesit e saj për
të kryer
+punë tuajat me përllogaritje, mos u dorëzoni; mos përdorni SaaSS. Mos
blini
+apo instaloni “thin clients”, që janë thjesht kompjutera kaq të
+dobët sa ju bëjnë të kryeni punën tuaj reale në një shërbyes, veç në
i
+përdorshi me shërbyesin <em>tuaj</em>. Përdorni një kompjuter tuajin dhe
+mbajini të dhënat tuaja aty. Kryejeni punën me kopjen tuaj të një
programi
+të lirë, për hir të lirisë.</p>
+
+<h3>Shihni edhe:</h3>
+<p><a href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">E meta të
Cilën
+Askush Sâështë Lejuar Ta Kuptojë</a>.</p>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së
+dërgojini te <a href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>. Ka
+gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për tâu lidhur me</a>
+FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të
tjera
+mund të dërgohen te <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:address@hidden";>
+
+ <address@hidden></a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi
të
+mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga
+papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me
+këtë dërgojini te <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.</p><p>Për
+të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona
+web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për
+përkthimet</a>.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Të drejta kopjimi © 2010, 2013, 2015, 2016 Richard Stallman</p>
+
+<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/";>Creative Commons
+Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+ </div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+U përditësua më:
+
+$Date: 2017/12/29 17:59:50 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
Index: po/who-does-that-server-really-serve.sq-en.html
===================================================================
RCS file: po/who-does-that-server-really-serve.sq-en.html
diff -N po/who-does-that-server-really-serve.sq-en.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ po/who-does-that-server-really-serve.sq-en.html 29 Dec 2017 17:59:51
-0000 1.1
@@ -0,0 +1,469 @@
+<!--#include virtual="/server/header.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+<title>Who Does That Server Really Serve?
+- GNU Project - Free Software Foundation</title>
+
+<!--#include
virtual="/philosophy/po/who-does-that-server-really-serve.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.html" -->
+
+<h2>Who does that server really serve?</h2>
+
+<p>by <strong>Richard Stallman</strong></p>
+
+<blockquote><p>(The first version was published
+in <a href="http://www.bostonreview.net/richard-stallman-free-software-DRM";>
+Boston Review</a>.)</p></blockquote>
+
+<p><strong>On the Internet, proprietary software isn't the only way to
+lose your freedom. Service as a Software Substitute, or SaaSS, is
+another way to give someone else power over your computing.</strong></p>
+
+<p>The basic point is, you can have control over a program someone else
+wrote (if it's free), but you can never have control over a service
+someone else runs, so never use a service where in principle a program
+would do.</p>
+
+
+<p>SaaSS means using a service implemented by someone else as a
+substitute for running your copy of a program. The term is ours;
+articles and ads won't use it, and they won't tell you whether a
+service is SaaSS. Instead they will probably use the vague and
+distracting term “cloud”, which lumps SaaSS together with
+various other practices, some abusive and some ok. With the
+explanation and examples in this page, you can tell whether a service
+is SaaSS.</p>
+
+<h3>Background: How Proprietary Software Takes Away Your Freedom</h3>
+
+<p>Digital technology can give you freedom; it can also take your
+freedom away. The first threat to our control over our computing came
+from <em>proprietary software</em>: software that the users cannot
+control because the owner (a company such as Apple or Microsoft)
+controls it. The owner often takes advantage of this unjust power by
+inserting malicious features such as spyware, back doors, and <a
+href="http://DefectiveByDesign.org";>Digital Restrictions Management
+(DRM)</a> (referred to as “Digital Rights Management” in
+their propaganda).</p>
+
+<p>Our solution to this problem is developing <em>free software</em>
+and rejecting proprietary software. Free software means that you, as
+a user, have four essential freedoms: (0) to run the program as
+you wish, (1) to study and change the source code so it does what
+you wish, (2) to redistribute exact copies, and (3) to
+redistribute copies of your modified versions. (See
+the <a href="/philosophy/free-sw.html">free software
+definition</a>.)</p>
+
+<p>With free software, we, the users, take back control of our
+computing. Proprietary software still exists, but we can exclude it
+from our lives and many of us have done so. However, we are now
+offered another tempting way to cede control over our computing:
+Service as a Software Substitute (SaaSS). For our freedom's sake, we
+have to reject that too.</p>
+
+<h3>How Service as a Software Substitute Takes Away Your Freedom</h3>
+
+<p>Service as a Software Substitute (SaaSS) means using a service as a
+substitute for running your copy of a program. Concretely, it means
+that someone sets up a network server that does certain computing
+tasks—for instance, modifying a photo, translating text into
+another language, etc.—then invites users to do computing via
+that server. A user of the server would send her data to the server,
+which does <em>her own computing</em> on the data thus provided, then
+sends the results back to her or acts directly on her behalf.</p>
+
+<p>The computing is <em>her own</em> because, by assumption, she
+could, in principle, have done it by running a program on her own
+computer (whether or not that program is available to her at
+present). In cases where this assumption is not so, it isn't SaaSS.</p>
+
+<p>These servers wrest control from the users even more inexorably
+than proprietary software. With proprietary software, users typically
+get an executable file but not the source code. That makes it hard to
+study the code that is running, so it's hard to determine what the
+program really does, and hard to change it.</p>
+
+<p>With SaaSS, the users do not have even the executable file that
+does their computing: it is on someone else's server, where the users
+can't see or touch it. Thus it is impossible for them to ascertain
+what it really does, and impossible to change it.</p>
+
+<p>Furthermore, SaaSS automatically leads to consequences equivalent
+to the malicious features of certain proprietary software.</p>
+
+<p> For instance, some proprietary programs are “spyware”:
+the program <a href="/philosophy/proprietary-surveillance.html">
+sends out data about users' computing activities</a>.
+Microsoft Windows sends information about users' activities to
+Microsoft. Windows Media Player reports what each user watches or
+listens to. The Amazon Kindle reports which pages of which books the
+user looks at, and when. Angry Birds reports the user's geolocation
+history.</p>
+
+<p>Unlike proprietary software, SaaSS does not require covert code to
+obtain the user's data. Instead, users must send their data to the
+server in order to use it. This has the same effect as spyware: the
+server operator gets the data—with no special effort, by the
+nature of SaaSS. Amy Webb, who intended never to post any photos of
+her daughter, made the mistake of using SaaSS (Instagram) to edit
+photos of her. Eventually
+<a
href="http://www.slate.com/articles/technology/data_mine_1/2013/09/privacy_facebook_kids_don_t_post_photos_of_your_kids_on_social_media.html";>
they
+leaked from there</a>.
+</p>
+
+<p>Theoretically, homomorphic encryption might some day advance to the
+point where future SaaSS services might be constructed to be unable to
+understand some of the data that users send them. Such
+services <em>could</em> be set up not to snoop on users; this does not
+mean they <em>will</em> do no snooping.</p>
+
+<p>Some proprietary operating systems have a universal back door,
+permitting someone to remotely install software changes. For
+instance, Windows has a universal back door with which Microsoft can
+forcibly change any software on the machine. Nearly all portable
+phones have them, too. Some proprietary applications also have
+universal back doors; for instance, the Steam client for GNU/Linux
+allows the developer to remotely install modified versions.</p>
+
+<p>With SaaSS, the server operator can change the software in use on
+the server. He ought to be able to do this, since it's his computer;
+but the result is the same as using a proprietary application program
+with a universal back door: someone has the power to silently impose
+changes in how the user's computing gets done.</p>
+
+<p>Thus, SaaSS is equivalent to running proprietary software with
+spyware and a universal back door. It gives the server operator
+unjust power over the user, and that power is something we must
+resist.</p>
+
+<h3>SaaSS and SaaS</h3>
+
+<p>Originally we referred to this problematical practice as
+“SaaS”, which stands for “Software as a
+Service”. It's a commonly used term for setting up software on a
+server rather than offering copies of it to users, and we thought it
+described precisely the cases where this problem occurs.</p>
+
+<p>Subsequently we became aware that the term SaaS is sometimes used for
+communication services—activities for which this issue is not
+applicable. In addition, the term “Software as a Service”
+doesn't explain <em>why</em> the practice is bad. So we coined the term
+“Service as a Software Substitute”, which defines the bad
+practice more clearly and says what is bad about it.</p>
+
+<h3>Untangling the SaaSS Issue from the Proprietary Software Issue</h3>
+
+<p>SaaSS and proprietary software lead to similar harmful results, but
+the mechanisms are different. With proprietary software, the
+mechanism is that you have and use a copy which is difficult and/or
+illegal to change. With SaaSS, the mechanism is that you don't have
+the copy that's doing your computing.</p>
+
+<p>These two issues are often confused, and not only by accident. Web
+developers use the vague term “web application” to lump
+the server software together with programs run on your machine in your
+browser. Some web pages install nontrivial, even large JavaScript
+programs into your browser without informing
+you. <a href="/philosophy/javascript-trap.html">When these JavaScript
+programs are nonfree</a>, they cause the same sort of injustice as any
+other nonfree software. Here, however, we are concerned with the
+issue of using the service itself.</p>
+
+<p>Many free software supporters assume that the problem of SaaSS will
+be solved by developing free software for servers. For the server
+operator's sake, the programs on the server had better be free; if
+they are proprietary, their developers/owners have power over the
+server. That's unfair to the server operator, and doesn't help the
+server's users at all. But if the programs on the server are free,
+that doesn't protect <em>the server's users</em> from the effects of
+SaaSS. These programs liberate the server operator, but not the
+server's users.</p>
+
+<p>Releasing the server software source code does benefit the
+community: it enables suitably skilled users to set up similar
+servers, perhaps changing the
+software. <a href="/licenses/license-recommendations.html"> We
+recommend using the GNU Affero GPL</a> as the license for programs
+often used on servers.</p>
+
+<p>But none of these servers would give you control over computing you
+do on it, unless it's <em>your</em> server (one whose software load
+you control, regardless of whether the machine is your property). It
+may be OK to trust your friend's server for some jobs, just as you
+might let your friend maintain the software on your own computer.
+Outside of that, all these servers would be SaaSS for you. SaaSS
+always subjects you to the power of the server operator, and the only
+remedy is, <em>Don't use SaaSS!</em> Don't use someone else's server
+to do your own computing on data provided by you.</p>
+
+<p>This issue demonstrates the depth of the difference between
+“open” and “free”. Source code that is open
+source <a href="/philosophy/free-open-overlap.html">is, nearly always,
+free</a>. However, the idea of
+an <a href="http://opendefinition.org/software-service";>“open
+software” service</a>, meaning one whose server software is open
+source and/or free, fails to address the issue of SaaSS.</p>
+
+<p>Services are fundamentally different from programs, and the ethical
+issues that services raise are fundamentally different from the issues
+that programs raise. To avoid confusion,
+we <a href="/philosophy/network-services-arent-free-or-nonfree.html">
+avoid describing a service as “free” or
+“proprietary.”</a></p>
+
+<h3>Distinguishing SaaSS from Other Network Services</h3>
+
+<p>Which online services are SaaSS? The clearest example is a
+translation service, which translates (say) English text into Spanish
+text. Translating a text for you is computing that is purely yours.
+You could do it by running a program on your own computer, if only you
+had the right program. (To be ethical, that program should be free.)
+The translation service substitutes for that program, so it is Service
+as a Software Substitute, or SaaSS. Since it denies you control
+over your computing, it does you wrong.</p>
+
+<p>Another clear example is using a service such as Flickr or
+Instagram to modify a photo. Modifying photos is an activity that
+people have done in their own computers for decades; doing it in a
+server you don't control, rather than your own computer, is SaaSS.</p>
+
+<p>Rejecting SaaSS does not mean refusing to use any network servers
+run by anyone other than you. Most servers are not SaaSS because the
+jobs they do are some sort of communication, rather than the user's
+own computing.</p>
+
+<p>The original idea of web servers wasn't to do computing for you, it
+was to publish information for you to access. Even today this is what
+most web sites do, and it doesn't pose the SaaSS problem, because
+accessing someone's published information isn't doing your own
+computing. Neither is use of a blog site to publish your own works,
+or using a microblogging service such as Twitter or StatusNet. (These
+services may or may not have other problems, depending on details.)
+The same goes for other communication not meant to be private, such as
+chat groups.</p>
+
+<p>In its essence, social networking is a form of communication and
+publication, not SaaSS. However, a service whose main facility is
+social networking can have features or extensions which are SaaSS.</p>
+
+<p>If a service is not SaaSS, that does not mean it is OK. There are
+other ethical issues about services. For instance, Facebook
+distributes video in Flash, which pressures users to run nonfree
+software; it requires running nonfree JavaScript code; and it gives
+users a misleading impression of privacy while luring them into baring
+their lives to Facebook. Those are important issues, different from
+the SaaSS issue.
+</p>
+
+<p>Services such as search engines collect data from around the web
+and let you examine it. Looking through their collection of data
+isn't your own computing in the usual sense—you didn't provide
+that collection—so using such a service to search the web is not
+SaaSS. However, using someone else's server to implement a search
+facility for your own site <em>is</em> SaaSS.</p>
+
+<p>Purchasing online is not SaaSS, because the computing
+isn't <em>your own</em> activity; rather, it is done jointly by and
+for you and the store. The real issue in online shopping is whether
+you trust the other party with your money and other personal
+information (starting with your name).</p>
+
+<p>Repository sites such as Savannah and SourceForge are not
+inherently SaaSS, because a repository's job is publication of data
+supplied to it.</p>
+
+<p>Using a joint project's servers isn't SaaSS because the computing
+you do in this way isn't your own. For instance, if you edit pages on
+Wikipedia, you are not doing your own computing; rather, you are
+collaborating in Wikipedia's computing. Wikipedia controls its own
+servers, but organizations as well as individuals encounter the
+problem of SaaSS if they do their computing in someone else's
+server.</p>
+
+<p>Some sites offer multiple services, and if one is not SaaSS,
+another may be SaaSS. For instance, the main service of Facebook is
+social networking, and that is not SaaSS; however, it supports
+third-party applications, some of which are SaaSS. Flickr's main
+service is distributing photos, which is not SaaSS, but it also has
+features for editing photos, which is SaaSS. Likewise, using
+Instagram to post a photo is not SaaSS, but using it to transform the
+photo is SaaSS.</p>
+
+<p>Google Docs shows how complex the evaluation of a single service
+can become. It invites people to edit a document by running a
+large <a href="/philosophy/javascript-trap.html">nonfree JavaScript
+program</a>, clearly wrong. However, it offers an API for uploading
+and downloading documents in standard formats. A free software editor
+can do so through this API. This usage scenario is not SaaSS, because
+it uses Google Docs as a mere repository. Showing all your data to a
+company is bad, but that is a matter of privacy, not SaaSS; depending
+on a service for access to your data is bad, but that is a matter of
+risk, not SaaSS. On the other hand, using the service for converting
+document formats <em>is</em> SaaSS, because it's something you could
+have done by running a suitable program (free, one hopes) in your own
+computer.</p>
+
+<p>Using Google Docs through a free editor is rare, of course. Most
+often, people use it through the nonfree JavaScript program, which is
+bad like any nonfree program. This scenario might involve SaaSS, too;
+that depends on what part of the editing is done in the JavaScript
+program and what part in the server. We don't know, but since SaaSS
+and proprietary software do similar wrong to the user, it is not
+crucial to know.</p>
+
+<p>Publishing via someone else's repository does not raise privacy
+issues, but publishing through Google Docs has a special problem: it
+is impossible even to <em>view the text</em> of a Google Docs document
+in a browser without running the nonfree JavaScript code. Thus, you
+should not use Google Docs to publish anything—but the reason
+is not a matter of SaaSS.</p>
+
+<p>The IT industry discourages users from making these distinctions.
+That's what the buzzword “cloud computing” is for. This
+term is so nebulous that it could refer to almost any use of the
+Internet. It includes SaaSS as well as many other network usage
+practices. In any given context, an author who writes
+“cloud” (if a technical person) probably has a specific
+meaning in mind, but usually does not explain that in other articles
+the term has other specific meanings. The term leads people to
+generalize about practices they ought to consider individually.</p>
+
+<p>If “cloud computing” has a meaning, it is not a way of
+doing computing, but rather a way of thinking about computing: a
+devil-may-care approach which says, “Don't ask questions. Don't
+worry about who controls your computing or who holds your data. Don't
+check for a hook hidden inside our service before you swallow it.
+Trust companies without hesitation.” In other words, “Be a
+sucker.” A cloud in the mind is an obstacle to clear thinking.
+For the sake of clear thinking about computing, let's avoid the term
+“cloud.”</p>
+
+<h3 id="renting">Renting a Server Distinguished from SaaSS</h3>
+
+<p>If you rent a server (real or virtual), whose software load you
+have control over, that's not SaaSS. In SaaSS, someone else decides
+what software runs on the server and therefore controls the computing
+it does for you. In the case where you install the software on the
+server, you control what computing it does for you. Thus, the rented
+server is virtually your computer. For this issue, it counts as
+yours.</p>
+
+<p>The <em>data</em> on the rented remote server is less secure than
+if you had the server at home, but that is a separate issue from
+SaaSS.</p>
+
+<h3>Dealing with the SaaSS Problem</h3>
+
+<p>Only a small fraction of all web sites do SaaSS; most don't raise
+the issue. But what should we do about the ones that raise it?</p>
+
+<p>For the simple case, where you are doing your own computing on data
+in your own hands, the solution is simple: use your own copy of a free
+software application. Do your text editing with your copy of a free
+text editor such as GNU Emacs or a free word processor. Do your photo
+editing with your copy of free software such as GIMP. What if there
+is no free program available? A proprietary program or SaaSS would
+take away your freedom, so you shouldn't use those. You can contribute
+your time or your money to development of a free replacement.</p>
+
+<p>What about collaborating with other individuals as a group? It may
+be hard to do this at present without using a server, and your group
+may not know how to run its own server. If you use someone else's
+server, at least don't trust a server run by a company. A mere
+contract as a customer is no protection unless you could detect a
+breach and could really sue, and the company probably writes its
+contracts to permit a broad range of abuses. The state can subpoena
+your data from the company along with everyone else's, as Obama has
+done to phone companies, supposing the company doesn't volunteer them
+like the US phone companies that illegally wiretapped their customers
+for Bush. If you must use a server, use a server whose operators give
+you a basis for trust beyond a mere commercial relationship.</p>
+
+<p>However, on a longer time scale, we can create alternatives to
+using servers. For instance, we can create a peer-to-peer program
+through which collaborators can share data encrypted. The free
+software community should develop distributed peer-to-peer
+replacements for important “web applications”. It may be
+wise to release them under
+the <a href="/licenses/why-affero-gpl.html"> GNU Affero GPL</a>, since
+they are likely candidates for being converted into server-based
+programs by someone else. The <a href="/">GNU project</a> is looking
+for volunteers to work on such replacements. We also invite other
+free software projects to consider this issue in their design.</p>
+
+<p>In the meantime, if a company invites you to use its server to do
+your own computing tasks, don't yield; don't use SaaSS. Don't buy or
+install “thin clients”, which are simply computers so weak
+they make you do the real work on a server, unless you're going to use
+them with <em>your</em> server. Use a real computer and keep your
+data there. Do your own computing with your own copy of a free
+program, for your freedom's sake.</p>
+
+<h3>See also:</h3>
+<p><a href="/philosophy/bug-nobody-allowed-to-understand.html">The
+Bug Nobody is Allowed to Understand</a>.</p>
+
+</div><!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Please send general FSF & GNU inquiries to
+<a href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.
+There are also <a href="/contact/">other ways to contact</a>
+the FSF. Broken links and other corrections or suggestions can be sent
+to <a href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.</p>
+
+<p><!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:address@hidden";>
+ <address@hidden></a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Please see the <a
+href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+README</a> for information on coordinating and submitting translations
+of this article.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+
+<p>Copyright © 2010, 2013, 2015, 2016 Richard Stallman</p>
+
+<p>This page is licensed under a <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/";>Creative
+Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.html" -->
+
+<p class="unprintable">Updated:
+<!-- timestamp start -->
+$Date: 2017/12/29 17:59:51 $
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
| [Prev in Thread] |
Current Thread |
[Next in Thread] |
- www/philosophy po/who-does-that-server-really-s...,
GNUN <=