[Top][All Lists]
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
www/gnu/po thegnuproject.pl.po
|
From: |
Jan Owoc |
|
Subject: |
www/gnu/po thegnuproject.pl.po |
|
Date: |
Mon, 04 Jul 2011 21:47:26 +0000 |
CVSROOT: /web/www
Module name: www
Changes by: Jan Owoc <jsowoc> 11/07/04 21:47:25
Added files:
gnu/po : thegnuproject.pl.po
Log message:
Polish translation in gettext format, based on existing html translation
CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/gnu/po/thegnuproject.pl.po?cvsroot=www&rev=1.1
Patches:
Index: thegnuproject.pl.po
===================================================================
RCS file: thegnuproject.pl.po
diff -N thegnuproject.pl.po
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ thegnuproject.pl.po 4 Jul 2011 21:46:57 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,2318 @@
+# Polish translation of http://www.gnu.org/gnu/thegnuproject.html
+# Copyright (C) 2005, 2006, 2011 Free Software Foundation, Inc.
+# This file is distributed under the same license as the gnu.org article.
+# Jaroslaw Lipszyc, 2005.
+# Wojciech Kotwica <address@hidden>, 2005, 2006.
+# Jan Owoc <jsowoc AT gmail.com>, 2011.
+msgid ""
+msgstr ""
+"Project-Id-Version: thegnuproject.html\n"
+"POT-Creation-Date: 2010-11-12 20:27-0500\n"
+"PO-Revision-Date: 2011-07-04 15:37-0600\n"
+"Last-Translator: Jan Owoc <jsowoc AT gmail.com>\n"
+"Language-Team: Polish\n"
+"MIME-Version: 1.0\n"
+"Content-Type: text/plain; charset=UTF-8\n"
+"Content-Transfer-Encoding: 8bit\n"
+"Language: pl\n"
+"Plural-Forms: nplurals=3; plural=(n==1 ? 0 : n%10>=2 && n%10<=4 && (n%100<10 "
+"|| n%100>=20) ? 1 : 2);\n"
+"X-Generator: Virtaal 0.7.0\n"
+
+# type: Content of: <title>
+msgid "About the GNU Project - GNU Project - Free Software Foundation (FSF)"
+msgstr "O projekcie GNU - Projekt GNU - Fundacja wolnego oprogramowania (FSF)"
+
+# type: Attribute 'content' of: <meta>
+msgid "GNU, GNU Project, FSF, Free Software, Free Software Foundation, History"
+msgstr ""
+"GNU, Projekt GNU, FSF, wolne oprogramowanie, Fundacja wolnego "
+"oprogramowania, historia"
+
+# type: Content of: <h2>
+msgid "The GNU Project"
+msgstr "Projekt GNU"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"by <a href=\"http://www.stallman.org/\";><strong>Richard Stallman</strong></a>"
+msgstr ""
+"<a href=\"http://www.stallman.org/\";><strong>Richard Stallman</strong></a>"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"the original version was published in the book “Open Sources”"
+msgstr ""
+"tekst pierwotnie opublikowany w ksiÄ
żce „Open Sources”"
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The first software-sharing community"
+msgstr "Pierwsza spoÅecznoÅÄ dzielÄ
ca siÄ oprogramowaniem"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"When I started working at the <acronym title=\"Massachusetts Institute of "
+"Technology\">MIT</acronym> Artificial Intelligence Lab in 1971, I became "
+"part of a software-sharing community that had existed for many years. "
+"Sharing of software was not limited to our particular community; it is as "
+"old as computers, just as sharing of recipes is as old as cooking. But we "
+"did it more than most."
+msgstr ""
+"Kiedy w 1971 roku rozpoczÄ
Åem pracÄ w Laboratorium Sztucznej "
+"Inteligencji <acronym title=\"Massachusetts Institute of Technology\">MIT</"
+"acronym> staÅem siÄ czÄÅciÄ
spoÅecznoÅci wymieniajÄ
cej siÄ
oprogramowaniem, "
+"która dziaÅaÅa już od wielu lat. Dzielenie siÄ programami nie "
+"ograniczaÅo siÄ wyÅÄ
cznie do naszej spoÅecznoÅci. Jest tak stare,
jak "
+"komputery, podobnie jak wymienianie siÄ przepisami jest tak stare, jak samo "
+"gotowanie. Ale nasza spoÅecznoÅÄ robiÅa to w wiÄkszym stopniu,
niż "
+"inne."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The AI Lab used a timesharing operating system called <acronym title="
+"\"Incompatible Timesharing System\">ITS</acronym> (the Incompatible "
+"Timesharing System) that the lab's staff hackers (1) had designed and "
+"written in assembler language for the Digital <acronym title=\"Programmed "
+"Data Processor\">PDP</acronym>-10, one of the large computers of the era. "
+"As a member of this community, an AI Lab staff system hacker, my job was to "
+"improve this system."
+msgstr ""
+"Laboratorium Sztucznej Inteligencji korzystaÅo z systemu operacyjnego "
+"<acronym title=\"Incompatible Timesharing System\">ITS</acronym>, który "
+"dzieliÅ czas pracy procesora pomiÄdzy użytkowników. ZostaÅ on
zaprojektowany "
+"i napisany w jÄzyku assembler przez hackerów (1) z "
+"Laboratorium na komputer Digital <acronym title=\"Programmed Data "
+"Processor\">PDP</acronym>-10, jeden z wielkich komputerów tamtego "
+"czasu. Moja praca, jako czÅonka spoÅecznoÅci i pracownika
Laboratorium, "
+"polegaÅa na rozwijaniu tego systemu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"We did not call our software “free software”, because that term "
+"did not yet exist; but that is what it was. Whenever people from another "
+"university or a company wanted to port and use a program, we gladly let "
+"them. If you saw someone using an unfamiliar and interesting program, you "
+"could always ask to see the source code, so that you could read it, change "
+"it, or cannibalize parts of it to make a new program."
+msgstr ""
+"Nie nazywaliÅmy naszego oprogramowania „wolnym oprogramowaniem”,
"
+"bo taki termin wówczas nie istniaÅ. Ale wÅaÅnie takie ono
byÅo. "
+"Kiedy pracownicy innego uniwersytetu albo firmy chcieli przenieÅÄ
jakiÅ "
+"program na swój system i korzystaÄ z niego, to
z chÄciÄ
"
+"siÄ zgadzaliÅmy. Kiedy widziaÅo siÄ kogoÅ korzystajÄ
cego
z nieznanego, "
+"interesujÄ
cego programu, to zawsze można byÅo poprosiÄ o jego kod
źródÅowy "
+"– żeby go przeczytaÄ, zmieniÄ lub użyÄ jego fragmentów
do "
+"stworzenia nowego programu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(1) The use of “hacker” to mean “security breaker” "
+"is a confusion on the part of the mass media. We hackers refuse to "
+"recognize that meaning, and continue using the word to mean someone who "
+"loves to program, someone who enjoys playful cleverness, or the combination "
+"of the two. See my article, <a href=\"http://stallman.org/articles/on-";
+"hacking.html\">On Hacking</a>."
+msgstr ""
+"(1) Użycie sÅowa „hacker” w znaczeniu „komputerowy "
+"wÅamywacz” jest mylne, wina leży tu po stronie mass mediów. My,
"
+"hackerzy, nie zgadzamy siÄ z takim jego rozumieniem, i dalej "
+"używamy terminu hacker rozumianego jako „ktoÅ, kto kocha programowaÄ
"
+"i czerpie przyjemnoÅÄ z tego, że jest w tym "
+"dobry”. Przeczytajcie mój artykuÅ <a href=\"http://stallman.org/";
+"articles/on-hacking.html\">On Hacking</a> [po angielsku]."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The collapse of the community"
+msgstr "Upadek spoÅecznoÅci"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The situation changed drastically in the early 1980s when Digital "
+"discontinued the PDP-10 series. Its architecture, elegant and powerful in "
+"the 60s, could not extend naturally to the larger address spaces that were "
+"becoming feasible in the 80s. This meant that nearly all of the programs "
+"composing ITS were obsolete."
+msgstr ""
+"Sytuacja zmieniÅa siÄ drastycznie we wczesnych latach 80., kiedy Digital "
+"zakoÅczyÅ produkcjÄ PDP-10. Ich architektura, elegancka i potÄżna "
+"w latach 60., nie daÅa siÄ w sposób naturalny rozbudowaÄ tak,
żeby "
+"wykorzystaÄ wiÄksze przestrzenie adresowe, jakie staÅy siÄ osiÄ
galne
w "
+"latach 80. To oznaczaÅo, że niemal wszystkie programy skÅadajÄ
ce
siÄ "
+"na ITS staÅy siÄ przestarzaÅe."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The AI Lab hacker community had already collapsed, not long before. In "
+"1981, the spin-off company Symbolics had hired away nearly all of the "
+"hackers from the AI Lab, and the depopulated community was unable to "
+"maintain itself. (The book Hackers, by Steve Levy, describes these events, "
+"as well as giving a clear picture of this community in its prime.) When the "
+"AI Lab bought a new PDP-10 in 1982, its administrators decided to use "
+"Digital's nonfree timesharing system instead of ITS."
+msgstr ""
+"SpoÅecznoÅÄ hackerów z Laboratorium Sztucznej Inteligencji rozpadÅa
siÄ "
+"niewiele wczeÅniej. W roku 1981 rozwijajÄ
ca siÄ firma Symbolics "
+"zatrudniÅa niemal wszystkich hackerów z Laboratorium,
a wyludniona "
+"spoÅecznoÅÄ nie mogÅa już samodzielnie daÄ sobie rady. (Wydarzenia te "
+"opisuje ksiÄ
żka Steve'a Levy'ego „Hackers”, nakreÅlono w "
+"niej także klarowny opis samej spoÅecznoÅci w czasach rozkwitu).
Kiedy "
+"w 1982 Laboratorium kupiÅo nowy komputer PDP-10, jego administratorzy "
+"w miejsce ITS zdecydowali siÄ korzystaÄ z wyprodukowanego przez "
+"firmÄ Digital zastrzeżonego systemu operacyjnego z podziaÅem czasu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The modern computers of the era, such as the VAX or the 68020, had their own "
+"operating systems, but none of them were free software: you had to sign a "
+"nondisclosure agreement even to get an executable copy."
+msgstr ""
+"Nowoczesne w tamtych czasach komputery, takie jak VAX czy 68020, "
+"miaÅy swoje wÅasne systemy operacyjne, ale żaden z nich nie byÅ
"
+"wolnym oprogramowaniem. Trzeba byÅo podpisaÄ umowÄ o nieujawnianiu nawet "
+"po to tylko, by dostaÄ program w postaci pliku wykonywalnego."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"This meant that the first step in using a computer was to promise not to "
+"help your neighbor. A cooperating community was forbidden. The rule made "
+"by the owners of proprietary software was, “If you share with your "
+"neighbor, you are a pirate. If you want any changes, beg us to make them."
+"”"
+msgstr ""
+"To oznaczaÅo, że pierwszym dziaÅaniem przy korzystaniu z "
+"komputerów byÅa obietnica odmowy pomocy innym. SpoÅecznoÅÄ oparta
na "
+"wspóÅpracy byÅa zakazana. ZasadÄ
wprowadzonÄ
przez wÅaÅcicieli
zastrzeżonego "
+"prawnie oprogramowania byÅo „jeÅli dzielisz siÄ z bliźnim, to "
+"jesteÅ piratem, a jeÅli potrzebujesz zmian, to bÅagaj, żebyÅmy je "
+"wprowadzili”."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The idea that the proprietary software social system—the system that "
+"says you are not allowed to share or change software—is antisocial, "
+"that it is unethical, that it is simply wrong, may come as a surprise to "
+"some readers. But what else could we say about a system based on dividing "
+"the public and keeping users helpless? Readers who find the idea surprising "
+"may have taken the proprietary software social system as a given, or judged "
+"it on the terms suggested by proprietary software businesses. Software "
+"publishers have worked long and hard to convince people that there is only "
+"one way to look at the issue."
+msgstr ""
+"Dla niektórych czytelników może byÄ zaskoczeniem koncepcja,
że system "
+"spoÅeczny ukryty za oprogramowaniem prawnie zastrzeżonym – "
+"system, który mówi, że nie wolno ci dzieliÄ siÄ programami
ani ich "
+"zmieniaÄ – jest antyspoÅeczny, nieetyczny, że jest
po prostu "
+"zÅy. Ale co innego moglibyÅmy powiedzieÄ o systemie opartym na "
+"wprowadzaniu podziaÅów miÄdzy ludzi i pozostawianiu użytkowników "
+"bez pomocy? Czytelnicy, którym ta myÅl wydaje siÄ zaskakujÄ
ca, "
+"prawdopodobnie uważajÄ
system spoÅeczny oprogramowania prawnie
zastrzeżonego "
+"za naturalny, albo osÄ
dzajÄ
go wedÅug kryteriów podsuwanych
przez "
+"przemysŠoprogramowania prawnie zastrzeżonego. Producenci oprogramowania "
+"ciÄżko i dÅugo pracowali nad przekonaniem ludzi, że to
jedyny "
+"sposób, w jaki można patrzeÄ na sprawÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"When software publishers talk about “enforcing” their “"
+"rights” or “stopping <a href=\"/philosophy/words-to-avoid."
+"html#Piracy\">piracy</a>”, what they actually <em>say</em> is "
+"secondary. The real message of these statements is in the unstated "
+"assumptions they take for granted, which the public is asked to accept "
+"without examination. Let's therefore examine them."
+msgstr ""
+"Kiedy producenci oprogramowania mówiÄ
o „egzekwowaniu” swoich "
+"„praw” albo „powstrzymaniu <a href=\"/philosophy/"
+"words-to-avoid.html#Piracy\">piractwa</a>”, to, co w danej chwili "
+"<em>mówiÄ
</em>, jest w istocie drugorzÄdne. FaktycznÄ
treÅciÄ
ich "
+"wypowiedzi sÄ
niewypowiadane wprost, ukryte zaÅożenia traktowane przez
nich "
+"jak rzecz bezdyskusyjna. SÅuchacze majÄ
rzecz przyjmowaÄ bezkrytycznie. "
+"Przetestujmy zatem te zaÅożenia."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"One assumption is that software companies have an unquestionable natural "
+"right to own software and thus have power over all its users. (If this were "
+"a natural right, then no matter how much harm it does to the public, we "
+"could not object.) Interestingly, the US Constitution and legal tradition "
+"reject this view; copyright is not a natural right, but an artificial "
+"government-imposed monopoly that limits the users' natural right to copy."
+msgstr ""
+"Pierwszym jest, że producenci oprogramowania majÄ
niekwestionowane, "
+"naturalne prawo do posiadania programów, a przez to do "
+"wywierania wpÅywu na wszystkich ich użytkowników. (Gdyby byÅo to
prawo "
+"naturalne, to wtedy bez wzglÄdu na to, jak wiele szkody przynosi "
+"spoÅecznoÅci, nie moglibyÅmy siÄ mu sprzeciwiÄ). InteresujÄ
ce,
że "
+"konstytucja Stanów Zjednoczonych i tradycja prawna odrzucajÄ
ten "
+"poglÄ
d. Prawo autorskie nie jest prawem naturalnym, tylko sztucznym, "
+"utrzymywanym przez rzÄ
d monopolem, który ogranicza naturalne prawo "
+"użytkowników do kopiowania."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Another unstated assumption is that the only important thing about software "
+"is what jobs it allows you to do—that we computer users should not "
+"care what kind of society we are allowed to have."
+msgstr ""
+"Kolejnym niejawnym zaÅożeniem jest, że jedynÄ
istotnÄ
rzeczÄ
w "
+"programach komputerowych jest praca, którÄ
pozwalajÄ
wykonaÄ –
że "
+"my, użytkownicy komputerów, nie powinniÅmy dbaÄ o to, jaki rodzaj "
+"spoÅecznoÅci mamy prawo tworzyÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"A third assumption is that we would have no usable software (or would never "
+"have a program to do this or that particular job) if we did not offer a "
+"company power over the users of the program. This assumption may have "
+"seemed plausible, before the free software movement demonstrated that we can "
+"make plenty of useful software without putting chains on it."
+msgstr ""
+"Trzecim zaÅożeniem jest, że nie mielibyÅmy żadnego zdatnego
do "
+"użytku oprogramowania (albo nie mielibyÅmy programu do wykonania
takiej "
+"czy innej konkretnej pracy), gdybyÅmy nie dali firmie komputerowej "
+"wÅadzy nad jego użytkownikami. To zaÅożenie mogÅo wydawaÄ siÄ
caÅkiem "
+"sensowne zanim ruch wolnego oprogramowania nie pokazaÅ, że możemy "
+"stworzyÄ mnóstwo użytecznego oprogramowania bez zakÅadania na "
+"niego kajdan."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"If we decline to accept these assumptions, and judge these issues based on "
+"ordinary commonsense morality while placing the users first, we arrive at "
+"very different conclusions. Computer users should be free to modify "
+"programs to fit their needs, and free to share software, because helping "
+"other people is the basis of society."
+msgstr ""
+"JeÅli odrzucimy te zaÅożenia, a rzecz osÄ
dzimy bazujÄ
c
na zwykÅej, "
+"zdroworozsÄ
dkowej moralnoÅci kierujÄ
c siÄ przy ocenie przede wszystkim "
+"dobrem użytkownika, dojdziemy do kraÅcowo odmiennych wniosków. "
+"Użytkownicy komputerów powinni mieÄ wolnoÅÄ w zakresie
modyfikowania "
+"programów do swoich potrzeb, i wolnoÅÄ do dzielenia siÄ "
+"oprogramowaniem, ponieważ pomaganie innym jest podstawÄ
funkcjonowania
"
+"spoÅeczeÅstwa."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There is no room here for an extensive statement of the reasoning behind "
+"this conclusion, so I refer the reader to the web page, <a href=\"/"
+"philosophy/why-free.html\"> http://www.gnu.org/philosophy/why-free.html</a>."
+msgstr ""
+"Nie ma tu miejsca na przedstawienie wyczerpujÄ
cego uzasadnienia tego "
+"twierdzenia, dlatego pozwolÄ sobie skierowaÄ czytelnika do tekstu
"
+"<a href=\"/philosophy/why-free.html\">Dlaczego oprogramowanie nie powinno "
+"mieÄ wÅaÅcicieli</a>."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "A stark moral choice."
+msgstr "Wybór czysto moralny"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"With my community gone, to continue as before was impossible. Instead, I "
+"faced a stark moral choice."
+msgstr ""
+"Moja spoÅecznoÅÄ przestaÅa istnieÄ, nie można już byÅo dziaÅaÄ
jakby nic siÄ "
+"nie zmieniÅo. StanÄ
Åem w obliczu czysto moralnego wyboru."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The easy choice was to join the proprietary software world, signing "
+"nondisclosure agreements and promising not to help my fellow hacker. Most "
+"likely I would also be developing software that was released under "
+"nondisclosure agreements, thus adding to the pressure on other people to "
+"betray their fellows too."
+msgstr ""
+"NajÅatwiejszym rozwiÄ
zaniem byÅo wejÅcie w Åwiat oprogramowania
prawnie "
+"zastrzeżonego – podpisywanie umów o nieujawnianiu i zgoda
na "
+"nieudzielanie pomocy moim kolegom hackerom. Zapewne ja także pracowaÅbym "
+"nad rozwojem oprogramowania wydawanego na warunkach umów o "
+"nieujawnianiu, tym samym wzmagajÄ
c presjÄ na innych, aby także
oni "
+"zdradzili swoich przyjacióÅ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I could have made money this way, and perhaps amused myself writing code. "
+"But I knew that at the end of my career, I would look back on years of "
+"building walls to divide people, and feel I had spent my life making the "
+"world a worse place."
+msgstr ""
+"MógÅbym w ten sposób zarabiaÄ pieniÄ
dze, byÄ może mógÅbym
znaleÅºÄ "
+"radoÅÄ w pisaniu kodu. Ale wiedziaÅem, że na koÅcu swojej
"
+"kariery obejrzaÅbym siÄ na lata, które spÄdziÅem budujÄ
c mury
miÄdzy "
+"ludźmi, i poczuÅbym, że życie minÄÅo mi na czynieniu
Åwiata "
+"gorszym miejscem."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I had already experienced being on the receiving end of a nondisclosure "
+"agreement, when someone refused to give me and the MIT AI Lab the source "
+"code for the control program for our printer. (The lack of certain features "
+"in this program made use of the printer extremely frustrating.) So I could "
+"not tell myself that nondisclosure agreements were innocent. I was very "
+"angry when he refused to share with us; I could not turn around and do the "
+"same thing to everyone else."
+msgstr ""
+"Już wtedy doÅwiadczyÅem, co znaczy byÄ odbiorcÄ
umowy o nieujawnianiu,
kiedy "
+"ktoÅ odmówiÅ mi oraz Laboratorium MIT kodu źródÅowego
do programu "
+"kontrolujÄ
cego drukarkÄ (brak pewnych możliwoÅci tego programu czyniÅ "
+"korzystanie z drukarki zajÄciem ogromnie frustrujÄ
cym.) Tak
wiÄc "
+"nie mogÅem sobie powiedzieÄ, że umowy o nieujawnianiu sÄ
nieszkodliwe. "
+"ByÅem rozzÅoszczony, kiedy odmówiono nam udostÄpnienia kodu; nie mogÅem "
+"obróciÄ siÄ na piÄcie i zaczÄ
Ä robiÄ to samo innym."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Another choice, straightforward but unpleasant, was to leave the computer "
+"field. That way my skills would not be misused, but they would still be "
+"wasted. I would not be culpable for dividing and restricting computer "
+"users, but it would happen nonetheless."
+msgstr ""
+"Kolejnym możliwym wyborem, oczywistym, choÄ nieprzyjemnym, byÅby
wybór "
+"innego zawodu. W ten sposób moje umiejÄtnoÅci nie byÅyby szkodliwie "
+"wykorzystywane, ciÄ
gle jednak byÅyby marnotrawione. Nie byÅbym winny "
+"dzielenia i ograniczania użytkowników komputerów, ale to i "
+"tak miaÅoby miejsce."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So I looked for a way that a programmer could do something for the good. I "
+"asked myself, was there a program or programs that I could write, so as to "
+"make a community possible once again?"
+msgstr ""
+"Dlatego szukaÅem drogi, dziÄki której programista mógÅby zrobiÄ
coÅ dla "
+"wspólnego dobra. ZapytaÅem siebie, czy jest program,
lub programy, "
+"które mógÅbym napisaÄ, i w ten sposób ponownie umożliwiÄ
powstanie "
+"spoÅecznoÅci."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The answer was clear: what was needed first was an operating system. That "
+"is the crucial software for starting to use a computer. With an operating "
+"system, you can do many things; without one, you cannot run the computer at "
+"all. With a free operating system, we could again have a community of "
+"cooperating hackers—and invite anyone to join. And anyone would be "
+"able to use a computer without starting out by conspiring to deprive his or "
+"her friends."
+msgstr ""
+"Odpowiedź byÅa jasna: pierwszÄ
potrzebnÄ
rzeczÄ
jest system operacyjny.
To "
+"jest podstawowe oprogramowanie, które umożliwia korzystanie z "
+"komputera. MajÄ
c system operacyjny można robiÄ wiele rzeczy.
Bez niego "
+"w ogóle nie można uruchomiÄ komputera. MajÄ
c wolny system operacyjny
"
+"ponownie moglibyÅmy stworzyÄ wspólnotÄ wspóÅpracujÄ
cych ze sobÄ
hackerów, "
+"i zaprosiÄ każdego, by do nas doÅÄ
czyÅ. I każdy mógÅby
używaÄ "
+"komputera bez uczestniczenia w spisku majÄ
cym na celu "
+"ogoÅocenie z praw wÅasnych przyjacióÅ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"As an operating system developer, I had the right skills for this job. So "
+"even though I could not take success for granted, I realized that I was "
+"elected to do the job. I chose to make the system compatible with Unix so "
+"that it would be portable, and so that Unix users could easily switch to "
+"it. The name GNU was chosen, following a hacker tradition, as a recursive "
+"acronym for “GNU's Not Unix.”"
+msgstr ""
+"Jako specjalista od systemów operacyjnych miaÅem wÅaÅciwe
umiejÄtnoÅci. "
+"I choÄ nie mogÅem byÄ pewny sukcesu caÅego przedsiÄwziÄcia, to "
+"zrozumiaÅem, że jestem wybrany do tej pracy. ZdecydowaÅem siÄ "
+"zrobiÄ system kompatybilny z Uniksem, tak żeby byÅ Åatwy w "
+"przenoszeniu na różne komputery, i żeby użytkownicy Uniksa
mogli "
+"Åatwo siÄ na niego przerzuciÄ. Nazwa GNU zostaÅa wybrana, zgodnie ze
"
+"starÄ
hackerskÄ
tradycjÄ
, jako rekursywny akronim „GNU's Not "
+"Unix” [„GNU to Nie Unix”]."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"An operating system does not mean just a kernel, barely enough to run other "
+"programs. In the 1970s, every operating system worthy of the name included "
+"command processors, assemblers, compilers, interpreters, debuggers, text "
+"editors, mailers, and much more. ITS had them, Multics had them, VMS had "
+"them, and Unix had them. The GNU operating system would include them too."
+msgstr ""
+"System operacyjny nie oznacza wyÅÄ
cznie jÄ
dra, ledwo wystarczajÄ
cego
do "
+"uruchamiania innych programów. W latach 70. każdy system operacyjny "
+"zasÅugujÄ
cy na tÄ nazwÄ zawieraÅ procesory poleceÅ, asemblery, "
+"kompilatory, interpretery, debuggery, edytory tekstu, programy pocztowe "
+"i wiele, wiele wiÄcej innych aplikacji. ITS miaÅ to wszystko, Multics "
+"miaÅ, VMS miaÅ i Unix miaÅ. System operacyjny GNU także miaÅ to
mieÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "Later I heard these words, attributed to Hillel (1):"
+msgstr "Później usÅyszaÅem sÅowa, przypisywane Hillelowi (1):"
+
+# type: Content of: <blockquote><p>
+msgid ""
+"If I am not for myself, who will be for me?<br /> If I am only for myself, "
+"what am I?<br /> If not now, when?"
+msgstr ""
+"JeÅli nie jestem dla siebie, kto bÄdzie dla mnie?<br /> JeÅli jestem tylko
"
+"dla siebie, to czym jestem?<br /> JeÅli nie teraz, to kiedy?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The decision to start the GNU Project was based on a similar spirit."
+msgstr ""
+"Decyzja o powoÅaniu do życia Projektu GNU podjÄta zostaÅa w "
+"podobnym duchu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(1) As an Atheist, I don't follow any religious leaders, but I sometimes "
+"find I admire something one of them has said."
+msgstr ""
+"(1) Jako ateista nie kierujÄ siÄ wskazaniami żadnego z przywódców "
+"religijnych, ale czasem znajdujÄ godnymi podziwu sÅowa, jakie któryÅ
"
+"z nich wypowiedziaÅ."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Free as in freedom"
+msgstr "Free as in freedom"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The term “free software” is sometimes misunderstood—it has "
+"nothing to do with price. It is about freedom. Here, therefore, is the "
+"definition of free software."
+msgstr ""
+"Termin „free software” [„wolne oprogramowanie”] "
+"czasem jest mylnie rozumiany â to nie ma nic wspólnego z cenÄ
[free "
+"w jÄzyku angielskim znaczy zarówno wolny, jak i darmowy, patrz
też "
+"http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html – przyp. tÅum.]. Tu chodzi "
+"o wolnoÅÄ. Dlatego definicja wolnego oprogramowania jest nastÄpujÄ
ca."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "A program is free software, for you, a particular user, if:"
+msgstr ""
+"Program jest wolnym oprogramowaniem dla ciebie, jego użytkownika, jeÅli:"
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid "You have the freedom to run the program as you wish, for any purpose."
+msgstr "Masz prawo do jego uruchamiania w dowolnym celu."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"You have the freedom to modify the program to suit your needs. (To make "
+"this freedom effective in practice, you must have access to the source code, "
+"since making changes in a program without having the source code is "
+"exceedingly difficult.)"
+msgstr ""
+"Masz prawo do modyfikowania programu, tak by zaspokajaÅ twoje potrzeby.
"
+"(Å»eby to prawo mogÅo byÄ realizowane w praktyce, musisz mieÄ dostÄp
"
+"do kodu źródÅowego, bo wprowadzanie zmian do programu "
+"bez posiadania kodu źródÅowego jest niewyobrażalnie trudne.)"
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"You have the freedom to redistribute copies, either gratis or for a fee."
+msgstr ""
+"Masz prawo do rozprowadzania kopii programu, zarówno za darmo, jak
"
+"i za opÅatÄ
."
+
+# type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"You have the freedom to distribute modified versions of the program, so that "
+"the community can benefit from your improvements."
+msgstr ""
+"Masz prawo do rozprowadzania zmodyfikowanych wersji programu, tak żeby "
+"spoÅecznoÅÄ mogÅa skorzystaÄ z twoich ulepszeÅ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Since “free” refers to freedom, not to price, there is no "
+"contradiction between selling copies and free software. In fact, the "
+"freedom to sell copies is crucial: collections of free software sold on CD-"
+"ROMs are important for the community, and selling them is an important way "
+"to raise funds for free software development. Therefore, a program which "
+"people are not free to include on these collections is not free software."
+msgstr ""
+"SÅowo „free” odnosi siÄ do wolnoÅci, a nie do "
+"ceny, wiÄc nie ma sprzecznoÅci miÄdzy sprzedażÄ
kopii programu,
a "
+"wolnym oprogramowaniem. W rzeczywistoÅci prawo do sprzedawania "
+"kopii jest fundamentalne: zestawy wolnego oprogramowania sprzedawane na "
+"CD-ROM-ach sÄ
ważne dla spoÅecznoÅci, a sprzedawanie ich jest
istotnym "
+"sposobem pozyskiwania funduszy na rozwój wolnego oprogramowania. "
+"Dlatego program, którego ludzie nie mogÄ
doÅÄ
czaÄ do takiego "
+"zestawu, nie jest wolnym oprogramowaniem."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Because of the ambiguity of “free”, people have long looked for "
+"alternatives, but no one has found a better term. The English language has "
+"more words and nuances than any other, but it lacks a simple, unambiguous, "
+"word that means “free”, as in freedom—“"
+"unfettered” being the word that comes closest in meaning. Such "
+"alternatives as “liberated”, “freedom”, and “"
+"open” have either the wrong meaning or some other disadvantage."
+msgstr ""
+"Z powodu wieloznacznoÅci sÅowa „free” ludzie dÅugo
szukali "
+"dla niego alternatyw, ale żadna nie zostaÅa uznana za lepszÄ
. "
+"JÄzyk angielski posiada wiÄcej sÅów i niuansów niż jakikolwiek
inny, "
+"ale brakuje w nim prostego, niedwuznacznego sÅowa, które "
+"znaczyÅoby „wolny” [„free” as in „"
+"freedom”]. „NieskrÄpowany” [„unfettered”] jest
"
+"sÅowem najbliższym mu znaczeniowo. Takie alternatywy jak „"
+"oswobodzony” [„liberated”], „wolnoÅÄ”
[„"
+"freedom”] czy „otwarty” [„open”] majÄ
"
+"albo niewÅaÅciwe znaczenie, albo jakieÅ inne wady."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "GNU software and the GNU system"
+msgstr "Oprogramowanie GNU i system GNU"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Developing a whole system is a very large project. To bring it into reach, "
+"I decided to adapt and use existing pieces of free software wherever that "
+"was possible. For example, I decided at the very beginning to use TeX as "
+"the principal text formatter; a few years later, I decided to use the X "
+"Window System rather than writing another window system for GNU."
+msgstr ""
+"Budowanie caÅego systemu to bardzo duży projekt. Å»eby go osiÄ
gnÄ
Ä, "
+"zdecydowaÅem siÄ wykorzystaÄ i dostosowaÄ istniejÄ
ce fragmenty
wolnego "
+"oprogramowania gdzie tylko byÅo to możliwe. Na przykÅad na samym
"
+"poczÄ
tku zdecydowaÅem siÄ używaÄ TeX-a jako podstawowego programu
do "
+"formatowania tekstów, a kilka lat później raczej zaakceptowaÄ X
Window "
+"System, niż pisaÄ inny system okien dla GNU."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Because of this decision, the GNU system is not the same as the collection "
+"of all GNU software. The GNU system includes programs that are not GNU "
+"software, programs that were developed by other people and projects for "
+"their own purposes, but which we can use because they are free software."
+msgstr ""
+"Z powodu tej decyzji system GNU nie jest tym samym, co zestaw caÅego "
+"oprogramowania GNU. System GNU zawiera programy, które nie sÄ
"
+"oprogramowaniem GNU, programy, które dla swoich wÅasnych potrzeb napisali "
+"inni ludzie czy firmy. Możemy ich jednak używaÄ, bo sÄ
wolnym "
+"oprogramowaniem."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Commencing the project"
+msgstr "PoczÄ
tki projektu"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In January 1984 I quit my job at MIT and began writing GNU software. "
+"Leaving MIT was necessary so that MIT would not be able to interfere with "
+"distributing GNU as free software. If I had remained on the staff, MIT "
+"could have claimed to own the work, and could have imposed their own "
+"distribution terms, or even turned the work into a proprietary software "
+"package. I had no intention of doing a large amount of work only to see it "
+"become useless for its intended purpose: creating a new software-sharing "
+"community."
+msgstr ""
+"W styczniu 1984 porzuciÅem pracÄ w MIT i rozpoczÄ
Åem
pisanie "
+"oprogramowania GNU. Opuszczenie MIT byÅo konieczne, żeby MIT nie mógÅ "
+"ingerowaÄ w rozprowadzaniu GNU jako wolnego oprogramowania. Gdybym "
+"pozostaÅ pracownikiem MIT, uczelnia mogÅaby zgÅosiÄ roszczenia
do mojej "
+"pracy, mogÅaby narzuciÄ wÅasne reguÅy dystrybucji, a nawet zamieniÄ
"
+"projekt w oprogramowanie prawnie zastrzeżone. Nie miaÅem ochoty
wykonaÄ "
+"tak ogromnej pracy, a nastÄpnie zobaczyÄ jak staje siÄ ona
bezużyteczna "
+"dla zamierzonego celu: stworzenia nowej spoÅecznoÅci dzielÄ
cej siÄ "
+"oprogramowaniem."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"However, Professor Winston, then the head of the MIT AI Lab, kindly invited "
+"me to keep using the lab's facilities."
+msgstr ""
+"Pomimo to profesor Winston, ówczesny szef Laboratorium Sztucznej "
+"Inteligencji MIT, życzliwie umożliwiŠmi dalsze korzystanie z "
+"wyposażenia laboratorium."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The first steps"
+msgstr "Pierwsze kroki"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Shortly before beginning the GNU Project, I heard about the Free University "
+"Compiler Kit, also known as VUCK. (The Dutch word for “free” is "
+"written with a <em>v</em>.) This was a compiler designed to handle multiple "
+"languages, including C and Pascal, and to support multiple target machines. "
+"I wrote to its author asking if GNU could use it."
+msgstr ""
+"Tuż przed rozpoczÄciem prac nad GNU usÅyszaÅem o Free University "
+"Compiler Kit, znanym także jako VUCK (holenderskie sÅowo oznaczajÄ
ce
„"
+"free” – „wolny” – pisze siÄ przez V). To byÅ "
+"kompilator zaprojektowany tak, by obsÅugiwaÅ różne jÄzyki programowania,
"
+"w tym C i Pascala, a także potrafiÅ wygenerowaÄ postaci "
+"wynikowe programów przeznaczone dla rozmaitych typów komputerów.
NapisaÅem "
+"do autora z pytaniem, czy można go użyÄ do tworzenia
GNU."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"He responded derisively, stating that the university was free but the "
+"compiler was not. I therefore decided that my first program for the GNU "
+"Project would be a multilanguage, multiplatform compiler."
+msgstr ""
+"OdpowiedziaÅ kpiÄ
co, oÅwiadczajÄ
c, że to uniwersytet jest wolny,
a "
+"nie kompilator. Wtedy zdecydowaÅem, że moim pierwszym programem dla
GNU "
+"bÄdzie wielojÄzykowy i wieloplatformowy kompilator."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Hoping to avoid the need to write the whole compiler myself, I obtained the "
+"source code for the Pastel compiler, which was a multiplatform compiler "
+"developed at Lawrence Livermore Lab. It supported, and was written in, an "
+"extended version of Pascal, designed to be a system-programming language. I "
+"added a C front end, and began porting it to the Motorola 68000 computer. "
+"But I had to give that up when I discovered that the compiler needed many "
+"megabytes of stack space, and the available 68000 Unix system would only "
+"allow 64k."
+msgstr ""
+"W nadziei, że uda mi siÄ uniknÄ
Ä pisania caÅego kompilatora "
+"samodzielnie, zdobyÅem kod źródÅowy Pastela, który byÅ
wieloplatformowym "
+"kompilatorem opracowanym w Lawrence Livermore Lab. ObsÅugiwaÅ on "
+"rozszerzonÄ
wersjÄ Pascala, w której też byÅ napisany,
zaprojektowana "
+"jako jÄzyk programowania systemów. DodaÅem mu napisany w C interfejs "
+"użytkownika i rozpoczÄ
Åem przenoszenie na komputer Motorola
68000. "
+"Ale musiaÅem siÄ poddaÄ, kiedy odkryÅem, że kompilator
potrzebuje "
+"wielu megabajtów pamiÄci, a istniejÄ
cy na 68000 system uniksowy "
+"zezwalaÅ tylko na 64 kb."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I then realized that the Pastel compiler functioned by parsing the entire "
+"input file into a syntax tree, converting the whole syntax tree into a chain "
+"of “instructions”, and then generating the whole output file, "
+"without ever freeing any storage. At this point, I concluded I would have "
+"to write a new compiler from scratch. That new compiler is now known as "
+"<acronym title=\"GNU Compiler Collection\">GCC</acronym>; none of the Pastel "
+"compiler is used in it, but I managed to adapt and use the C front end that "
+"I had written. But that was some years later; first, I worked on GNU Emacs."
+msgstr ""
+"Później zrozumiaÅem, że kompilator Pastel dziaÅaÅ tak,
że parsowaŠ"
+"caÅoÅÄ pliku wejÅciowego do postaci drzewa skÅadniowego,
konwertowaÅ "
+"caÅe drzewo w ciÄ
g „instrukcji”, a nastÄpnie
generowaÅ "
+"caÅy plik wyjÅciowy, przy czym na żadnym etapie nie uwalniaÅ
zasobów. "
+"Wtedy dotarÅo do mnie, że nowy kompilator muszÄ napisaÄ
od "
+"zera. Ten nowy kompilator jest znany obecnie jako <acronym title=\"GNU "
+"Compiler Collection\">GCC</acronym>. Nie użyÅem w nim żadnego
fragmentu "
+"Pastela, ale udaÅo mi siÄ udaÅo mi siÄ dostosowaÄ
i wykorzystaÄ "
+"napisany wczeÅniej w C interfejs użytkownika. To byÅo
jednak kilka "
+"lat później. Najpierw pracowaÅem nad Emacsem."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "GNU Emacs"
+msgstr "GNU Emacs"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I began work on GNU Emacs in September 1984, and in early 1985 it was "
+"beginning to be usable. This enabled me to begin using Unix systems to do "
+"editing; having no interest in learning to use vi or ed, I had done my "
+"editing on other kinds of machines until then."
+msgstr ""
+"Prace nad GNU Emacsem rozpoczÄ
Åem we wrzeÅniu 1984, a na poczÄ
tku "
+"1985 zaczÄ
Å nadawaÄ siÄ do użytku. To pozwoliÅo mi na "
+"wykorzystanie systemów uniksowych do edycji. Nie majÄ
c interesu
w "
+"uczeniu siÄ vi czy ed, do tej pory edycji dokonywaÅem na "
+"maszynach innego typu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"At this point, people began wanting to use GNU Emacs, which raised the "
+"question of how to distribute it. Of course, I put it on the anonymous ftp "
+"server on the MIT computer that I used. (This computer, prep.ai.mit.edu, "
+"thus became the principal GNU ftp distribution site; when it was "
+"decommissioned a few years later, we transferred the name to our new ftp "
+"server.) But at that time, many of the interested people were not on the "
+"Internet and could not get a copy by ftp. So the question was, what would I "
+"say to them?"
+msgstr ""
+"W tym momencie pojawili siÄ ludzie, którzy chcieli korzystaÄ
z GNU "
+"Emacsa, co podniosÅo kwestiÄ jego dystrybucji. OczywiÅcie umieÅciÅem go "
+"na anonimowym serwerze ftp na komputerze MIT, z którego "
+"korzystaÅem. (Komputer ten, prep.ai.mit.edu, staÅ siÄ w ten sposób "
+"podstawowym oÅrodkiem dystrybucyjnym GNU; kiedy zostaÅ zezÅomowany kilka
lat "
+"później, przenieÅliÅmy jego nazwÄ na nasz nowy serwer ftp.)
Ale w "
+"owym czasie wielu zainteresowanych nie miaÅo dostÄpu do Internetu, "
+"i nie mogÅo uzyskaÄ kopii poprzez ftp. WiÄc pytanie
brzmiaÅo: "
+"co miaÅem im powiedzieÄ?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I could have said, “Find a friend who is on the net and who will make "
+"a copy for you.” Or I could have done what I did with the original PDP-"
+"10 Emacs: tell them, “Mail me a tape and a <acronym title=\"Self-"
+"addressed Stamped Envelope\">SASE</acronym>, and I will mail it back with "
+"Emacs on it.” But I had no job, and I was looking for ways to make "
+"money from free software. So I announced that I would mail a tape to "
+"whoever wanted one, for a fee of $150. In this way, I started a free "
+"software distribution business, the precursor of the companies that today "
+"distribute entire Linux-based GNU systems."
+msgstr ""
+"MógÅbym powiedzieÄ „znajdź znajomego z dostÄpem do "
+"Internetu, który zrobi dla ciebie kopiÄ”. Albo mogÅem zrobiÄ
to, "
+"co robiÅem z oryginalnym Emacsem na PDP-10, mówiÄ
c
„wyÅlij "
+"mi taÅmÄ i zaadresowanÄ
kopertÄ zwrotnÄ
ze znaczkiem, a ja ci
jÄ
"
+"odeÅlÄ z nagranym Emacsem”. Ale nie miaÅem pracy i "
+"szukaÅem sposobu na zarobienie pieniÄdzy na wolnym
oprogramowaniu. "
+"Dlatego ogÅosiÅem, że wyÅlÄ taÅmÄ każdemu, kto tego chce,
za "
+"opÅatÄ
150$. W ten sposób stworzyÅem firmÄ handlujÄ
cÄ
wolnym "
+"oprogramowaniem, poprzednika dzisiejszych przedsiÄbiorstw "
+"rozpowszechniajÄ
cych caÅe systemy GNU oparte na Linuksie."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Is a program free for every user?"
+msgstr "Czy program jest wolny dla każdego użytkownika?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"If a program is free software when it leaves the hands of its author, this "
+"does not necessarily mean it will be free software for everyone who has a "
+"copy of it. For example, <a href=\"/philosophy/categories."
+"html#PublicDomainSoftware\"> public domain software</a> (software that is "
+"not copyrighted) is free software; but anyone can make a proprietary "
+"modified version of it. Likewise, many free programs are copyrighted but "
+"distributed under simple permissive licenses which allow proprietary "
+"modified versions."
+msgstr ""
+"JeÅli program jest wolny kiedy opuszcza rÄce autora, nie oznacza to "
+"automatycznie, że bÄdzie wolnym oprogramowaniem dla każdego, kto ma "
+"jego kopiÄ. Na przykÅad oprogramowanie <a
href=\"/philosophy/categories."
+"html#PublicDomainSoftware\">public domain</a> (oprogramowanie, które nie "
+"podlega prawu autorskiemu) jest wolne, ale każdy może stworzyÄ jego "
+"zmodyfikowanÄ
, objÄtÄ
restrykcyjnÄ
licencjÄ
wersjÄ. Podobnie wiele
wolnych "
+"programów jest chronionych prawami autorskimi, ale rozpowszechnianych "
+"na prostych, maÅo restrykcyjnych licencjach, które dopuszczajÄ
"
+"tworzenie zmodyfikowanych, zastrzeżonych wersji."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The paradigmatic example of this problem is the X Window System. Developed "
+"at MIT, and released as free software with a permissive license, it was soon "
+"adopted by various computer companies. They added X to their proprietary "
+"Unix systems, in binary form only, and covered by the same nondisclosure "
+"agreement. These copies of X were no more free software than Unix was."
+msgstr ""
+"Wzorcowym przykÅadem tego problemu jest X Window System. Stworzony na "
+"MIT i opublikowany jako wolne oprogramowanie z liberalnÄ
licencjÄ
, "
+"szybko zostaÅ zaadaptowany przez różne firmy komputerowe. DodaÅy one X-y "
+"– ale tylko w postaci binarnej – do swoich "
+"zastrzeżonych systemów uniksowych i objÄÅy je tÄ
samÄ
umowÄ
o "
+"nieujawnianiu. Te kopie X-ów nie byÅy już bardziej wolne, niż sam Unix."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The developers of the X Window System did not consider this a problem—"
+"they expected and intended this to happen. Their goal was not freedom, just "
+"“success”, defined as “having many users.” They did "
+"not care whether these users had freedom, only that they should be numerous."
+msgstr ""
+"Twórcy X Window System nie uważali tego za problem – oczekiwali "
+"i chcieli, by tak siÄ wÅaÅnie staÅo. Ich celem nie byÅa wolnoÅÄ, "
+"ale „sukces” definiowany jako „dotarcie do wielu "
+"użytkowników”. Nie dbali o to, czy ci użytkownicy majÄ
wolnoÅÄ, "
+"tylko o to, by ich byÅo wielu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"This led to a paradoxical situation where two different ways of counting the "
+"amount of freedom gave different answers to the question, “Is this "
+"program free?” If you judged based on the freedom provided by the "
+"distribution terms of the MIT release, you would say that X was free "
+"software. But if you measured the freedom of the average user of X, you "
+"would have to say it was proprietary software. Most X users were running "
+"the proprietary versions that came with Unix systems, not the free version."
+msgstr ""
+"To doprowadziÅo do paradoksalnej sytuacji, w której dwa różne "
+"sposoby mierzenia iloÅci wolnoÅci dawaÅy różne odpowiedzi
na pytanie "
+"„Czy ten program jest wolny?”. Gdyby sÄ
dziÄ wedÅug wolnoÅci, "
+"którÄ
zapewniajÄ
warunki dystrybucji edycji z MIT, można by
powiedzieÄ, "
+"że X-y sÄ
wolnym oprogramowaniem. Ale gdyby mierzyÄ wolnoÅÄ "
+"przeciÄtnego użytkownika X-ów okazaÅoby siÄ, że jest to
oprogramowanie "
+"zastrzeżone. WiÄkszoÅÄ użytkowników X-ów używaÅa bowiem jego
zastrzeżonych "
+"wersji dostarczanych z Uniksami, a nie wolnej wersji."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Copyleft and the GNU GPL"
+msgstr "Copyleft i GNU GPL"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The goal of GNU was to give users freedom, not just to be popular. So we "
+"needed to use distribution terms that would prevent GNU software from being "
+"turned into proprietary software. The method we use is called “"
+"copyleft”.(1)"
+msgstr ""
+"Celem GNU jest daÄ użytkownikom wolnoÅÄ, a nie tylko byÄ
popularnym. "
+"Dlatego potrzebowaliÅmy takich warunków dystrybucji, które
zapobiegÅyby "
+"przeksztaÅceniu oprogramowania GNU w prawnie zastrzeżone. Metoda, "
+"której użyliÅmy, nazywa siÄ „copyleft”.(1)"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Copyleft uses copyright law, but flips it over to serve the opposite of its "
+"usual purpose: instead of a means for restricting a program, it becomes a "
+"means for keeping the program free."
+msgstr ""
+"Copyleft korzysta z prawa autorskiego, ale wywraca je do góry
"
+"nogami, żeby sÅużyÅo innemu niż zazwyczaj celowi: prawo, zamiast byÄ "
+"narzÄdziem sÅużÄ
cym do przeksztaÅcenia oprogramowania
w prywatnÄ
"
+"wÅasnoÅÄ, staje siÄ narzÄdziem sÅużÄ
cym do zachowania wolnoÅci
programu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The central idea of copyleft is that we give everyone permission to run the "
+"program, copy the program, modify the program, and distribute modified "
+"versions—but not permission to add restrictions of their own. Thus, "
+"the crucial freedoms that define “free software” are guaranteed "
+"to everyone who has a copy; they become inalienable rights."
+msgstr ""
+"CentralnÄ
koncepcjÄ
copyleftu jest to, że dajemy każdemu prawo
do "
+"uruchamiania programu, kopiowania programu, modyfikowania programu, "
+"oraz rozprowadzana zmodyfikowanych wersji – ale nie prawo "
+"do dodawania wÅasnych obostrzeÅ. W ten sposób te podstawowe "
+"wolnoÅci, które czyniÄ
oprogramowanie wolnym, sÄ
gwarantowane dla
każdego, "
+"kto ma jego kopiÄ; stajÄ
siÄ prawami niezbywalnymi."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"For an effective copyleft, modified versions must also be free. This "
+"ensures that work based on ours becomes available to our community if it is "
+"published. When programmers who have jobs as programmers volunteer to "
+"improve GNU software, it is copyleft that prevents their employers from "
+"saying, “You can't share those changes, because we are going to use "
+"them to make our proprietary version of the program.”"
+msgstr ""
+"Å»eby copyleft byÅ efektywny także zmodyfikowane wersje muszÄ
byÄ wolne.
To "
+"gwarantuje, że praca oparta na naszej pracy bÄdzie po "
+"publikacji dostÄpna dla naszej spoÅecznoÅci. Kiedy programiÅci, zarabiajÄ
cy "
+"na życie jako programiÅci, rozwijajÄ
oprogramowanie GNU, to wÅaÅnie
"
+"copyleft powstrzymuje ich pracodawców od powiedzenia: „Nie
możesz "
+"dzieliÄ siÄ tymi poprawkami, bo chcemy ich użyÄ w naszej,
prawnie "
+"zastrzeżonej wersji tego programu”."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The requirement that changes must be free is essential if we want to ensure "
+"freedom for every user of the program. The companies that privatized the X "
+"Window System usually made some changes to port it to their systems and "
+"hardware. These changes were small compared with the great extent of X, but "
+"they were not trivial. If making changes were an excuse to deny the users "
+"freedom, it would be easy for anyone to take advantage of the excuse."
+msgstr ""
+"Wymóg, by także zmiany byÅy wolne, jest niezbÄdny jeÅli chcemy zapewniÄ
"
+"wolnoÅÄ każdemu użytkownikowi programu. Firmy, które prywatyzujÄ
X
Window "
+"System zazwyczaj wprowadzajÄ
jakieÅ poprawki, żeby dostosowaÄ go swojego "
+"sprzÄtu i systemów. Te poprawki sÄ
niewielkie w porównaniu
z "
+"wielkim rozmiarem X-ów, ale nie sÄ
bÅahe. Gdyby wprowadzanie zmian
byÅo "
+"pretekstem do odmówienia użytkownikowi wolnoÅci, Åatwo byÅoby
każdemu "
+"nadużywaÄ tej wymówki."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"A related issue concerns combining a free program with nonfree code. Such a "
+"combination would inevitably be nonfree; whichever freedoms are lacking for "
+"the nonfree part would be lacking for the whole as well. To permit such "
+"combinations would open a hole big enough to sink a ship. Therefore, a "
+"crucial requirement for copyleft is to plug this hole: anything added to or "
+"combined with a copylefted program must be such that the larger combined "
+"version is also free and copylefted."
+msgstr ""
+"Z tym zwiÄ
zany jest problem ÅÄ
czenia wolnych programów z nie-"
+"wolnym kodem. Taka kombinacja byÅaby nieuchronnie nie-wolna; wszystkich "
+"wolnoÅci, których brakuje w nie-wolnej czÄÅci, brakowaÅoby także "
+"caÅoÅci. Zgoda na takie poÅÄ
czenia wyrwaÅaby w kadÅubie
dziurÄ "
+"wystarczajÄ
co dużÄ
, by zatonÄ
Å caÅy statek. Dlatego kardynalnym "
+"zadaniem copyleftu jest zatkanie takiej dziury: dodawanie czy ÅÄ
czenie
"
+"z programem copyleftowym musi byÄ dokonane w taki sposób, by "
+"caÅoÅÄ także byÅa wolna i wydana na zasadach copyleftu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The specific implementation of copyleft that we use for most GNU software is "
+"the GNU General Public License, or GNU GPL for short. We have other kinds "
+"of copyleft that are used in specific circumstances. GNU manuals are "
+"copylefted also, but use a much simpler kind of copyleft, because the "
+"complexity of the GNU GPL is not necessary for manuals.(2)"
+msgstr ""
+"Charakterystycznym zastosowaniem copyleftu, którego używamy najczÄÅciej
dla "
+"oprogramowania GNU, jest Powszechna Licencja Publiczna GNU [GNU General "
+"Public License], w skrócie GNU GPL. Mamy także inne rodzaje copyleftu,
"
+"których używamy w wyjÄ
tkowych warunkach. Instrukcje obsÅugi GNU
także "
+"sÄ
copyleftowane, ale do tego celu używamy znacznie prostszego rodzaju
"
+"copyleftu, ponieważ dla instrukcji obsÅugi nie jest konieczna caÅa "
+"zÅożonoÅÄ GNU GPL.(2)"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(1) In 1984 or 1985, Don Hopkins (a very imaginative fellow) mailed me a "
+"letter. On the envelope he had written several amusing sayings, including "
+"this one: “Copyleft—all rights reversed.” I used the word "
+"“copyleft” to name the distribution concept I was developing at "
+"the time."
+msgstr ""
+"(1) W 1984 lub 1985 roku Don Hopkins (znajomy obdarzony wielkÄ
"
+"wyobraźniÄ
) wysÅaÅ mi list. Na jego kopercie wypisaÅ szereg
zabawnych "
+"sentencji, miÄdzy innymi nastÄpujÄ
cÄ
: „Copyleft – all rights "
+"reversed” [„Copyleft – wszystkie prawa odwrócone”]. "
+"UżyÅem sÅowa „copyleft”, żeby nazwaÄ koncepcjÄ
dystrybucyjnÄ
, "
+"jakÄ
rozwijaÅem w owym czasie."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(2) We now use the <a href=\"/licenses/fdl.html\">GNU Free Documentation "
+"License</a> for documentation."
+msgstr ""
+"(2) Obecnie dla dokumentacji stosujemy <a href=\"/licenses/fdl.html"
+"\">LicencjÄ GNU Wolnej Dokumentacji</a> [GNU Free Documentation License]."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The Free Software Foundation"
+msgstr "Fundacja wolnego oprogramowania (Free Software Foundation)"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"As interest in using Emacs was growing, other people became involved in the "
+"GNU project, and we decided that it was time to seek funding once again. So "
+"in 1985 we created the <a href=\"http://www.fsf.org/\";>Free Software "
+"Foundation</a> (FSF), a tax-exempt charity for free software development. "
+"The <acronym title=\"Free Software Foundation\">FSF</acronym> also took over "
+"the Emacs tape distribution business; later it extended this by adding other "
+"free software (both GNU and non-GNU) to the tape, and by selling free "
+"manuals as well."
+msgstr ""
+"W miarÄ jak rosÅo zainteresowanie Emacsem, w projekt GNU "
+"angażowali siÄ coraz to nowi ludzie. W koÅcu zdecydowaliÅmy,
że "
+"czas ponownie poszukaÄ ÅºródeÅ finansowania. Dlatego w roku 1985 "
+"stworzyliÅmy <a href=\"http://www.fsf.org/\";>FundacjÄ wolnego "
+"oprogramowania</a> (Free Software Foundation), zwolnionÄ
z podatku "
+"instytucjÄ na rzecz rozwoju wolnego oprogramowania. FSF przejÄÅa
także "
+"dystrybucjÄ taÅm z Emacsem; później rozszerzyÅa tÄ dziaÅalnoÅÄ
o "
+"rozprowadzanie innego wolnego oprogramowania (zarówno GNU jak i nie-"
+"GNU), a także sprzedaż wolnych instrukcji obsÅugi."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Most of the FSF's income used to come from sales of copies of free software "
+"and of other related services (CD-ROMs of source code, CD-ROMs with "
+"binaries, nicely printed manuals, all with the freedom to redistribute and "
+"modify), and Deluxe Distributions (distributions for which we built the "
+"whole collection of software for the customer's choice of platform). Today "
+"the FSF still <a href=\"http://shop.fsf.org/\";> sells manuals and other "
+"gear</a>, but it gets the bulk of its funding from members' dues. You can "
+"join the FSF at <a href=\"http://fsf.org/join\";>fsf.org</a>."
+msgstr ""
+"Historycznie wiÄkszoÅÄ przychodów FSF pochodziÅa ze sprzedaży kopii "
+"programów i zwiÄ
zanych z tym innych usÅug (CD-ROM-y z kodem
"
+"źródÅowym, CD-ROM-y z programami, Åadnie wydrukowane instrukcje, "
+"wszystkie z prawem do rozpowszechniania i modyfikacji), "
+"a także Dystrybucje Delux (na które skÅada siÄ caÅy zestaw
programów "
+"skompilowanych przez nas na platformÄ wybranÄ
przez nabywcÄ). DziÅ
FSF "
+"nadal <a href=\"http://shop.fsf.org/\";>sprzedaje podrÄczniki i inne "
+"zabawki</a>, ale wiÄkszoÅÄ przychodów pochodzi z opÅat "
+"czÅonkowskich. Możecie przyÅÄ
czyÄ siÄ do FSF na stronie <a
href="
+"\"http://fsf.org/join\";>fsf.org</a>."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Free Software Foundation employees have written and maintained a number of "
+"GNU software packages. Two notable ones are the C library and the shell. "
+"The GNU C library is what every program running on a GNU/Linux system uses "
+"to communicate with Linux. It was developed by a member of the Free "
+"Software Foundation staff, Roland McGrath. The shell used on most GNU/Linux "
+"systems is <acronym title=\"Bourne Again Shell\">BASH</acronym>, the Bourne "
+"Again Shell(1), which was developed by FSF employee Brian Fox."
+msgstr ""
+"Pracownicy Fundacji wolnego oprogramowania napisali i utrzymywali wiele "
+"pakietów oprogramowania GNU. Dwa najbardziej znane to biblioteka C
oraz "
+"powÅoka (shell). Biblioteka C GNU jest czymÅ, czego używa każdy program "
+"uruchomiony pod systemem GNU/Linux do komunikacji z Linuksem. "
+"ZostaÅa stworzona przez czÅonka Fundacji wolnego oprogramowania, Rolanda "
+"McGratha. PowÅoka używana na wiÄkszoÅci systemów GNU/Linux to
<acronym "
+"titke=\"Bourne Again Shell\">BASH</acronym>, Bourne Again Shell(1), którÄ
"
+"stworzyÅ pracownik FSF Brian Fox."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"We funded development of these programs because the GNU Project was not just "
+"about tools or a development environment. Our goal was a complete operating "
+"system, and these programs were needed for that goal."
+msgstr ""
+"SfinansowaliÅmy powstanie tych programów, ponieważ projekt GNU nie "
+"skÅada siÄ wyÅÄ
cznie z narzÄdzi czy Årodowiska pracy. Naszym
celem "
+"byÅ kompletny system operacyjny, a te programy byÅy niezbÄdne
do "
+"jego stworzenia."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(1) “Bourne Again Shell” is a play on the name “Bourne "
+"Shell”, which was the usual shell on Unix."
+msgstr ""
+"(1) „Bourne again Shell” jest żartem z nazwy „Bourne "
+"shell”, który jest standardowÄ
powÅokÄ
uniksowÄ
.
[NieprzetÅumaczalna "
+"gra sÅów – w wymowie „Bourne again” jest podobne "
+"do „born again”, „nowo narodzony”.]"
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Free software support"
+msgstr "Wsparcie dla wolnego oprogramowania"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The free software philosophy rejects a specific widespread business "
+"practice, but it is not against business. When businesses respect the "
+"users' freedom, we wish them success."
+msgstr ""
+"Filozofia wolnego oprogramowania odrzuca szeroko stosowane praktyki "
+"biznesowe, ale nie jest przeciwko biznesowi. JeÅli biznes respektuje "
+"wolnoÅÄ użytkowników, życzymy mu sukcesu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Selling copies of Emacs demonstrates one kind of free software business. "
+"When the FSF took over that business, I needed another way to make a "
+"living. I found it in selling services relating to the free software I had "
+"developed. This included teaching, for subjects such as how to program GNU "
+"Emacs and how to customize GCC, and software development, mostly porting GCC "
+"to new platforms."
+msgstr ""
+"Sprzedaż kopii Emacsa to przykÅad jednego ze sposobów dziaÅania w "
+"biznesie wolnego oprogramowania. Kiedy FSF przejÄÅa tÄ dziaÅalnoÅÄ, "
+"potrzebowaÅem innych sposobów na zarobienie pieniÄdzy na życie.
"
+"Sposobem tym okazaÅo siÄ sprzedawanie usÅug zwiÄ
zanych z rozwijanym "
+"przeze mnie oprogramowaniem GNU. W tym zawieraÅy siÄ szkolenia z "
+"tematów takich jak programowanie na GNU Emacs, czy dostosowanie "
+"GCC do konkretnych potrzeb użytkownika, a także rozwój
programów, "
+"gÅównie implementacja GCC na nowe platformy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Today each of these kinds of free software business is practiced by a number "
+"of corporations. Some distribute free software collections on CD-ROM; "
+"others sell support at levels ranging from answering user questions, to "
+"fixing bugs, to adding major new features. We are even beginning to see "
+"free software companies based on launching new free software products."
+msgstr ""
+"DziÅ każda z tych gaÅÄzi biznesu wolnego oprogramowania jest zajÄta
"
+"przez szereg korporacji. Niektórzy sprzedajÄ
zestawy wolnego oprogramowania
"
+"na CD-ROM-ach, inni sprzedajÄ
wsparcie techniczne różnego poziomu, "
+"poczÄ
wszy od odpowiadania na pytania użytkowników, poprzez "
+"poprawianie bÅÄdów, a skoÅczywszy na dodawaniu nowych,
istotnych "
+"funkcji. Obserwujemy nawet powstawanie firm informatycznych, które bazujÄ
"
+"na wypuszczaniu nowych produktów wolnego oprogramowania."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Watch out, though—a number of companies that associate themselves with "
+"the term “open source” actually base their business on nonfree "
+"software that works with free software. These are not free software "
+"companies, they are proprietary software companies whose products tempt "
+"users away from freedom. They call these programs “value-added "
+"packages”, which shows the values they would like us to adopt: "
+"convenience above freedom. If we value freedom more, we should call them "
+"“freedom-subtracted” packages."
+msgstr ""
+"Uważajcie jednak, bo szereg firm, które reklamujÄ
siÄ w powiÄ
zaniu "
+"z terminem „open source” w rzeczywistoÅci opiera swoje
"
+"interesy na niewolnym oprogramowaniu, które tylko wspóÅpracuje
z "
+"wolnym oprogramowaniem. To nie sÄ
firmy wolnego oprogramowania. To sÄ
firmy
"
+"oprogramowania prawnie zastrzeżonego, których produkty odciÄ
gajÄ
"
+"użytkowników od wolnoÅci. Oni nazywajÄ
je produktami z „"
+"wartoÅciÄ
dodanÄ
” [„value-added packages”], co "
+"odzwierciedla wartoÅci, jakie chcieliby, byÅmy przyjÄli: udogodnienia
ponad "
+"wolnoÅciÄ
. JeÅli jednak wyżej cenimy sobie wolnoÅÄ, powinniÅmy
nazwaÄ "
+"je raczej produktami z „odebranÄ
wolnoÅciÄ
”."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Technical goals"
+msgstr "OsiÄ
gniÄcia techniczne"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The principal goal of GNU is to be free software. Even if GNU had no "
+"technical advantage over Unix, it would have a social advantage, allowing "
+"users to cooperate, and an ethical advantage, respecting the user's freedom."
+msgstr ""
+"Najważniejszym zadaniem stojÄ
cym przed GNU byÅo po prostu „byÄ
"
+"wolnym oprogramowaniem”. Nawet jeÅli GNU nie miaÅoby technicznej "
+"przewagi nad Uniksem, miaÅoby przewagÄ spoÅecznÄ
, gdyż pozwala ono "
+"użytkownikom na wspóÅpracÄ, oraz przewagÄ moralnÄ
,
poprzez "
+"przestrzeganie zasad wolnoÅci użytkownika."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But it was natural to apply the known standards of good practice to the "
+"work—for example, dynamically allocating data structures to avoid "
+"arbitrary fixed size limits, and handling all the possible 8-bit codes "
+"wherever that made sense."
+msgstr ""
+"Ale byÅo rzeczÄ
naturalnÄ
użycie podczas tworzenia GNU znanych
i "
+"dobrze dziaÅajÄ
cych standardów – takich jak dynamiczna alokacja "
+"struktur danych, żeby uniknÄ
Ä arbitralnych staÅych rozmiarów danych, "
+"czy obsÅuga wszystkich możliwych 8-bitowych znaków, gdzie tylko
miaÅo "
+"to sens."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In addition, we rejected the Unix focus on small memory size, by deciding "
+"not to support 16-bit machines (it was clear that 32-bit machines would be "
+"the norm by the time the GNU system was finished), and to make no effort to "
+"reduce memory usage unless it exceeded a megabyte. In programs for which "
+"handling very large files was not crucial, we encouraged programmers to read "
+"an entire input file into core, then scan its contents without having to "
+"worry about I/O."
+msgstr ""
+"Na dodatek odrzuciliÅmy uniksowe podejÅcie skupiajÄ
ce siÄ na "
+"minimalnym zużyciu pamiÄci, decydujÄ
c, że system nie bÄdzie
obsÅugiwaÄ "
+"maszyn 16-bitowych (byÅo jasne, że w momencie, gdy system GNU zostanie
"
+"ukoÅczony, standardem bÄdÄ
maszyny 32-bitowe), oraz że nie bÄdziemy
siÄ "
+"staraÄ redukowaÄ zużycia pamiÄci, dopóki nie przekroczy ono wielkoÅci "
+"jednego megabajta. Przy programach, dla których obsÅugiwanie bardzo dużych
"
+"plików nie byÅo szczególnie istotne, zachÄcaliÅmy programistów do "
+"zaÅadowania pliku do jÄ
dra w caÅoÅci, żeby uzyskaÄ dostÄp
do "
+"jego zawartoÅci bez obaw o ograniczenia wejÅcia-wyjÅcia."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"These decisions enabled many GNU programs to surpass their Unix counterparts "
+"in reliability and speed."
+msgstr ""
+"DziÄki tym decyzjom wiele programów GNU jest szybsza i stabilniejsza "
+"od swoich uniksowych odpowiedników."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Donated computers"
+msgstr "Podarowane komputery"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"As the GNU Project's reputation grew, people began offering to donate "
+"machines running Unix to the project. These were very useful, because the "
+"easiest way to develop components of GNU was to do it on a Unix system, and "
+"replace the components of that system one by one. But they raised an "
+"ethical issue: whether it was right for us to have a copy of Unix at all."
+msgstr ""
+"Reputacja projektu GNU rosÅa i w zwiÄ
zku z tym znaleźli siÄ "
+"ludzie, którzy zaoferowali komputery pracujÄ
ce pod Unix-em jako dar
dla "
+"projektu. ByÅy one bardzo użyteczne, bo najÅatwiejszym sposobem "
+"rozwijania komponentów GNU byÅo robienie tego na systemie Uniksowym, "
+"i zastÄpowanie jego komponentów jeden po drugim. Ale to "
+"podniosÅo problem etyczny: czy posiadanie przez nas kopii Unix-a
w "
+"ogóle byÅo w porzÄ
dku?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Unix was (and is) proprietary software, and the GNU Project's philosophy "
+"said that we should not use proprietary software. But, applying the same "
+"reasoning that leads to the conclusion that violence in self defense is "
+"justified, I concluded that it was legitimate to use a proprietary package "
+"when that was crucial for developing a free replacement that would help "
+"others stop using the proprietary package."
+msgstr ""
+"Unix byŠ(i jest) oprogramowaniem prawnie zastrzeżonym, a filozofia "
+"projektu GNU mówi, że nie powinniÅmy korzystaÄ z oprogramowania
"
+"prawnie zastrzeżonego. Tym niemniej, przyjmujÄ
c to samo rozumowanie, które
"
+"mówi, że przemoc jest usprawiedliwiona w obronie koniecznej, "
+"doszedÅem do wniosku, że uzasadnione jest użycie prawnie "
+"zastrzeżonego pakietu, jeÅli jest to konieczne do stworzenia jego "
+"wolnego odpowiednika, który pomógÅby ludziom w zaprzestaniu
korzystania "
+"z zastrzeżonych pakietów."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, even if this was a justifiable evil, it was still an evil. Today we no "
+"longer have any copies of Unix, because we have replaced them with free "
+"operating systems. If we could not replace a machine's operating system "
+"with a free one, we replaced the machine instead."
+msgstr ""
+"Nawet jeÅli byÅo to zÅo usprawiedliwione, to ciÄ
gle byÅo zÅem. DziÅ
nie mamy "
+"już żadnych kopii Uniksa, gdyż zastÄ
piliÅmy je wolnymi systemami "
+"operacyjnymi. A jeÅli nie mogliÅmy wymieniÄ systemu operacyjnego "
+"maszyny na wolnym system, to wymienialiÅmy maszynÄ."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The GNU Task List"
+msgstr "Lista zadaÅ GNU"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"As the GNU Project proceeded, and increasing numbers of system components "
+"were found or developed, eventually it became useful to make a list of the "
+"remaining gaps. We used it to recruit developers to write the missing "
+"pieces. This list became known as the GNU Task List. In addition to "
+"missing Unix components, we listed various other useful software and "
+"documentation projects that, we thought, a truly complete system ought to "
+"have."
+msgstr ""
+"Projekt GNU rozwijaÅ siÄ, wzrastaÅa liczba opracowanych lub "
+"znalezionych przez nas komponentów, i w koÅcu okazaÅo siÄ, że "
+"dobrze by byÅo zrobiÄ listÄ brakujÄ
cych ogniw. KorzystaliÅmy z niej
"
+"przy namawianiu nowych programistów do napisania brakujÄ
cych
elementów. "
+"Ta lista staÅa siÄ znana jako „GNU Task List” (Lista zadaÅ
GNU). "
+"Oprócz brakujÄ
cych skÅadników Uniksa na liÅcie znalazÅy siÄ
także inne "
+"użyteczne programy oraz dokumentacja projektu, którÄ
– jak "
+"sÄ
dziliÅmy – każdy naprawdÄ kompletny system powinien posiadaÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Today (1), hardly any Unix components are left in the GNU Task List—"
+"those jobs had been done, aside from a few inessential ones. But the list "
+"is full of projects that some might call “applications”. Any "
+"program that appeals to more than a narrow class of users would be a useful "
+"thing to add to an operating system."
+msgstr ""
+"DziÅ (1) niemal wszystkie komponenty Uniksa, poza kilkoma mniej istotnymi, "
+"zniknÄÅy z Listy zadaÅ. Ta praca już zostaÅa wykonana.
Ale lista "
+"jest peÅna projektów, które można by nazwaÄ „aplikacjami”.
Każdy "
+"program, który jest atrakcyjny nie tylko dla wÄ
skiej grupy użytkowników, "
+"jest rzeczÄ
na tyle użytecznÄ
, by wÅÄ
czyÄ go do systemu "
+"operacyjnego."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Even games are included in the task list—and have been since the "
+"beginning. Unix included games, so naturally GNU should too. But "
+"compatibility was not an issue for games, so we did not follow the list of "
+"games that Unix had. Instead, we listed a spectrum of different kinds of "
+"games that users might like."
+msgstr ""
+"Nawet gry znajdujÄ
siÄ na liÅcie zadaÅ – i znajdowaÅy
siÄ "
+"na niej od poczÄ
tku. Unix zawieraÅ gry, wiÄc także GNU "
+"powinien je zawieraÄ. KompatybilnoÅÄ nie jest problemem w przypadku "
+"gier, dlatego nie kopiowaliÅmy tych dostÄpnych w Uniksie. W "
+"zamian zamieÅciliÅmy szereg gier różnych rodzajów, które użytkownikom "
+"mogÅyby siÄ spodobaÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(1) That was written in 1998. In 2009 we no longer maintain a long task "
+"list. The community develops free software so fast that we can't even keep "
+"track of it all. Instead, we have a list of High Priority Projects, a much "
+"shorter list of projects we really want to encourage people to write."
+msgstr ""
+"(1) To byÅo napisane w 1998 roku. Od 2009 już nie utrzymujemy "
+"dÅugiej listy zadaÅ. Wolne oprogramowanie jest rozwijane przez
spoÅecznoÅÄ "
+"tak szybko, że niemożliwe byÅoby wszystko ÅledziÄ. W zamian "
+"trzymamy listÄ Projektów o wysokim priorytecie [High Priority Projects]. "
+"Jest to krótsza lista projektów, na których nam zależy."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The GNU Library GPL"
+msgstr "GNU GPL Bibliotek (The GNU Library GPL)"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The GNU C library uses a special kind of copyleft called the GNU Library "
+"General Public License(1), which gives permission to link proprietary "
+"software with the library. Why make this exception?"
+msgstr ""
+"Biblioteka GNU C jest opublikowana na specjalnych warunkach copyleft, "
+"nazwanego GNU Library General Public License (Powszechna Licencja Publiczna "
+"Bibliotek GNU)(1), która zezwala na ÅÄ
czenie oprogramowania prawnie "
+"zastrzeżonego z tÄ
bibliotekÄ
. Czemu sÅuży to odstÄpstwo
od reguÅy?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"It is not a matter of principle; there is no principle that says proprietary "
+"software products are entitled to include our code. (Why contribute to a "
+"project predicated on refusing to share with us?) Using the LGPL for the C "
+"library, or for any library, is a matter of strategy."
+msgstr ""
+"To nie jest kwestia zasad, bo nie ma zasady mówiÄ
cej, że "
+"oprogramowanie prawnie zastrzeżone ma prawo zawieraÄ nasz kod. (Po co "
+"pracowaÄ na rzecz projektu, który z pewnoÅciÄ
odmówi
podzielenia "
+"siÄ z nami?). Korzystanie z LGPL dla biblioteki C, albo dla "
+"każdej innej biblioteki, jest kwestiÄ
strategii."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The C library does a generic job; every proprietary system or compiler comes "
+"with a C library. Therefore, to make our C library available only to free "
+"software would not have given free software any advantage—it would "
+"only have discouraged use of our library."
+msgstr ""
+"Biblioteka C wykonuje pracÄ ogólnÄ
; każdy prawnie zastrzeżony system "
+"operacyjny czy kompilator zawiera bibliotekÄ C. Dlatego "
+"udostÄpnienie je wyÅÄ
cznie dla spoÅecznoÅci wolnego oprogramowania nie "
+"daÅoby wolnemu oprogramowaniu żadnej przewagi – zniechÄciÅoby tylko
"
+"innych do korzystania z naszej biblioteki."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"One system is an exception to this: on the GNU system (and this includes GNU/"
+"Linux), the GNU C library is the only C library. So the distribution terms "
+"of the GNU C library determine whether it is possible to compile a "
+"proprietary program for the GNU system. There is no ethical reason to allow "
+"proprietary applications on the GNU system, but strategically it seems that "
+"disallowing them would do more to discourage use of the GNU system than to "
+"encourage development of free applications. That is why using the Library "
+"GPL is a good strategy for the C library."
+msgstr ""
+"Jest jeden wyjÄ
tek: na systemie GNU (a to oznacza także GNU/Linux) "
+"biblioteka GNU C jest jedynÄ
bibliotekÄ
C. Dlatego warunki dystrybucji
"
+"biblioteki GNU C okreÅlajÄ
, czy bÄdzie możliwa kompilacja programu "
+"prawnie zastrzeżonego na system GNU. Nie ma etycznych powodów, dla "
+"których należaÅoby zezwoliÄ na uruchamianie zastrzeżonego "
+"oprogramowania na systemach GNU, ale ze strategicznego punktu "
+"widzenia zabranianie tego bardziej zniechÄcaÅoby do używania systemu "
+"GNU, niż zachÄcaÅoby do rozwijania wolnych aplikacji. Dlatego "
+"stosowanie wÅaÅnie GNU LGPL dla biblioteki GNU C uważamy za dobrÄ
"
+"strategiÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"For other libraries, the strategic decision needs to be considered on a case-"
+"by-case basis. When a library does a special job that can help write "
+"certain kinds of programs, then releasing it under the GPL, limiting it to "
+"free programs only, is a way of helping other free software developers, "
+"giving them an advantage against proprietary software."
+msgstr ""
+"Każdorazowo dla innych bibliotek strategiczna decyzja musi byÄ podjÄta. "
+"JeÅli biblioteka wykonuje specjalnÄ
pracÄ, pomocnÄ
przy pisaniu
konkretnego "
+"rodzaju programów, wówczas opublikowanie jej na warunkach GPL
powoduje, "
+"że mogÄ
z niej korzystaÄ wyÅÄ
cznie wolne programy. W ten "
+"sposób wspiera siÄ innych twórców wolnego oprogramowania, zwiÄkszajÄ
c
ich "
+"przewagÄ wobec oprogramowania prawnie zastrzeżonego."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Consider GNU Readline, a library that was developed to provide command-line "
+"editing for BASH. Readline is released under the ordinary GNU GPL, not the "
+"Library GPL. This probably does reduce the amount Readline is used, but "
+"that is no loss for us. Meanwhile, at least one useful application has been "
+"made free software specifically so it could use Readline, and that is a real "
+"gain for the community."
+msgstr ""
+"Rozważmy GNU Readline – bibliotekÄ, która zostaÅa utworzona, żeby "
+"umożliwiÄ edycjÄ wiersza poleceÅ dla BASH. Readline jest opublikowana "
+"na zasadach zwykÅej GPL, a nie GPL Bibliotek. To prawdopodobnie "
+"powoduje rzadsze używanie Readline, co nie jest dla nas żadnÄ
stratÄ
. Jak
"
+"dotÄ
d co najmniej jedna użyteczna aplikacja zostaÅa uczyniona wolnym "
+"oprogramowaniem tylko po to, by mogÅa korzystaÄ z Readline,
a "
+"to jest wymierny zysk dla spoÅecznoÅci."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Proprietary software developers have the advantages money provides; free "
+"software developers need to make advantages for each other. I hope some day "
+"we will have a large collection of GPL-covered libraries that have no "
+"parallel available to proprietary software, providing useful modules to "
+"serve as building blocks in new free software, and adding up to a major "
+"advantage for further free software development."
+msgstr ""
+"Twórcy oprogramowania prawnie zastrzeżonego majÄ
przewagÄ, którÄ
dajÄ
im "
+"pieniÄ
dze; przewagÄ
twórców wolnego oprogramowania jest to, że "
+"wspierajÄ
siÄ nawzajem. Mam nadziejÄ, że kiedyÅ bÄdziemy mieli
dużÄ
"
+"liczbÄ bibliotek udostÄpnionych na warunkach GPL, które nie bÄdÄ
miaÅy "
+"odpowiedników dostÄpnych w oprogramowaniu zastrzeżonym. BÄdÄ
one "
+"użytecznymi moduÅami sÅużÄ
cymi do budowy nowych wolnych programów,
"
+"dajÄ
cymi znaczne korzyÅci w dalszym rozwoju wolnego oprogramowania."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(1) This license is now called the GNU Lesser General Public License, to "
+"avoid giving the idea that all libraries ought to use it. <a href=\"/"
+"philosophy/why-not-lgpl.html\"></a>."
+msgstr ""
+"(1) Licencja ta nazywa siÄ obecnie GNU Lesser General Public License, "
+"Mniejsza Powszechna Licencja GNU, żeby nie podsuwaÅa sugestii, że "
+"wszystkie biblioteki powinny z niej korzystaÄ. Zobacz także tekst "
+"„<a href=\"/philosophy/why-not-lgpl.html\">Czemu nie powinniÅcie "
+"stosowaÄ Library GPL dla kolejnej biblioteki</a>”."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Scratching an itch?"
+msgstr "CzuÅy punkt?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Eric Raymond says that “Every good work of software starts by "
+"scratching a developer's personal itch.” Maybe that happens sometimes, "
+"but many essential pieces of GNU software were developed in order to have a "
+"complete free operating system. They come from a vision and a plan, not "
+"from impulse."
+msgstr ""
+"Eric Raymond powiedziaÅ, że „tworzenie każdego dobrego programu
"
+"zaczyna siÄ od poruszenia czuÅego punktu programisty”. Może "
+"i zdarza siÄ to czasami, ale wiele istotnych czÄÅci GNU zostaÅo
"
+"utworzonych tylko po to, żeby stworzyÄ kompletny wolny system "
+"operacyjny. Ich źródÅo leży w wizji i planie pracy, a nie "
+"twórczym impulsie."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"For example, we developed the GNU C library because a Unix-like system needs "
+"a C library, BASH because a Unix-like system needs a shell, and GNU tar "
+"because a Unix-like system needs a tar program. The same is true for my own "
+"programs—the GNU C compiler, GNU Emacs, GDB and GNU Make."
+msgstr ""
+"Na przykÅad BibliotekÄ GNU C stworzyliÅmy, bo każdy podobny "
+"do Uniksa system potrzebuje biblioteki C. BASH powstaÅ, bo system "
+"potrzebuje powÅoki, a GNU tar, bo system potrzebuje programu tar. "
+"To samo dotyczy moich wÅasnych programów – kompilatora GNU C, GNU "
+"Emacsa, GDB i GNU Make."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Some GNU programs were developed to cope with specific threats to our "
+"freedom. Thus, we developed gzip to replace the Compress program, which had "
+"been lost to the community because of the <acronym title=\"Lempel-Ziv-Welch"
+"\">LZW</acronym> patents. We found people to develop LessTif, and more "
+"recently started <acronym title=\"GNU Network Object Model Environment"
+"\">GNOME</acronym> and Harmony, to address the problems caused by certain "
+"proprietary libraries (see below). We are developing the GNU Privacy Guard "
+"to replace popular nonfree encryption software, because users should not "
+"have to choose between privacy and freedom."
+msgstr ""
+"Niektóre programy GNU powstaÅy, by poradziÄ sobie ze specyficznymi "
+"ograniczeniami naszej wolnoÅci. Na przykÅad gzip powstaÅ, żeby zastÄ
piÄ "
+"program Compress, który przepadÅ dla spoÅecznoÅci z powodu patentów
"
+"na kompresjÄ <acronym title=\"Lempel-Ziv-Welch\">LZW</acronym>. "
+"Znaleźli siÄ ludzie, którzy stworzyli LessTif, a ostatnio także "
+"<acronym title=\"GNU Network Object Model Environment\">GNOME</acronym> "
+"i Harmony, żeby ominÄ
Ä kÅopoty z pewnymi zastrzeżonymi "
+"bibliotekami (zobacz poniżej). Rozwijamy GNU Privacy Guard, która ma "
+"zastÄ
piÄ popularne, nie-wolne oprogramowanie szyfrujÄ
ce,
bo użytkownicy "
+"nie powinni byÄ zmuszeni do wyboru pomiÄdzy wolnoÅciÄ
a "
+"prywatnoÅciÄ
."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Of course, the people writing these programs became interested in the work, "
+"and many features were added to them by various people for the sake of their "
+"own needs and interests. But that is not why the programs exist."
+msgstr ""
+"OczywiÅcie, ludzie piszÄ
cy te programy zaangażowali siÄ w swojÄ
pracÄ, "
+"i wiele funkcji dodali, aby zaspokoiÄ swoje wÅasne potrzeby
i "
+"interesy. Ale to nie jest powodem, dla którego programy te powstaÅy."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Unexpected developments"
+msgstr "Nieoczekiwany rozwój"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"At the beginning of the GNU Project, I imagined that we would develop the "
+"whole GNU system, then release it as a whole. That is not how it happened."
+msgstr ""
+"Kiedy rozpoczynaliÅmy projekt GNU wyobrażaÅem sobie, że stworzymy
caÅy "
+"system GNU, a nastÄpnie opublikujemy go jako caÅoÅÄ. Tak siÄ "
+"jednak nie staÅo."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Since each component of the GNU system was implemented on a Unix system, "
+"each component could run on Unix systems long before a complete GNU system "
+"existed. Some of these programs became popular, and users began extending "
+"them and porting them—to the various incompatible versions of Unix, "
+"and sometimes to other systems as well."
+msgstr ""
+"Ponieważ każdy komponent GNU byŠtworzony na systemie uniksowym,
"
+"to także każdy komponent mógÅ byÄ pod Uniksem uruchamiany, na "
+"dÅugo przed powstaniem kompletnego systemu GNU. Niektóre z tych "
+"programów staÅy siÄ popularne, a użytkownicy rozpoczÄli ich "
+"przenoszenie na różne, niekompatybilne ze sobÄ
wersje Uniksa, a "
+"czasem także na inne systemy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The process made these programs much more powerful, and attracted both funds "
+"and contributors to the GNU Project. But it probably also delayed "
+"completion of a minimal working system by several years, as GNU developers' "
+"time was put into maintaining these ports and adding features to the "
+"existing components, rather than moving on to write one missing component "
+"after another."
+msgstr ""
+"DziÄki temu programy te staÅy siÄ o wiele potÄżniejsze, i przyciÄ
gaÅy "
+"zarówno sponsorów, jak i kolejnych twórców systemu GNU.
Prawdopodobnie "
+"jednak równoczeÅnie o szereg lat opóźniÅo ukoÅczenie minimalnej
wersji "
+"dziaÅajÄ
cego systemu, jako że swój czas twórcy GNU raczej
poÅwiÄcali "
+"wspieraniu implementacji na różne platformy oraz dodawaniu "
+"dodatkowych opcji do istniejÄ
cych komponentów, zamiast
na pisaniu, "
+"jednego po drugim, kolejnych brakujÄ
cych elementów."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "The GNU Hurd"
+msgstr "GNU Hurd"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"By 1990, the GNU system was almost complete; the only major missing "
+"component was the kernel. We had decided to implement our kernel as a "
+"collection of server processes running on top of Mach. Mach is a "
+"microkernel developed at Carnegie Mellon University and then at the "
+"University of Utah; the GNU Hurd is a collection of servers (i.e., a herd of "
+"GNUs) that run on top of Mach, and do the various jobs of the Unix kernel. "
+"The start of development was delayed as we waited for Mach to be released as "
+"free software, as had been promised."
+msgstr ""
+"W roku 1990 system GNU byÅ niemal kompletny. Jedynym wiÄkszym "
+"brakujÄ
cym skÅadnikiem byÅo jÄ
dro. ZdecydowaliÅmy siÄ zaimplementowaÄ
nasze "
+"jÄ
dro jako zestaw procesów uruchamianych na Machu. Mach to mikrojÄ
dro
"
+"opracowane w Carnegie Mellon University, a później na "
+"Uniwersytecie Utah; GNU Hurd jest zbiorem serwerów-demonów (czyli „"
+"hordÄ
gnu”), które uruchamiajÄ
siÄ na Machu i wykonujÄ
"
+"zadania jÄ
dra uniksowego. Prace nad Hurdem zostaÅy opóźnione,
bo "
+"czekaliÅmy na obiecanÄ
publikacjÄ Macha jako wolnego oprogramowania."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"One reason for choosing this design was to avoid what seemed to be the "
+"hardest part of the job: debugging a kernel program without a source-level "
+"debugger to do it with. This part of the job had been done already, in "
+"Mach, and we expected to debug the Hurd servers as user programs, with GDB. "
+"But it took a long time to make that possible, and the multithreaded servers "
+"that send messages to each other have turned out to be very hard to debug. "
+"Making the Hurd work solidly has stretched on for many years."
+msgstr ""
+"JednÄ
z przyczyn wyboru takiej wÅaÅnie architektury byÅa chÄÄ "
+"unikniÄcia tego, co wydawaÅo siÄ najtrudniejszÄ
czÄÅciÄ
pracy:
debugowanie "
+"jÄ
dra przy braku debuggera poziomu źródÅa. Ta czÄÅÄ pracy byÅa już
wykonana "
+"w Machu. OczekiwaliÅmy, że bÄdziemy mogli debugowaÄ serwery
Hurda "
+"jako programy przestrzeni użytkownika, za pomocÄ
GDB.
Ale minÄÅo "
+"wiele czasu, zanim staÅo siÄ to możliwe, a wielowÄ
tkowe serwery,
które "
+"wysyÅajÄ
wiadomoÅci do siebie nawzajem okazaÅy siÄ bardzo trudne "
+"do debugowania. Uczynienie Hurda zdolnym do stabilnej pracy "
+"przeciÄ
gnÄÅo siÄ o wiele lat."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Alix"
+msgstr "Alix"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The GNU kernel was not originally supposed to be called the Hurd. Its "
+"original name was Alix—named after the woman who was my sweetheart at "
+"the time. She, a Unix system administrator, had pointed out how her name "
+"would fit a common naming pattern for Unix system versions; as a joke, she "
+"told her friends, “Someone should name a kernel after me.” I "
+"said nothing, but decided to surprise her with a kernel named Alix."
+msgstr ""
+"JÄ
dro systemu GNU oryginalnie nie miaÅo nazywaÄ siÄ Hurd. Jego pierwszÄ
"
+"nazwÄ
byÅo Alix – od imienia kobiety, która byÅa wtedy mojÄ
"
+"miÅoÅciÄ
. ByÅa administratorem systemu uniksowego. KiedyÅ zwróciÅa
uwagÄ, "
+"że jej imiÄ pasuje do zwyczajowej konwencji nazewniczej systemów
"
+"uniksowych; w żartach powiedziaÅa przyjacioÅom: „KtoÅ powinien
"
+"nazwaÄ moim imieniem jÄ
dro systemu”. Nic nie powiedziaÅem, ale "
+"postanowiÅem zrobiÄ jej niespodziankÄ nazywajÄ
c jÄ
dro Alix."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"It did not stay that way. Michael (now Thomas) Bushnell, the main developer "
+"of the kernel, preferred the name Hurd, and redefined Alix to refer to a "
+"certain part of the kernel—the part that would trap system calls and "
+"handle them by sending messages to Hurd servers."
+msgstr ""
+"Tak siÄ jednak nie staÅo. Michael (obecnie Thomas) Bushnell, gÅówny "
+"twórca jÄ
dra, optowaÅ za nazwÄ
Hurd, i przedefiniowaÅ nazwÄ
Alix "
+"– miaÅa odtÄ
d oznaczaÄ pewnÄ
czÄÅÄ jÄ
dra, czÄÅÄ, która
miaÅa "
+"przechwytywaÄ wywoÅania systemowe i obsÅugiwaÄ je, wysyÅajÄ
c
komunikaty "
+"do serwerów HURD-a."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Later, Alix and I broke up, and she changed her name; independently, the "
+"Hurd design was changed so that the C library would send messages directly "
+"to servers, and this made the Alix component disappear from the design."
+msgstr ""
+"W koÅcu Alix i ja rozstaliÅmy siÄ, a ona zmieniÅa imiÄ. "
+"Niezależnie od tego projekt Hurda zmieniÅ siÄ tak,
że biblioteka C "
+"wysyÅaÅa komunikaty bezpoÅrednio do serwerów, a to uczyniÅo "
+"element Alix zbÄdnym."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But before these things happened, a friend of hers came across the name Alix "
+"in the Hurd source code, and mentioned it to her. So she did have the "
+"chance to find a kernel named after her."
+msgstr ""
+"Ale zanim siÄ to wszystko wydarzyÅo, jej znajomy natknÄ
Å siÄ
na "
+"imiÄ Alix w kodzie źródÅowym Hurda i wspomniaÅ jej o tym. Tak "
+"że nazwa ta speÅniÅa swojÄ
rolÄ."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Linux and GNU/Linux"
+msgstr "Linux i GNU/Linux"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The GNU Hurd is not suitable for production use, and we don't know if it "
+"ever will be. The capability-based design has problems that result directly "
+"from the flexibility of the design, and it is not clear solutions exist."
+msgstr ""
+"GNU Hurd nie jest jeszcze gotowy do użytku i nie wiemy czy "
+"kiedykolwiek bÄdzie. Ponieważ jest zaprojektowane z celem
Åatwego "
+"dostosowania, sÄ
problemy bezpoÅrednio wynikajÄ
ce z tej
elastycznoÅci. "
+"Nie wiemy czy istniejÄ
rozwiÄ
zania tych problemów."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Fortunately, another kernel is available. In 1991, Linus Torvalds developed "
+"a Unix-compatible kernel and called it Linux. In 1992, he made Linux free "
+"software; combining Linux with the not-quite-complete GNU system resulted in "
+"a complete free operating system. (Combining them was a substantial job in "
+"itself, of course.) It is due to Linux that we can actually run a version "
+"of the GNU system today."
+msgstr ""
+"Na szczÄÅcie jest dostÄpne inne jÄ
dro. W roku 1991 Linus
Torvalds "
+"stworzyÅ jÄ
dro kompatybilne z Uniksem i nazwaÅ je Linux. OkoÅo "
+"1992 roku poÅÄ
czenie Linuksa z nie-caÅkiem-gotowym systemem GNU "
+"zaowocowaÅo stworzeniem kompletnego wolnego systemu operacyjnego (poÅÄ
czenie "
+"ich byÅo, oczywiÅcie, istotnÄ
pracÄ
samÄ
w sobie). To dziÄki
Linuksowi "
+"możemy już teraz korzystaÄ z systemu GNU."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"We call this system version GNU/Linux, to express its composition as a "
+"combination of the GNU system with Linux as the kernel."
+msgstr ""
+"Nazywamy ten system GNU/Linux, żeby wyraziÄ jego istotÄ: poÅÄ
czenie
systemu "
+"GNU z Linuksem w roli jÄ
dra."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Challenges in our future"
+msgstr "Wyzwania w naszej przyszÅoÅci"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"We have proved our ability to develop a broad spectrum of free software. "
+"This does not mean we are invincible and unstoppable. Several challenges "
+"make the future of free software uncertain; meeting them will require "
+"steadfast effort and endurance, sometimes lasting for years. It will "
+"require the kind of determination that people display when they value their "
+"freedom and will not let anyone take it away."
+msgstr ""
+"DowiedliÅmy naszej zdolnoÅci do stworzenia szerokiego spektrum wolnego
"
+"oprogramowania. Ale to nie znaczy, że jesteÅmy niepokonani
i "
+"niepowstrzymani. Szereg zagrożeÅ czyni przyszÅoÅÄ wolnego oprogramowania
"
+"niepewnÄ
; stawienie im czoÅa wymagaÄ bÄdzie wysiÅków
i wytrwaÅoÅci, "
+"obliczonych na caÅe lata. WymagaÄ bÄdzie tego rodzaju determinacji, "
+"którÄ
ludzie okazujÄ
gdy ceniÄ
swojÄ
wolnoÅÄ i nie pozwolÄ
nikomu jej "
+"sobie odebraÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid "The following four sections discuss these challenges."
+msgstr "NastÄpne cztery rozdziaÅy omawiajÄ
te zagrożenia."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Secret hardware"
+msgstr "Tajemnice sprzÄtu"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Hardware manufacturers increasingly tend to keep hardware specifications "
+"secret. This makes it difficult to write free drivers so that Linux and "
+"XFree86 can support new hardware. We have complete free systems today, but "
+"we will not have them tomorrow if we cannot support tomorrow's computers."
+msgstr ""
+"Producenci sprzÄtu coraz czÄÅciej majÄ
zwyczaj utrzymywania
w tajemnicy "
+"jego specyfikacji. To utrudnia pisanie wolnych sterowników, dziÄki którym "
+"Linux i XFree86 mogÅyby z nim wspóÅpracowaÄ. Mamy kompletnie
wolne "
+"systemy operacyjne dzisiaj, ale nie bÄdziemy ich mieli w "
+"przyszÅoÅci, jeÅli nie bÄdÄ
obsÅugiwaÄ komputerów jutra."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There are two ways to cope with this problem. Programmers can do reverse "
+"engineering to figure out how to support the hardware. The rest of us can "
+"choose the hardware that is supported by free software; as our numbers "
+"increase, secrecy of specifications will become a self-defeating policy."
+msgstr ""
+"SÄ
dwa sposoby na rozwiÄ
zanie tego problemu. ProgramiÅci mogÄ
uprawiaÄ "
+"„inżynieriÄ wstecznÄ
”, żeby odkryÄ, jak dziaÅa sprzÄt.
Reszta "
+"z nas może wybieraÄ tylko ten sprzÄt, który jest obsÅugiwany przez "
+"wolne oprogramowanie; w miarÄ jak bÄdzie nas przybywaÄ, utrzymywanie "
+"specyfikacji w tajemnicy stanie siÄ politykÄ
samobójczÄ
."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Reverse engineering is a big job; will we have programmers with sufficient "
+"determination to undertake it? Yes—if we have built up a strong "
+"feeling that free software is a matter of principle, and nonfree drivers are "
+"intolerable. And will large numbers of us spend extra money, or even a "
+"little extra time, so we can use free drivers? Yes, if the determination to "
+"have freedom is widespread."
+msgstr ""
+"Inżynieria wsteczna jest ciÄżkÄ
pracÄ
; czy znajdÄ
siÄ
programiÅci "
+"wystarczajÄ
co zdeterminowani, żeby jÄ
udźwignÄ
Ä? Tak, jeÅli tylko
zbudujemy "
+"silne przekonanie, że wolne oprogramowanie jest kwestiÄ
zasad, a "
+"nie-wolne sterowniki sÄ
nie do zaakceptowania. Czy wiÄkszoÅÄ "
+"z nas wyda dodatkowe pieniÄ
dze lub choÄby poÅwiÄci wiÄcej
czasu, "
+"żebyÅmy mogli korzystaÄ z wolnych sterowników? Tak, jeÅli
determinacja, "
+"żeby byÄ wolnym bÄdzie powszechna."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"(2008 note: this issue extends to the BIOS as well. There is a free BIOS, "
+"coreboot; the problem is getting specs for machines so that coreboot can "
+"support them.)"
+msgstr ""
+"(Notatka z 2008 r.: to dotyczy także BIOSu. Jest wolny BIOS, coreboot; "
+"gÅównym wyzwaniem jest zdobyciem specyfikacji maszyn aby coreboot
mógŠ"
+"je wspieraÄ.)"
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Nonfree libraries"
+msgstr "Nie-wolne biblioteki"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"A nonfree library that runs on free operating systems acts as a trap for "
+"free software developers. The library's attractive features are the bait; "
+"if you use the library, you fall into the trap, because your program cannot "
+"usefully be part of a free operating system. (Strictly speaking, we could "
+"include your program, but it won't <em>run</em> with the library missing.) "
+"Even worse, if a program that uses the proprietary library becomes popular, "
+"it can lure other unsuspecting programmers into the trap."
+msgstr ""
+"Niewolna biblioteka stosowana w wolnym systemie operacyjnym dziaÅa jak "
+"puÅapka na twórców wolnego oprogramowania. Atrakcyjne funkcje "
+"biblioteki sÄ
przynÄtÄ
, ale jeÅli użyjecie jej, wpadniecie w "
+"puÅapkÄ, bo Wasz program nie bÄdzie mógÅ byÄ użyteczny jako
czÄÅÄ "
+"wolnego systemu operacyjnego. (DokÅadnie rzecz biorÄ
c, bÄdziemy mogli "
+"doÅÄ
czyÄ do systemu Wasz program, ale nie bÄdzie
<em>dziaÅaÅ</em> "
+"bez biblioteki). Co gorsza program, który korzysta z prawnie "
+"zastrzeżonej biblioteki, może zwabiÄ w puÅapkÄ innych, niczego nie "
+"podejrzewajÄ
cych programistów, jeÅli stanie siÄ popularny."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The first instance of this problem was the Motif toolkit, back in the 80s. "
+"Although there were as yet no free operating systems, it was clear what "
+"problem Motif would cause for them later on. The GNU Project responded in "
+"two ways: by asking individual free software projects to support the free X "
+"Toolkit widgets as well as Motif, and by asking for someone to write a free "
+"replacement for Motif. The job took many years; LessTif, developed by the "
+"Hungry Programmers, became powerful enough to support most Motif "
+"applications only in 1997."
+msgstr ""
+"Pierwszym przypadkiem tego problemu byÅ w latach 80. zestaw narzÄdzi "
+"Motif. ChoÄ nie byÅo wtedy jeszcze wolnych systemów operacyjnych,
staÅo "
+"siÄ jasne jakie problemy sprawi Motif w przyszÅoÅci. Projekt GNU "
+"odpowiedziaÅ na dwa sposoby: proszÄ
c poszczególne projekty wolnego "
+"oprogramowania, żeby obsÅugiwaÅy, prócz wystÄpujÄ
cych w Motifie,
także "
+"skÅadniki interfejsu użytkownika pochodzÄ
ce z wolnego zestawu "
+"narzÄdziowego X-ów oraz wzywajÄ
c do napisania wolnego programu, "
+"który mógÅby go zastÄ
piÄ. Ta praca zajÄÅa wiele lat; LessTif,
stworzony "
+"przez grupÄ Hungry Programmers [GÅodni ProgramiÅci], dopiero w roku "
+"1997 staÅ siÄ wystarczajÄ
co rozbudowany dla wiÄkszoÅci programów
dotychczas "
+"korzystajÄ
cych ze skÅadników Motifa."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Between 1996 and 1998, another nonfree <acronym title=\"Graphical User "
+"Interface\">GUI</acronym> toolkit library, called Qt, was used in a "
+"substantial collection of free software, the desktop <acronym title=\"K "
+"Desktop Environment\">KDE</acronym>."
+msgstr ""
+"W latach 1996â98 w ważnym zestawie wolnego oprogramowania, "
+"desktopie <acronym title=\"K Desktop Environment\">KDE</acronym>, używano "
+"innego nie-wolnego zestawu narzÄdzi <acronym title=\"Graphical User
Interface"
+"\">GUI</acronym> (Graficznego Interfejsu Użytkownika), biblioteki o nazwie "
+"Qt."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Free GNU/Linux systems were unable to use KDE, because we could not use the "
+"library. However, some commercial distributors of GNU/Linux systems who "
+"were not strict about sticking with free software added KDE to their "
+"systems—producing a system with more capabilities, but less freedom. "
+"The KDE group was actively encouraging more programmers to use Qt, and "
+"millions of new “Linux users” had never been exposed to the idea "
+"that there was a problem in this. The situation appeared grim."
+msgstr ""
+"Wolne systemy GNU/Linux nie mogÅy korzystaÄ z KDE, ponieważ nie "
+"mogliÅmy korzystaÄ z tej biblioteki. Tym niemniej niektóre komercyjne
"
+"dystrybucje systemu GNU/Linux, które nie byÅy tak zasadnicze w kwestii
"
+"wolnoÅci oprogramowania, dodawaÅy KDE do swoich systemów – dajÄ
c "
+"użytkownikom system z wiÄkszymi możliwoÅciami, ale mniejszÄ
"
+"wolnoÅciÄ
. Grupa KDE aktywnie zachÄcaÅa innych programistów
do używania "
+"Qt, a miliony nowych „użytkowników Linuksa” nigdy nie "
+"zostaÅy uÅwiadomione, że z tym problem. Sytuacja wydawaÅa siÄ
ponura."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The free software community responded to the problem in two ways: GNOME and "
+"Harmony."
+msgstr ""
+"SpoÅecznoÅÄ wolnego oprogramowania odpowiedziaÅa na ten problem
na "
+"dwa sposoby: tworzÄ
c GNOME i Harmony."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"GNOME, the GNU Network Object Model Environment, is GNU's desktop project. "
+"Started in 1997 by Miguel de Icaza, and developed with the support of Red "
+"Hat Software, GNOME set out to provide similar desktop facilities, but using "
+"free software exclusively. It has technical advantages as well, such as "
+"supporting a variety of languages, not just C++. But its main purpose was "
+"freedom: not to require the use of any nonfree software."
+msgstr ""
+"GNOME [GNU Network Object Model Environment] jest projektem desktopu GNU. "
+"RozpoczÄ
Å go w roku 1997 Miguel de Icaza, a rozwijany byÅ
z "
+"pomocÄ
firmy Red Hat Software. GNOME zostaÅ stworzony, żeby oferowaÄ
podobne "
+"udogodnienia desktopu, ale przy wykorzystaniu wyÅÄ
cznie wolnego "
+"oprogramowania. MiaÅ także technicznÄ
przewagÄ: wspieraÅ wiele różnych
"
+"jÄzyków programowania, a nie tylko C++. Ale jego gÅównym "
+"przeznaczeniem byÅa zagwarantowanie wolnoÅci: nie zmuszaÅ do "
+"korzystania z niewolnego oprogramowania."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Harmony is a compatible replacement library, designed to make it possible to "
+"run KDE software without using Qt."
+msgstr ""
+"Harmony jest kompatybilnÄ
bibliotekÄ
zastÄpczÄ
, zaprojektowanÄ
, żeby
daÅo "
+"siÄ uruchamiaÄ oprogramowanie KDE bez korzystania z Qt."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In November 1998, the developers of Qt announced a change of license which, "
+"when carried out, should make Qt free software. There is no way to be sure, "
+"but I think that this was partly due to the community's firm response to the "
+"problem that Qt posed when it was nonfree. (The new license is inconvenient "
+"and inequitable, so it remains desirable to avoid using Qt.)"
+msgstr ""
+"W październiku 1998 twórcy Qt ogÅosili zmianÄ licencji, która,
kiedy "
+"zostanie dokonana, powinna uczyniÄ Qt wolnym oprogramowaniem. Nie ma "
+"sposobu, żeby siÄ upewniÄ, ale myÅlÄ, że w dużej mierze
byÅo to "
+"spowodowane zdecydowanÄ
postawÄ
spoÅecznoÅci wobec problemu, jaki "
+"przedstawiaÅa sobÄ
Qt, kiedy nie byÅa wolna. (Nowa licencja jest
niedogodna "
+"i niesprawiedliwa, dlatego rozsÄ
dne jest dalsze unikanie Qt.)"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"[Subsequent note: in September 2000, Qt was rereleased under the GNU GPL, "
+"which essentially solved this problem.]"
+msgstr ""
+"[Kolejny dopisek: we wrzeÅniu 2000 Qt zostaÅa opublikowana
na warunkach "
+"GNU GPL, co zasadniczo rozwiÄ
zaÅo ten problem.]"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"How will we respond to the next tempting nonfree library? Will the whole "
+"community understand the need to stay out of the trap? Or will many of us "
+"give up freedom for convenience, and produce a major problem? Our future "
+"depends on our philosophy."
+msgstr ""
+"W jaki sposób zareagujemy na nastÄpna ponÄtnÄ
,
ale niewolnÄ
"
+"bibliotekÄ? Czy caÅa spoÅecznoÅÄ zrozumie potrzebÄ trzymania siÄ
z "
+"dala od puÅapki? Czy może wielu z nas poÅwiÄci wolnoÅÄ
dla "
+"wygody, tworzÄ
c przy okazji poważny problem? Nasza przyszÅoÅÄ zależy
od "
+"naszej filozofii."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Software patents"
+msgstr "Patenty na oprogramowanie"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The worst threat we face comes from software patents, which can put "
+"algorithms and features off limits to free software for up to twenty years. "
+"The LZW compression algorithm patents were applied for in 1983, and we still "
+"cannot release free software to produce proper compressed <acronym title="
+"\"Graphics Interchange Format\">GIF</acronym>s. [As of 2009 they have "
+"expired.] In 1998, a free program to produce <acronym title=\"MPEG-1 Audio "
+"Layer 3\">MP3</acronym> compressed audio was removed from distribution under "
+"threat of a patent suit."
+msgstr ""
+"NajwiÄkszym zagrożeniem, z jakim mamy do czynienia, sÄ
patenty "
+"na oprogramowanie, które mogÄ
odsunÄ
Ä algorytm
czy funkcjonalnoÅÄ "
+"poza zasiÄg wolnego oprogramowania nawet na 20 lat. Algorytm kompresji "
+"LZW zostaÅ opatentowany w roku 1983, a my ciÄ
gle nie możemy "
+"opublikowaÄ wolnego programu do tworzenia poprawnie skompresowanych "
+"<acronym title=\"Graphics Interchange Format\">GIF</acronym>-ów. [W 2009 "
+"roku straciÅy ważnoÅÄ.] W roku 1998 wolny program do tworzenia "
+"skompresowanych plików audio <acronym title=\"MPEG-1 Audio Layer 3\">MP3</"
+"acronym> zostaÅ wycofany z dystrybucji pod groźbÄ
procesu o "
+"naruszenie patentu."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There are ways to cope with patents: we can search for evidence that a "
+"patent is invalid, and we can look for alternative ways to do a job. But "
+"each of these methods works only sometimes; when both fail, a patent may "
+"force all free software to lack some feature that users want. What will we "
+"do when this happens?"
+msgstr ""
+"SÄ
sposoby na radzenie sobie z patentami: możemy szukaÄ dowodów
"
+"na to, że patent jest nieważny, możemy też szukaÄ
alternatywnych "
+"sposobów na wykonanie pracy. JeÅli jedno i drugie zawiedzie, "
+"patent może spowodowaÄ, że pewnych funkcji, potrzebnych
użytkownikom, "
+"bÄdzie brakowaÄ we wszystkich wolnych programach. Co zrobimy, jeÅli tak
siÄ "
+"zdarzy?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Those of us who value free software for freedom's sake will stay with free "
+"software anyway. We will manage to get work done without the patented "
+"features. But those who value free software because they expect it to be "
+"technically superior are likely to call it a failure when a patent holds it "
+"back. Thus, while it is useful to talk about the practical effectiveness of "
+"the “bazaar” model of development, and the reliability and power "
+"of some free software, we must not stop there. We must talk about freedom "
+"and principle."
+msgstr ""
+"Ci z nas, którzy ceniÄ
sobie wolne oprogramowanie ze wzglÄdu na "
+"wolnoÅÄ, jakÄ
ono daje, tak czy inaczej pozostanÄ
przy wolnym "
+"oprogramowaniu. ZdoÅamy wykonaÄ naszÄ
pracÄ bez opatentowanych
funkcji. "
+"Ale ci, którzy ceniÄ
wolne oprogramowanie, bo oczekujÄ
,
że "
+"bÄdzie ono technicznie doskonalsze, sytuacjÄ takÄ
nazwÄ
defektem.
Dlatego, "
+"choÄ jest rzeczÄ
pożytecznÄ
rozmawianie o praktycznej efektywnoÅci "
+"„modelu bazaru” metody rozwoju oprogramowania oraz "
+"solidnoÅci i sile niektórych wolnych programów, ale nie możemy
siÄ "
+"na tym zatrzymaÄ. Musimy rozmawiaÄ o wolnoÅci i zasadach."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Free documentation"
+msgstr "Wolna dokumentacja"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The biggest deficiency in our free operating systems is not in the "
+"software—it is the lack of good free manuals that we can include in "
+"our systems. Documentation is an essential part of any software package; "
+"when an important free software package does not come with a good free "
+"manual, that is a major gap. We have many such gaps today."
+msgstr ""
+"NajwiÄksza wada naszych wolnych systemów operacyjnych nie leży w "
+"oprogramowaniu – jest niÄ
brak dobrych, wolnych podrÄczników, które
"
+"moglibyÅmy doÅÄ
czyÄ do naszych systemów. Dokumentacja jest istotnÄ
"
+"czÄÅciÄ
każdej paczki wolnego oprogramowania; jeÅli ważny pakiet
wolnego "
+"oprogramowania nie zawiera dobrej, wolnej instrukcji obsÅugi, to jest to "
+"poważna luka. Mamy dziŠwiele takich luk."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Free documentation, like free software, is a matter of freedom, not price. "
+"The criterion for a free manual is pretty much the same as for free "
+"software: it is a matter of giving all users certain freedoms. "
+"Redistribution (including commercial sale) must be permitted, online and on "
+"paper, so that the manual can accompany every copy of the program."
+msgstr ""
+"Wolna dokumentacja, podobnie jak wolne oprogramowanie, to kwestia wolnoÅci, "
+"a nie ceny. Kryteria dla wolnych podrÄczników sÄ
bardzo podobne
do "
+"tych, jakie stosujemy przy wolnym oprogramowaniu: to kwestia nadania "
+"wszystkim użytkownikom pewnych wolnoÅci. Redystrybucja (wÅÄ
czajÄ
c
w to "
+"sprzedaż dla zysku) musi byÄ dozwolona, zarówno on-line, jak i na "
+"papierze, tak żeby każdej kopii programu mógÅ towarzyszyÄ podrÄcznik."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Permission for modification is crucial too. As a general rule, I don't "
+"believe that it is essential for people to have permission to modify all "
+"sorts of articles and books. For example, I don't think you or I are "
+"obliged to give permission to modify articles like this one, which describe "
+"our actions and our views."
+msgstr ""
+"Zezwolenie na modyfikacje także jest bardzo ważne. Zasadniczo nie "
+"wierzÄ, żeby byÅa istotna możliwoÅÄ nanoszenia przez ludzi zmian
do "
+"wszelkiego rodzaju tekstów czy ksiÄ
żek. Nie sÄ
dzÄ, żebyÅcie Wy
czy "
+"ja byli zobowiÄ
zani do zezwalania na modyfikowanie artykuÅów "
+"takich jak ten, który opisuje nasze dziaÅania i nasze poglÄ
dy."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But there is a particular reason why the freedom to modify is crucial for "
+"documentation for free software. When people exercise their right to modify "
+"the software, and add or change its features, if they are conscientious they "
+"will change the manual, too—so they can provide accurate and usable "
+"documentation with the modified program. A nonfree manual, which does not "
+"allow programmers to be conscientious and finish the job, does not fill our "
+"community's needs."
+msgstr ""
+"Ale jest szczególna przyczyna, dla której wolnoÅÄ
do modyfikacji "
+"jest krytyczna dla dokumentacji wolnego oprogramowania. Kiedy ludzie "
+"egzekwujÄ
prawo do modyfikacji programów, do dodawania albo "
+"zmiany ich funkcji, to jeÅli sÄ
konsekwentni zmieniÄ
także instrukcje "
+"– aby wraz ze zmodyfikowanym programem dostarczyÄ wÅaÅciwÄ
i "
+"użytecznÄ
dokumentacjÄ. PodrÄcznik, który nie zezwala programiÅcie
na "
+"bycie konsekwentnym i zakoÅczenie pracy, nie zaspokaja potrzeb naszej "
+"spoÅecznoÅci."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Some kinds of limits on how modifications are done pose no problem. For "
+"example, requirements to preserve the original author's copyright notice, "
+"the distribution terms, or the list of authors, are OK. It is also no "
+"problem to require modified versions to include notice that they were "
+"modified, even to have entire sections that may not be deleted or changed, "
+"as long as these sections deal with nontechnical topics. These kinds of "
+"restrictions are not a problem because they don't stop the conscientious "
+"programmer from adapting the manual to fit the modified program. In other "
+"words, they don't block the free software community from making full use of "
+"the manual."
+msgstr ""
+"Niektóre rodzaje ograniczeÅ okreÅlajÄ
cych sposób nanoszenia zmian nie "
+"przedstawiajÄ
sobÄ
problemu. Na przykÅad wymogi zachowania
oryginalnej "
+"noty praw autorskich autora, warunków rozpowszechniania, czy też listy
"
+"autorów sÄ
w porzÄ
dku. Nie jest także kÅopotem wymóg, by
modyfikowana "
+"wersja zawieraÅa adnotacje o dokonanych modyfikacjach, ani to,
że "
+"dokument zawiera caÅe rozdziaÅy, których nie wolno ani usunÄ
Ä,
ani "
+"zmieniÄ, o ile rozdziaÅy te dotyczÄ
tematów nietechnicznych. Tego rodzaju
"
+"ograniczenia nie sÄ
problemem, bo nie powstrzymujÄ
one konsekwentnego "
+"programisty od adaptacji podrÄcznika tak, aby pasowaÅ do "
+"zmodyfikowanego programu. Innymi sÅowy, nie przeszkadzajÄ
one
spoÅecznoÅci "
+"wolnego oprogramowania w peÅnym wykorzystaniu podrÄcznika."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"However, it must be possible to modify all the <em>technical</em> content of "
+"the manual, and then distribute the result in all the usual media, through "
+"all the usual channels; otherwise, the restrictions do obstruct the "
+"community, the manual is not free, and we need another manual."
+msgstr ""
+"Konieczne jest jednak, żeby można byÅo modyfikowaÄ caÅÄ
„"
+"technicznÄ
” zawartoÅÄ podrÄcznika, a nastÄpnie
rozpowszechniaÄ jÄ
"
+"na wszystkie zwykÅe sposoby, poprzez wszystkie kanaÅy
dystrybucji; "
+"jeÅli ograniczenia bÄdÄ
blokowaÄ spoÅecznoÅÄ, to podrÄcznik nie
bÄdzie "
+"wolny, a my bÄdziemy potrzebowaÄ innego."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Will free software developers have the awareness and determination to "
+"produce a full spectrum of free manuals? Once again, our future depends on "
+"philosophy."
+msgstr ""
+"Czy twórcy wolnego oprogramowania majÄ
ÅwiadomoÅÄ
i determinacjÄ "
+"wystarczajÄ
cÄ
, żeby stworzyÄ peÅen zakres wolnych podrÄczników? Raz
jeszcze: "
+"nasza przyszÅoÅÄ zależy od naszej filozofii."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "We must talk about freedom"
+msgstr "Musimy mówiÄ o wolnoÅci"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Estimates today are that there are ten million users of GNU/Linux systems "
+"such as Debian GNU/Linux and Red Hat “Linux”. Free software has "
+"developed such practical advantages that users are flocking to it for purely "
+"practical reasons."
+msgstr ""
+"Szacuje siÄ, że jest dzisiaj dziesiÄÄ milionów użytkowników
systemów "
+"GNU/Linux takich jak Debian GNU/Linux czy Red Hat „Linux”. "
+"Wolne oprogramowanie ma tyle praktycznych zalet, że użytkownicy "
+"zwracajÄ
siÄ ku niemu z powodów czysto praktycznych."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The good consequences of this are evident: more interest in developing free "
+"software, more customers for free software businesses, and more ability to "
+"encourage companies to develop commercial free software instead of "
+"proprietary software products."
+msgstr ""
+"Dobre konsekwencje tego faktu sÄ
ewidentne: wiÄcej zainteresowanych "
+"rozwijaniem wolnego oprogramowania, wiÄcej klientów na rynku wolnego "
+"oprogramowania i wiÄcej możliwoÅci do zachÄcania firm, żeby "
+"rozwijaÅy komercyjne wolne oprogramowanie zamiast prawnie zastrzeżonych "
+"produktów informatycznych."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But interest in the software is growing faster than awareness of the "
+"philosophy it is based on, and this leads to trouble. Our ability to meet "
+"the challenges and threats described above depends on the will to stand firm "
+"for freedom. To make sure our community has this will, we need to spread "
+"the idea to the new users as they come into the community."
+msgstr ""
+"Ale zainteresowanie oprogramowaniem wzrasta szybciej, niż ÅwiadomoÅÄ
"
+"filozofii, na której jest ono oparte, a to prowadzi do "
+"problemów. Nasza zdolnoÅÄ to radzenia sobie z wyzwaniami i "
+"zagrożeniami opisanymi powyżej zależy od woli walki o wolnoÅÄ.
Żeby "
+"upewniÄ siÄ, że nasza spoÅecznoÅÄ rzeczywiÅcie ma tÄ wolÄ,
musimy "
+"propagowaÄ idee wÅród nowych użytkowników, którzy doÅÄ
czajÄ
do naszej "
+"spoÅecznoÅci."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But we are failing to do so: the efforts to attract new users into our "
+"community are far outstripping the efforts to teach them the civics of our "
+"community. We need to do both, and we need to keep the two efforts in "
+"balance."
+msgstr ""
+"To nam siÄ jednak nie udaje: przyciÄ
ganie nowych użytkowników
do "
+"naszej spoÅecznoÅci daleko przewyższyÅo wysiÅki uczenia ich
obywatelskich "
+"praw, jakimi siÄ rzÄ
dzimy. Tymczasem musimy robiÄ i jedno, i "
+"drugie. Musimy utrzymywaÄ te wysiÅki w równowadze."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "“Open Source”"
+msgstr "„Open Source”"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Teaching new users about freedom became more difficult in 1998, when a part "
+"of the community decided to stop using the term “free software” "
+"and say “open source software” instead."
+msgstr ""
+"Uczenie nowych użytkowników wolnoÅci staÅo siÄ trudniejsze w roku
1998, "
+"kiedy czÄÅÄ spoÅecznoÅci zadecydowaÅa o zaprzestaniu używania terminu
„"
+"wolne oprogramowanie”, w zamian proponujÄ
c termin „otwarte "
+"źródÅo” [Open source]."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Some who favored this term aimed to avoid the confusion of “"
+"free” with “gratis”—a valid goal. Others, however, "
+"aimed to set aside the spirit of principle that had motivated the free "
+"software movement and the GNU Project, and to appeal instead to executives "
+"and business users, many of whom hold an ideology that places profit above "
+"freedom, above community, above principle. Thus, the rhetoric of “"
+"open source” focuses on the potential to make high-quality, powerful "
+"software, but shuns the ideas of freedom, community, and principle."
+msgstr ""
+"CzÄÅci z tych, którzy faworyzowali ten termin, miaÅa na celu "
+"unikniÄcie mylenia „wolnego” z „darmowym” "
+"– to wÅaÅciwy cel. Jednak inni chcieli odciÄ
Ä siÄ od "
+"duchowych zasad, jakie staÅy u podstaw ruchu wolnego oprogramowania "
+"i projektu GNU, i w zamian przyciÄ
gnÄ
Ä menedżerów oraz "
+"użytkowników biznesowych, z których wielu wyznaje poglÄ
dy "
+"przedkÅadajÄ
ce zysk ponad wolnoÅÄ, ponad spoÅecznoÅÄ i ponad
zasady. "
+"Dlatego retoryka „open source” skupia siÄ na "
+"możliwoÅciach tworzenia wysokiej jakoÅci, potÄżnego oprogramowania,
i "
+"omija idee wolnoÅci, spoÅecznoÅci i zasad."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The “Linux” magazines are a clear example of this—they are "
+"filled with advertisements for proprietary software that works with GNU/"
+"Linux. When the next Motif or Qt appears, will these magazines warn "
+"programmers to stay away from it, or will they run ads for it?"
+msgstr ""
+"Czasopisma „Linuksowe” sÄ
czystym tego przykÅadem – sÄ
"
+"wypeÅnione reklamami prawnie zastrzeżonego oprogramowania, które "
+"wspóÅpracuje z GNU/Linuksem. Kiedy pojawi siÄ nastÄpny Motif
czy "
+"Qt, to czy czasopisma te ostrzegÄ
programistów, by trzymaÅy siÄ
od "
+"nich z daleka, czy też raczej zamieszczÄ
ich reklamy?"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The support of business can contribute to the community in many ways; all "
+"else being equal, it is useful. But winning their support by speaking even "
+"less about freedom and principle can be disastrous; it makes the previous "
+"imbalance between outreach and civics education even worse."
+msgstr ""
+"Wsparcie biznesu może wzbogacaÄ spoÅecznoÅÄ na wiele sposobów.
JeÅli "
+"wszystko inne pozostanie takie samo, jest to przydatne. Ale uzyskiwanie "
+"ich wsparcia poprzez przemilczanie kwestii wolnoÅci i zasad może "
+"byÄ zgubne w skutkach. Pogarsza wspomniany brak równowagi pomiÄdzy "
+"rozpowszechnieniem a obywatelskÄ
edukacjÄ
."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"“Free software” and “open source” describe the same "
+"category of software, more or less, but say different things about the "
+"software, and about values. The GNU Project continues to use the term "
+"“free software”, to express the idea that freedom, not just "
+"technology, is important."
+msgstr ""
+"Terminy „Wolne oprogramowanie” i „open source” "
+"opisujÄ
mniej wiÄcej ten sam rodzaj oprogramowania, ale mówiÄ
różne "
+"rzeczy o tym oprogramowaniu, oraz o wartoÅciach, jakie sÄ
z nim "
+"zwiÄ
zane. Projekt GNU trzyma siÄ terminu „wolne
oprogramowanie”, "
+"żeby wyraziÄ ideÄ, że to wolnoÅÄ, a nie tylko technologia,
jest "
+"istotna."
+
+# type: Content of: <h3>
+msgid "Try!"
+msgstr "Spróbuj!"
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Yoda's aphorism (“There is no ‘try’”) sounds neat, "
+"but it doesn't work for me. I have done most of my work while anxious about "
+"whether I could do the job, and unsure that it would be enough to achieve "
+"the goal if I did. But I tried anyway, because there was no one but me "
+"between the enemy and my city. Surprising myself, I have sometimes "
+"succeeded."
+msgstr ""
+"Filozofia Yody („Nie ma próbowania”) brzmi nieźle, ale jak
"
+"dla mnie nie dziaÅa. WiÄkszoÅÄ mojej pracy wykonaÅem niepokojÄ
c siÄ, "
+"czy dam radÄ to zrobiÄ, niepewny, czy jeÅli mi siÄ uda, to "
+"czy to wystarczy. Ale tak czy siak próbowaÅem,
ponieważ "
+"nie byÅo nikogo poza mnÄ
pomiÄdzy wrogiem i bramami mojego miasta. Co
"
+"zaskakujÄ
ce dla mnie samego, czasem udawaÅo mi siÄ wygraÄ."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Sometimes I failed; some of my cities have fallen. Then I found another "
+"threatened city, and got ready for another battle. Over time, I've learned "
+"to look for threats and put myself between them and my city, calling on "
+"other hackers to come and join me."
+msgstr ""
+"Czasem ponosiÅem porażki; niektóre z moich miast poddaÅy siÄ. Wtedy
"
+"szukaÅem nastÄpnego zagrożonego posterunku i gotowaÅem siÄ do "
+"nastÄpnej bitwy. Z czasem nauczyÅem siÄ wypatrywaÄ zagrożeÅ,
stawaÄ "
+"u bram miasta pod broniÄ
, wzywajÄ
c pozostaÅych hackerów, żeby
mnie "
+"wsparli."
+
+# type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Nowadays, often I'm not the only one. It is a relief and a joy when I see a "
+"regiment of hackers digging in to hold the line, and I realize, this city "
+"may survive—for now. But the dangers are greater each year, and now "
+"Microsoft has explicitly targeted our community. We can't take the future "
+"of freedom for granted. Don't take it for granted! If you want to keep your "
+"freedom, you must be prepared to defend it."
+msgstr ""
+"Teraz nie jestem jedynym. To ulga i radoÅÄ widzieÄ zastÄpy hackerów
"
+"okopujÄ
cych siÄ, by utrzymaÄ pozycje, i zdajÄ sobie sprawÄ,
że "
+"miasto może przetrwaÄ – przez jakiÅ czas. Ale zagrożenia sÄ
"
+"z każdym rokiem wiÄksze, a ostatnio Microsoft otwarcie
zaatakowaÅ "
+"naszÄ
spoÅecznoÅÄ. Nie możemy uznaÄ przyszÅoÅci naszej wolnoÅci
za "
+"pewnÄ
. Nie uważajmy jej za pewnÄ
! JeÅli chcemy zachowaÄ naszÄ
wolnoÅÄ, "
+"musimy byÄ przygotowani do jej obrony."
+
+# type: Content of: <div>
+#. TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.
+msgid "*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S NOTES*"
+msgstr " "
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"Please send FSF & GNU inquiries to <a href=\"mailto:address@hidden";><"
+"address@hidden></a>. There are also <a href=\"/contact/\">other ways to "
+"contact</a> the FSF. <br /> Please send broken links and other corrections "
+"or suggestions to <a href=\"mailto:address@hidden";><address@hidden"
+"org></a>."
+msgstr ""
+"Pytania dotyczÄ
ce GNU i FSF prosimy kierowaÄ na adres <a href="
+"\"mailto:address@hidden";><address@hidden></a>. IstniejÄ
także <a
href=\"/"
+"contact/contact.html\">inne sposoby skontaktowania siÄ</a> z FSF. <br /"
+"> Informacje o niedziaÅajÄ
cych odnoÅnikach oraz inne poprawki
(lub "
+"propozycje) prosimy wysyÅaÄ na adres <a href=\"mailto:web-";
+"address@hidden"><address@hidden></a>."
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"Please see the <a href=\"/server/standards/README.translations.html"
+"\">Translations README</a> for information on coordinating and submitting "
+"translations of this article."
+msgstr ""
+"Aby zapoznaÄ siÄ z informacjami dotyczÄ
cymi tÅumaczenia i "
+"koordynowania tÅumaczeÅ artykuÅów, proszÄ odwiedziÄ stronÄ <a
href=\"/server/"
+"standards/README.translations.html\">tÅumaczeÅ</a>.<br />Komentarze
odnoÅnie "
+"tÅumaczenia polskiego oraz zgÅoszenia dotyczÄ
ce chÄci wspóÅpracy
w "
+"tÅumaczeniu prosimy kierowaÄ na adres <a href=\"mailto:address@hidden";
+"org\"><address@hidden></a>."
+
+# type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"Copyright © 1998, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010 Richard "
+"Stallman <br /> Verbatim copying and distribution of this entire article is "
+"permitted in any medium without royalty provided this notice is preserved."
+msgstr ""
+"Copyright © 1998, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010 Richard "
+"Stallman <br /> Verbatim copying and distribution of this entire article is "
+"permitted in any medium, provided this notice is preserved. <br /> Zezwala "
+"siÄ na wykonywanie i dystrybucjÄ wiernych kopii tego tekstu, "
+"niezależnie od noÅnika, pod warunkiem zachowania niniejszego "
+"zezwolenia."
+
+# type: Content of: <div><div>
+#. TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.
+msgid "*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S CREDITS*"
+msgstr ""
+"TÅumaczenie: Jaroslaw Lipszyc 2005, Jan Owoc 2011; poprawki: Wojciech "
+"Kotwica 2005, 2006."
+
+# type: Content of: <div><p>
+#. timestamp start
+msgid "Updated:"
+msgstr "Aktualizowane:"
+
+# type: Content of: <div><h4>
+msgid "Translations of this page"
+msgstr "TÅumaczenia tej strony"
- www/gnu/po thegnuproject.pl.po,
Jan Owoc <=