[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
www/philosophy po/words-to-avoid.sq.po po/words...
|
From: |
GNUN |
|
Subject: |
www/philosophy po/words-to-avoid.sq.po po/words... |
|
Date: |
Fri, 10 Feb 2017 12:29:00 -0500 (EST) |
CVSROOT: /web/www
Module name: www
Changes by: GNUN <gnun> 17/02/10 12:29:00
Modified files:
philosophy/po : words-to-avoid.sq.po words-to-avoid.translist
Added files:
philosophy : words-to-avoid.sq.html
philosophy/po : words-to-avoid.sq-en.html
Log message:
Automatic update by GNUnited Nations.
CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/words-to-avoid.sq.html?cvsroot=www&rev=1.1
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/words-to-avoid.sq.po?cvsroot=www&r1=1.74&r2=1.75
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/words-to-avoid.translist?cvsroot=www&r1=1.18&r2=1.19
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/words-to-avoid.sq-en.html?cvsroot=www&rev=1.1
Patches:
Index: po/words-to-avoid.sq.po
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/po/words-to-avoid.sq.po,v
retrieving revision 1.74
retrieving revision 1.75
diff -u -b -r1.74 -r1.75
--- po/words-to-avoid.sq.po 10 Feb 2017 16:57:58 -0000 1.74
+++ po/words-to-avoid.sq.po 10 Feb 2017 17:29:00 -0000 1.75
@@ -14,7 +14,6 @@
"MIME-Version: 1.0\n"
"Content-Type: text/plain; charset=UTF-8\n"
"Content-Transfer-Encoding: 8bit\n"
-"X-Outdated-Since: 2016-12-27 18:26+0000\n"
"X-Generator: Poedit 1.6.10\n"
#. type: Content of: <title>
Index: po/words-to-avoid.translist
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/po/words-to-avoid.translist,v
retrieving revision 1.18
retrieving revision 1.19
diff -u -b -r1.18 -r1.19
--- po/words-to-avoid.translist 12 Apr 2016 15:42:10 -0000 1.18
+++ po/words-to-avoid.translist 10 Feb 2017 17:29:00 -0000 1.19
@@ -15,6 +15,7 @@
<span dir="ltr"><a lang="pt-br" hreflang="pt-br"
href="/philosophy/words-to-avoid.pt-br.html">português do Brasil</a> [pt-br]</span>
<span dir="ltr"><a lang="ro" hreflang="ro"
href="/philosophy/words-to-avoid.ro.html">românÄ</a> [ro]</span>
<span dir="ltr"><a lang="ru" hreflang="ru"
href="/philosophy/words-to-avoid.ru.html">ÑÑÑÑкий</a> [ru]</span>
+<span dir="ltr"><a lang="sq" hreflang="sq"
href="/philosophy/words-to-avoid.sq.html">Shqip</a> [sq]</span>
<span dir="ltr"><a lang="sr" hreflang="sr"
href="/philosophy/words-to-avoid.sr.html">ÑÑпÑки</a> [sr]</span>
<span dir="ltr"><a lang="tr" hreflang="tr"
href="/philosophy/words-to-avoid.tr.html">Türkçe</a> [tr]</span>
</p>
@@ -33,6 +34,7 @@
<link rel="alternate" type="text/html" lang="pt-br" hreflang="pt-br"
href="/philosophy/words-to-avoid.pt-br.html" title="português do Brasil" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="ro" hreflang="ro"
href="/philosophy/words-to-avoid.ro.html" title="românÄ" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="ru" hreflang="ru"
href="/philosophy/words-to-avoid.ru.html" title="ÑÑÑÑкий" />
+<link rel="alternate" type="text/html" lang="sq" hreflang="sq"
href="/philosophy/words-to-avoid.sq.html" title="Shqip" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="sr" hreflang="sr"
href="/philosophy/words-to-avoid.sr.html" title="ÑÑпÑки" />
<link rel="alternate" type="text/html" lang="tr" hreflang="tr"
href="/philosophy/words-to-avoid.tr.html" title="Türkçe" />
<!-- end translist file -->
Index: words-to-avoid.sq.html
===================================================================
RCS file: words-to-avoid.sq.html
diff -N words-to-avoid.sq.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ words-to-avoid.sq.html 10 Feb 2017 17:29:00 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,1366 @@
+<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/words-to-avoid.en.html" -->
+
+<!--#include virtual="/server/header.sq.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Fjalë Që Duhen Shmangur (ose Përdorur me Kujdes) Ngaqë Janë Me
Spec ose
+Ngatërruese - Projekti GNU - Free Software Foundation</title>
+
+<!--#include virtual="/philosophy/po/words-to-avoid.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" -->
+<h2>Fjalë Që Duhen Shmangur (ose Përdorur me Kujdes) Ngaqë Janë Me Spec
ose
+Ngatërruese</h2>
+
+<p>
+Ka një numër fjalësh dhe togfjalëshash që këshillojmë të shmangen, ose
të
+shmangen në disa kontekste të caktuara dhe për përdorime të caktuara.
Disa
+janë të dykuptimta ose qorrollisëse; të tjera vijnë prej
këndvështrimesh me
+të cilët nuk pajtohemi, dhe shpresojmë që të mos pajtoheni as ju.</p>
+
+<div class="announcement">
+<blockquote><p>Kini parasysh gjithashtu <a
href="/philosophy/categories.html">Kategori
+Software-i të Lirë</a>, <a
+href="/philosophy/why-call-it-the-swindle.html">Pse Duhet Quajtur
+Swindle?</a></p></blockquote>
+</div>
+
+<p> <!-- GNUN-SORT-START -->
+“<a href="#Access">akses</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Alternative">alternativ</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM
-->
+“<a href="#Assets">asete</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Ad-blocker">bllokues reklamash</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#CloudComputing">cloud computing</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Content">content</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#DigitalRightsManagement">Digital Rights
+Management</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#DigitalLocks">dryna dixhitalë</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Ecosystem">ekosistem</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#ForFree">falas</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#FLOSS">FLOSS</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#FOSS">FOSS</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Freeware">freeware</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Google">Google</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Hacker">haker</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Open">i hapët</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Closed">i mbyllur</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#SoftwareIndustry">industri software</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#FreelyAvailable">i passhëm lirisht</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Commercial">komercial</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM
-->
+“<a href="#Compensation">kompensim</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM
-->
+“<a href="#Consumer">konsumator</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Consume">konsumoni</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Creator">krijues</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#CreativeCommonsLicensed">licencuar sipas Creative
+Commons</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#DigitalGoods">mallra dixhitale</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Protection">mbrojtje</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#SourceModel">model burimi</a>” |
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Monetize">monetizoni</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#MP3Player">MP3 player</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM
-->
+“<a href="#BSD-style">në stil BSD-je</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#PC">PC</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Photoshop">Photoshop</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Piracy">pirateri</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#PowerPoint">PowerPoint</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM
-->
+“<a href="#IntellectualProperty">pronësi intelektuale</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#RAND">RAND</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#SaaS">SaaS</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#SharingEconomy">sharing economy</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#SellSoftware">shisni software</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Vendor">shitës</a>”
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#LAMP">sistem LAMP</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Linux">sistem Linux</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Skype">Skype</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#GiveAwaySoftware">software give away</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!--#if expr="$LANGUAGE_SUFFIX = /^.(es)$/" -->
+<!-- TRANSLATORS: translate if this word is used often in your
+ language to refer to mobile computers; otherwise,
+ fill the translation with a space. -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+“<a href="#Terminal">terminal</a>” | <!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<!--#endif
+ -->
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Market">treg</a>” | <!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#TrustedComputing">trusted computing</a>” | <!--
GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+“<a href="#Theft">vjedhje</a>” | <!-- GNUN-SORT-STOP -->
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-START -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Access">“Akses”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ãshtë një keqkuptim i rëndomtë të mendohet se software-i i lirë do të
thotë
+që publiku të ketë “akses” te një program. Software i lirë
sâdo
+të thotë këtë.</p>
+<p>
+<a href="/philosophy/free-sw.html">Kriteri i të qenit software i lirë</a>
+nuk është se cili ka “akses” te programi; katër liritë
+thelbësore lidhen me atë se çfarë i lejohet të bëjë me programin një
+përdoruesi që ka një kopje të tij. Për shembull, liria 2 thotë se
+përdoruesi është i lirë të realizojë një kopje tjetër dhe tâjua
japë ose
+tâjua shesë. Por asnjë përdorues sâe ka <em>detyrim</em> ta bëjë
këtë për
+ju; sâkeni ndonjë <em>të drejtë</em> tâi kërkoni cilitdo përdorues
një kopje
+të atij programi.</p>
+<p>
+Veçanërisht, nëse shkruani vetë një program dhe nuk ofroni kurrë një
kopje
+të tij për dikë tjetër, ai program është software i lirë, edhe pse në
mënyrë
+triviale, ngaqë çdo përdorues që ka një kopje gëzon katër liritë
thelbësore
+(meqë i vetmi përdorues i tillë jeni ju).</p>
+<p>
+Në praktikë, kur shumë përdorues kanë kopje të një programi, është e
sigurt
+që dikush do ta postojë në internet, duke e bërë të passhëm për këdo.
Ne
+mendojmë se njerëzit duhet ta bëjnë këtë, nëse programi është i
dobishëm.
+Por kjo sâështë domosdoshmëri software-i të lirë.</p>
+<p>
+Ka një pikë specifike për të cilën çështja se kush ka hyrje është
+drejtpërsëdrejti e lidhur me software-in e lirë: licenca GNU GPL lejon tâi
+jepet një përdoruesi të dhënë hyrje për shkarkimin e kodit burim të një
+programi, si zëvendësim të dhënies atij përdoruesi një kopje materiale
të
+burimit. Kjo vlen për rastin e veçantë në të cilin përdoruesi e ka
tashmë
+një kopje të programit në një formë jo burim.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Alternative">“Alternativ”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ne nuk e përshkruajmë software-in e lirë si një ldquo;alternativë”
+ndaj pronësorit, ngaqë kjo fjalë lë të nënkuptohet se krejt
+“alternativat” janë legjitime dhe se çdo e re që shtohet e bën
+më të mirë gjendjen për përdoruesit. Në të vërtetë, ajo nënkupton se
+software-it të lirë i bie të bashkekzistojë me software që nuk e respekton
+lirinë e përdoruesve.</p>
+<p>
+Ne besojmë se shpërndarja si software i lirë është e vetmja rrugë etike
për
+ta bërë software-in të passhëm për përdorim nga të tjerët. Metodat e
tjera,
+<a href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">software jo i
+lirë</a> dhe <a
+href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">Shërbim si
+Zëvendësim Software-i</a> i kthejnë përdoruesit e tyre në vasalë. Nuk
+mendojmë se është mirë tâu ofrohen përdoruesve këto
+“alternativa” kundrejt software-it të lirë.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Assets">“Asete”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Tâu referohesh veprave të botuara si “asete”, ose “asete
+dixhitale”, është edhe më keq se sa tâi quash <a
+href="#Content">“content”</a> — nënkuptohet se sâkanë
+vlerë tjetër për shoqërinë, hiq vlerës komerciale.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Ad-blocker">“Bllokues reklamash”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Kur qëllimi i një programi është të bllokojë reklama,
+“ad-blocker” është një term i mirë për të. Megjithatë,
+shfletuesi GNU IceCat bllokon reklama që ndjekin përdoruesin si pasojë e
+masash më të gjera për parandalim survejimi nga sajtet. Ky nuk është
+“ad-blocker”, është <em>mbrojtje nga survejimi</em>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="BSD-style">“BSD-style”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Shprehja “licencë në stil BSD” shpie në konfuzion, ngaqë <a
+href="/licenses/bsd.html">trajtohen njësoj licenca që kanë dallime të
+rëndësishme</a>. Për shembull, licenca origjinale BSD me klauzolën për
+reklama është e papërputhshme me GNU General Public License, por licenca BSD
+e rishikuar është.</p>
+<p>
+Për të shmangur konfuzionin, më e mira është të emërtohet <a
+href="/licenses/license-list.html"> licenca specifike për të cilën bëhet
+fjalë</a> dhe të shmanget termi i vagullt “BSD-style.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="CloudComputing">“Cloud Computing”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “cloud computing”<sup><a href="#TransNote1">1</a></sup>
+(ose thjesht <a name="Cloud">“cloud”</a> në kontekstin e punimit
+me kompjuter) është një fjalë në modë, marketingu, pa ndonjë domethënie
+koherente. Përdoret për një gamë veprimtarish të ndryshme nga
njëra-tjetra,
+karakteristika e vetme e përbashkët e të cilave është se përdorin
Internetin
+për diçka tej shpërnguljes së kartelave. Prandaj, termi përhap konfuzion.
+Nëse të menduarit tuaj e bazoni në të, ky do të jetë konfuz (ose, mund
të
+thoshim, “cloudy”<sup><a href="#TransNote2">2</a></sup>?).
+</p>
+
+<p>
+Kur e sillni në mend ose i përgjigjeni një pohimi që dikush tjetër ka
bërë
+duke përdorur këtë term, hapi i parë është të sqarohet tema. Për
cilët
+skenarë është pohimi? Cili është term i përshtatshëm, i qëruar për
atë
+skenar? Pasi të jetë formuluar qartë tema, atëherë bëhet i mundur të
+menduarit koherent rreth tij.
+</p>
+
+<p>
+Një nga shumë kuptimet e “cloud computing” është depozitimi dhe
+ruajtja e të dhënave tuaja te shërbime në internet. Në shumicën e
+skenarëve, kjo është marrëzi, ngaqë ju ekspozon ndaj <a
+href="http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/apr/25/hackers-spooks-cloud-antiauthoritarian-dream";>survejimit</a>.
+</p>
+
+<p>
+Një tjetër kuptim (që pritet me të, por që sâështë e njëjta gjë)
është <a
+href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html"> Service as a
+Software Substitute</a><sup><a href="#TransNote3">3</a></sup>, çka ju mohon
+kontrollin mbi kompjuterin tuaj. Sâduhet të përdorni kurrë SaaSS.
+</p>
+
+<p>
+Një tjetër kuptim është dhënia me qira e një shërbyesi fizik të
largët, ose
+shërbyesi virtual. Këto praktika, në disa rrethana të dhëna, janë ok.
+</p>
+
+<p>
+Një tjetër kuptim është hyrja në shërbyesin tuaj prej pajisjes tuaj
+celulare. Këtu nuk dalin çështje të veçanta etike.
+</p>
+
+<p>
+<a
+href="http://csrc.nist.gov/publications/nistpubs/800-145/SP800-145.pdf";>Përkufizimi
+NIST për "cloud computing"</a> përmend tre skenarë që ngrenë çështje të
+ndryshme etike: Software-i si Shërbim, Platforma si Shërbim, dhe
+Infrastruktura si Shërbim. Por ai përkufizim nuk përputhet me përdorimin e
+zakonshëm të termit “cloud computing”, ngaqë nuk përfshin
+depozitimin e të dhënave në shërbime <em>online</em>. Software-i si
+Shërbim, ashtu siç përkufizohet nga NIST, mbivendoset në mënyrë të
+konsiderueshme me Shërbimin si Zëvendësim Software-i, i cili abuzon me
+përdoruesit, por dy konceptet nuk janë të barasvlershëm.
+</p>
+
+<p>
+Këto praktika punimi në kompjuter, të ndryshme nga njëra-tjetra, as që
hyjnë
+në të njëjtin diskutim. Mënyra më e mirë për të shmangur konfuzionin
që
+termi “cloud computing” përhap, është të mos përdoret termi
+“cloud” kur bëhet fjalë për punim me kompjuter. Flisni për
+skenarin që keni në mendje, dhe quajeni me një term specifik.
+</p>
+
+<p>
+Ia vlen të shënohet që, edhe Larry Ellison, një zhvillues programesh
+pronësorë, <a
+href="http://www.cnet.com/news/oracles-ellison-nails-cloud-computing/";> vë
+re zbrazëtinë e termit “cloud computing.”</a> Ai vendosi ta
+përdorë termin, sido qoftë, ngaqë, si zhvillues software pronësor,
sâështë i
+motivuar prej të njëjtave ideale si ne.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="DigitalRightsManagement">“Digital Rights Management”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“Digital Rights Management” (shkurtuar si “DRM”) i
+referohet mekanizmave teknikë të konceptuar për të imponuar kufizime mbi
+përdoruesit e kompjuterave. Përdorimi i fjalës “rights” (të
+drejta) në këtë term është propagandë, e konceptuar tâju heqë
vëmendjen nga
+problemi i parjes nga këndvështrimi i atyre pakëve që imponojnë kufizimet,
+dhe tâju bëjë të shpërfillni atë të publikut të përgjithshëm mbi
të cilin
+imponohen këto kufizime.</p>
+<p>
+Ndër alternativa të mira përfshihen “Digital Restrictions
+Management” (Administrim Dixhital i Kufizimeve) dhe “pranga
+dixhitale”.</p>
+<p>
+Ju lutemi, regjistrohuni që të përkrahni <a
+href="http://DefectiveByDesign.org/";>fushatën tonë për shfuqizimin e
+DRM-së</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="DigitalLocks">“Dryna Dixhitalë”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“Dryna dixhitalë” përdoret për tâiu referuar Administrimit
+Dixhital të Kufizimeve nga dikush që e kritikon. Problemi me këtë term
+është se ai nuk arrin të shpalosë të keqen e DRM-së. Personat që e
adoptuan
+termin, nuk e vranë dhe aq mendjen.</p>
+<p>
+Drynat sâjanë doemos shtypës apo të këqij. Ka gjasa që të keni në
zotërim
+disa dryna, si dhe çelësat apo kodet për ta; mund tâi shihni si të
dobishëm
+ose të bezdisshëm, por nuk ju shtypin, sepse mund tâi hapni ose mbyllni si
+doni. Në mënyrë të ngjashme, <a
+href="http://www.theguardian.com/technology/2015/may/01/encryption-wont-work-if-it-has-a-back-door-only-the-good-guys-have-keys-to-";>fshehtëzimin</a>
+e shohim të paçmueshëm për mbrojtjen e kartelave tona dixhitale. Ky, po
+ashtu, është një lloj dryni dixhital kontrollin e të cilit e keni ju.</p>
+<p>
+DRM-ja është si një dry i vendosur mbi ju nga dikush tjetër, që refuzon
tâju
+japë çelësin — me fjalë të tjera, njësoj si <em>pranga</em>. Ndaj,
+metafora e duhur për DRM-në është “pranga dixhitale”, jo
+“dry dixhital”.</p>
+<p>
+Një numër fushatash kundërshtimi kanë zgjedhur termin jo me mend
+“bllokime dixhitale”; që tâi vëmë gjërat në vijë, duhet të
+këmbëngulim pa lëkundje për ndreqjen e këtij gabimi. FSF-ja mund ta
+përkrahë një fushatë që i kundërvihet “drynave dixhitalë”
nëse
+pajtohemi për thelbin; megjithatë, kur deklarojmë përkrahjen tonë, e
+zëvendësojmë haptazi termin me “pranga dixhitale” dhe e themi
+pse.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Ecosystem">“Ekosistem”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ãshtë e pakëshillueshme të përshkruash bashkësinë e software-it të
lirë, ose
+çfarëdo bashkësie njerëzish, si një “ekosistem”, ngaqë fjala
+nënkupton mungesën e gjykimit etik.</p>
+
+<p>
+Termi “ekosistem” sugjeron në mënyrë të heshtur një lloj
+qëndrimi vëzhgues pa gjykim: mos pyet si, pse, çfarë, <em>duhet të
+ndodhë</em>, thjesht studio dhe kupto çfarë <em>ndodh</em>. Në një
+ekosistem, disa organizma konsumojnë organizma të tjerë. Në ekologji nuk
+pyetet nëse është e drejtë që një buf të hajë një mi apo që një mi
të hajë
+një farë, thjesht vëzhgojmë se e bëjnë këtë. Popullatat e specieve
shtohen
+ose mpaken sipas kushteve; kjo as është mirë, as është gabim, është
thjesht
+një dukuri ekologjike, madje edhe kur shkon deri në zhdukjen e specieve.</p>
+
+<p>
+Përkundrazi, qeniet që bëjnë të vetin një qëndrim etik kundrejt asaj
që i
+rrethon, mund të vendosin të ruajnë gjëra që, pa ndërhyrjen e tyre, mund
të
+zhduken — bie fjala, shoqëria civile, demokracia, të drejtat e
+njeriut, paqja, shëndeti publik, një klimë e qëndrueshme, ajër dhe ujë i
+pastër, specie të rrezikuara, arte tradicionale…dhe liri të
+përdoruesve të kompjuterit.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="ForFree">“Falas”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Nëse doni të thoni se një program është software i lirë, ju lutemi, mos
+thoni se është i passhëm “falas”. Ai term do të thotë
pikërisht
+“për çmim zero”. Software i lirë është punë lirie, jo
çmimi.</p>
+<p>
+Kopje software-i të lirë shpesh mund të kihen falas — për shembull,
+duke i shkarkuar përmes FTP-së. Por software i lirë mund të kihet edhe
+kundrejt një çmimi, në CD-ROM; më anë tjetër, kopje software-i pronësor
ka
+raste që jepen falas nëpër promocione, dhe disa paketa pronësore jepen
+normalisht pa pagesë për disa përdorues.</p>
+<p>
+Për të shmangur konfuzionin, mund të thoni se programi mund të kihet si
+“software i lirë”.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="FLOSS">“FLOSS”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “FLOSS”, që do të thotë “Free/Libre and Open Source
+Software”, u sajua si një rrugë <a
+href="/philosophy/floss-and-foss.html">për të qenë asnjanës mes software-it
+të lirë dhe burimit të hapur</a>. Nëse synimi juaj është asnjanësia,
+“FLOSS” është rruga më e mirë për të qenë asnjanës. Por
nëse
+doni të shpalosni se i dilni në krah lirisë, mos përdorni një term
asnjanës.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="FOSS">“FOSS”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “FOSS”, që do të thotë “Free and Open Source
+Software”, u sajua si një rrugë <a
+href="/philosophy/floss-and-foss.html">për të qenë asnjanës mes software-it
+të lirë dhe burimit të hapur</a>, por nuk ia arrin vërtet kësaj. Nëse
+synimi juaj është asnjanësia, “FLOSS” është më mirë. Por
nëse
+doni të shpalosni se i dilni në krah lirisë, mos përdorni një term
asnjanës.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Freeware">“Freeware”<sup><a
href="#TransNote9">9</a></sup></h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, mos e përdorni termin “freeware” si një sinonim për
+“software i lirë.” Termi “freeware” përdorej shpesh
+gjatë viteve â80 për programe të hedhur në qarkullim vetëm në formën
e të
+ekzekutueshmit, pa mundësi për konsultim të kodit burim. Sot, për të, nuk
+ka ndonjë përkufizim të veçantë të pranuar.</p>
+<p>
+Kur përdorni gjuhë të tjera nga anglishtja, ju lutemi, shmangeni huazimin e
+termave të anglishtes, të tillë si “software i lirë” ose
+“freeware”. Ãshtë më mirë të përkthehet termi
“software i
+lirë” në <a href="/philosophy/fs-translations.html">gjuhën
tuaj</a>.</p>
+
+<p>
+Duke përdorur një fjalë në <a
href="/philosophy/fs-translations.html">gjuhën
+tuaj</a>, tregoni se po i referoheni vërtet lirisë dhe jo thjesht të bëni
+papagallin për një koncept të huaj, misterioz, marketingu. Në fillim,
+referimi ndaj lirisë bashkëkombësve tuaj mundet tâu duket i huaj ose
+shqetësues, por sapo të shohin se nënkupton pikërisht atë që shpreh, ata
do
+ta kuptojnë vërtet se si është puna.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Google">“Google”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, shmangeni përdorimin e termit “google” si folje, në
+kuptimin e kërkimit për diçka në internet. “Google” është
+thjesht emri i njërit prej shumë motorësh kërkimesh. Këshillojmë të
përdorni
+termin “kërko në web” ose (në ca kontekste të tjera) thjesht
+“kërko”. Përpiquni të përdorni një motor kërkimesh që
respekton
+privatësinë tuaj; <a href="https://duckduckgo.com/";>DuckDuckGo</a> pretendon
+se nuk i gjurmon përdoruesit e vet, por sâe konfirmojmë dot.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Hacker">“Hacker”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Një <em>hacker</em> është dikush të cilit <a
+href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html";> i shijon zgjuarsia
+lojcake</a> — jo doemos me kompjuterat. Programuesit në <abbr
+title="Massachusetts Institute of Technology">MIT</abbr> bashkësinë e
+dikurshme të software-it të lirë, në vitet â60 dhe â70 i referoheshin
+njëri-tjetrit si <em>hackers</em>. Aty nga 1980, gazetarët që zbuluan
+bashkësinë e hacker-ave gabimisht e morën termin si të thoshte “thyes
+sigurie.”</p>
+
+<p>
+Ju lutemi, mos e përhapni këtë gabim. Personat që çajnë sigurinë janë
+“crackers.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Open">“I hapët”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, shmangeni përdorimin e termit “i hapët” ose
+“burim i hapët” si zëvendësim për “software i
+lirë”. Këto terma i referohen një a <a
+href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> pozicioni të
+ndryshëm</a> të bazuar në vlera të tjera. Lëvizja e software-it të lirë
+lufton për lirinë tuaj në punimin me kompjuter, si çështje drejtësie.
+Jo-lëvizja e burimit të hapët nuk lufton për ndonjë gjë në këtë
mënyrë.</p>
+
+<p>Kur i referoheni pikëpamjeve të burimit të hapur, është e saktë të
përdoret
+ai emër, por, ju lutemi, mos e përdorni atë term kur flisni rreth nesh,
+software-it tonë, apo pikëpamjeve tona — kjo i shpie njerëzit të
+supozojnë se pikëpamjet tona janë të ngjashme me të tyret.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Closed">“I mbyllur”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Përshkrimi i software-it jo të lirë si “i mbyllur” i referohet
+qartazi termit “burim i hapur.” Në lëvizjen e software-it të
+lirë, <a href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> nuk duam të
+na ngatërrojnë me kampin e burimit të hapur</a>, ndaj jemi të kujdesshëm
që
+tâi shmangemi thënies së gjërave që do tâi nxisnin njerëzit të na
fusin në
+një thes me ta. Për shembull, e shmangim përshkrimin e software-it jo të
+lirë si “i mbyllur.” E quajmë “jo i lirë” ose <a
+href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">
+“pronësor”</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SoftwareIndustry">“Industri Software-i”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “industri software-i” i nxit njerëzit të përfytyrojnë se
+software-i zhvillohet gjithmonë nga njëfarë fabrike dhe mandej u
shpërndahet
+“konsumatorëve.” Bashkësia e software-it të lirë dëshmon se
nuk
+është kështu. Ekzistojnë biznese software-i, dhe një numër biznesesh
+zhvillojnë software të lirë dhe/ose jo të lirë, por ato që zhvillojnë
+software të lirë nuk funksionojnë si fabrika.</p>
+<p>
+Termi “industri” përdoret si propagandë nga mbrojtësit e
+patentave mbi software-in. Këta e quajnë zhvillimin e software-it
+“industri” dhe mandej rreken të argumentojnë se kjo do të thotë
+që ajo duhet tâu nënshtrohet monopoleve të patentave. <a
+href="https://web.archive.org/web/20071215073111/http://eupat.ffii.org/papers/europarl0309/";
+title="archived version of http://eupat.ffii.org/papers/europarl0309/";>
+Parlamenti Europian, duke hedhur poshtë patentat mbi software-in më 2003,
+votoi për përkufizimin e “industrisë” si “prodhim i
+automatizuar të mirash materiale”</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="FreelyAvailable">“I passhëm lirisht”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Mos e përdorni “software i passhëm lirisht” si një sinonim për
+“software i lirë”. Termat nuk janë të barasvlershëm.
Software-i
+është “i passhëm lirisht” nëse cilido mund të marrë lehtë
një
+kopje. “Software i lirë” përkufizohet përmes termave të
lirisë
+së përdoruesit që kanë një kopje të tij. Këto janë përgjigje për
pyetje të
+ndryshme nga njëra-tjetra.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Commercial">“Komerciale”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, mos e përdorni fjalën “komerciale” si një sinonim
për
+“jo i lirë”. Kështu ngatërrohen dy çështje tërësisht të
+ndryshme.</p>
+<p>
+Një program është komercial nëse është zhvilluar si veprimtari biznesi.
Një
+program komercial mund të jetë i lirë ose jo, varet nga mënyra e
+shpërndarjes së tij. Po njësoj, një program i zhvilluar nga një shkollë
ose
+një individ mund të jetë i lirë ose jo, varet nga mënyra e shpërndarjes
së
+tij. Dy pyetjet — çâlloj njësie e zhvilloi programin dhe çâliri
+gëzojnë përdoruesit e tij — janë të pavarura.</p>
+<p>
+Në dhjetëvjeçarin e parë të lëvizjes së software-it të lirë, paketat e
+software-it të lirë qenë thuajse përherë jokomerciale; përbërësit e
sistemit
+operativ GNU/Linux qenë ndërtuar nga individë ose organizma jofitimprurës,
+të tillë si FSF-ja dhe universitete. Më vonë, në vitet â90, filloi të
dukej
+software i lirë komercial.</p>
+<p>
+Software-i komercial i lirë është një ndihmesë për bashkësinë tonë,
ndaj do
+të duhej ta nxisnim. Po njerëzit që mendojnë se “komercial” do
+të thotë “jo i lirë” do të priren të mendojnë se ndërthurja
+“komercial i lirë” është vetë-kontradiktore, dhe ta hedhin tej
+si mundësi. Le të bëjmë kujdes të mos e përdorim fjalën
+“komercial” në atë mënyrë.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Compensation">“Kompensim”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Të flasësh për “kompensim të autorëve” kur bëhet fjalë për
të
+drejta kopjimi, bart supozimin që (1) të drejtat e kopjimit ekzistojnë për
+favorin e autorëve dhe (2) kurdo që lexojmë diçka, hyjmë në borxh te
autori,
+të cilin duhet mandej ta ripaguajmë. Supozimi i parë është thjesht <a
+href="/philosophy/misinterpreting-copyright.html">i rremë</a>, dhe i dyti
+është i moralisht i papranueshëm.
+</p>
+<p>
+“Kompensimi i zotëruesve të të drejtave” shton një rrjepje të
+mëtejshme: nga ju pritet të përfytyroni se kjo do të thotë të paguhen
+autorët, dhe, me raste, kjo ndodh, por në të shumtën e rasteve kjo do të
+thotë subvencion për të njëjtat kompani botimesh që po na vënë nën
ligje të
+padrejta.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Consumer">“Konsumator”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “konsumator”, kur përdoret për tâiu referuar përdoruesve
+të punimit me kompjuter, është i ngarkuar me supozime që duhet tâi hedhim
+tej. Disa vijnë prej idesë që përdorimi i një programi do të thotë
+“konsum” i programit (shihni zërin e mëparshëm <a
+href="#Consume"></a>), që i shpie njerëzit të imponojnë mbi vepra dixhitale
+të kopjueshme përfundimet ekonomike të nxjerra lidhur me produkte materiale
+të pakopjueshme.</p>
+<p>
+Për më tepër, tâi përshkruash përdoruesit e software-it si
+“konsumatorë” i referohet një kornizimi në të cilin njerëzit
+janë të kufizuar me përzgjedhjen prej çfarëdo “produktesh” që
+janë të gatshme në “treg”. Në këtë kornizim nuk ka vend për
+idenë që përdoruesit munden <a
+href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">të ushtrojnë
+drejtpërsëdrejti kontrollin e tyre mbi atë që bën një program</a>.</p>
+<p>
+Për përshkrimin e personave që sâkufizohen me përdorimin pasiv të
veprave,
+këshillojmë terma të tillë si “individë” dhe
+“shtetas”, në vend se “konsumatorë”.</p>
+<p>
+Problemi me fjalën “konsumator” është <a
+href="http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/aug/11/capitalism-language-raymond-williams";>vënë
+në dukje më parë</a>.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Consume">“Konsumo”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“Konsumo” i referohet asaj që bëjmë me ushqimin: e tretim, dhe
+pas kësaj ushqimi nuk ekziston më si i tillë. Për analogji, përdorim të
+njëjtën fjalë për produkte të tjera përdorimi i të cilave <em>i
+harxhon</em>. Përdorimi i termit për të mira jo kaq të përkohshme, të
tilla
+si veshje apo aparatura, e shtyn ca larg konceptin. Përdorimi i tij për
+vepra të botuara (programe, incizime në një disk apo në një kartelë,
libra
+në letër ose dixhitalë), natyra e të cilëve është rrojtja pafundësisht
dhe
+që mund të xhirohen, dëgjohen apo lexohen çfarëdo numri herësh, do të
thotë
+ta tendosësh fjalën aq shumë, sa kriset. Dëgjimi i një disku, apo
xhirimi i
+një programi, nuk e konsumon atë.</p>
+
+<p>
+Ata që përdorin “konsumo” në këtë kontekst, do të thonë se
nuk
+duhet marrë fjalë për fjalë. Atëherë, çâdo të thotë konsumo? Do
të thotë të
+shihen kopjet e software-it dhe vepra të tjera nga pikëpamja e ngushtë
+ekonomike. “Konsumo” i përshoqërohet ekonomisë së mallrave
+materiale të tregut, të tilla si karburantet apo energjia elektrike që
+konsumon një automjet. Nafta është mall tregu, po njësoj edhe energjia
+elektrike. Mallrat e tregut janë <em>të zëvendësueshëm</em>: një pikë
naftë
+që digjni sot, sâka asgjë të veçantë nga një pikë tjetër që dogjët
javën e
+kaluar.</p>
+
+<p>A duam që njerëzit tâi perceptojnë shkrimet (software, lajme,
çfarëdo lloj
+tjetër) si një mall tregu, duke marrë të mirëqenë se sâka asgjë të
veçantë
+në cilëndo histori, artikull, program, apo këngë? Duhet tâi trajtojmë
si të
+zëvendësueshme? Kjo është pikëpamja e shtrembëruar e një ekonomisti, ose
+llogaritari të një shoqërie botimesh. Sâduhet të çuditemi pse
software-i
+pronëso do të donte ta shihni përdorimin e software-it si një mall tregu.
+Pikëpamja e tyre e shtrembëruar duket qartë në <a
+href="http://www.businessinsider.com/former-google-exec-launches-sourcepoint-with-10-million-series-a-funding-2015-6";>këtë
+artikull</a>, i cili u referohet gjithashtu botimeve si “<a
+href="#Content">lëndë</a>.”</p>
+
+<p>
+Të menduarit e kufizuar përshoqëruar me idenë se ne “konsumojmë
+lëndë” shtron rrugën për ligje të tillë si DMCA-ja, që u ndalon
+përdoruesve të zhbllokojnë mekanizma <a
+href="http://DefectiveByDesign.org/";>Digital Restrictions Management</a>
+(DRM) në pajisje dixhitale. Nëse përdoruesit e mendojnë atë që bëjnë
me
+këto pajisje si të qe “konsum”, këto kufizime mund tâu duken
të
+natyrshme.</p>
+
+<p>
+Kjo nxit gjithashtu pranimin e shërbimeve “streaming”<sup><a
+href="#TransNote4">4</a></sup>, të cilat përdorin DRM-në për të kufizuar
në
+mënyrë të mbrapshtë dëgjimin e muzikës që ky të plotësojë
parakushtet e
+fjalës “konsumo”.</p>
+
+<p>
+Pse po përhapet ky përdorim i mbrapshtë? Disave mund tâu duket se termi
+tingëllon i sofistikuar, por hedhja e tij poshtë me arsyetim të qëruar mund
+të duket edhe më e sofistikuar. Të tjerë mund të jenë duke vepruar nga
+interesa biznesi (të tyret, ose të punëdhënësit të tyre). Përdorimi
prej
+tyre i termit në forume prestigjioze jep përshtypjen se është termi i
+“saktë”.</p>
+
+<p>
+Të flasësh për “konsum” të muzikës, letërsisë, apo
çfarëdo vepre
+tjetër artistike do të thotë tâi trajtosh ato si produkte, në vend se
art.
+Nëse nuk doni që të përhapet ky qëndrim, do të bënit mirë të
shmangnit për
+to termin “konsumo”. Po atëherë çâtë përdoret? Ne
parapëlqejmë
+folje specifike, të tilla si “të dëgjosh”, “të
+shohësh”, “të lexosh” ose “të vështrosh”,
+ngaqë këto ndihmojnë të mbahen në fre përgjithësimet e tepruara.</p>
+
+<p>Kur është absolutisht e nevojshme të abstragohet mbi krejt llojet e
veprave
+dhe krejt mediat, këshillojmë “përjetoni” ose “kini
+mendjen te”, për një vepër artistike ose një punë që përfaqëson
një
+pikëpamje, dhe “përdoreni” për një punë të dobishme
praktike.</p>
+
+<p>Shihni edhe zërin vijues.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Creator">“Krijues”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “krijues”, i zbatuar mbi autorë, i krahason këta në
mënyrë
+të heshtur me një hyjni (“krijuesi”). Termi përdoret nga
+botuesit për ta ngritur pozicionin moral të autorëve mbi atë të njerëzve
të
+rëndomtë, me qëllim që të përligjet dhënia atyre fuqi më të madhe të
+drejtash kopjimi, të cilën mandej botuesit mund ta ushtrojnë në emër të
+tyre. Ne këshillojmë të thuhet “autor”. Sidoqoftë, në shumë
+raste ajo që nënkuptoni faktikisht është “zotërues të drejtash
+kopjimi”. Këto dy terma sâjanë të barasvlershme: shpesh zotëruesi
i
+të drejtave të kopjimit sâështë autori.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="CreativeCommonsLicensed">“licencuar sipas Creative
Commons”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Karakteristika më e rëndësishme e licencimeve është: është apo jo e
lirë
+vepra. Creative Commons boton shtatë licenca; tre janë të lira (CC BY, CC
+BY-SA dhe CC0) dhe të tjerat sâjanë të lira. Ndaj, duke e përshkruar
një
+vepër si “të licencuar nën Creative Commons” nuk thuhet gjë
nëse
+është e lirë apo jo, dhe lihet të mendohet që pyetja sâështë e
rëndësishme.
+Përshkrimi mund të jetë i saktë, por harrimi i pjesës tjetër është i
+dëmshëm.
+</p>
+
+<p>
+Që njerëzit të nxiten ta kenë mendjen te dallimi më i rëndësishëm,
+specifikoni përherë <em>cila</em> licencë Creative Commons është
përdorur,
+fjala vjen, “licencuar sipas CC BY-SA.” Nëse nuk e dini se cilën
+licencë përdor një vepër e caktuar, gjejeni dhe mandej vendosni për
tuajën.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="DigitalGoods">“Mallra Dixhitale”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “të mira dixhitale”, i zbatuar mbi kopje veprash me
+autorësi, i sheh ato në mënyrë identike me të mira materiale—të
cilat
+nuk mund të kopjohen, dhe ndaj duhet të prodhohen në sasi dhe të shiten.
+Kjo metaforë i nxit njerëzit tâi gjykojnë çështjet e software-it apo
veprash
+të tjera dixhitale bazuar në idetë dhe intuitën rreth të mirave materiale.
+I vendos gjithashtu problemet në rrafshin e ekonomisë, vlerat e cekëta dhe
+të kufizuara të së cilës nuk përfshijnë lirinë dhe bashkësinë.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Protection">“Mbrojtje”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Avokatët e botuesve e duan fort përdorimin e termit “mbrojtje”
+kur përshkruhen të drejtat e kopjimit. Kjo fjalë bart nënkuptimin e
+parandalimit të shkatërrimeve dhe vuajtjeve; kështu që, i nxit njerëzit
të
+identifikohen me zotëruesin e të drejtave të kopjimit dhe botuesin që
+përfiton prej këtyre të drejtave, në vend se me përdoruesit që ato
+kufizojnë.</p>
+<p>
+Ãshtë e lehtë të shmanget “mbrojtje” dhe në vend të tij të
+përdoren terma asnjanës. Për shembull, në vend se të thuhet,
+“Mbrojtja me të drejta kopjimi zgjat për një kohë të gjatë”,
+mund të thoni, “Të drejtat e kopjimit zgjatin për një kohë të
+gjatë”.</p>
+<p>
+Në mënyrë të ngjashme, në vend se të thoni, “e mbrojtur me të
drejta
+kopjimi”, mund të thoni, “e mbuluar nga të drejta kopjimi”
+ose thjesht “copyrighted”.</p>
+<p>
+Nëse doni të kritikoni të drejtat e kopjimit, dhe jo të jeni asnjanës,
mund
+të përdorni termin “kufizime nga të drejta kopjimi.” Kështu,
+mund të thoni, “Kufizimet nga të drejta kopjimi zgjasin shumë
+kohë.”</p>
+
+<p>
+Termi “mbrojtje” përdoret gjithashtu për të përshkruar veçori
të
+mbrapshta. Për shembull, “copy protection” është një veçori
që
+pengon kopjimin. Nga pikëpamja e përdoruesit, kjo përbën pengesë. Ndaj
+këtë veçori të mbrapshtë mund ta quanim “copy obstruction”
Më
+shpesh quhet Digital Restrictions Management (DRM)—shihni fushatën <a
+href="http://DefectiveByDesign.org";> Defective by Design</a> campaign.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SourceModel">“Model burimi”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Wikipedia e përdor termin “model burimi” në një mënyrë konfuze
+dhe të dykuptimtë. Në dukje, i referohet mënyrës se si jepet burimi i
një
+programi, por teksti e ngatërron këtë me metodologjinë e zhvillimit. E
bën
+dallimin mes “burim i hapur” dhe ”burim i ndarë me të
+tjerë”, por këto mbivendosen — Microsoft-i të dytën e përdor
si
+një term marketingu për të mbuluar një gamë të gjerë praktikash, disa
prej
+të cilave janë “burim i hapur”. Kështu pra, ky term vërtet që
+nuk përcjell informacion koherent, por ofron një mundësi për të thënë
+“burim i hapur” në faqe që përshkruajnë programe software të
+lirë.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Monetize">“Monetizoni”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Përkufizimi i duhur i “ta monetizosh” është “të
përdorësh
+diçka si monedhë”. Për shembull, shoqëritë njerëzore kanë
monetizuar
+arin, argjendin, bakrin, letrën e shtypur, lloje të ndryshme guackash, dhe
+gurë të mëdhenj. Por tani shohim një prirje për ta përdorur fjalën në
një
+mënyrë tjetër, që do të thotë “të përdorësh diçka si bazë për
+fitime”.</p>
+<p>
+Ky përdorim vë në plan të parë fitimin, dhe gjënë e përdorur për të
siguruar
+fitime, në plan dytësor. Ky qëndrim, i zbatuar mbi një projekt software-i
+është i papranueshëm, sepse do të sillte që zhvilluesit ta bëjnë
programin
+pronësor, nëse dalin në përfundimin se bërja e tij i lirë sâështë
+mjaftueshëm me përfitim.</p>
+<p>
+Një biznes produktiv dhe etik mund të fitojë para, por nëse gjithçka ia
+nënshtron fitimit, ka gjasa të mos mbetet etik.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="MP3Player">“MP3 Player”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Në fund të viteve â90 u bë e mundur të krijoheshin luajtës audio
dixhitalë
+portativë. Shumica mbulonin kodekun e patentuar MP3, por jo të gjithë. Disa
+mbulonin kodekë të lirë për audio, Ogg Vorbis dhe FLAC, dhe mundet që
madje
+të mos mbulonin fare kartela të koduara me MP3, pikërisht për tâiu
shmangur
+këtyre patentave. Tâi quash këta luajtës si “luajtës MP3” jo
+vetëm të ngatërron, por privilegjon MP3-shin që duhet ta hedhim tej.
+Këshillojmë përdorimin e termave “luajtës dixhital audio”, ose
+thjesht “luajtës audio” nëse e lejon konteksti.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="PC">“PC”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Sâka problem të përdoret shkurtimi “PC” për tâiu referuar
një
+lloji të caktuar hardware-i kompjuteri, por ju lutemi, mos e përdorni atë me
+implikimin që kompjuteri po xhiron Microsoft Windows. Nëse instaloni
+GNU/Linux në të njëjtin kompjuter, prapë PC është.</p>
+
+<p>
+Termi “WC” është sugjeruar për kompjuter që xhiron Windows.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Content">“Përmbajtje”<sup><a
href="#TransNote5">5</a></sup></h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Nëse doni të përshkruani një ndjenjë rehatie dhe kënaqësie, thoni pa
problem
+se jeni “content”, por përdorimi i fjalës si një emër për të
+përshkruar publikime dhe vepra autorësie ju bën të adoptoni një qëndrim
që
+mund të donit ta shmangnit më mirë: i trajton ato si një mall, qëllimi i
të
+cilave është të mbushin një kuti dhe të shërbejnë për të nxjerrë
para prej
+tyre. Në fakt, njollos vetë veprat. Nëse nuk pajtoheni me këtë lloj
+qëndrimi, mund tâi quani “punime” ose “publikime.”
+</p>
+<p>
+Ata që përdorin termin “content” shpesh janë botuesit që
+ushtrojnë trysni për fuqi më të mëdha të drejtash kopjimi në emër të
+autorëve (“krijuesve”, siç thonë ata) të veprave. Termi
+“content” zbulon qëndrimin e tyre të njëmendtë kundrejt këtyre
+veprave dhe këtyre autorëve. Kjo ka qenë pranuar edhe nga Tom Chatfield <a
+href="https://www.theguardian.com/culture/2016/aug/02/how-to-deal-with-trump-trolls-online";>në
+Guardian</a>:</p>
+
+<blockquote><p>
+Vetë lënda sâhyn hiç këtu — siç sugjeron vetë përdorimi i
fjalëve të
+tilla si lëndë. Nga çasti që vini etiketën “lëndë”, mbi çdo
+shkrim në botë, keni pranuar heshtazi ndërshkëmbyeshmërinë e tij: që
qëllimi
+i tij parësor është ushqimi i blojës së kuantifikimit.
+</p></blockquote>
+
+<p>Shihni edhe <a href="http://www.salon.com/2000/06/14/love_7/";>letrën e
hapur
+të Courtney Love-it për Steve Case</a> dhe kërkoni për “content
+provider” në atë faqe. Por ja që Ms. Love sâe di që termi
+“pronësi intelektuale” është gjithashtu <a
+href="#IntellectualProperty"> i anshëm dhe ngatërrues</a>.</p>
+<p>
+Sidoqoftë, për sa kohë që persona të tjerë përdorin termin
“content
+provider”, disidentët politikë mund ta quajnë vetveten
+“malcontent providers”.<sup><a href="#TransNote6">6</a></sup></p>
+<p>
+Ãmimin e parë i të qenët i zbrazët e merr termi “content
+management”.<sup><a href="#TransNote7">7</a></sup>
+“Content” do të thotë “njëfarë informacioni”, dhe
+“management” në këtë kontekst do të thotë “të bësh
diçka
+me të”. Kështu, një “content management system” është
një
+sistem për të bërë diçka mbi njëfarë informacioni. Këtë përshkrim e
+përmbushin thuaje krejt programet.</p>
+
+<p>
+Në shumicën e rasteve, ai term i referohet vërtet një sistemi për
përditësim
+faqesh në një sajt. Për këtë, ne këshillojmë termin “sistem
+rishikimesh sajti” (WRS).</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Photoshop">“Photoshop”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, shmangeni përdorimin e termit “photoshop” si një
+folje, për të nënkuptuar çfarëdo manipulimi fotosh apo përpunime
figurash në
+përgjithësi. Photoshop është thjesht emri i një programi të caktuar për
+përpunim figurash, që duhet shmangur, sa kohë që programi është
pronësor.
+Ka plot programe të lira për përpunim figurash, fjala vjen <a
+href="/software/gimp">GIMP</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Piracy">“Pirateri”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Botuesit shpesh i referohen kopjimit që ata nuk e miratojnë si
+“pirateri.” Në këtë mënyrë, nënkuptojnë se nga pikëpamja
etike
+është e barasvlershme me sulmim anijesh në det të hapur, rrëmbim dhe
vrasje
+personash në to. Duke u bazuar mbi një propagandë të tillë, ata janë
kanë
+siguruar ligje në shumicën e botës që pengojnë kopjimin në shumicën e
(ose
+ndonjëherë në krejt) rrethanat. (Ende ushtrojnë presion për tâi bërë
këto
+ndalime edhe më të plota.)
+</p>
+<p>
+Nëse nuk besoni se kopjimi i pamiratuar nga botuesi është njësoj me
+pengmarrjen dhe vrasjen, mund të parapëlqenit të mos e përdornit fjalën
+“pirateri” për përshkrimin e tij. Mund të përdoren më mirë
+terma asnjanës të tillë si “kopjim i paautorizuar” (ose
+“kopjim i ndaluar” për rastet kur është i paligjshëm). Disa
nga
+ne mund madje të parapëlqejnë të përdorin një term pozitiv të tillë si
+“ndarje informacioni me fqinjin tuaj.”</p>
+
+<p>
+Një gjykatës në ShBA, që drejtonte një gjyq kundër cenimesh të të
drejtave
+të kopjimit, pranoi se <a
+href="http://torrentfreak.com/mpaa-banned-from-using-piracy-and-theft-terms-in-hotfile-trial-131129/";>“pirateri”
+dhe “vjedhje” janë fjalë fyese.</a></p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="PowerPoint">“PowerPoint”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, shmangeni përdorimin e termit “PowerPoint” në
çfarëdo
+kuptimi që lidhet me prezantime përmes diapozitivash.
+“PowerPoint” është thjesht emri i një programi të veçantë
+pronësor për krijim prezantimesh. Për hir të lirisë suaj, do të duhej
të
+përdornit vetëm software të lirë për krijimin e prezantimeve tuaja. Ndër
+mundësitë e këshilluara hyjnë klasa <tt>beamer</tt> e TeX-it dhe Impress-i
+nga LibreOffice.org.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="IntellectualProperty">“Pronësi intelektuale”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Botuesve dhe avokatëve u pëlqen tâi përshkruajnë të drejtat e kopjimit
si
+“pronësi intelektuale” — një term që zbatohet edhe mbi
+patentat, shenjat tregtare, dhe fusha të tjera edhe më të errëta të
ligjit.
+Këto ligje kanë kaq pak gjëra të përbashkëta, dhe ndryshojnë kaq shumë
nga
+njëri-tjetri, saqë është e pavend të bëhen përgjithësime rreth tyre.
Më e
+mira është të flitet qartazi për “të drejta kopjimi”, ose mbi
+“patenta”, ose mbi “shenja tregtare”.</p>
+<p>
+Termi “pronësi intelektuale” bart një supozim të
+fshehur—që mënyra e të menduari mbi tërë këto çështje krejt të
+ndryshme njëra nga tjetra bazohet në një analogji me objekte materiale, dhe
+në konceptimin e tyre prej nesh si pronësi fizike.</p>
+<p>
+Kur vjen puna te kopjimi, kjo analogji shpërfill dallimin kyç mes objekteve
+materiale dhe informacionit: informacioni mund të kopjohet dhe ndahet me të
+tjerët thuajse pa mundim, ndërkohë që objektet materiale jo.</p>
+<p>
+Që të shmanget përhapja e anësive dhe konfuzionit, më e mira është të
+adoptohet një rregull i palëvizshëm <a href="/philosophy/not-ipr.html"> për
+të mos folur apo madje menduar me terma të “pronësisë
+intelektuale”</a>.</p>
+<p>
+Hipokrizia e quajtjes së këtyre fuqive “të drejta” ka <a
+href="/philosophy/wipo-PublicAwarenessOfCopyright-2002.html"> filluar ta
+vërë në siklet World “Intellectual Property”
Organization</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="RAND">“RAND (Reasonable and Non-Discriminatory)”<sup><a
+href="#TransNote11">11</a></sup></h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Organizmat e standardeve, që përhapin standarde të kufizuar nga patenta të
+cilat ndalojnë software-in e lirë, zakonisht e kanë rregull të marrin
+licenca patentash që lypin një çmim të caktuar për çdo kopje të
programit
+mbi të cilin aplikohet patenta. Ata shpesh u referohen këtyre patentave me
+termin “RAND”, që është shkurtim i “reasonable and
+non-discriminatory”.</p>
+<p>
+Ky term shërben për të bojatisur një klasë licencash patentash që
normalisht
+as janë të arsyeshme, as janë jodiskriminuese. Ãshtë e vërtetë që
këto
+licenca nuk diskriminojnë ndonjë person të veçantë, por ato diskriminojnë
+bashkësinë e software-it të lirë, dhe kjo u bën ato të paarsyeshme. Pra,
+gjysma e termit “RAND” është e rrejshme dhe gjysma tjetër
është
+e paragjykuar.</p>
+<p>
+Organizmat e standardeve do të duhej të pranonin që këto licenca janë
+diskriminuese, dhe të reshtin përdorimin e termit “të arsyeshme dhe
+jo-diskriminuese” ose “RAND” për përshkrimin e tyre. Deri
+sa ta bëjnë këtë, shkruesit që nuk duan të bëhen pjesë e sheqerosjes
do të
+bënin mirë ta hidhnin tej atë term. Ta pranosh dhe ta përdorësh atë,
+thjesht pse kompanitë që vringëllijnë patenta e kanë bërë të
përhapur, do të
+thotë tâi lësh këto kompani të diktojnë pikëpamjet që shprehni.</p>
+<p>
+Si zëvendësim, sugjerojmë termin “uniform fee only”, ose shkurt
+“UFO”. Ãshtë i saktë, sepse kushti i vetëm në këto licenca
+është një çmim i njëtrajtshëm pagese kundrejt shfrytëzimit të
patentës.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SaaS">“SaaS” ose “Software as a Service”<sup><a
+href="#TransNote12">12</a></sup></h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Dikur thonim se SaaS (shkurtim për “Software as a Service”)
+është padrejtësi, por mandej pamë se kish shumë larmi në atë se
çâkuptonin
+njerëzit si veprimtari SaaS. Ndaj kaluam në një term të ri, “Service
+as a Software Substitute”<sup><a href="#TransNote13">13</a></sup> ose
+“SaaSS”. Ky term ka dy përparësi: sâka qenë përdorur më
parë,
+kështu që përkufizimi ynë është i vetmi për të, dhe shpjegon se ku
qëndron
+padrejtësia.</p>
+<p>
+Për diskutim të kësaj çështjeje, shihni <a
+href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">Kujt i Shërben Në
+të Vërtetë Ai Shërbyes?</a>.</p>
+<p>
+Në spanjisht vazhdojmë të përdorim termin “software como
+servicio” ngaqë qyfyri “software como ser vicio”
+(“software i të qenit i dëmshëm”) është shumë i bukur për
të
+hequr dorë prej tij.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SharingEconomy">“Sharing economy”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “sharing economy” sâështë mënyrë e mirë për tâiu
referuar
+modeleve të tillë si Uber dhe Airbnb që shërbejnë për ujdi biznesi mes
+njerëzve. Ne e përdorim termin “sharing” për tâiu referuar
+bashkëpunimit jokomercial, përfshi rishpërndarjen jokomerciale të kopjeve
të
+përpikta të veprave të botuara. Sforcimi i fjalës “sharing”
që
+të përfshijë këto transaksione ia dobëson kuptimin, ndaj sâe përdorim
në
+këtë kontekst.</p>
+<p>
+Një term më i përshtatshëm për biznese të tillë si Uber është
“ekonomi
+shërbimesh pune me copë”.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Vendor">“Shitës”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, mos e përdorni termin “tregtues” për tâiu referuar
+përgjithësisht cilitdo që zhvillon ose paketon software. Mjaft programe
+zhvillohen me qëllim që të shiten kopje të tij, dhe në këtë rast
+programuesit janë atëherë tregtuesit e tyre; këtu përfshihen madje edhe
disa
+paketa software i lirë. Megjithatë, mjaft programe zhvillohen nga
+vullnetarë ose organizma që nuk synojnë shitje kopjesh. Këta programues
nuk
+janë tregtues. Po njësoj, vetëm disa paketues shpërndarjesh GNU/Linux
janë
+tregtues. Këshillojmë më mirë termin e përgjithshëm
+“furnizues”.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SellSoftware">“Shitni software”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Termi “shitni software” është i dykuptimtë. Po ta shohim
+strikt, shkëmbimi i një kopjeje të një programi të lirë me një shumë
parash
+është <a href="/philosophy/selling.html"> shitje e një programi</a>, dhe
+sâka asgjë gabim në të. Por njerëzit zakonisht e përshoqërojnë termin
+“shitje software-i” me kufizimet e atij pronësor mbi përdorimin
+që i bëhet në vijim software-it të shitur. Konfuzionin mund ta pastroni,
+dhe parandaloni, duke thënë ose “shpërndarje kopjesh të një programi
+kundrejt një çmimi” ose “imponim kufizimesh pronësore mbi
+përdorimin e një programi”.</p>
+<p>
+Për diskutim të mëtejshëm të kësaj çështjeje shihni <a
+href="/philosophy/selling.html">Shitje Software të Lirë</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="LAMP">“sistem LAMP”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“LAMP” është shkurtim për “Linux, Apache, MySQL dhe
+PHP” — një ndërthurje e rëndomtë software-i për tâu
përdorur në
+një shërbyes web, hiq faktin që “Linux” në këtë kontekst i
+referohet në fakt sistemit GNU/Linux. Ndaj në vend të “LAMP” do
+të duhej të qe “GLAMP”: “GNU, Linux, Apache, MySQL dhe
+PHP”.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Linux">“Sistem Linux”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Linux është emri i kernelit që Linus Torvalds zhvilloi duke filluar më
+1991. Sistemi operativ në të cilin përdoret Linux-i është në thelb GNU
me
+Linux-in të shtuar. Të quash krejt sistemin “Linux” është edhe
+jo e drejtë, edhe ngatërruese. Ju lutemi, quajeni sistemin e plotë <a
+href="/gnu/linux-and-gnu.html"> GNU/Linux</a>, si për tâi dhënë hakën
+Projektit GNU, ashtu edhe për ta dalluar sistemin në tërësi nga kerneli më
+vete.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Skype">“Skype”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ju lutemi, shmangeni përdorimin e termit “skype” si folje, për
+të nënkuptuar çfarëdo lloj komunikimi me video apo telefoni nëpër
Internet
+në përgjithësi. “Skype” është thjesht emri i një programi
të
+dhënë pronësor, një i cili <a
+href="/philosophy/proprietary/proprietary-surveillance.html#SpywareInSkype">
+i spiunon përdoruesit e tij</a>. Nëse doni të bëni thirrje me video dhe zë
+në Internet në një mënyrë që respekton si lirinë tuaj, ashtu edhe
+privatësinë tuaj, provoni një nga <a
+href="https://libreplanet.org/wiki/Group:Skype_Replacement";> zëvendësimet e
+shumta të lira për Skype-in</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="GiveAwaySoftware">“Software give away”<sup><a
href="#TransNote10">10</a></sup></h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Të përdorësh termin “give away” për të nënkuptuar
+“shpërndajeni një program si software të lirë”, është
+çorientuese. Ky lokucion ka të njëjtin problem si “falas”:
+nënkupton që thelbi është çmimi, jo liria. Një mënyrë për të
shmangur
+konfuzionin është të thuhet “hidheni në qarkullim si software të
+lirë”.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!--#if expr="$LANGUAGE_SUFFIX = /^.(es)$/" -->
+<!-- TRANSLATORS: translate if this word is used often in your
+ language to refer to mobile computers; otherwise,
+ fill the translation with a space. -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Terminal">“Terminal”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>Telefonat celularë dhe tabletet janë kompjutera, dhe njerëzit duhet të
jenë
+në gjendje tâi përdorin si të tillë përmes software-it të lirë.
Tâi quash
+“terminale” supozon se krejt ajo që mund të bëjnë janë të
lidhen
+me shërbyes, që është një rrugë e mbrapsht për kryerjen e punës tuaj
+kompjuterike.</p>
+
+<!--#endif -->
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Market">“Treg”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Ãshtë çorientuese të përshkruhen përdoruesit e software-it të lirë, ose
+përdoruesit e software-it në përgjithësi, si “treg”.</p>
+<p>
+Jo për të thënë që në bashkësinë e software-it të lirë sâka vend
për
+tregjet. Nëse keni një biznes asistence software-i të lirë, do të thotë
që
+keni klientë, dhe se jepni e merrni në frymë tregtie me ta. Për sa kohë
që
+respektoni lirinë e tyre, i urojmë tregut tuaj suksese.</p>
+<p>
+Por lëvizja për software të lirë është një lëvizje shoqërore, jo
biznes, dhe
+suksesi të cilin synon, sâështë sukses tregu. Po përpiqemi tâi
shërbejmë
+publikut duke i dhënë liri — jo duke konkurruar për tâi hequr biznes
+një rivali. Që ta barazosh këtë fushatë për liri me përpjekjet e një
+biznesi për sukses dhe aq, do të thotë të mohosh rëndësinë e lirisë
dhe të
+legjitimosh software-in pronësor.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="TrustedComputing">“Trusted Computing”<sup><a
href="#TransNote14">14</a></sup></h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+<a href="/philosophy/can-you-trust.html">“Trusted computing”</a>
+është emri që i kanë vënë përkrahësit e saj një skeme për tâi
rikonceptuar
+kompjuterët në mënyrë të tillë që zhvilluesit e aplikacioneve të mund
tâi
+besojnë kompjuterit se do tâu bindet atyre, në vend se tâju bindet juve.
+Sipas këndvështrimit të tyre, është i “besuar”; nga
+këndvështrimi juaj, është “hileqar.”
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Theft">“Vjedhje”</h3>
+
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Përkrahësit e formave shumë strikte, represive të drejtash kopjimi, shpesh
+përdorin fjalë të tilla si “vjedhur” dhe “vjedhje”
+për tâiu referuar shkeljeve të të drejtave të kopjimit. Ky është
+shtrembërim, por do të donin ta merrnit për të vërtetë objektive.</p>
+<p>
+Sipas sistemit ligjor të ShBA-ve, shkelja e të drejtave të kopjimit nuk
+është vjedhje. <a
+href="http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=us&vol=473&invol=207";>
+Ligjet mbi vjedhjen nuk janë të zbatueshme mbi shkeljen e të drejtave të
+kopjimit.</a> Përkrahësit e të drejtave represive të kopjimit me këtë
+përpiqen të joshin autoritetet — dhe po keqinterpretojnë ato çka
thonë
+autoritetet. </p>
+<p>
+Për të mos i pranuar, mund të tâi drejtoni te ky <a
+href="http://www.guardian.co.uk/books/2013/may/04/harper-lee-kill-mockingbird-copyright";>
+shembull i njëmendtë</a> që tregon se çfarë mund të përshkruhet saktë
si
+“vjedhje të drejtash kopjimi.”</p>
+<p>
+Kopjimi i paautorizuar ndalohet nga ligjet e të drejtave të kopjimit në
+mjaft rrethana (jo të gjitha!), por ndalimi nuk e bën të gabuar.
+Përgjithësisht, ligjet nuk përkufizojnë të drejtën dhe të gabuarën.
Ligjet,
+në rastin më të mirë, rreken të japin drejtësi. Nëse ligjet
(sendërtimi i
+tyre) nuk puqet me idetë tona të së drejtës dhe të gabuarës
(specifikimet),
+ato që duhen ndryshuar janë ligjet.</p>
+
+<p>
+Një gjykatës në ShBA, në drejtim të një gjyqi kundër cenimesh të të
drejtave
+të kopjimit, pranoi se <a
+href="http://torrentfreak.com/mpaa-banned-from-using-piracy-and-theft-terms-in-hotfile-trial-131129/";>“pirateria”
+dhe “vjedhja” janë fjalë fyese.</a></p>
+
+<!-- GNUN-SORT-STOP -->
+<hr />
+<blockquote id="fsfs"><p class="big">Kjo sprovë është botuar te <a
+href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/";>
+<cite>Software i Lirë, Shoqëri e Lirë: Sprova të Përzgjedhura të Richard
+M. Stallman-it</cite></a>.</p></blockquote>
+
+<div class="translators-notes">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+<h3>Shënime të përkthyesit</h3>
+<ol>
+<li id="TransNote1">Fjalë për fjalë do të thotë punim kompjuterik në
+re. Term i përdorur për të përshkruar punimin në kompjuter me programe
dhe
+të dhëna të ruajtura jo në kompjuterin e përdoruesit, por në shërbyes
të
+largët shërbimesh.</li>
+<li id="TransNote2">i zënë nga retë, jo transparent. Një lojë fjalësh me
+termin <em>cloud</em>.</li>
+<li id="TransNote3">Shërbim si Zëvendësim Software-i, term për të treguar
+përdorimin e një programi jo duke e patur të instaluar në kompjuterin tuaj,
+por duke ndërvepruar me një instalim të tij diku gjetkë, në shërbyesit e
+atij që ofron shërbimin përkatës.</li>
+<li id="TransNote4">Metodë transmetimi dhe marrje të dhënash (veçanërisht
+material video dhe audio) përmes një rrjeti kompjuterik, si një fluks i
+qëndrueshëm, i vazhdueshëm, që lejon të shihet teksa të dhënat
shkarkohen në
+vazhdim.</li>
+<li id="TransNote5">Content në anglisht ka dy kuptime, atë të të qenit të
+kënaqur, dhe atë të lëndës, përmbajtjes, së diçkaje.</li>
+<li id="TransNote6">Ironi e bazuar në kuptimin e <em>content</em> si gjendje
+kënaqësie, të kundërtën e saj, <em>malcontent</em> - pakënaqësisë, dhe
në
+<em>provider</em> - furnizues.</li>
+<li id="TransNote7">Administrim lënde, nëse do të pranohej përkthimi i
+<em>content</em> si lëndë</li>
+<li id="TransNote8"><em>Digital Restrictions Management</em> në origjinal,
+që është një parodi e <em>Digital Rights Management</em></li>
+<li id="TransNote9">Program kompjuteri që mund ta kopjoni pa u dashur të
+paguani.</li>
+<li id="TransNote10">give away - Ang. të japësh diçka pa kërkuar gjë si
+këmbim</li>
+<li id="TransNote11">I arsyeshëm dhe Jodiskriminues</li>
+<li id="TransNote12">Software si një Shërbim</li>
+<li id="TransNote13">Shërbim si Zëvendësim Software-i</li>
+<li id="TransNote14">Punim i Besueshëm Në Kompjuter, që nuk ka probleme në
+pikëpamjen e sigurisë së të dhënave.</li>
+</ol></div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së
+dërgojini te <a href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>. Ka
+gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për tâu lidhur me</a>
+FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të
tjera
+mund të dërgohen te <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.</p>
+
+<p>
+<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:address@hidden";>
+
+ <address@hidden></a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi
të
+mirë dhe të përpikta. Megjithatë, nuk jemi të përjashtuar nga
+papërsosmëritë. Ju lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me
+këtë dërgojini te <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.</p><p>Për
+të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona
+web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për
+përkthimet</a>.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+<p>Të drejta kopjimi © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004,
+2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2015, 2016 Free Software Foundation,
+Inc.</p>
+
+<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/";>Creative Commons
+Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" -->
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+ </div>
+
+<p class="unprintable"><!-- timestamp start -->
+U përditësua më:
+
+$Date: 2017/02/10 17:29:00 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
Index: po/words-to-avoid.sq-en.html
===================================================================
RCS file: po/words-to-avoid.sq-en.html
diff -N po/words-to-avoid.sq-en.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ po/words-to-avoid.sq-en.html 10 Feb 2017 17:29:00 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,1289 @@
+<!--#include virtual="/server/header.html" -->
+<!-- Parent-Version: 1.79 -->
+<title>Words to Avoid (or Use with Care) Because They Are Loaded or Confusing
+- GNU Project - Free Software Foundation</title>
+<!--#include virtual="/philosophy/po/words-to-avoid.translist" -->
+<!--#include virtual="/server/banner.html" -->
+<h2>Words to Avoid (or Use with Care) Because They Are Loaded or Confusing</h2>
+
+<p>
+There are a number of words and phrases that we recommend avoiding, or
+avoiding in certain contexts and usages. Some are ambiguous or
+misleading; others presuppose a viewpoint that we disagree with, and
+we hope you disagree with it too.</p>
+
+<div class="announcement">
+<blockquote><p>Also note <a href="/philosophy/categories.html">Categories of
Free
+Software</a>,
+<a href="/philosophy/why-call-it-the-swindle.html">Why Call It The
+Swindle?</a></p></blockquote>
+</div>
+
+<p><span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-START --> “<a
+ href="#Ad-blocker">Ad-blocker</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Access">Access</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Alternative">Alternative</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Assets">Assets</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#BSD-style">BSD-style</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Closed">Closed</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#CloudComputing">Cloud Computing</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Commercial">Commercial</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Compensation">Compensation</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Consume">Consume</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Consumer">Consumer</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Content">Content</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#CreativeCommonsLicensed">Creative Commons licensed</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Creator">Creator</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#DigitalGoods">Digital Goods</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#DigitalLocks">Digital Locks</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#DigitalRightsManagement">Digital Rights Management</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Ecosystem">Ecosystem</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#FLOSS">FLOSS</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#ForFree">For free</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#FOSS">FOSS</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#FreelyAvailable">Freely available</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Freeware">Freeware</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#GiveAwaySoftware">Give away software</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Google">Google</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Hacker">Hacker</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#IntellectualProperty">Intellectual property</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#LAMP">LAMP system</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Linux">Linux system</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Market">Market</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Monetize">Monetize</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#MP3Player">MP3 player</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Open">Open</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#PC">PC</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Photoshop">Photoshop</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Piracy">Piracy</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#PowerPoint">PowerPoint</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Protection">Protection</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#RAND">RAND</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#SaaS">SaaS</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#SellSoftware">Sell software</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#SharingEconomy">Sharing economy</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Skype">Skype</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#SoftwareIndustry">Software Industry</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#SourceModel">Source model</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!--#if expr="$LANGUAGE_SUFFIX = /^.(es)$/" -->
+<!-- TRANSLATORS: translate if this word is used often in your
+ language to refer to mobile computers; otherwise,
+ fill the translation with a space. -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->“<a
+ href="#Terminal">Terminal</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-END-KEY --><!--#endif
+ --><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Theft">Theft</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#TrustedComputing">Trusted Computing</a>”
+|<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM --> “<a
+ href="#Vendor">Vendor</a>”
+<span class="gnun-split"></span><!-- GNUN-SORT-STOP --></p>
+
+<!-- GNUN-SORT-START -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Ad-blocker">“Ad-blocker”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+When the purpose of some program is to block advertisements,
+“ad-blocker” is a good term for it. However, the GNU
+browser IceCat blocks advertisements that track the user as
+consequence of broader measures to prevent surveillance by web sites.
+This is not an “ad-blocker,” this is
+<em>surveillance protection</em>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Access">“Access”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+It is a common misunderstanding to think free software means that the
+public has “access” to a program. That is not what free
+software means.</p>
+<p>
+The <a href="/philosophy/free-sw.html">criterion for free software</a>
+is not about who has “access” to the program; the four
+essential freedoms concern what a user that has a copy of the program
+is allowed to do with it. For instance, freedom 2 says that that user
+is free to make another copy and give or sell it to you. But no user
+is <em>obligated</em> to do that for you; you do not have
+a <em>right</em> to demand a copy of that program from any user.</p>
+<p>
+In particular, if you write a program yourself and never offer a copy
+to anyone else, that program is free software albeit in a trivial way,
+because every user that has a copy has the four essential freedoms
+(since the only such user is you).</p>
+<p>
+In practice, when many users have copies of a program, someone is sure
+to post it on the internet, giving everyone access to it. We think
+people ought to do that, if the program is useful. But that isn't a
+requirement of free software.</p>
+<p>
+There is one specific point in which a question of having access is
+directly pertinent to free software: the GNU GPL permits giving a
+particular user access to download a program's source code as a
+substitute for physically giving that user a copy of the source. This
+applies to the special case in which the user already has a copy of
+the program in non-source form.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Alternative">“Alternative”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+We don't describe free software as an “alternative” to
+proprietary, because that word presumes all the “alternatives” are
+legitimate and each additional one makes users better off. In effect,
+it assumes that free software ought to coexist with software that does
+not respect users' freedom.</p>
+<p>
+We believe that distribution as free software is the only ethical way
+to make software available for others to use. The other methods,
+<a href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">nonfree
+software</a>
+and <a href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">Service
+as a Software Substitute</a> subjugate their users. We do not think
+it is good to offer users those “alternatives” to free
+software.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Assets">“Assets”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+To refer to published works as “assets”, or “digital
+assets”, is even worse than calling
+them <a href="#Content">“content”</a> — it presumes
+they have no value to society except commercial value.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="BSD-style">“BSD-style”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The expression “BSD-style license” leads to confusion because it
+<a href="/licenses/bsd.html">lumps together licenses that have
+important differences</a>. For instance, the original BSD license
+with the advertising clause is incompatible with the GNU General
+Public License, but the revised BSD license is compatible with the
+GPL.</p>
+<p>
+To avoid confusion, it is best to
+name <a href="/licenses/license-list.html"> the specific license in
+question</a> and avoid the vague term “BSD-style.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Closed">“Closed”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Describing nonfree software as “closed” clearly refers to
+the term “open source.” In the free software movement,
+<a href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html"> we do not want to
+be confused with the open source camp</a>, so we
+are careful to avoid saying things that would encourage people to lump us in
+with them. For instance, we avoid describing nonfree software as
+“closed.” We call it “nonfree” or
+<a href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">
+“proprietary”</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="CloudComputing">“Cloud Computing”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “cloud computing” (or
+just <a name="Cloud">“cloud”</a>, in the context of
+computing) is a marketing buzzword with no coherent meaning. It is
+used for a range of different activities whose only common
+characteristic is that they use the Internet for something beyond
+transmitting files. Thus, the term spreads confusion. If you base
+your thinking on it, your thinking will be confused (or, could we say,
+“cloudy”?).
+</p>
+
+<p>
+When thinking about or responding to a statement someone else has made
+using this term, the first step is to clarify the topic. What
+scenario is the statement about? What is a good, clear term for that
+scenario? Once the topic is clearly formulated, coherent thought
+about it becomes possible.
+</p>
+
+<p>
+One of the many meanings of “cloud computing” is storing
+your data in online services. In most scenarios, that is foolish
+because it exposes you to
+<a
href="http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/apr/25/hackers-spooks-cloud-antiauthoritarian-dream";>surveillance</a>.
+</p>
+
+<p>
+Another meaning (which overlaps that but is not the same thing)
+is <a href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">
+Service as a Software Substitute</a>, which denies you control over
+your computing. You should never use SaaSS.
+</p>
+
+<p>
+Another meaning is renting a remote physical server, or virtual server.
+These practices are ok under certain circumstances.
+</p>
+
+<p>
+Another meaning is accessing your own server from your own mobile device.
+That raises no particular ethical issues.
+</p>
+
+<p>
+The <a href="http://csrc.nist.gov/publications/nistpubs/800-145/SP800-145.pdf";>
+NIST definition of "cloud computing"</a> mentions three scenarios that
+raise different ethical issues: Software as a Service, Platform as a
+Service, and Infrastructure as a Service. However, that definition
+does not match the common use of “cloud computing”, since
+it does not include storing data in online services. Software as a
+Service as defined by NIST overlaps considerably with Service as a
+Software Substitute, which mistreats the user, but the two concepts
+are not equivalent.
+</p>
+
+<p>
+These different computing practices don't even belong in the same
+discussion. The best way to avoid the confusion the term “cloud
+computing” spreads is not to use the term “cloud” in
+connection with computing. Talk about the scenario you mean, and call
+it by a specific term.
+</p>
+
+<p>
+Curiously, Larry Ellison, a proprietary software developer,
+also <a href="http://www.cnet.com/news/oracles-ellison-nails-cloud-computing/";>
+noted the vacuity of the term “cloud computing.”</a> He
+decided to use the term anyway because, as a proprietary software
+developer, he isn't motivated by the same ideals as we are.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Commercial">“Commercial”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please don't use “commercial” as a synonym for
+“nonfree.” That confuses two entirely different
+issues.</p>
+<p>
+A program is commercial if it is developed as a business activity. A
+commercial program can be free or nonfree, depending on its manner of
+distribution. Likewise, a program developed by a school or an
+individual can be free or nonfree, depending on its manner of
+distribution. The two questions—what sort of entity developed
+the program and what freedom its users have—are independent.</p>
+<p>
+In the first decade of the free software movement, free software
+packages were almost always noncommercial; the components of the
+GNU/Linux operating system were developed by individuals or by
+nonprofit organizations such as the FSF and universities. Later, in
+the 1990s, free commercial software started to appear.</p>
+<p>
+Free commercial software is a contribution to our community, so we
+should encourage it. But people who think that
+“commercial” means “nonfree” will tend to
+think that the “free commercial” combination is
+self-contradictory, and dismiss the possibility. Let's be careful not
+to use the word “commercial” in that way.</p>
+
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Compensation">“Compensation”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+To speak of “compensation for authors” in connection with
+copyright carries the assumptions that (1) copyright exists for the
+sake of authors and (2) whenever we read something, we take on a debt
+to the author which we must then repay. The first assumption is
+simply
+<a href="/philosophy/misinterpreting-copyright.html">false</a>, and
+the second is outrageous.
+</p>
+<p>
+“Compensating the rights-holders” adds a further swindle:
+you're supposed to imagine that means paying the authors, and
+occasionally it does, but most of the time it means a subsidy for the
+same publishing companies that are pushing unjust laws on us.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Consume">“Consume”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“Consume” refers to what we do with food: we ingest it,
+after which the food as such no longer exists. By analogy, we employ
+the same word for other products whose use <em>uses them up</em>.
+Applying it to durable goods, such as clothing or appliances, is a
+stretch. Applying it to published works (programs, recordings on a
+disk or in a file, books on paper or in a file), whose nature is to
+last indefinitely and which can be run, played or read any number of
+times, is stretching the word so far that it snaps. Playing a
+recording, or running a program, does not consume it.</p>
+
+<p>
+Those who use “consume” in this context will say they
+don't mean it literally. What, then, does it mean? It means to regard
+copies of software and other works from a narrow economistic point of
+view. “Consume” is associated with the economics of
+material commodities, such as the fuel or electricity that a car uses
+up. Gasoline is a commodity, and so is electricity. Commodities
+are <em>fungible</em>: there is nothing special about a drop of
+gasoline that your car burns today versus another drop that it burned
+last week.</p>
+
+<p>Do we want people to think of writings (software, news, any other
+kind) as a commodity, with the assumption that there is nothing
+special about any one story, article, program, or song? Should we
+treat them as fungible? That is the twisted viewpoint of an
+economist, or the accountant of a publishing company. It is no
+surprise that proprietary software would like you to think of the use
+of software as a commodity. Their twisted viewpoint comes through
+clearly
+in <a
href="http://www.businessinsider.com/former-google-exec-launches-sourcepoint-with-10-million-series-a-funding-2015-6";>this
+article</a>, which also refers to publications as
+“<a href="#Content">content</a>.”</p>
+
+<p>
+The narrow thinking associated with the idea that we “consume
+content” paves the way for laws such as the DMCA that forbid
+users to break the <a href="http://DefectiveByDesign.org/";>Digital
+Restrictions Management</a> (DRM) facilities in digital devices. If
+users think what they do with these devices is “consume,”
+they may see such restrictions as natural.</p>
+
+<p>
+It also encourages the acceptation of “streaming”
+services, which use DRM to perversely limit listening to music so that
+it fits the assumptions of the word “consume.”</p>
+
+<p>
+Why is this perverse usage spreading? Some may feel that the term
+sounds sophisticated, but rejecting it with cogent reasons can appear
+even more sophisticated. Others may be acting from business interests
+(their own, or their employers'). Their use of the term in
+prestigious forums gives the impression that it's the
+“correct” term.</p>
+
+<p>
+To speak of “consuming” music, fiction, or any other
+artistic works is to treat them as products rather than as art. If
+you don't want to spread that attitude, you would do well to avoid
+using the term “consume” for them. What to use instead?
+We prefer specific verbs such as “listen to”,
+“watch”, “read” or “look at”,
+since they help to restrain the tendency to overgeneralize.</p>
+
+<p>When it is absolutely necessary to generalize about all kinds of
+works and all media, we recommend “experience” or
+“give attention to” for an artistic work or a work to
+present a point of view, and “use” for a practically
+useful work.</p>
+
+<p>See also the following entry.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Consumer">“Consumer”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “consumer,” when used to refer to the users of
+computing, is loaded with assumptions we should reject. Some come
+from the idea that using the program “consumes” the program (see
+<a href="#Consume">the previous entry</a>), which leads people to
+impose on copiable digital works the economic conclusions that were
+drawn about uncopiable material products.</p>
+<p>
+In addition, describing the users of software as
+“consumers” refers to a framing in which people are
+limited to selecting between whatever “products” are
+available in the “market.” There is no room in this
+framing for the idea that users
+can <a href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">directly
+exercise control over what a program does</a>.</p>
+<p>
+To describe people who are not limited to passive use of works, we
+suggest terms such as “individuals” and
+“citizens,” rather than “consumers.”</p>
+<p>
+This problem with the word “consumer” has
+been <a
href="http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/aug/11/capitalism-language-raymond-williams";>noted
before</a>.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Content">“Content”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+If you want to describe a feeling of comfort and satisfaction, by all
+means say you are “content,” but using the word as a
+noun to describe publications and works of authorship adopts an
+attitude you might rather avoid: it treats them as a
+commodity whose purpose is to fill a box and make money. In effect,
+it disparages the works themselves. If you don't agree with that
+attitude, you can call them “works” or “publications.”
+</p>
+<p>
+Those who use the term “content” are often the publishers
+that push for increased copyright power in the name of the authors
+(“creators,” as they say) of the works. The term
+“content” reveals their real attitude towards these works
+and their authors. This was also recognized by Tom Chatfield
+<a
href="https://www.theguardian.com/culture/2016/aug/02/how-to-deal-with-trump-trolls-online";>in
the Guardian</a>:</p>
+
+<blockquote><p>
+Content itself is beside the point—as the very use of words like
+content suggests. The moment you start labelling every single piece of
+writing in the world “content,” you have conceded its
+interchangeability: its primary purpose as mere grist to the metrical
+mill.
+</p></blockquote>
+
+<p>See also <a href="http://www.salon.com/2000/06/14/love_7/";>Courtney
+Love's open letter to Steve Case</a> and search for “content
+provider” in that page. Alas, Ms. Love is unaware that the term
+“intellectual property” is
+also <a href="#IntellectualProperty"> biased and confusing</a>.</p>
+<p>
+However, as long as other people use the term “content
+provider,” political dissidents can well call themselves
+“malcontent providers.”</p>
+<p>
+The term “content management” takes the prize for vacuity.
+“Content” means “some sort of information,”
+and “management” in this context means “doing
+something with it.” So a “content management
+system” is a system for doing something to some sort of
+information. Nearly all programs fit that description.</p>
+
+<p>
+In most cases, that term really refers to a system for updating pages
+on a web site. For that, we recommend the term “web site revision
+system” (WRS).</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="CreativeCommonsLicensed">“Creative Commons licensed”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The most important licensing characteristic of a work is whether it is
+free. Creative Commons publishes seven licenses; three are free
+(CC BY, CC BY-SA and CC0) and the rest are nonfree. Thus, to
+describe a work as “Creative Commons licensed” fails to
+say whether it is free, and suggests that the question is not
+important. The statement may be accurate, but the omission is
+harmful.
+</p>
+
+<p>
+To encourage people to pay attention to the most important
+distinction, always specify <em>which</em> Creative Commons license is
+used, as in “licensed under CC BY-SA.” If you don't know
+which license a certain work uses, find out and then make your
+statement.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Creator">“Creator”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “creator” as applied to authors implicitly
+compares them to a deity (“the creator”). The term is
+used by publishers to elevate authors' moral standing above that of
+ordinary people in order to justify giving them increased copyright
+power, which the publishers can then exercise in their name. We
+recommend saying “author” instead. However, in many cases
+“copyright holder” is what you really mean. These two
+terms are not equivalent: often the copyright holder is not the
+author.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="DigitalGoods">“Digital Goods”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “digital goods,” as applied to copies of works of
+authorship, identifies them with physical goods—which cannot be
+copied, and which therefore have to be manufactured in quantity and
+sold. This metaphor encourages people to judge issues about software
+or other digital works based on their views and intuitions about
+physical goods. It also frames issues in terms of economics, whose
+shallow and limited values don't include freedom and community.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="DigitalLocks">“Digital Locks”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“Digital locks” is used to refer to Digital Restrictions
+Management by some who criticize it. The problem with this term is
+that it fails to do justice to the badness of DRM. The people who
+adopted that term did not think it through.</p>
+<p>
+Locks are not necessarily oppressive or bad. You probably own several
+locks, and their keys or codes as well; you may find them useful or
+troublesome, but they don't oppress you, because you can open and
+close them. Likewise, we
+find <a
href="http://www.theguardian.com/technology/2015/may/01/encryption-wont-work-if-it-has-a-back-door-only-the-good-guys-have-keys-to-";>encryption</a>
+invaluable for protecting our digital files. That too is a kind
+of digital lock that you have control over.</p>
+<p>
+DRM is like a lock placed on you by someone else, who refuses to give
+you the key—in other words, like <em>handcuffs</em>. Therefore,
+the proper metaphor for DRM is “digital handcuffs,” not
+“digital locks.”</p>
+<p>
+A number of opposition campaigns have chosen the unwise term
+“digital locks”; to get things back on the right track, we
+must firmly insist on correcting this mistake. The FSF can support a
+campaign that opposes “digital locks” if we agree on the
+substance; however, when we state our support, we conspicuously
+replace the term with “digital handcuffs” and say why.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="DigitalRightsManagement">“Digital Rights Management”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“Digital Rights Management” (abbreviated
+“DRM”) refers to technical mechanisms designed to impose
+restrictions on computer users. The use of the word
+“rights” in this term is propaganda, designed to lead you
+unawares into seeing the issue from the viewpoint of the few that
+impose the restrictions, and ignoring that of the general public on
+whom these restrictions are imposed.</p>
+<p>
+Good alternatives include “Digital Restrictions
+Management,” and “digital handcuffs.”</p>
+<p>
+Please sign up to support our <a href="http://DefectiveByDesign.org/";>
+campaign to abolish DRM</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Ecosystem">“Ecosystem”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+It is inadvisable to describe the free software community, or any human
+community, as an “ecosystem,” because that word implies
+the absence of ethical judgment.</p>
+
+<p>
+The term “ecosystem” implicitly suggests an attitude of
+nonjudgmental observation: don't ask how what <em>should</em> happen,
+just study and understand what <em>does</em> happen. In an ecosystem,
+some organisms consume other organisms. In ecology, we do not ask
+whether it is right for an owl to eat a mouse or for a mouse to eat a
+seed, we only observe that they do so. Species' populations grow or
+shrink according to the conditions; this is neither right nor wrong,
+merely an ecological phenomenon, even if it goes so far as the
+extinction of a species.</p>
+
+<p>
+By contrast, beings that adopt an ethical stance towards their
+surroundings can decide to preserve things that, without their
+intervention, might vanish—such as civil society, democracy,
+human rights, peace, public health, a stable climate, clean air and
+water, endangered species, traditional arts…and computer users'
+freedom.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="FLOSS">“FLOSS”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “FLOSS,” meaning “Free/Libre and Open
+Source Software,” was coined as a way
+to <a href="/philosophy/floss-and-foss.html">be neutral between free
+software and open source</a>. If neutrality is your goal,
+“FLOSS” is the best way to be neutral. But if you want to
+show you stand for freedom, don't use a neutral term.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="ForFree">“For free”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+If you want to say that a program is free software, please don't say
+that it is available “for free.” That term specifically
+means “for zero price.” Free software is a matter of
+freedom, not price.</p>
+<p>
+Free software copies are often available for free—for example,
+by downloading via FTP. But free software copies are also available
+for a price on CD-ROMs; meanwhile, proprietary software copies are
+occasionally available for free in promotions, and some proprietary
+packages are normally available at no charge to certain users.</p>
+<p>
+To avoid confusion, you can say that the program is available
+“as free software.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="FOSS">“FOSS”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “FOSS,” meaning “Free and Open Source
+Software,” was coined as a way
+to <a href="/philosophy/floss-and-foss.html">be neutral between free
+software and open source</a>, but it doesn't really do that. If
+neutrality is your goal, “FLOSS” is better. But if you
+want to show you stand for freedom, don't use a neutral term.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="FreelyAvailable">“Freely available”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Don't use “freely available software” as a synonym for “free
+software.” The terms are not equivalent. Software is “freely
+available” if anyone can easily get a copy. “Free
+software” is defined in terms of the freedom of users that have
+a copy of it. These are answers to different questions.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Freeware">“Freeware”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please don't use the term “freeware” as a synonym for
+“free software.” The term “freeware” was used
+often in the 1980s for programs released only as executables, with
+source code not available. Today it has no particular agreed-on
+definition.</p>
+<p>
+When using languages other than English, please avoid
+borrowing English terms such as “free software” or
+“freeware.” It is better to translate the term “free
+software” into
+<a href="/philosophy/fs-translations.html">your language</a>.</p>
+
+<p>
+By using a word in <a href="/philosophy/fs-translations.html">your
+own language</a>, you show that you are really referring to freedom
+and not just parroting some mysterious foreign marketing concept.
+The reference to freedom may at first seem strange or disturbing
+to your compatriots, but once they see that it means exactly what
+it says, they will really understand what the issue is.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="GiveAwaySoftware">“Give away software”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+It's misleading to use the term “give away” to mean
+“distribute a program as free software.”
+This locution has the same
+problem as “for free”: it implies the issue is price, not
+freedom. One way to avoid the confusion is to say “release as
+free software.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Google">“Google”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please avoid using the term “google” as a verb, meaning to
+search for something on the internet. “Google” is just the
+name of one particular search engine among others. We suggest to use
+the term “search the web” or (in some contexts) just
+“search”. Try to use a search engine that respects your
+privacy; <a href="https://duckduckgo.com/";>DuckDuckGo</a> claims not
+to track its users, although we cannot confirm.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Hacker">“Hacker”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+A hacker is someone
+who <a href="http://stallman.org/articles/on-hacking.html";> enjoys
+playful cleverness</a>—not necessarily with computers. The
+programmers in the old
+<abbr title="Massachusetts Institute of Technology">MIT</abbr> free
+software community of the 60s and 70s referred to themselves as
+hackers. Around 1980, journalists who discovered the hacker community
+mistakenly took the term to mean “security breaker.”</p>
+
+<p>
+Please don't spread this mistake.
+People who break security are “crackers.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="IntellectualProperty">“Intellectual property”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Publishers and lawyers like to describe copyright as
+“intellectual property”—a term also applied to
+patents, trademarks, and other more obscure areas of law. These laws
+have so little in common, and differ so much, that it is ill-advised
+to generalize about them. It is best to talk specifically about
+“copyright,” or about “patents,” or about
+“trademarks.”</p>
+<p>
+The term “intellectual property” carries a hidden
+assumption—that the way to think about all these disparate
+issues is based on an analogy with physical objects,
+and our conception of them as physical property.</p>
+<p>
+When it comes to copying, this analogy disregards the crucial
+difference between material objects and information: information can
+be copied and shared almost effortlessly, while material objects can't
+be.</p>
+<p>
+To avoid spreading unnecessary bias and confusion, it is best to adopt
+a firm policy <a href="/philosophy/not-ipr.html"> not to speak or even
+think in terms of “intellectual property”</a>.</p>
+<p>
+The hypocrisy of calling these powers “rights” is
+<a href="/philosophy/wipo-PublicAwarenessOfCopyright-2002.html">
+starting to make the World “Intellectual Property”
+Organization embarrassed</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="LAMP">“LAMP system”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+“LAMP” stands for “Linux, Apache, MySQL and
+PHP”—a common combination of software to use on a web
+server, except that “Linux” in this context really refers
+to the GNU/Linux system. So instead of “LAMP” it should
+be “GLAMP”: “GNU, Linux, Apache, MySQL and
+PHP.”
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Linux">“Linux system”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Linux is the name of the kernel that Linus Torvalds developed starting
+in 1991. The operating system in which Linux is used is basically GNU
+with Linux added. To call the whole system “Linux” is
+both unfair and confusing. Please call the complete
+system <a href="/gnu/linux-and-gnu.html"> GNU/Linux</a>, both to give
+the GNU Project credit and to distinguish the whole system from the
+kernel alone.
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Market">“Market”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+It is misleading to describe the users of free software, or the
+software users in general, as a “market.”</p>
+<p>
+This is not to say there is no room for markets in the free software community.
+If you have a free software
+support business, then you have clients, and you trade with them in a
+market. As long as you respect their freedom, we wish you success in
+your market.</p>
+<p>
+But the free software movement is a social movement, not a business,
+and the success it aims for is not a market success. We are trying to
+serve the public by giving it freedom—not competing to draw business
+away from a rival. To equate this campaign for freedom to a business's
+efforts for mere success is to deny the importance of freedom
+and legitimize proprietary software.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Monetize">“Monetize”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The proper definition of “monetize” is “to use
+something as currency.” For instance, human societies have
+monetized gold, silver, copper, printed paper, special kinds of
+seashells, and large rocks. However, we now see a tendency to use the
+word in another way, meaning “to use something as a basis for
+profit”.</p>
+<p>
+That usage casts the profit as primary, and the thing used to get the
+profit as secondary. That attitude applied to a software project is
+objectionable because it would lead the developers to make the program
+proprietary, if they conclude that making it free/libre isn't
+sufficiently profitable.</p>
+<p>
+A productive and ethical business can make money, but if it
+subordinates all else to profit, it is not likely to remain
+ethical.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="MP3Player">“MP3 Player”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+In the late 1990s it became feasible to make portable, solid-state
+digital audio players. Most support the patented MP3 codec, but not
+all. Some support the patent-free audio codecs Ogg Vorbis and FLAC,
+and may not even support MP3-encoded files at all, precisely to avoid
+these patents. To call such players “MP3 players” is not
+only confusing, it also privileges the MP3 that we ought to reject.
+We suggest the terms “digital audio player,”
+or simply “audio player” if context permits.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Open">“Open”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please avoid using the term “open” or “open
+source” as a substitute for “free software.” Those terms
+refer to a <a href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">
+different set of views</a> based on different values. The free software
+movement campaigns for your freedom in your computing, as a matter
+of justice. The open source non-movement does not campaign for anything
+in this way.</p>
+
+<p>When referring to the open source views, it's correct to use that
+name, but please do not use that term when talking about us, our
+software, or our views—that leads people to suppose our views
+are similar to theirs.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="PC">“PC”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+It's OK to use the abbreviation “PC” to refer to a certain
+kind of computer hardware, but please don't use it with the
+implication that the computer is running Microsoft Windows. If you
+install GNU/Linux on the same computer, it is still a PC.</p>
+
+<p>
+The term “WC” has been suggested for a computer running
+Windows.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Photoshop">“Photoshop”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please avoid using the term “photoshop” as a verb, meaning
+any kind of photo manipulation or image editing in general. Photoshop
+is just the name of one particular image editing program, which should
+be avoided since it is proprietary. There are plenty of free programs
+for editing images, such as the <a href="/software/gimp">GIMP</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Piracy">“Piracy”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Publishers often refer to copying they don't approve of as
+“piracy.” In this way, they imply that it is ethically
+equivalent to attacking ships on the high seas, kidnapping and
+murdering the people on them. Based on such propaganda, they have
+procured laws in most of the world to forbid copying in most (or
+sometimes all) circumstances. (They are still pressuring to make
+these prohibitions more complete.)
+</p>
+<p>
+If you don't believe that copying not approved by the publisher is
+just like kidnapping and murder, you might prefer not to use the word
+“piracy” to describe it. Neutral terms such as
+“unauthorized copying” (or “prohibited
+copying” for the situation where it is illegal) are available
+for use instead. Some of us might even prefer to use a positive term
+such as “sharing information with your neighbor.”</p>
+
+<p>
+A US judge, presiding over a trial for copyright infringement,
+recognized that
+<a
href="http://torrentfreak.com/mpaa-banned-from-using-piracy-and-theft-terms-in-hotfile-trial-131129/";>“piracy”
+and “theft” are smear words.</a></p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="PowerPoint">“PowerPoint”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please avoid using the term “PowerPoint” to mean any kind
+of slide presentation. “PowerPoint” is just the name of
+one particular proprietary program to make presentations. For your
+freedom's sake, you should use only free software to make your
+presentations. Recommended options include TeX's <tt>beamer</tt>
+class and LibreOffice.org's Impress.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Protection">“Protection”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Publishers' lawyers love to use the term “protection” to
+describe copyright. This word carries the implication of preventing
+destruction or suffering; therefore, it encourages people to identify
+with the owner and publisher who benefit from copyright, rather than
+with the users who are restricted by it.</p>
+<p>
+It is easy to avoid “protection” and use neutral terms
+instead. For example, instead of saying, “Copyright protection lasts a
+very long time,” you can say, “Copyright lasts a very long
+time.”</p>
+<p>
+Likewise, instead of saying, “protected by copyright,” you
+can say, “covered by copyright” or just
+“copyrighted.”</p>
+<p>
+If you want to criticize copyright rather than be neutral, you can
+use the term “copyright restrictions.” Thus, you can say,
+“Copyright restrictions last a very long time.”</p>
+
+<p>
+The term “protection” is also used to describe malicious
+features. For instance, “copy protection” is a feature
+that interferes with copying. From the user's point of view, this is
+obstruction. So we could call that malicious feature “copy
+obstruction.” More often it is called Digital Restrictions
+Management (DRM)—see the
+<a href="http://DefectiveByDesign.org";> Defective by Design</a>
+campaign.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="RAND">“RAND (Reasonable and Non-Discriminatory)”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Standards bodies that promulgate patent-restricted standards that
+prohibit free software typically have a policy of obtaining patent
+licenses that require a fixed fee per copy of a conforming program.
+They often refer to such licenses by the term “RAND,”
+which stands for “reasonable and non-discriminatory.”</p>
+<p>
+That term whitewashes a class of patent licenses that are normally
+neither reasonable nor nondiscriminatory. It is true that these
+licenses do not discriminate against any specific person, but they do
+discriminate against the free software community, and that makes them
+unreasonable. Thus, half of the term “RAND” is deceptive
+and the other half is prejudiced.</p>
+<p>
+Standards bodies should recognize that these licenses are
+discriminatory, and drop the use of the term “reasonable and
+non-discriminatory” or “RAND” to describe them.
+Until they do so, writers who do not wish to join in the
+whitewashing would do well to reject that term. To accept and use it
+merely because patent-wielding companies have made it widespread is to
+let those companies dictate the views you express.</p>
+<p>
+We suggest the term “uniform fee only,” or
+“UFO” for short, as a replacement. It is accurate because
+the only condition in these licenses is a uniform royalty fee.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SaaS">“SaaS” or “Software as a Service”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+We used to say that SaaS (short for “Software as a
+Service”) is an injustice, but then we found that there was a
+lot of variation in people's understanding of which activities count
+as SaaS. So we switched to a new term, “Service as a Software
+Substitute” or “SaaSS.” This term has two
+advantages: it wasn't used before, so our definition is the only one,
+and it explains what the injustice consists of.</p>
+<p>
+See <a href="/philosophy/who-does-that-server-really-serve.html">Who
+Does That Server Really Serve?</a> for discussion of this
+issue.</p>
+<p>
+In Spanish we continue to use the term “software como
+servicio” because the joke of “software como ser
+vicio” (“software, as being pernicious”) is too good
+to give up.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SellSoftware">“Sell software”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “sell software” is ambiguous. Strictly speaking,
+exchanging a copy of a free program for a sum of money
+is <a href="/philosophy/selling.html"> selling the program</a>, and
+there is nothing wrong with doing that. However, people usually
+associate the term “selling software” with proprietary
+restrictions on the subsequent use of the software. You can be clear,
+and prevent confusion, by saying either “distributing copies of
+a program for a fee” or “imposing proprietary restrictions
+on the use of a program.”</p>
+<p>
+See <a href="/philosophy/selling.html">Selling Free Software</a> for
+further discussion of this issue.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SharingEconomy">“Sharing economy”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “sharing economy” is not a good way to refer to
+services such as Uber and Airbnb that arrange business transactions
+between people. We use the term “sharing” to refer to
+noncommercial cooperation, including noncommercial redistribution of
+exact copies of published works. Stretching the word
+“sharing” to include these transactions undermines its
+meaning, so we don't use it in this context.</p>
+<p>
+A more suitable term for businesses like Uber is the
+“piecework service economy.”</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Skype">“Skype”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please avoid using the term “skype” as a verb, meaning any
+kind of video communication or telephony over the Internet in general.
+“Skype” is just the name of one particular proprietary
+program, one that <a
+href="/philosophy/proprietary/proprietary-surveillance.html#SpywareInSkype">
+spies on its users</a>. If you want to make video and voice calls over the
+Internet in a way that respects both your freedom and your privacy, try
+one of the <a href="https://libreplanet.org/wiki/Group:Skype_Replacement";>
+numerous free Skype replacements</a>.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SoftwareIndustry">“Software Industry”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The term “software industry” encourages people to imagine
+that software is always developed by a sort of factory and then
+delivered to “consumers.” The free software community
+shows this is not the case. Software businesses exist, and various
+businesses develop free and/or nonfree software, but those that
+develop free software are not run like factories.</p>
+<p>
+The term “industry” is being used as propaganda by
+advocates of software patents. They call software development
+“industry” and then try to argue that this means it should
+be subject to patent monopolies. <a
+href="https://web.archive.org/web/20071215073111/http://eupat.ffii.org/papers/europarl0309/";
+title="archived version of http://eupat.ffii.org/papers/europarl0309/";>The
+European Parliament, rejecting software patents in 2003, voted to
+define “industry” as “automated production of
+material goods.”</a></p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="SourceModel">“Source model”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Wikipedia uses the term “source model” in a confused and
+ambiguous way. Ostensibly it refers to how a program's source is
+distributed, but the text confuses this with the development
+methodology. It distinguishes “open source” and
+”shared source” as answers, but they overlap —
+Microsoft uses the latter as a marketing term to cover a range of
+practices, some of which are “open source”. Thus, this
+term really conveys no coherent information, but it provides an
+opportunity to say “open source” in pages describing free
+software programs.</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!--#if expr="$LANGUAGE_SUFFIX = /^.(es)$/" -->
+<!-- TRANSLATORS: translate if this word is used often in your
+ language to refer to mobile computers; otherwise,
+ fill the translation with a space. -->
+
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Terminal">“Terminal”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+
+<p>Mobile phones and tablets are computers, and people should be
+able to do their computing on them using free software.
+To call them “terminals” supposes that all they are good for
+is to connect to servers, which is a bad way to do your own computing.</p>
+<!--#endif -->
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Theft">“Theft”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+The supporters of a too-strict, repressive form of copyright often use
+words like “stolen” and “theft” to refer to
+copyright infringement. This is spin, but they would like you to take
+it for objective truth.</p>
+<p>
+Under the US legal system, copyright infringement is not theft.
+<a
+href="http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=us&vol=473&invol=207";>
+Laws about theft are not applicable to copyright infringement.</a>
+The supporters of repressive copyright are making an appeal to
+authority—and misrepresenting what authority says.</p>
+<p>
+To refute them, you can point to this
+<a
href="http://www.guardian.co.uk/books/2013/may/04/harper-lee-kill-mockingbird-copyright";>
+real case</a> which shows what can properly be described as
+“copyright theft.”</p>
+<p>
+Unauthorized copying is forbidden by copyright law in many
+circumstances (not all!), but being forbidden doesn't make it wrong.
+In general, laws don't define right and wrong. Laws, at their best,
+attempt to implement justice. If the laws (the implementation) don't
+fit our ideas of right and wrong (the spec), the laws are what should
+change.</p>
+
+<p>
+A US judge, presiding over a trial for copyright infringement,
+recognized that
+<a
href="http://torrentfreak.com/mpaa-banned-from-using-piracy-and-theft-terms-in-hotfile-trial-131129/";>“piracy”
+and “theft” are smear-words.</a></p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="TrustedComputing">“Trusted Computing”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+<a href="/philosophy/can-you-trust.html">“Trusted computing”</a> is
+the proponents' name for a scheme to redesign computers so that
+application developers can trust your computer to obey them instead of
+you. From their point of view, it is “trusted”; from your
+point of view, it is “treacherous.”
+</p>
+
+<!-- GNUN-SORT-NEXT-ITEM -->
+<!-- GNUN-SORT-BEGIN-KEY -->
+<h3 id="Vendor">“Vendor”</h3>
+<!-- GNUN-SORT-END-KEY -->
+<p>
+Please don't use the term “vendor” to refer generally to
+anyone that develops or packages software. Many programs
+are developed in order to sell copies, and their developers are
+therefore their vendors; this even includes some free software packages.
+However, many programs are developed by volunteers or organizations
+which do not intend to sell copies. These developers are not vendors.
+Likewise, only some of the packagers of GNU/Linux distributions are
+vendors. We recommend the general term “supplier” instead.
+</p>
+<!-- GNUN-SORT-STOP -->
+
+<hr />
+<blockquote id="fsfs"><p class="big">This essay is published
+in <a href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/";><cite>Free
+Software, Free Society: The Selected Essays of Richard
+M. Stallman</cite></a>.</p></blockquote>
+
+</div><!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.html" -->
+<div id="footer">
+<div class="unprintable">
+
+<p>Please send general FSF & GNU inquiries to
+<a href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.
+There are also <a href="/contact/">other ways to contact</a>
+the FSF. Broken links and other corrections or suggestions can be sent
+to <a href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>.</p>
+
+<p><!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph,
+ replace it with the translation of these two:
+
+ We work hard and do our best to provide accurate, good quality
+ translations. However, we are not exempt from imperfection.
+ Please send your comments and general suggestions in this regard
+ to <a href="mailto:address@hidden";>
+ <address@hidden></a>.</p>
+
+ <p>For information on coordinating and submitting translations of
+ our web pages, see <a
+ href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+ README</a>. -->
+Please see the <a
+href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+README</a> for information on coordinating and submitting translations
+of this article.</p>
+</div>
+
+<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to
+ files generated as part of manuals) on the GNU web server should
+ be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this
+ without talking with the webmasters or licensing team first.
+ Please make sure the copyright date is consistent with the
+ document. For web pages, it is ok to list just the latest year the
+ document was modified, or published.
+
+ If you wish to list earlier years, that is ok too.
+ Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying
+ years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable
+ year, i.e., a year in which the document was published (including
+ being publicly visible on the web or in a revision control system).
+
+ There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers
+ Information document, www.gnu.org/prep/maintain. -->
+
+<p>Copyright © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2007,
+2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2015, 2016 Free Software Foundation, Inc.</p>
+
+<p>This page is licensed under a <a rel="license"
+href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/";>Creative
+Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p>
+
+<!--#include virtual="/server/bottom-notes.html" -->
+
+<p class="unprintable">Updated:
+<!-- timestamp start -->
+$Date: 2017/02/10 17:29:00 $
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
| [Prev in Thread] |
Current Thread |
[Next in Thread] |
- www/philosophy po/words-to-avoid.sq.po po/words...,
GNUN <=