[Top][All Lists]
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
www/events/po rms-nyu-2001-transcript.pl.po
|
From: |
Jan Owoc |
|
Subject: |
www/events/po rms-nyu-2001-transcript.pl.po |
|
Date: |
Mon, 15 Aug 2011 21:00:43 +0000 |
CVSROOT: /web/www
Module name: www
Changes by: Jan Owoc <jsowoc> 11/08/15 21:00:43
Added files:
events/po : rms-nyu-2001-transcript.pl.po
Log message:
new Polish translation in gettext format by Jan Owoc,
based on existing html translation by RadosÅaw MoszczyÅski
CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/events/po/rms-nyu-2001-transcript.pl.po?cvsroot=www&rev=1.1
Patches:
Index: rms-nyu-2001-transcript.pl.po
===================================================================
RCS file: rms-nyu-2001-transcript.pl.po
diff -N rms-nyu-2001-transcript.pl.po
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ rms-nyu-2001-transcript.pl.po 15 Aug 2011 21:00:10 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,4586 @@
+# Polish translation of http://www.gnu.org/events/rms-nyu-2001-transcript.html
+# Copyright (C) 2005, 2011 Free Software Foundation, Inc.
+# This file is distributed under the same license as the gnu.org article.
+# RadosÅaw MoszczyÅski, 2005.
+# Jan Owoc <jsowoc AT gmail.com>, 2011.
+msgid ""
+msgstr ""
+"Project-Id-Version: rms-nyu-2001-transcript.html\n"
+"POT-Creation-Date: 2011-07-14 04:25-0300\n"
+"PO-Revision-Date: 2011-08-15 14:56-0600\n"
+"Last-Translator: Jan Owoc <jsowoc AT gmail.com>\n"
+"Language-Team: Polish <address@hidden>\n"
+"MIME-Version: 1.0\n"
+"Content-Type: text/plain; charset=UTF-8\n"
+"Content-Transfer-Encoding: 8bit\n"
+"Language: pl\n"
+"Plural-Forms: nplurals=3; plural=(n==1 ? 0 : n%10>=2 && n%10<=4 && (n%100<10 "
+"|| n%100>=20) ? 1 : 2);\n"
+"X-Generator: Virtaal 0.7.0\n"
+
+#. type: Content of: <title>
+msgid ""
+"Free Software: Freedom and Cooperation - GNU Project - Free Software "
+"Foundation"
+msgstr ""
+"Wolne oprogramowanie: wolnoÅÄ i wspóÅpraca - Projekt GNU - Fundacja "
+"wolnego oprogramowania (FSF)"
+
+#. type: Content of: <h2>
+msgid "Free Software: Freedom and Cooperation"
+msgstr "Wolne oprogramowanie: wolnoÅÄ i wspóÅpraca"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "Transcript of"
+msgstr "Zapis"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "Richard M. Stallman's speech,"
+msgstr "wykÅadu Richarda M. Stallmana,"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<em>“Free Software: Freedom and Cooperation”</em>"
+msgstr "<em>„Wolne oprogramowanie: wolnoÅÄ
i wspóÅpraca”</em>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "New York University in New York, New York"
+msgstr "New York University, New York"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "on 29 May 2001"
+msgstr "29.05.2001 r."
+
+#. type: Content of: <div><blockquote><p>
+msgid ""
+"A <a href=\"/events/rms-nyu-2001-transcript.txt\">plain text</a> version of "
+"this transcript and a <a href=\"/events/rms-nyu-2001-summary.txt\">summary</"
+"a> of the speech are also available."
+msgstr ""
+"Także dostÄpne jako <a href=\"/events/rms-nyu-2001-transcript.txt\">czysty "
+"tekst</a> [<em>po angielski</em>] oraz <a href=\"/events/rms-nyu-"
+"2001-summary.txt\">streszczenie</a>."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>URETSKY</strong>: I'm Mike Uretsky. I'm over at the Stern School of "
+"Business. I'm also one of the Co-Directors of the Center for Advanced "
+"Technology. And, on behalf of all of us in the Computer Science Department, "
+"I want to welcome you here. I want to say a few comments, before I turn it "
+"over to Ed, who is going to introduce the speaker."
+msgstr ""
+"<strong>URETSKY</strong>: Nazywam siÄ Mike Uretsky. Jestem pracownikiem "
+"WydziaÅu DziaÅalnoÅci Handlowej [Stern School of Business]. Jestem także "
+"jednym z dyrektorów Centrum Zaawansowanych Technologii [Center for "
+"Advanced Technology]. ChciaÅbym wszystkich przywitaÄ w imieniu "
+"pracowników WydziaÅu Informatyki [Computer Science Department]. Pozwólcie,
"
+"że powiem jeszcze kilka sÅów zanim przekaÅ¼Ä gÅos Edowi, który "
+"przedstawi naszego goÅcia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The role of a university is a place to foster debate and to have interesting "
+"discussions. And the role of a major university is to have particularly "
+"interesting discussions. And this particular presentation, this seminar "
+"falls right into that mold. I find the discussion of open source "
+"particularly interesting. In a sense … <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Uniwersytet powinien byÄ miejscem sprzyjajÄ
cym debatom, w którym "
+"odbywajÄ
siÄ ciekawe dyskusje. Natomiast na wiodÄ
cym uniwersytecie "
+"powinny odbywaÄ siÄ dyskusje szczególnie ciekawe. Do tej kategorii "
+"idealnie pasuje dzisiejsze seminarium. Dla mnie dyskusja poruszajÄ
ca temat "
+"oprogramowania open source [ang. o otwartych źródÅach] jest szczególnie "
+"interesujÄ
ca. W pewnym sensie… <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: I do free software. Open source is a different "
+"movement. <i>[Laughter] [Applause]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Ja siÄ zajmujÄ wolnym oprogramowaniem. "
+"Oprogramowanie open source to osobny ruch. <i>[Åmiech] [aplauz]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>URETSKY</strong>: When I first started in the field in the '60's, "
+"basically software was free. And we went in cycles. It became free, and "
+"then software manufacturers, in the need to expand their markets, pushed it "
+"in other directions. A lot of the developments that took place with the "
+"entry of the PC moved in exactly the same kind of a cycle."
+msgstr ""
+"<strong>URETSKY</strong>: Kiedy w latach 60. zaczynaÅem pracÄ w "
+"tej dziedzinie, oprogramowanie byÅo w zasadzie wolne. Ale wszystko
"
+"siÄ odwróciÅo. StaÅo siÄ wolne, a potem producenci oprogramowania, "
+"którzy chcieli rozszerzyÄ swoje rynki zbytu, popchnÄli je w innych "
+"kierunkach. Wiele rzeczy, które pojawiÅy siÄ wraz z architekturÄ
PC,
"
+"przeszÅo przez podobny cykl."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There's a very interesting French philosopher, Pierre Levy, who talks about "
+"movement to this direction and who talks about the move into cyberspace as "
+"not only relating to technology but also relating to social restructuring, "
+"to political restructuring, through a change in the kinds of relationships "
+"that will improve the well-being of mankind. And we're hoping that this "
+"debate is a movement in that direction, that this debate is something that "
+"cuts across a lot of the disciplines that normally act as solace within the "
+"University. We're looking forward to some very interesting discussions. Ed?"
+msgstr ""
+"Jest pewien bardzo interesujÄ
cy francuski filozof, Pierre Levy, który pisze
"
+"o ruchu w tym kierunku. Pisze także o wkraczaniu do "
+"cyberprzestrzeni jako czymÅ zwiÄ
zanym nie tylko z technologiÄ
,
ale "
+"również reorganizacjÄ
struktury spoÅecznej i politycznej, bÄdÄ
cej "
+"wynikiem zmiany typów relacji, które doprowadzÄ
do poprawy stanu "
+"ludzkoÅci. Mamy nadziejÄ, że ta debata to ruch w tymże
kierunku, "
+"że rozmywa ona granice pomiÄdzy wieloma dziedzinami, które zwykle "
+"funkcjonujÄ
na Uniwersytecie osobno. Mamy nadziejÄ, że dyskusje "
+"bÄdÄ
bardzo interesujÄ
ce. Ed?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>SCHONBERG</strong>: I'm Ed Schonberg from the Computer Science "
+"Department at the Courant Institute. Let me welcome you all to this event. "
+"Introducers are usually, and particularly, a useless aspect of public "
+"presentations, but in this case, actually, they serve a useful purpose, as "
+"Mike easily demonstrated, because an introducer for instance, told him, by "
+"making inaccurate comments, can allow him to straighten out and correct and "
+"<i>[Laughter]</i> sharpen considerably the parameters of the debate."
+msgstr ""
+"<strong>SCHONBERG</strong>: Nazywam siÄ Ed Schonberg i pracujÄ
na "
+"Wydziale Informatyki Instytutu Courant [Courant Institute]. Witam wszystkich "
+"przybyÅych. Zapowiadacze to zazwyczaj, i w szczególnoÅci,
niepotrzebny "
+"aspekt publicznych wystÄ
pieÅ, jednak w tym przypadku majÄ
użyteczne "
+"zastosowanie, co pokazaÅ Mike czyniÄ
c nieÅcisÅe uwagi. PozwoliÅ on
mówcy "
+"dodaÄ sprostowanie <i>[Åmiech]</i> i znacznie wyostrzyÄ wstÄpne "
+"zaÅożenia debaty."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, let me make the briefest possible introduction to somebody who doesn't "
+"need one. Richard is the perfect example of somebody who, by acting "
+"locally, started thinking globally from problems concerning the "
+"unavailability of source code for printer drivers at the AI Lab many years "
+"ago. He has developed a coherent philosophy that has forced all of us to re-"
+"examine our ideas of how software is produced, of what intellectual property "
+"means, and what the software community actually represents. Let me welcome "
+"Richard Stallman. <i>[Applause]</i>"
+msgstr ""
+"Pozwólcie wiÄc, że w jak najkrótszy sposób przedstawiÄ osobÄ,
która "
+"przedstawiania nie wymaga. Richard to doskonaÅy przykÅad kogoÅ, kto "
+"dziaÅajÄ
c lokalnie zaczÄ
Å myÅleÄ globalnie, poczynajÄ
c
od problemów "
+"zwiÄ
zanych z niedostÄpnoÅciÄ
kodu źródÅowego sterowników
drukarki "
+"w Laboratorium Sztucznej Inteligencji na MIT [AI Lab] wiele lat "
+"temu. StworzyÅ on spójnÄ
filozofiÄ, która zmusiÅa nas wszystkich
do "
+"ponownego przemyÅlenia kwestii produkcji oprogramowania, znaczenia
wÅasnoÅci "
+"intelektualnej i tego, co reprezentuje sobÄ
Årodowisko programistów. "
+"Przywitajmy Richarda Stallmana. <i>[aplauz]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Can someone lend me a watch? <i>[Laughter]</i> "
+"Thank you. So, I'd like to thank Microsoft for providing me the opportunity "
+"to <i>[Laughter]</i> be on this platform. For the past few weeks, I have "
+"felt like an author whose book was fortuitously banned somewhere. <i>"
+"[Laughter]</i> Except that all the articles about it are giving the wrong "
+"author's name, because Microsoft describes the GNU GPL as an open source "
+"license, and most of the press coverage followed suit. Most people, of "
+"course just innocently don't realize that our work has nothing to do with "
+"open source, that in fact we did most of it before people even coined the "
+"term open source."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Czy ktoÅ mógÅby pożyczyÄ mi zegarek? <i>"
+"[Åmiech]</i> DziÄkujÄ. No wiÄc, chciaÅbym podziÄkowaÄ firmie Microsoft
"
+"za stworzenie mi okazji do <i>[Åmiech]</i> przemawiania z "
+"tego miejsca. Od kilku tygodni czujÄ siÄ jak autor ksiÄ
żki, która "
+"szczÄÅliwie zostaÅa gdzieÅ zakazana. <i>[Åmiech]</i> Tylko
że wszystkie "
+"artykuÅy na jej temat zawierajÄ
nazwisko niewÅaÅciwego autora,
bo "
+"Microsoft okreÅla GPL jako licencjÄ typu open source, a wiÄkszoÅÄ
prasy "
+"podÄ
ża ich Åladem. WiÄkszoÅÄ ludzi, oczywiÅcie bez zÅych
intencji, nie "
+"zdaje sobie sprawy, że nasze dziaÅania nie majÄ
nic wspólnego
z "
+"ruchem open source, oraz że zajmowaliÅmy siÄ tymi sprawami na "
+"dÅugo zanim nawet utarÅ siÄ termin open source."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"We are in the free software movement, and I'm going to speak about what the "
+"free software movement is about, what it means, what we have done, and, "
+"because this is partly sponsored by a school of business, I'll say some "
+"things more than I usually do about how free software relates to business, "
+"and some other areas of social life."
+msgstr ""
+"JesteÅmy czÄÅciÄ
ruchu wolnego oprogramowania, a ja zamierzam "
+"opowiedzieÄ, co ten ruch ma na celu, jakie ma znaczenie, co dotychczas "
+"zrobiliÅmy oraz, ponieważ to wszystko jest po czÄÅci
sponsorowane "
+"przez wydziaÅ handlowy, opowiem trochÄ wiÄcej niż zwykle o stosunku
wolnego "
+"oprogramowania do biznesu i kilku innych obszarów życia "
+"spoÅecznego."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, some of you may not ever write computer programs, but perhaps you "
+"cook. And if you cook, unless you're really great, you probably use "
+"recipes. And, if you use recipes, you've probably had the experience of "
+"getting a copy of a recipe from a friend who's sharing it. And you've "
+"probably also had the experience — unless you're a total neophyte "
+"— of changing a recipe. You know, it says certain things, but you "
+"don't have to do exactly that. You can leave out some ingredients. Add "
+"some mushrooms, 'cause you like mushrooms. Put in less salt because your "
+"doctor said you should cut down on salt — whatever. You can even make "
+"bigger changes according to your skill. And if you've made changes in a "
+"recipe, and you cook it for your friends, and they like it, one of your "
+"friends might say, “Hey, could I have the recipe?” And then, "
+"what do you do? You could write down your modified version of the recipe and "
+"make a copy for your friend. These are the natural things to do with "
+"functionally useful recipes of any kind."
+msgstr ""
+"Dobrze, niektórzy z was mogÄ
nigdy nie napisaÄ Å¼adnego programu, "
+"ale byÄ może gotujecie. Jako kucharze zapewne korzystacie z "
+"przepisów, chyba że jesteÅcie naprawdÄ Åwietni. A jeÅli "
+"korzystacie z przepisów, to pewnie kiedyÅ dostaliÅcie kopiÄ jednego "
+"z nich od znajomego. ZdarzyÅo siÄ też zapewne, jeÅli tylko nie "
+"jesteÅcie zupeÅnymi nowicjuszami, że zmieniliÅcie jakiÅ przepis. No
"
+"wiecie, przepis zawiera pewne wskazówki, ale nie musicie siÄ ich "
+"dokÅadnie trzymaÄ. Możecie opuÅciÄ kilka skÅadników. DodaÄ trochÄ
grzybów, "
+"bo lubicie grzyby. ZmniejszyÄ iloÅÄ soli, bo lekarz kazaÅ wam "
+"mniej soliÄ& ndash; cokolwiek. JeÅli macie odpowiednie umiejÄtnoÅci,
"
+"możecie nawet wprowadzaÄ wiÄksze zmiany. A kiedy już zmieniliÅcie "
+"przepis i przygotowaliÅcie danie dla swoich znajomych, a im to "
+"smakowaÅo, jeden z nich może powiedzieÄ: „Hej, mogÄ dostaÄ "
+"przepis?”. I co wtedy zrobicie? Możecie zapisaÄ swojÄ
"
+"zmodyfikowanÄ
wersjÄ na kartce i skopiowaÄ jÄ
dla znajomego. To
"
+"naturalne postÄpowanie w przypadku jakiegokolwiek użytecznego
przepisu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now a recipe is a lot like a computer program. A computer program's a lot "
+"like a recipe: a series of steps to be carried out to get some result that "
+"you want. So it's just as natural to do those same things with computer "
+"programs — hand a copy to your friend. Make changes in it because the "
+"job it was written to do isn't exactly what you want. It did a great job "
+"for somebody else, but your job is a different job. And after you've "
+"changed it, that's likely to be useful for other people. Maybe they have a "
+"job to do that's like the job you do. So they ask, “Hey, can I have a "
+"copy?” Of course, if you're a nice person, you're going to give a "
+"copy. That's the way to be a decent person."
+msgstr ""
+"Przepisy sÄ
bardzo podobne do programów komputerowych. Programy "
+"komputerowe sÄ
bardzo podobne do przepisów: sekwencja kroków,
których "
+"podjÄcie prowadzi do jakiegoÅ pożÄ
danego rezultatu. WiÄc tak
samo "
+"naturalne jest takie postÄpowanie w przypadku programu "
+"komputerowego – rozdawanie kopii przyjacioÅom. Wprowadzanie "
+"do niego zmian, bo cel, dla jakiego zostaÅ stworzony, nie jest "
+"dokÅadnie tym, co wam jest potrzebne. MógÅ byÄ bardzo pomocny przy "
+"wykonywaniu czyjegoŠzadania, ale wasze jest inne. A jak już go "
+"zmienicie, to prawdopodobnie bÄdzie on użyteczny dla innych. Może majÄ
pracÄ "
+"do wykonania podobnÄ
do waszej. WiÄc spytajÄ
siÄ:
„Hej, "
+"czy mogÄ dostaÄ kopiÄ?” JeÅli jesteÅcie mili, to oczywiÅcie
im jÄ
"
+"dacie. Tak robiÄ
przyzwoite osoby."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So imagine what it would be like if recipes were packaged inside black "
+"boxes. You couldn't see what ingredients they're using, let alone change "
+"them, and imagine if you made a copy for a friend, they would call you a "
+"pirate and try to put you in prison for years. That world would create "
+"tremendous outrage from all the people who are used to sharing recipes. But "
+"that is exactly what the world of proprietary software is like. A world in "
+"which common decency towards other people is prohibited or prevented."
+msgstr ""
+"WiÄc wyobraźcie sobie, co by byÅo, gdyby przepisy byÅy pakowane
do "
+"czarnych skrzynek. Nie wiedzielibyÅcie, jakie sÄ
w nich zawarte "
+"skÅadniki, nie mówiÄ
c już nawet o wprowadzaniu zmian i wyobraźcie "
+"sobie, że jeÅli wykonalibyÅcie kopiÄ dla przyjaciela, nazwaliby was "
+"piratami i próbowali wsadziÄ na parÄ lat do wiÄzienia.
Taki "
+"Åwiat wywoÅaÅby wielkie oburzenie u ludzi przyzwyczajonych do "
+"dzielenia siÄ przepisami. Ale tak wÅaÅnie wyglÄ
da Åwiat objÄtego "
+"restrykcyjnymi licencjami oprogramowania. W tym Åwiecie zwyczajna "
+"przyzwoitoÅÄ wobec innych ludzi jest zabroniona lub zwalczana."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, why did I notice this? I noticed this because I had the good fortune in "
+"the 1970's to be part of a community of programmers who shared software. "
+"Now, this community could trace its ancestry essentially back to the "
+"beginning of computing. In the 1970's, though, it was a bit rare for there "
+"to be a community where people shared software. And, in fact, this was sort "
+"of an extreme case, because in the lab where I worked, the entire operating "
+"system was software developed by the people in our community, and we'd share "
+"any of it with anybody. Anybody was welcome to come and take a look, and "
+"take away a copy, and do whatever he wanted to do. There were no copyright "
+"notices on these programs. Cooperation was our way of life. And we were "
+"secure in that way of life. We didn't fight for it. We didn't have to "
+"fight for it. We just lived that way. And, as far as we knew, we would "
+"just keep on living that way. So there was free software, but there was no "
+"free software movement."
+msgstr ""
+"Dlaczego to zauważyÅem? ZauważyÅem to, ponieważ w latach 70.
miaÅem "
+"szczÄÅcie należeÄ do spoÅecznoÅci programistów, którzy dzielili
siÄ "
+"oprogramowaniem. SpoÅecznoÅÄ ta miaÅa korzenie w samych poczÄ
tkach "
+"informatyki. Jednak w latach 70. byÅo czymÅ odrobinÄ niezwykÅym, "
+"że istniaÅa spoÅecznoÅÄ, w obrÄbie której ludzie dzielili
siÄ "
+"programami. I byÅ to tak naprawdÄ rodzaj skrajnego przypadku, "
+"ponieważ w laboratorium, w którym pracowaÅem, caÅy system "
+"operacyjny skÅadaÅ siÄ z oprogramowania napisanego przez naszÄ
"
+"spoÅecznoÅÄ i dzieliliÅmy siÄ ze wszystkimi każdÄ
jego czÄÅciÄ
. Każdy "
+"mógÅ wpaÅÄ i popatrzeÄ, wziÄ
Ä sobie kopiÄ i zrobiÄ
z niÄ
"
+"cokolwiek chciaÅ. Na tych programach nie byÅo informacji o prawach "
+"autorskich. WspóÅpraca byÅa naszym sposobem na życie. Å»yjÄ
c tak "
+"czuliÅmy siÄ bezpieczni. Nie walczyliÅmy o to. Nie musieliÅmy o to
walczyÄ. "
+"Po prostu żyliÅmy w ten sposób. I chcieliÅmy żyÄ tak
dalej. "
+"IstniaÅo wiÄc wolne oprogramowanie, ale nie istniaÅ ruch wolnego
"
+"oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But then our community was destroyed by a series of calamities that happened "
+"to it. Ultimately it was wiped out. Ultimately, the PDP-10 computer which "
+"we used for all our work was discontinued. And you know, our system — "
+"the Incompatible Timesharing System — was written starting in the "
+"'60's, so it was written in assembler language. That's what you used to "
+"write an operating system in the '60's. So, of course, assembler language "
+"is for one particular computer architecture; if that gets discontinued, all "
+"your work turns into dust — it's useless. And that's what happened to "
+"us. The 20 years or so of work of our community turned into dust."
+msgstr ""
+"Jednak potem nasza spoÅecznoÅÄ zostaÅa zniszczona przez seriÄ "
+"nieszczÄÅÄ, które jÄ
dotknÄÅy. W koÅcu przestaÅa istnieÄ.
W koÅcu "
+"produkcja PDP-10, czyli komputera, którego używaliÅmy do caÅej "
+"pracy, zostaÅa zawieszona. Wiecie, nasz system – ITS "
+"[Incompatible Timesharing System, Niezgodny System z PodziaÅem Czasu]"
+" – zaczÄ
Å byÄ tworzony w latach 60., wiÄc byÅ
napisany "
+"w asemblerze. Tak pisaÅo siÄ systemy operacyjne w latach 60. Jak "
+"wiadomo asembler jest przypisany do konkretnej architektury; gdy "
+"wychodzi ona z produkcji, caÅa praca idzie na marne – "
+"staje siÄ bezużyteczna. WÅaÅnie to nam siÄ przydarzyÅo. OkoÅo 20 lat
pracy "
+"naszej spoÅecznoÅci poszÅo na marne."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But before this happened, I had an experience that prepared me, helped me "
+"see what to do, helped prepare me to see what to do when this happened, "
+"because at certain point, Xerox gave the Artificial Intelligence Lab, where "
+"I worked, a laser printer, and this was a really handsome gift, because it "
+"was the first time anybody outside Xerox had a laser printer. It was very "
+"fast, printed a page a second, very fine in many respects, but it was "
+"unreliable, because it was really a high-speed office copier that had been "
+"modified into a printer. And, you know, copiers jam, but there's somebody "
+"there to fix them. The printer jammed and nobody saw. So it stayed jammed "
+"for a long time."
+msgstr ""
+"Jednak zanim siÄ to staÅo, przydarzyÅo mi siÄ coÅ, co mnie "
+"przygotowaÅo, pomogÅo mi zrozumieÄ, co trzeba zrobiÄ, pomogÅo mi
przygotowaÄ "
+"siÄ do zrozumienia co zrobiÄ, gdy to siÄ staÅo,
ponieważ pewnego "
+"razu Xerox podarowaÅ Laboratorium Sztucznej Inteligencji, gdzie pracowaÅem,
"
+"laserowÄ
drukarkÄ i byÅ to naprawdÄ niezÅy prezent, bo po raz "
+"pierwszy ktokolwiek poza Xeroksem miaÅ dostÄp do laserowej drukarki. "
+"ByÅa bardzo szybka, wydruk strony zajmowaÅ jej sekundÄ, pod wieloma "
+"wzglÄdami byÅa bardzo dobra, ale zawodna, bo tak naprawdÄ byÅa
to "
+"szybka kopiarka biurowa, którÄ
zamieniono w drukarkÄ. Jak wiecie, "
+"kopiarki siÄ zacinajÄ
, ale zawsze znajdzie siÄ przy nich ktoÅ, kto
je "
+"naprawi. Drukarka zacinaÅa siÄ i nikt tego nie widziaÅ.
WiÄc staÅa "
+"zaciÄta przez dÅugi czas."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Well, we had an idea for how to deal with this problem. Change it so that "
+"whenever the printer gets a jam, the machine that runs the printer can tell "
+"our timesharing machine, and tell the users who are waiting for printouts, "
+"or something like that, you know, tell them, go fix the printer. Because if "
+"they only knew it was jammed, of course, if you're waiting for a printout "
+"and you know that the printer is jammed, you don't want to sit and wait "
+"forever, you're going to go fix it."
+msgstr ""
+"MieliÅmy pomysÅ jak rozwiÄ
zaÄ ten problem. WprowadziÄ zmiany, żeby
za "
+"każdym razem, kiedy drukarka siÄ zaciÄÅa, komputer, który jÄ
obsÅugiwaÅ "
+"informowaÅ naszÄ
maszynÄ z podziaÅem czasu i informowaÅ "
+"użytkowników czekajÄ
cych na wydruk, albo coÅ w tym stylu,
no "
+"wiecie – „Idź napraw drukarkÄ”. Bo gdyby tylko "
+"wiedzieli, że drukarka siÄ zaciÄÅa, oczywiste jest, że jeÅli "
+"czekasz na wydruk i wiesz, że drukarka siÄ zaciÄÅa, to nie
"
+"siedzisz i nie czekasz do koÅca Åwiata, tylko idziesz i jÄ
"
+"naprawiasz."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But at that point, we were completely stymied, because the software that ran "
+"that printer was not free software. It had come with the printer, and it "
+"was just a binary. We couldn't have the source code; Xerox wouldn't let us "
+"have the source code. So, despite our skill as programmers — after "
+"all, we had written our own timesharing system — we were completely "
+"helpless to add this feature to the printer software."
+msgstr ""
+"Jednak wtedy nie mogliÅmy zupeÅnie nic zrobiÄ, ponieważ "
+"oprogramowanie obsÅugujÄ
ce drukarkÄ nie byÅo wolne. DostaliÅmy je razem "
+"z drukarkÄ
i byÅ to po prostu plik binarny. Nie dano nam
kodu "
+"źródÅowego – Xerox nie chciaÅ siÄ na to zgodziÄ. Tak
wiÄc, "
+"mimo naszych umiejÄtnoÅci programistycznych – jakby nie patrzeÄ
"
+"napisaliÅmy wÅasny system z podziaÅem czasu – nie
mogliÅmy "
+"w żaden sposób dodaÄ tej funkcji do oprogramowania drukarki."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And we just had to suffer with waiting. It would take an hour or two to get "
+"your printout because the machine would be jammed most of the time. And "
+"only once in a while — you'd wait an hour figuring “I know it's "
+"going to be jammed. I'll wait an hour and go collect my printout,” and "
+"then you'd see that it had been jammed the whole time, and in fact, nobody "
+"else had fixed it. So you'd fix it and you'd go wait another half hour. "
+"Then, you'd come back, and you'd see it jammed again — before it got "
+"to your output. It would print three minutes and be jammed thirty minutes. "
+"Frustration up the whazzoo. But the thing that made it worse was knowing "
+"that we could have fixed it, but somebody else, for his own selfishness, was "
+"blocking us, obstructing us from improving the software. So, of course, we "
+"felt some resentment."
+msgstr ""
+"Jedyne, co nam pozostawaÅo, to ÅcierpieÄ czekanie. Wydruk zajmowaÅ
od "
+"jednej do dwóch godzin, ponieważ przez wiÄkszoÅÄ czasu
drukarka "
+"byÅa zaciÄta. I tylko czasami – czekaÅo siÄ godzinÄ
myÅlÄ
c: "
+"„Na pewno bÄdzie zaciÄta. Poczekam godzinÄ i wtedy odbiorÄ "
+"wydruk”, a potem okazywaÅo siÄ, że byÅa zaciÄta przez
caÅy "
+"ten czas i że nikt inny jej nie naprawiÅ. WiÄc naprawiaÅo siÄ
jÄ
"
+"i czekaÅo kolejne póŠgodziny. Potem siÄ wracaÅo, a ona znów
siÄ "
+"zaciÄÅa – zanim zaczÄÅa drukowaÄ twój dokument. DrukowaÅa
przez "
+"trzy minuty, a staÅa zaciÄta przez trzydzieÅci. Frustracja siÄgaÅa "
+"sufitu. Ale gorsze byÅo to, że wiedzieliÅmy, że możemy jÄ
"
+"naprawiÄ, jednak ktoÅ inny, z powodu swojego egoizmu, nie
pozwalaÅ "
+"nam, blokowaÅ możliwoÅÄ ulepszenia oprogramowania. WiÄc oczywiÅcie
"
+"trochÄ Å¼ywiliÅmy do nich urazÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And then I heard that somebody at Carnegie Mellon University had a copy of "
+"that software. So I was visiting there later, so I went to his office and I "
+"said, “Hi, I'm from MIT. Could I have a copy of the printer source "
+"code?” And he said “No, I promised not to give you a copy."
+"” <i>[Laughter]</i> I was stunned. I was so — I was angry, and "
+"I had no idea how I could do justice to it. All I could think of was to "
+"turn around on my heel and walk out of his room. Maybe I slammed the door. "
+"<i>[Laughter]</i> And I thought about it later on, because I realized that I "
+"was seeing not just an isolated jerk, but a social phenomenon that was "
+"important and affected a lot of people."
+msgstr ""
+"I wtedy dowiedziaÅem siÄ, że ktoÅ na uniwersytecie
Carnegie "
+"Mellon [Carnegie Mellon University] ma kopiÄ tego oprogramowania. ByÅem tam
"
+"jakiÅ czas później, wiÄc poszedÅem do jego biura
i spytaÅem: "
+"„CzeÅÄ, jestem z MIT. Czy mógÅbym dostaÄ kopiÄ kodu "
+"źródÅowego oprogramowania drukarki?” a on na to:
„Nie, "
+"obiecaÅem nie dawaÄ ci kopii”. <i>[Åmiech]</i> StaÅem osÅupiaÅy.
ByÅem "
+"taki – byÅem wÅciekÅy i nie wiedziaÅem jak mogÄ
zaradziÄ "
+"sytuacji. Jedyne co przyszÅo mi do gÅowy, to obróciÄ siÄ
na piÄcie "
+"i wyjÅÄ z jego biura. ByÄ może trzasnÄ
Åem drzwiami.
<i>[Åmiech]</"
+"i> A potem o tym myÅlaÅem, ponieważ zdaÅem sobie sprawÄ,
że "
+"nie miaÅem do czynienia z jednym draniem, ale ze spoÅecznym "
+"zjawiskiem, które miaÅo duże znaczenie i dotykaÅo bardzo wielu
ludzi."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"This was — for me — I was lucky, I only got a taste of it, but "
+"other people had to live in this all the time. So I thought about it at "
+"length. See, he had promised to refuse to cooperate with us — his "
+"colleagues at MIT. He had betrayed us. But he didn't just do it to us. "
+"Chances are he did it to you too. <i>[Pointing at member of audience.]</i> "
+"And I think, mostly likely, he did it to you too. <i>[Pointing at another "
+"member of audience.] [Laughter]</i> And he probably did it to you as well. "
+"<i>[Pointing to third member of audience.]</i> He probably did it to most of "
+"the people here in this room — except a few, maybe, who weren't born "
+"yet in 1980. Because he had promised to refuse to cooperate with just about "
+"the entire population of the Planet Earth. He had signed a non-disclosure "
+"agreement."
+msgstr ""
+"ByÅo to – dla mnie – miaÅem szczÄÅcie, dostaÅem
tylko "
+"przedsmak, a inni musieli z tym żyÄ przez caÅy czas. WiÄc "
+"dÅugo na ten temat myÅlaÅem. a wiÄc on obiecaÅ odmówiÄ
wspóÅpracy "
+"z nami – swoimi kolegami z MIT. ZdradziÅ nas. Ale "
+"nie tylko nas. Prawdopodobnie zdradziŠteż ciebie. <i>[wskazuje palcem "
+"któregoÅ ze sÅuchaczy]</i> Wydaje mi siÄ, że zapewne zdradziÅ też
"
+"ciebie. <i>[wskazuje palcem innego sÅuchacza] [Åmiech]</i> I ciebie "
+"pewno też zdradziÅ. <i>[wskazuje trzeciego sÅuchacza]</i> Prawdopodobnie "
+"zdradziÅ wiÄkszoÅÄ ludzi w tym pomieszczeniu – za "
+"wyjÄ
tkiem może kilku, którzy w 1980 jeszcze siÄ nie urodzili.
Bo "
+"on obiecaÅ odmówiÄ wspóÅpracy w zasadzie z caÅÄ
populacjÄ
planety "
+"Ziemia. PodpisaÅ umowÄ o poufnoÅci."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, this was my first, direct encounter with a non-disclosure agreement, "
+"and it taught me an important lesson — a lesson that's important "
+"because most programmers never learn it. You see, this was my first "
+"encounter with a non-disclosure agreement, and I was the victim. I, and my "
+"whole lab, were the victims. And the lesson it taught me was that non-"
+"disclosure agreements have victims. They're not innocent. They're not "
+"harmless. Most programmers first encounter a non-disclosure agreement when "
+"they're invited to sign one. And there's always some temptation — "
+"some goody they're going to get if they sign. So, they make up excuses. "
+"They say, “Well, he's never going to get a copy no matter what, so why "
+"shouldn't I join the conspiracy to deprive him?” They say, “This "
+"is the way it's always done. Who am I to go against it?” They say, "
+"“If I don't sign this, someone else will.” Various excuses to "
+"gag their consciences."
+msgstr ""
+"To byÅ mój pierwszy, bezpoÅredni kontakt z umowÄ
o poufnoÅci
i "
+"nauczyÅ mnie on pewnej ważnej rzeczy – ważnej,
bo wiÄkszoÅÄ "
+"programistów nigdy siÄ jej nie uczy. ByÅ to mój pierwszy kontakt z "
+"umowÄ
o poufnoÅci i ja byÅem ofiarÄ
. Ja i caÅe moje
laboratorium "
+"byliÅmy ofiarami. a rzecz, której siÄ nauczyÅem, to że umowy o
"
+"poufnoÅci majÄ
swoje ofiary. Nie sÄ
niewinne. Nie sÄ
nieszkodliwe.
WiÄkszoÅÄ "
+"programistów po raz pierwszy siÄ z nimi styka, gdy majÄ
takÄ
umowÄ "
+"podpisaÄ. I zawsze istnieje jakaÅ pokusa – jakaÅ nagroda, "
+"którÄ
dostanÄ
, jeÅli podpiszÄ
. WiÄc wymyÅlajÄ
wymówki. MówiÄ
:
„No "
+"cóż, on i tak nigdy nie dostanie kopii, choÄby nie wiem co,
wiÄc "
+"czemu nie miaÅbym przyÅÄ
czyÄ siÄ do spisku chcÄ
cego odmówiÄ mu
do "
+"niej dostÄpu?”. MówiÄ
: „Zawsze siÄ to tak robi. Kim ja
jestem, "
+"żeby siÄ temu sprzeciwiaÄ?”. MówiÄ
: „JeÅli ja tego nie
podpiszÄ, "
+"ktoÅ inny to zrobi”. Przeróżne wymówki, aby uciszyÄ swoje "
+"sumienie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But when somebody invited me to sign a non-disclosure agreement, my "
+"conscience was already sensitized. It remembered how angry I had been, when "
+"somebody promised not to help me and my whole lab solve our problem. And I "
+"couldn't turn around and do the exact same thing to somebody else who had "
+"never done me any harm. You know, if somebody asked me to promise not to "
+"share some useful information with a hated enemy, I would have said yes. "
+"You know? If somebody's done something bad, he deserves it. But, strangers "
+"— they haven't done me any harm. How could they deserve that kind of "
+"mistreatment? You can't let yourself start treating just anybody and "
+"everybody badly. Then you become a predator on society. So I said, “"
+"Thank you very much for offering me this nice software package. But I can't "
+"accept it in good conscience, on the conditions you are demanding, so I will "
+"do without it. Thank you so much.” And so, I have never knowingly "
+"signed a non-disclosure agreement for generally useful technical information "
+"such as software."
+msgstr ""
+"Lecz kiedy ktoÅ poprosiÅ mnie o podpisanie umowy o poufnoÅci, moje "
+"sumienie byÅo już wyczulone. PamiÄtaÅo jaki byÅem wÅciekÅy, kiedy
ktoÅ "
+"obiecaÅ, że nie pomoże mi i mojemu laboratorium rozwiÄ
zaÄ
naszego "
+"problemu. I nie mogÅem obróciÄ siÄ i zrobiÄ dokÅadnie tego
samego "
+"komuÅ innemu, kto nigdy nie zrobiÅ mi niczego zÅego. Wiecie, gdyby ktoÅ "
+"poprosiÅ mnie, żebym obiecaÅ, że nie podzielÄ siÄ pewnymi
użytecznymi "
+"informacjami ze znienawidzonym wrogiem, to zgodziÅbym siÄ. Rozumiecie?
JeÅli "
+"ktoÅ zrobiÅ coÅ zÅego, to na to zasÅuguje. Ale nieznajomi â
nie "
+"zrobili mi niczego zÅego. W jaki sposób mieliby sobie zasÅużyÄ
na "
+"takie podÅe traktowanie? Nie można sobie pozwoliÄ na traktowanie "
+"po prostu wszystkich bez wyjÄ
tku źle. Zaczyna siÄ wtedy
żerowaÄ "
+"na spoÅeczeÅstwie. PowiedziaÅem wiÄc: „DziÄkujÄ bardzo
za "
+"zaoferowanie mi tego wspaniaÅego pakietu oprogramowania. Jednak nie "
+"mogÄ go przyjÄ
Ä w dobrej wierze na warunkach, których siÄ "
+"domagacie, wiÄc poradzÄ sobie bez niego. DziÄkujÄ
bardzo”. "
+"I w taki sposób nigdy Åwiadomie nie podpisaÅem umowy o poufnoÅci "
+"dotyczÄ
cej powszechnie użytecznych informacji technicznych, takich jak "
+"oprogramowanie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now there are other kinds of information which raise different ethical "
+"issues. For instance, there's personal information. You know, if you "
+"wanted to talk with me about what was happening between you and your "
+"boyfriend, and you asked me not to tell anybody — you know, I could "
+"keep — I could agree to keep that a secret for you, because that's not "
+"generally useful technical information. At least, it's probably not "
+"generally useful. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"IstniejÄ
inne rodzaje informacji, które budzÄ
inne etyczne pytania. SÄ
"
+"na przykÅad informacje osobiste. No wiecie, gdyby jakaÅ dziewczyna "
+"chciaÅa porozmawiaÄ ze mnÄ
o tym, co dziaÅo siÄ miÄdzy niÄ
a jej "
+"chÅopakiem i poprosiÅa mnie o utrzymanie tego w tajemnicy "
+"– to wiecie, mógÅbym to utrzymaÄ – mógÅbym zgodziÄ
siÄ tego "
+"nie ujawniaÄ, ponieważ nie jest to powszechnie użyteczna informacja "
+"techniczna. W każdym bÄ
dź razie prawdopodobnie nie powszechnie "
+"użyteczna. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There is a small chance — and it's a possibility though — that "
+"you might reveal to me some marvelous new sex technique, <i>[Laughter]</i> "
+"and I would then feel a moral duty <i>[Laughter]</i> to pass it onto the "
+"rest of humanity, so that everyone could get the benefit of it. So, I'd "
+"have to put a proviso in that promise, you know? If it's just details about "
+"who wants this, and who's angry at whom, and things like that — soap "
+"opera — that I can keep private for you, but something that humanity "
+"could tremendously benefit from knowing, I mustn't withhold. You see, the "
+"purpose of science and technology is to develop useful information for "
+"humanity to help people live their lives better. If we promise to withhold "
+"that information — if we keep it secret — then we are betraying "
+"the mission of our field. And this, I decided I shouldn't do."
+msgstr ""
+"Istnieje maÅa szansa – ale to tylko
możliwoÅÄ – "
+"że mogÅaby wyjawiÄ mi jakÄ
Å nowÄ
, wspaniaÅÄ
technikÄ seksualnÄ
<i>"
+"[Åmiech]</i>, a wtedy czuÅbym moralne zobowiÄ
zanie <i>[Åmiech]</i> "
+"podzieliÄ siÄ niÄ
z resztÄ
ludzkoÅci, tak aby wszyscy mogli
z "
+"niej skorzystaÄ. WiÄc musiaÅbym w tej obietnicy zawrzeÄ "
+"zastrzeżenie, prawda? JeÅli byÅyby to tylko szczegóÅowe wiadomoÅci, kto
tego "
+"chce, a kto jest zÅy na kogo, i tak dalej – "
+"brazylijski serial – to mogÄ to utrzymaÄ w tajemnicy, "
+"ale wiedzy, na której mogÅaby bardzo skorzystaÄ ludzkoÅÄ nie
mogÄ "
+"zatrzymaÄ dla siebie. Zadaniem nauki i technologii jest dawanie "
+"ludzkoÅci użytecznych informacji, dziÄki którym polepsza siÄ Å¼ycie
ludzi. "
+"JeÅli obiecujemy zatrzymaÄ takie informacje dla siebie – jeÅli "
+"trzymamy je w tajemnicy – to zdradzamy ideaÅy naszej "
+"dziedziny. A czegoÅ takiego postanowiÅem nie robiÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, meanwhile my community had collapsed, and that was collapsing, and that "
+"left me in a bad situation. You see, the whole Incompatible Timesharing "
+"System was obsolete, because the PDP-10 was obsolete, and so there was no "
+"way that I could continue working as an operating system developer the way "
+"that I had been doing it. That depended on being part of the community "
+"using the community software and improving it. That no longer was a "
+"possibility, and that gave me a moral dilemma. What was I going to do? "
+"Because the most obvious possibility meant to go against that decision I had "
+"made. The most obvious possibility was to adapt myself to the change in the "
+"world. To accept that things were different, and that I'd just have to give "
+"up those principles and start signing non-disclosure agreements for "
+"proprietary operating systems, and most likely writing proprietary software "
+"as well. But I realized that that way I could have fun coding, and I could "
+"make money — especially if I did it other than at MIT — but at "
+"the end, I'd have to look back at my career and say, “I've spent my "
+"life building walls to divide people,” and I would have been ashamed "
+"of my life."
+msgstr ""
+"Tymczasem rozpadÅa siÄ moja spoÅecznoÅÄ, a to byÅo zaÅamujÄ
ce
i "
+"postawiÅo mnie w zÅej sytuacji. CaÅy ITS byÅ przestarzaÅy, "
+"ponieważ PDP-10 byÅo przestarzaÅe, wiÄc nie byÅo żadnego
sposobu, "
+"abym mógÅ kontynuowaÄ pracÄ programisty systemowego tak jak dotychczas. "
+"PolegaÅa ona na byciu czÄÅciÄ
spoÅecznoÅci, korzystaniu ze
stworzonego "
+"przez niÄ
oprogramowania i ulepszaniu go. Nie byÅo wiÄcej takiej "
+"możliwoÅci i stanÄ
Åem przed moralnym dylematem. Co miaÅem robiÄ? "
+"Bo najbardziej oczywista możliwoÅÄ oznaczaÅa zaprzeczenie podjÄtej "
+"przeze mnie decyzji. Najbardziej oczywistÄ
możliwoÅciÄ
byÅo dostosowanie
siÄ "
+"do zmian, jakie zaszÅy w Åwiecie. Zaakceptowanie, że sprawy
"
+"przedstawiaÅy siÄ inaczej i że muszÄ po prostu porzuciÄ swoje "
+"zasady, i zaczÄ
Ä podpisywaÄ umowy o poufnoÅci dotyczÄ
ce systemów "
+"operacyjnych objÄtych restrykcyjnymi licencjami, oraz "
+"najprawdopodobniej pisaÄ oprogramowanie o zamkniÄtych źródÅach. ZdaÅem
sobie "
+"sprawÄ, że w ten sposób mógÅbym miÅo spÄdzaÄ czas programujÄ
c
i "
+"zarabiaÄ pieniÄ
dze – szczególnie, gdybym pracowaÅ poza
MIT "
+"– ale potem musiaÅbym spojrzeÄ wstecz na swojÄ
drogÄ "
+"zawodowÄ
i powiedzieÄ: „SpÄdziÅem życie budujÄ
c mury dzielÄ
ce "
+"ludzi” i wstydziÅbym siÄ swojego życia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So I looked for another alternative, and there was an obvious one. I could "
+"leave the software field and do something else. Now I had no other special "
+"noteworthy skills, but I'm sure I could have become a waiter. <i>[Laughter]"
+"</i> Not at a fancy restaurant; they wouldn't hire me, <i>[Laughter]</i> but "
+"I could be a waiter somewhere. And many programmers, they say to me, “"
+"The people who hire programmers demand this, this and this. If I don't do "
+"those things, I'll starve.” It's literally the word they use. Well, "
+"you know, as a waiter, you're not going to starve. <i>[Laughter]</i> So, "
+"really, they're in no danger. But — and this is important, you see "
+"— because sometimes you can justify doing something that hurts other "
+"people by saying otherwise something worse is going to happen to me. You "
+"know, if you were <em>really</em> going to starve, you'd be justified in "
+"writing proprietary software. <i>[Laughter]</i> If somebody's pointing a "
+"gun at you, then I would say, it's forgivable. <i>[Laughter]</i> But, I had "
+"found a way that I could survive without doing something unethical, so that "
+"excuse was not available. So I realized, though, that being a waiter would "
+"be no fun for me, and it would be wasting my skills as an operating system "
+"developer. It would avoid misusing my skills. Developing proprietary "
+"software would be misusing my skills. Encouraging other people to live in "
+"the world of proprietary software would be misusing my skills. So it's "
+"better to waste them than misuse them, but it's still not really good."
+msgstr ""
+"SzukaÅem wiÄc innej możliwoÅci – istniaÅa jedna
oczywista. "
+"MogÅem odejÅÄ z branży programistycznej i zajÄ
Ä siÄ czymÅ
innym. "
+"Nie miaÅem żadnych innych wartych uwagi umiejÄtnoÅci, ale na pewno "
+"mogÅem zostaÄ kelnerem. <i>[Åmiech]</i> Nie w drogiej restauracji, "
+"w takiej by mnie nie zatrudnili <i>[Åmiech]</i>, ale gdzieÅ tam "
+"mogÅem byÄ kelnerem. Wielu programistów mówi mi: „Ludzie
zatrudniajÄ
cy "
+"programistów wymagajÄ
tego, tego i tego. JeÅli nie bÄdÄ tego
robiÅ, to "
+"bÄdÄ gÅodowaÅ.” DokÅadnie tego sÅowa używajÄ
. No cóż, pracujÄ
c jako "
+"kelner nie bÄdziesz gÅodowaÅ. <i>[Åmiech]</i> NaprawdÄ nie ma siÄ czego
"
+"obawiaÄ. Jednak – i to jest ważne – bo "
+"czasami można usprawiedliwiaÄ robienie czegoÅ, co szkodzi innym, twierdzÄ
c, "
+"że coÅ gorszego spotka nas. GdybyÅcie <em>naprawdÄ</em> mieli
gÅodowaÄ, "
+"to bylibyÅcie usprawiedliwieni piszÄ
c oprogramowanie objÄte restrykcyjnymi
"
+"licencjami. <i>[Åmiech]</i> JeÅli ktoÅ celowaÅby do was z "
+"pistoletu, to można by wam to wybaczyÄ. <i>[Åmiech]</i> Jednak "
+"znalazÅem sposób, aby przeżyÄ nie robiÄ
c czegoÅ nieetycznego,
wiÄc "
+"ta wymówka byÅa na nic. ZdaÅem sobie sprawÄ, że bycie kelnerem
nie "
+"sprawiaÅoby mi przyjemnoÅci i marnowaÅbym swoje umiejÄtnoÅci "
+"programisty systemowego. Nie powodowaÅoby to niewÅaÅciwego wykorzystania "
+"moich umiejÄtnoÅci. Pisanie oprogramowania objÄtego restrykcyjnymi "
+"licencjami byÅoby niewÅaÅciwym ich wykorzystaniem. ZachÄcanie innych
do "
+"życia w Åwiecie takiego oprogramowania byÅoby niewÅaÅciwym ich "
+"wykorzystaniem. Lepiej jest je marnowaÄ niż wykorzystywaÄ niewÅaÅciwie, "
+"ale i ta droga nie jest naprawdÄ dobra."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So for those reasons, I decided to look for some other alternative. What "
+"can an operating system developer do that would actually improve the "
+"situation, make the world a better place? And I realized that an operating "
+"system developer was exactly what was needed. The problem, the dilemma, "
+"existed for me and for everyone else because all of the available operating "
+"systems for modern computers were proprietary. The free operating systems "
+"were for old, obsolete computers, right? So for the modern computers — "
+"if you wanted to get a modern computer and use it, you were forced into a "
+"proprietary operating system. So if an operating system developer wrote "
+"another operating system, and then said, “Everybody come and share "
+"this; you're welcome to this” — that would give everybody a way "
+"out of the dilemma, another alternative. So I realized that there was "
+"something I could do that would solve the problem. I had just the right "
+"skills to be able to do it. And it was the most useful thing I could "
+"possibly imagine that I'd be able to do with my life. And it was a problem "
+"that no one else was trying to solve. It was just sort of sitting there, "
+"getting worse, and nobody was there but me. So I felt, “I'm elected. "
+"I have to work on this. If not me, who?” So I decided I would develop "
+"a free operating system, or die trying … of old age, of course. <i>"
+"[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Z tych powodów postanowiÅem poszukaÄ innej możliwoÅci. Co może
zrobiÄ "
+"programista systemowy, aby rzeczywiÅcie poprawiÄ sytuacjÄ, uczyniÄ "
+"Åwiat lepszym? i zdaÅem sobie sprawÄ, że programista systemowy
byÅ "
+"wÅaÅnie kimÅ, kto byÅ potrzebny. Ten problem, dylemat miaÅem ja i "
+"wszyscy pozostali, ponieważ wszystkie dostÄpne systemy operacyjne dla "
+"nowych komputerów byÅy objÄte restrykcyjnymi licencjami. Wolne systemy "
+"operacyjne byÅy przeznaczone dla starych, przestarzaÅych komputerów,
prawda? "
+"WiÄc w przypadku nowych komputerów – jeÅli chcieliÅcie
kupiÄ "
+"i korzystaÄ z nowego komputera, to byliÅcie zmuszeni używaÄ "
+"niewolnego systemu operacyjnego. WiÄc jeÅli jakiÅ programista
systemowy "
+"napisaÅby inny system operacyjny, a potem powiedziaÅ: „Niech
siÄ "
+"wszyscy tym dzielÄ
– zachÄcam was do tego”, to "
+"pozwoliÅoby wszystkim uniknÄ
Ä tego dylematu, daÅoby jeszcze jednÄ
możliwoÅÄ. "
+"ZdaÅem sobie wiÄc sprawÄ, że byÅo coÅ, co mogÅem zrobiÄ,
żeby "
+"rozwiÄ
zaÄ mój problem. MiaÅem dokÅadnie te umiejÄtnoÅci, które byÅy
do "
+"tego potrzebne. I byÅa to najbardziej użyteczna rzecz, którÄ
mogÅem
"
+"zrobiÄ ze swoim życiem, jaka przyszÅa mi do gÅowy. I byÅ to "
+"problem, którego nikt inny nie próbowaÅ rozwiÄ
zaÄ. On sobie
po prostu "
+"byÅ, stawaÅ siÄ coraz wiÄkszy i nikt oprócz mnie nie zwracaÅ
na "
+"niego uwagi. PomyÅlaÅem wiÄc sobie: „ZostaÅem wybrany. MuszÄ "
+"nad tym pracowaÄ. JeÅli nie ja, to kto?” Tak wiÄc "
+"postanowiÅem, że stworzÄ wolny system operacyjny, albo umrÄ "
+"próbujÄ
c… ze staroÅci, oczywiÅcie. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, of course I had to decide what kind of operating system it should be. "
+"There are some technical design decisions to be made. I decided to make the "
+"system compatible with Unix for a number of reasons. First of all, I had "
+"just seen one operating system that I really loved become obsolete because "
+"it was written for one particular kind of computer. I didn't want that to "
+"happen again. We needed to have a portable system. Well, Unix was a "
+"portable system. So if I followed the design of Unix, I had a pretty good "
+"chance that I could make a system that would also be portable and workable. "
+"And furthermore, why <i>[Tape unclear]</i> be compatible with it in the "
+"details. The reason is, users hate incompatible changes. If I had just "
+"designed the system in my favorite way — which I would have loved "
+"doing, I'm sure — I would have produced something that was "
+"incompatible. You know, the details would be different. So, if I wrote the "
+"system, then the users would have said to me, “Well, this is very "
+"nice, but it's incompatible. It will be too much work to switch. We can't "
+"afford that much trouble just to use your system instead of Unix, so we'll "
+"stay with Unix,” they would have said."
+msgstr ""
+"MusiaÅem oczywiÅcie zdecydowaÄ, jakiego rodzaju miaÅ to byÄ system.
Trzeba "
+"podjÄ
Ä pewne decyzje projektowe. Z kilku powodów postanowiÅem,
że "
+"mój system bÄdzie zgodny z Uniksem. Po pierwsze, dopiero co "
+"patrzyÅem jak system operacyjny, który kochaÅem, stawaÅ siÄ
przestarzaÅy, "
+"bo zostaÅ stworzony dla jednego rodzaju komputera. Nie chciaÅem, "
+"aby to siÄ powtórzyÅo. Potrzebny byÅ przenoÅny system. Cóż, Unix
byÅ "
+"przenoÅnym systemem. WiÄc jeÅli naÅladowaÅbym budowÄ Uniksa, to
miaÅem "
+"spore szanse, że stworzÄ system, który również bÄdzie przenoÅny
i "
+"możliwy do napisania. Ponadto, dlaczego <i>[zakÅócenia
na taÅmie]</"
+"i> byÄ z nim zgodny w szczegóÅach. Powód jest taki, że "
+"użytkownicy nie znoszÄ
niezgodnych zmian. JeÅli po prostu "
+"zaprojektowaÅbym system w mój ulubiony sposób – co "
+"sprawiaÅoby mi mnóstwo przyjemnoÅci, jestem tego pewien – to "
+"stworzyÅbym coÅ niezgodnego. No wiecie, szczegóÅy byÅyby inne.
WiÄc "
+"jeÅli napisaÅbym ten system, użytkownicy powiedzieliby mi: „No tak, "
+"jest bardzo fajny, ale niezgodny. Przestawienie siÄ na niego "
+"bÄdzie wymagaÅo zbyt wiele pracy. Nie możemy sobie pozwoliÄ na tyle "
+"pracy tylko po to, aby korzystaÄ z twojego systemu zamiast "
+"z Uniksa, wiÄc pozostaniemy przy Uniksie” – tak "
+"by powiedzieli."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, if I wanted to actually create a community where there would be people "
+"in it, people using this free system, and enjoying the benefits of liberty "
+"and cooperation, I had to make a system people would use, a system that they "
+"would find easy to switch to, that would not have an obstacle making it fail "
+"at the very beginning. Now, making the system upward compatible with Unix "
+"actually made all the immediate design decisions, because Unix consists of "
+"many pieces, and they communicate through interfaces that are more or less "
+"documented. So if you want to be compatible with Unix, you have to replace "
+"each piece, one by one, with a compatible piece. So the remaining design "
+"decisions are inside one piece, and they could be made later by whoever "
+"decides to write that piece. They didn't have to be made at the outset."
+msgstr ""
+"JeÅli chciaÅem stworzyÄ spoÅecznoÅÄ, do której należeliby
ludzie, "
+"ludzie korzystajÄ
cy z tego wolnego systemu i czerpiÄ
cy korzyÅci "
+"z wolnoÅci oraz wspóÅpracy, to musiaÅem stworzyÄ system,
którego "
+"ludzie by używali, system, na który Åatwo byÅoby siÄ przestawiÄ,
który "
+"nie zawieraÅby przeszkody, z powodu której staÅby siÄ porażkÄ
na "
+"samym poczÄ
tku. Fakt, że system miaÅ byÄ zgodny w górÄ
z "
+"Uniksem automatycznie podjÄ
Å najpilniejsze decyzje projektowe,
ponieważ "
+"Unix skÅada siÄ z wielu kawaÅków, które komunikujÄ
siÄ
za pomocÄ
"
+"w jakimÅ stopniu udokumentowanych interfejsów. JeÅli
wiÄc chcesz "
+"byÄ zgodny z Uniksem, to musisz zastÄ
piÄ każdy kawaÅek, jeden
po "
+"drugim, innym zgodnym kawaÅkiem. PozostaÅe decyzje projektowe dotyczÄ
"
+"wiÄc tylko poszczególnych kawaÅków i mogÄ
zostaÄ podjÄte
przez "
+"dowolnÄ
osobÄ, która zdecyduje siÄ je napisaÄ. Nie trzeba ich
podejmowaÄ "
+"na samym poczÄ
tku."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So all we had to do to start work was find a name for the system. Now, we "
+"hackers always look for a funny or naughty name for a program, because "
+"thinking of people being amused by the name is half the fun of writing the "
+"program. <i>[Laughter]</i> And we had a tradition of recursive acronyms, to "
+"say that the program that you're writing is similar to some existing "
+"program. You can give it a recursive acronym name which says: this one's not "
+"the other. So, for instance, there were many Tico text editors in the '60's "
+"and '70's, and they were generally called something-or-other Tico. Then one "
+"clever hacker called his Tint, for Tint Is Not Tico — the first "
+"recursive acronym. In 1975, I developed the first Emacs text editor, and "
+"there were many imitations of Emacs, and a lot of them were called something-"
+"or-other Emacs, but one was called Fine, for Fine Is Not Emacs, and there "
+"was Sine, for Sine Is Not Emacs, and Eine for Ina Is Not Emacs, and MINCE "
+"for Mince Is Not Complete Emacs. <i>[Laughter]</i> That was a stripped down "
+"imitation. And then, Eine was almost completely rewritten, and the new "
+"version was called Zwei, for Zwei Was Eine Initially. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Tak wiÄc wszystko co pozostaÅo wtedy do zrobienia przed "
+"rozpoczÄciem pracy to wymyÅlenie nazwy. My hakerzy zawsze staramy siÄ "
+"wymyÅliÄ dla programu jakÄ
Å ÅmiesznÄ
lub dwuznacznÄ
nazwÄ,
bo "
+"myÅl, że ludziom bÄdzie siÄ podobaÄ nazwa stanowi poÅowÄ radoÅci
z "
+"napisania programu. <i>[Åmiech]</i> MieliÅmy tradycjÄ rekursywnych "
+"akronimów, które wskazywaÅy, że program, który wÅaÅnie piszesz
jest "
+"podobny do jakiegoÅ już istniejÄ
cego. Możesz nadaÄ mu nazwÄ
w "
+"postaci rekursywnego akronimu, który mówi: ten program nie jest tym innym. "
+"Na przykÅad w latach 60. i 70. istniaÅo wiele edytorów Tico
"
+"i w zasadzie wszystkie nazywaÅy siÄ jakieÅ-tam Tico. Aż jakiÅ
bystry "
+"haker nazwaÅ swojÄ
wersjÄ Tint, bo „TInt to Nie Tico” "
+"[<em>Tint Is Not Tico</em>] – byÅ to pierwszy rekursywny akronim.
"
+"W roku 1975 stworzyÅem pierwszy edytor tekstu Emacs, powstaÅo wiele "
+"jego imitacji i wiÄkszoÅÄ z nich nazywaÅa siÄ jakiÅ-tam
Emacs, "
+"jednak jedna miaÅa nazwÄ Fine, ponieważ „FIne to Nie "
+"Emacs” [<em>Fine Is Not Emacs</em>], byÅ też Sine,
bo „SIne "
+"to Nie Emacs” [<em>Sine Is Not Emacs</em>] oraz Eine, bo "
+"„Ina to Nie Emacs” [<em>Ina Is Not Emacs</em>], aż wreszcie "
+"MINCE, bo „MINCe to niekompletny Emacs” [<em>Mince Is Not "
+"Complete Emacs</em>]. <i>[Åmiech]</i> ByÅa to okrojona imitacja. Potem Eine
"
+"zostaÅ napisany prawie zupeÅnie od nowa, a nowa wersja zostaÅa "
+"nazwana Zwei, bo âZWei na poczÄ
tku nazywaÅo siÄ EIneâ
[<em>Zwei "
+"Was Eine Initially</em>]. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So I looked for a recursive acronym for Something is not Unix. And I tried "
+"all 26 letters, and discovered that none of them was a word. <i>[Laughter]</"
+"i> Hmm, try another way. I made a contraction. That way I could have a "
+"three-letter acronym, for Something's not Unix. And I tried letters, and I "
+"came across the word “GNU” — the word “GNU” is "
+"the funniest word in the English language. <i>[Laughter]</i> That was it. "
+"Of course, the reason it's funny is that according to the dictionary, it's "
+"pronounced “new”. You see? And so that's why people use it for "
+"a lot of wordplay. Let me tell you, this is the name of an animal that "
+"lives in Africa. And the African pronunciation had a click sound in it. <i>"
+"[Laughter]</i> Maybe still does. And so, the European colonists, when they "
+"got there, they didn't bother learning to say this click sound. So they "
+"just left it out, and they wrote a “G” which meant “"
+"there's another sound that's supposed to be here which we are not "
+"pronouncing.” <i>[Laughter]</i> So, tonight I'm leaving for South "
+"Africa, and I have begged them, I hope they're going to find somebody who "
+"can teach me to pronounce click sounds, <i>[Laughter]</i> so that I'll know "
+"how to pronounce GNU the correct way, when it's the animal."
+msgstr ""
+"SzukaÅem wiÄc rekursywnego akronimu na „CoÅ to nie "
+"Unix”. WypróbowaÅem wszystkie 26 liter i odkryÅem,
że żadna "
+"z nich nie jest sÅowem. <i>[Åmiech]</i> Hmm, spróbujmy inaczej. "
+"StworzyÅem formÄ skróconÄ
. W ten sposób mogÅem wymyÅliÄ
trzyliterowy "
+"akronim na „CoÅ to nie Unix”. PróbowaÅem z literami "
+"i natrafiÅem na sÅowo „GNU” – „"
+"GNU” to najzabawniejsze sÅowo w jÄzyku angielskim.
<i>[Åmiech]</"
+"i> To byÅo to. OczywiÅcie, powód dla którego jest to zabawne jest taki, "
+"że wedÅug sÅownika czyta siÄ je tak samo jak „new” "
+"[<em>ang. nowe</em>]. Rozumiecie? Dlatego wÅaÅnie ludzie korzystajÄ
"
+"z niego w różnych żartach jÄzykowych. WyjaÅniÄ, że jest
to "
+"nazwa zwierzÄcia żyjÄ
cego w Afryce. AfrykaÅska wymowa zawieraÅa
w "
+"sobie mlask [<em>fon. rodzaj gÅoski</em>]. <i>[Åmiech]</i> Może nadal tak "
+"jest. Gdy dotarli tam europejscy kolonizatorzy, to nie trudzili siÄ uczeniem
"
+"tego dźwiÄku. Po prostu go omijali i pisali „G”,
które "
+"oznaczaÅo „istnieje pewien dźwiÄk, który powinien tu byÄ i "
+"którego nie wymawiamy”. <i>[Åmiech]</i> DziÅ wieczorem lecÄ
do "
+"RPA i bÅagaÅem ich, mam nadziejÄ, że znajdÄ
kogoÅ, kto nauczy
mnie "
+"wymawiaÄ mlaski, <i>[Åmiech]</i> żebym wiedziaÅ jak prawidÅowo wymawiaÄ
GNU, "
+"gdy odnosi siÄ do zwierzÄcia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, when it's the name of our system, the correct pronunciation is “"
+"guh-NEW” — pronounce the hard “G”. If you talk "
+"about the “new” operating system, you'll get people very "
+"confused, because we've been working on it for 17 years now, so it is not "
+"new any more. <i>[Laughter]</i> But it still is, and always will be, GNU "
+"— no matter how many people call it Linux by mistake. <i>[Laughter]</"
+"i>"
+msgstr ""
+"Jednak gdy chodzi o nazwÄ naszego systemu, prawidÅowa wymowa to
„"
+"g-NU” – wymawiamy „G”. JeÅli mówicie o „"
+"nowym” [<em>am. ang. /NU/</em>] systemie operacyjnym, to ludzie nie "
+"bÄdÄ
wiedzieli o co chodzi, bo pracujemy nad nim od 17 lat, "
+"wiÄc nie jest już nowy. <i>[Åmiech]</i> Ale caÅy czas jest to, "
+"i zawsze bÄdzie, GNU – nieważne ilu ludzi nazwie go przez "
+"pomyÅkÄ Linuksem. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, in January 1984, I quit my job at MIT to start writing pieces of GNU. "
+"They were nice enough to let me keep using their facilities though. And, at "
+"the time, I thought we would write all these pieces, and make an entire GNU "
+"system, and then we'd say, “Come and get it”, and people would "
+"start to use it. That's not what happened. The first pieces I wrote were "
+"just equally good replacements, with fewer bugs for some pieces of Unix, but "
+"they weren't tremendously exciting. Nobody particularly wanted to get them "
+"and install them. But then, in September 1984, I started writing GNU Emacs, "
+"which was my second implementation of Emacs, and by early 1985, it was "
+"working. I could use it for all my editing, which was a big relief, because "
+"I had no intention of learning to use VI, the Unix editor. <i>[Laughter]</i> "
+"So, until that time, I did my editing on some other machine, and saved the "
+"files through the network, so that I could test them. But when GNU Emacs "
+"was running well enough for me to use it, it was also — other people "
+"wanted to use it too."
+msgstr ""
+"Tak wiÄc w styczniu 1984 odszedÅem z MIT, żeby zaczÄ
Ä pisaÄ "
+"kawaÅki GNU. MIT byÅo jednak na tyle miÅe, że mogÅem
korzystaÄ "
+"z ich sprzÄtu. MyÅlaÅem wtedy, że napiszemy wszystkie te
kawaÅki "
+"i stworzymy caÅy system GNU, a potem powiemy: „Chodźcie "
+"i go sobie weźcie”, a ludzie zacznÄ
go używaÄ. Tak siÄ
nie "
+"staÅo. Pierwsze kawaÅki, które napisaÅem, byÅy tak samo dobre jak
uniksowe "
+"oryginaÅy, które miaÅy zastÄ
piÄ, w niektórych przypadkach z "
+"mniejszÄ
iloÅciÄ
bÅÄdów, ale nie byÅy zbyt ekscytujÄ
ce. Nikt
specjalnie "
+"nie chciaÅ ich zdobyÄ i zainstalowaÄ. Ale potem, we wrzeÅniu
1984, "
+"zaczÄ
Åem pisaÄ GNU Emacs, który byÅ mojÄ
drugÄ
implementacjÄ
Emacsa,
a "
+"na poczÄ
tku roku 1985 zaczÄ
Å on dziaÅaÄ. MogÅem go używaÄ
do wszystkich "
+"zadaÅ wymagajÄ
cych edycji tekstu, co byÅo dużÄ
ulgÄ
, bo nie
miaÅem "
+"zamiaru uczyÄ siÄ VI, Uniksowego edytora. <em>[Åmiech]</em> Do tego "
+"czasu edycjÄ tekstu wykonywaÅem na jakimÅ innym komputerze i "
+"zapisywaÅem pliki przez sieÄ, aby móc je przetestowaÄ.
Lecz potem "
+"GNU Emacs dziaÅaÅ wystarczajÄ
co dobrze, bym mógÅ go używaÄ,
ponadto "
+"– inni ludzie też chcieli go używaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So I had to work out the details of distribution. Of course, I put a copy "
+"in the anonymous FTP directory, and that was fine for people who were on the "
+"net They could then just pull over a tar file, but a lot of programmers then "
+"even were not on the net in 1985. They were sending me emails saying “"
+"How can I get a copy?” I had to decide what I would answer them. "
+"Well, I could have said, I want to spend my time writing more GNU software, "
+"not writing tapes, so please find a friend who's on the internet and who is "
+"willing to download it and put it on a tape for you. And I'm sure people "
+"would have found some friends, sooner or later, you know. They would have "
+"got copies. But I had no job. In fact, I've never had a job since quitting "
+"MIT in January 1984. So, I was looking for some way I could make money "
+"through my work on free software, and therefore I started a free software "
+"business. I announced, “Send me $150 dollars, and I'll mail you a "
+"tape of Emacs.” And the orders began dribbling in. By the middle of "
+"the year they were trickling in."
+msgstr ""
+"WiÄc musiaÅem wymyÅliÄ sposób dystrybucji. UmieÅciÅem oczywiÅcie
kopiÄ "
+"w katalogu na anonimowym serwerze FTP i byÅo to wystarczajÄ
ce "
+"dla ludzi korzystajÄ
cych z sieci. Mogli po prostu ÅciÄ
gnÄ
Ä
plik "
+"tar, ale wtedy, w 1985, wielu programistów nie miaÅo nawet
dostÄpu "
+"do sieci. Pisali do mnie emaile z pytaniem: „W jaki "
+"sposób mogÄ zdobyÄ kopiÄ?”. MusiaÅem zdecydowaÄ, co im odpowiem.
Cóż, "
+"mogÅem powiedzieÄ, że chcÄ spÄdzaÄ czas na pisaniu wiÄkszej
iloÅci "
+"oprogramowania GNU, a nie zapisywaniu taÅm, wiÄc znajdźcie "
+"znajomych, którzy majÄ
dostÄp do sieci i bÄdÄ
chcieli ÅciÄ
gnÄ
Ä "
+"kopiÄ, oraz nagraÄ jÄ
dla was na taÅmie. Jestem pewien,
że "
+"prÄdzej czy później ludzie znaleźliby sobie takich znajomych.
Zdobyliby "
+"kopie. Ale ja nie miaÅem pracy. Tak naprawdÄ to nigdy nie miaÅem
pracy "
+"od kiedy opuÅciÅem MIT w styczniu 1984. SzukaÅem wiÄc "
+"jakiegoÅ sposobu na zarabianie poprzez pisanie wolnego "
+"oprogramowania i dlatego zaÅożyÅem firmÄ zajmujÄ
cÄ
siÄ wolnym "
+"oprogramowaniem. OgÅaszaÅem: „PrzeÅlijcie mi 150$, a ja wam
wyÅlÄ "
+"taÅmÄ z Emacsem”. No i zaczÄÅy skapywaÄ pierwsze
zamówienia. "
+"W poÅowie roku skapywaÅo ich już coraz wiÄcej."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I was getting 8 to 10 orders a month. And, if necessary, I could have lived "
+"on just that, because I've always lived cheaply. I live like a student, "
+"basically. And I like that, because it means that money is not telling me "
+"what to do. I can do what I think is important for me to do. It freed me "
+"to do what seemed worth doing. So make a real effort to avoid getting "
+"sucked into all the expensive lifestyle habits of typical Americans. "
+"Because if you do that, then people with the money will dictate what you do "
+"with your life. You won't be able to do what's really important to you."
+msgstr ""
+"OtrzymywaÅem od 8 do 10 zamówieÅ na miesiÄ
c. JeÅli byÅo
to "
+"konieczne, to mogÅem wyżyÄ wyÅÄ
cznie z tego, bo zawsze żyÅem
"
+"oszczÄdnie. Ogólnie rzecz biorÄ
c żyjÄ jak student. I lubiÄ to,
bo "
+"pieniÄ
dze nie mówiÄ
mi, co mam robiÄ. MogÄ robiÄ to, co uważam
za ważne "
+"dla mnie. DaÅo mi to wolnoÅÄ do robienia tego, co wydawaÅo siÄ
warte "
+"zrobienia. WiÄc naprawdÄ postarajcie siÄ uniknÄ
Ä wciÄ
gniÄcia we "
+"wszystkie drogie nawyki życiowe typowych Amerykanów. Bo jeÅli siÄ to
"
+"stanie, ludzie z pieniÄdzmi bÄdÄ
wam mówiÄ, co macie zrobiÄ ze
swoim "
+"życiem. Nie bÄdziecie mogli robiÄ tego, co dla was naprawdÄ ważne."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, that was fine, but people used to ask me, “What do you mean it's "
+"free software if it costs $150 dollars?” <i>[Laughter]</i> Well, the "
+"reason they asked this was that they were confused by the multiple meanings "
+"of the English word “free”. One meaning refers to price, and "
+"another meaning refers to freedom. When I speak of free software, I'm "
+"referring to freedom, not price. So think of free speech, not free beer. "
+"<i>[Laughter]</i> Now, I wouldn't have dedicated so many years of my life to "
+"making sure programmers got less money. That's not my goal. I'm a "
+"programmer and I don't mind getting money myself. I won't dedicate my whole "
+"life to getting it, but I don't mind getting it. And I'm not — and "
+"therefore, ethics is the same for everyone. I'm not against some other "
+"programmer getting money either. I don't want prices to be low. That's not "
+"the issue at all. The issue is freedom. Freedom for everyone who's using "
+"software, whether that person be a programmer or not."
+msgstr ""
+"WiÄc byÅo OK, ale ludzie pytali mnie: „Co to
za darmowe "
+"[<em>ang. free oznacza darmowe lub wolne</em>] oprogramowanie, które "
+"kosztuje 150$?” <i>[Åmiech]</i> Cóż, pytali dlatego, że "
+"angielskie sÅowo „free” ma wiele znaczeÅ. Jedno z nich "
+"odnosi siÄ do ceny, a drugie do wolnoÅci. Gdy mówiÄ o
„"
+"free software”, mam na myÅli wolnoÅÄ, a nie cenÄ.
MyÅlcie o "
+"wolnoÅci sÅowa, a nie darmowym piwie. <i>[Åmiech]</i> Nie
poÅwiÄciÅbym "
+"tylu lat mojego życia na staranie siÄ, by programiÅci zarabiali mniej
"
+"pieniÄdzy. To nie jest mój cel. Jestem programistÄ
i nie mam nic "
+"przeciwko zarabianiu pieniÄdzy. Nie poÅwiÄcÄ na to caÅego życia, "
+"ale nie mam nic przeciwko zarabianiu. I nie jestem – "
+"i dlatego, etyka jest dla wszystkich taka sama. Nie mam również nic "
+"przeciwko, żeby jakiÅ inny programista zarabiaÅ pieniÄ
dze. Nie chcÄ, by
ceny "
+"byÅy niskie. To wcale nie o to chodzi. Chodzi o wolnoÅÄ. WolnoÅÄ dla "
+"wszystkich użytkowników oprogramowania, czy sÄ
programistami,
czy "
+"też nie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So at this point I should give you the definition of free software. I "
+"better get to some real details, you see, because just saying “I "
+"believe in freedom” is vacuous. There's so many different freedoms "
+"you could believe in, and they conflict with each other, so the real "
+"political question is: Which are the important freedoms, the freedoms that "
+"we must make sure everybody has?"
+msgstr ""
+"Teraz powinienem podaÄ wam definicjÄ wolnego oprogramowania. Lepiej
przejdÄ "
+"do konkretów, bo samo mówienie „wierzÄ
w wolnoÅÄ” "
+"jest puste. Jest tyle wolnoÅci, w które można wierzyÄ i sÄ
one
ze "
+"sobÄ
sprzeczne, wiÄc prawdziwe polityczne pytanie brzmi: „Jakie "
+"sÄ
ważne wolnoÅci – wolnoÅci, które powinniÅmy wszystkim
zapewniÄ?"
+"”"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And now, I will give my answer to that question for the particular area of "
+"using software. A program is free software for you, a particular user, if "
+"you have the following freedoms:"
+msgstr ""
+"Podam wam teraz mojÄ
odpowiedź na to pytanie z punktu widzenia "
+"korzystania z programów komputerowych. Programy sÄ
dla was,
konkretnych "
+"użytkowników, wolnym oprogramowaniem, jeÅli macie nastÄpujÄ
ce wolnoÅci:"
+
+#. type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"First, Freedom Zero is the freedom to run the program for any purpose, any "
+"way you like."
+msgstr ""
+"Po pierwsze, WolnoÅÄ 0, czyli wolnoÅÄ do wykorzystywania "
+"programu do dowolnego celu i w dowolny sposób."
+
+#. type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"Freedom One is the freedom to help yourself by changing the program to suit "
+"your needs."
+msgstr ""
+"WolnoÅÄ 1 to wolnoÅÄ pozwalajÄ
ca na uÅatwianie sobie życia przez "
+"wprowadzanie zmian do programu, aby dostosowaÄ go do swoich "
+"potrzeb."
+
+#. type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"Freedom Two is the freedom to help your neighbor by distributing copies of "
+"the program."
+msgstr ""
+"WolnoÅÄ 2 to wolnoÅÄ do pomagania swoim bliźnim przez dystrybucjÄ
kopii "
+"programu."
+
+#. type: Content of: <ul><li>
+msgid ""
+"And Freedom Three is the freedom to help build your community by publishing "
+"an improved version so others can get the benefit of your work."
+msgstr ""
+"Natomiast WolnoÅÄ 3 pozwala na wspieranie rozwoju wÅasnej "
+"spoÅecznoÅci poprzez publikowanie ulepszonych wersji, tak
aby inni "
+"mogli skorzystaÄ z waszej pracy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"If you have all of these freedoms, the program is free software, for you "
+"— and that's crucial. That's why I phrase it that way. I'll explain "
+"why later, when I talk about the GNU General Public License, but right now "
+"I'm explaining what free software means, which is a more basic question."
+msgstr ""
+"JeÅli macie wszystkie te wolnoÅci, to program jest wolnym oprogramowaniem, "
+"dla was – i to jest ważne. Dlatego w taki sposób "
+"uÅożyÅem zdanie. WyjaÅniÄ później dlaczego, gdy bÄdÄ mówiÅ o GPL,
teraz "
+"wyjaÅniam co to jest wolne oprogramowanie, a to jest bardziej "
+"podstawowÄ
kwestiÄ
."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, Freedom Zero's pretty obvious. If you're not even allowed to run the "
+"program anyway you like, it is a pretty damn restrictive program. But as it "
+"happens, most programs will at least give you Freedom Zero. And Freedom "
+"Zero follows, legally, as a consequence of Freedoms One, Two, and Three "
+"— that's the way that copyright law works. So the freedoms that "
+"distinguish free software from typical software are Freedoms One, Two, and "
+"Three, so I'll say more about them and why they are important."
+msgstr ""
+"WolnoÅÄ 0 jest doÅÄ oczywista. JeÅli nie możecie nawet korzystaÄ
z "
+"programu w dowolny sposób, to jest on cholernie restrykcyjny. "
+"Jednak w praktyce wiÄkszoÅÄ programów daje wam przynajmniej
WolnoÅÄ 0. "
+"A WolnoÅÄ 0 wynika, w prawniczym sensie, z WolnoÅci 1, 2 "
+"oraz 3 – w taki sposób dziaÅa prawo autorskie. Tak "
+"wiÄc wolnoÅci odróżniajÄ
ce wolne programy od typowych to
WolnoÅci "
+"1, 2 i 3, dlatego powiem o nich wiÄcej i wyjaÅniÄ, dlaczego
"
+"sÄ
ważne."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Freedom One is the freedom to help yourself by changing the software to suit "
+"your needs. This could mean fixing bugs. It could mean adding new "
+"features. It could mean porting it to a different computer system. It "
+"could mean translating all the error messages into Navajo. Any change you "
+"want to make, you should be free to make."
+msgstr ""
+"WolnoÅÄ 1 to wolnoÅÄ pozwalajÄ
ca na uÅatwienie sobie życia przez "
+"wprowadzanie zmian do programu, aby dostosowaÄ go do swoich "
+"potrzeb. Może to oznaczaÄ naprawianie bÅÄdów. Może to oznaczaÄ
dodawanie "
+"nowych funkcjonalnoÅci. Może to oznaczaÄ przeniesienie go na innÄ
"
+"platformÄ. Może oznaczaÄ przetÅumaczenie wszystkich komunikatów
bÅÄdów "
+"na jÄzyk Indian Navajo. PowinniÅcie móc wprowadziÄ każdÄ
zmianÄ, "
+"na którÄ
macie ochotÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, it's obvious that professional programmers can make use of this freedom "
+"very effectively, but not just them. Anybody of reasonable intelligence can "
+"learn a little programming. You know, there are hard jobs, and there are "
+"easy jobs, and most people are not going to learn enough to do hard jobs. "
+"But lots of people can learn enough to do easy jobs, just the way, you know, "
+"50 years ago, lots and lots of American men learned to repair cars, which is "
+"what enabled the U.S. to have a motorized army in World War II and win. So, "
+"very important, having lots of people tinkering."
+msgstr ""
+"Oczywiste jest, że zawodowi programiÅci mogÄ
bardzo efektywnie "
+"wykorzystywaÄ tÄ wolnoÅÄ, ale nie tylko oni. Każda przeciÄtnie "
+"inteligentna osoba może nauczyÄ siÄ trochÄ programowaÄ. No wiecie, sÄ
trudne "
+"zadania i Åatwe zadania, wiÄkszoÅÄ ludzi nie nauczy siÄ wystarczajÄ
co "
+"dużo, żeby sprostaÄ tym trudnym. Ale mnóstwo ludzi może siÄ
nauczyÄ "
+"wystarczajÄ
co dużo, aby wykonywaÄ proste zadania, tak samo jak 50 lat
"
+"temu tysiÄ
ce Amerykanów nauczyÅo siÄ naprawiaÄ samochody, co pozwoliÅo
USA "
+"mieÄ w czasie II wojny Åwiatowej zmotoryzowanÄ
armiÄ i wygraÄ.
"
+"WiÄc bardzo ważne jest, aby wiele osób przy tym dÅubaÅo."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And if you are a people person, and you really don't want to learn "
+"technology at all, that probably means that you have a lot of friends, and "
+"you're good at getting them to owe you favors. <i>[Laughter]</i> Some of "
+"them are probably programmers. So you can ask one of your programmer "
+"friends. “Would you please change this for me? Add this feature?"
+"” So, lots of people can benefit from it."
+msgstr ""
+"A jeÅli wolicie towarzystwo ludzi i naprawdÄ nie chcecie niczego "
+"siÄ nauczyÄ o technologii, to pewno znaczy, że macie mnóstwo
przyjacióŠ"
+"i jesteÅcie nieźli w doprowadzaniu do sytuacji, w "
+"których sÄ
oni wam winni przysÅugÄ. <i>[Åmiech]</i> Niektórzy
z nich to "
+"byÄ może programiÅci. Możecie wiÄc poprosiÄ jednego z waszych
"
+"przyjacióŠprogramistów: „Czy mógÅbyÅ to dla mnie zmieniÄ?
DodaÄ tÄ "
+"funkcjÄ?” Tak wiÄc może na tym skorzystaÄ mnóstwo ludzi."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, if you don't have this freedom, it causes practical, material harm to "
+"society. It makes you a prisoner of your software. I explained what that "
+"was like with regard to the laser printer. You know, it worked badly for "
+"us, and we couldn't fix it, because we were prisoners of our software."
+msgstr ""
+"Gdy nie macie tej wolnoÅci, skutkiem jest namacalna, materialna szkoda dla "
+"spoÅeczeÅstwa. Czyni was to wiÄźniami wÅasnego oprogramowania.
WyjaÅniaÅem "
+"już jakie to uczucie na przykÅadzie drukarki laserowej. PracowaÅa
źle "
+"i nie mogliÅmy jej naprawiÄ, bo byliÅmy wiÄźniami naszego "
+"oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But it also affects people's morale. You know if the computer is constantly "
+"frustrating to use, and people are using it, their lives are going to be "
+"frustrating, and if they're using it in their jobs, their jobs are going to "
+"be frustrating; they're going to hate their jobs. And you know, people "
+"protect themselves from frustration by deciding not to care. So you end up "
+"with people whose attitude is, “Well, I showed up for work today. "
+"That's all I have to do. If I can't make progress, that's not my problem; "
+"that's the boss's problem.” And when this happens, it's bad for those "
+"people, and it's bad for society as a whole. That's Freedom One, the "
+"freedom to help yourself."
+msgstr ""
+"Ale dotyczy to także ludzkiego morale. JeÅli korzystanie z "
+"komputera budzi frustracjÄ, a ludzie z niego korzystajÄ
, to ich "
+"życie stanie siÄ frustrujÄ
ce, a jeÅli korzystajÄ
z niego
w "
+"pracy, to ich praca stanie siÄ frustrujÄ
ca â zacznÄ
nienawidziÄ swojej "
+"pracy. Ludzie chroniÄ
siÄ przed frustracjÄ
majÄ
c wszystko w nosie.
Ich "
+"podejÅcie zaczyna siÄ sprowadzaÄ do: „No tak, przyszedÅem dziÅ
do "
+"pracy. To wszystko, co muszÄ zrobiÄ. JeÅli nie robiÄ Å¼adnych postÄpów,
to "
+"nie mój problem; to problem szefa”. Taka sytuacja jest zÅa dla tych "
+"ludzi i dla caÅoÅci spoÅeczeÅstwa. To byÅa WolnoÅÄ 1, wolnoÅÄ "
+"pozwalajÄ
ca na uÅatwianie sobie życia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Freedom Two is the freedom to help your neighbor by distributing copies of "
+"the program. Now, for beings that can think and learn, sharing useful "
+"knowledge is a fundamental act of friendship. When these beings use "
+"computers, this act of friendship takes the form of sharing software. "
+"Friends share with each other. Friends help each other. This is the nature "
+"of friendship. And, in fact, this spirit of goodwill — the spirit of "
+"helping your neighbor, voluntarily — is society's most important "
+"resource. It makes the difference between a livable society and a dog-eat-"
+"dog jungle. Its importance has been recognized by the world's major "
+"religions for thousands of years, and they explicitly try to encourage this "
+"attitude."
+msgstr ""
+"WolnoÅÄ 2 to wolnoÅÄ do pomagania swoim bliźnim przez dystrybucjÄ
kopii "
+"programu. Dla istot zdolnych do myÅlenia i nauki dzielenie siÄ "
+"użytecznÄ
wiedzÄ
jest fundamentalnym przejawem przyjaźni. Gdy te istoty "
+"korzystajÄ
z komputerów, ten przejaw przyjaźni przyjmuje formÄ "
+"dzielenia siÄ oprogramowaniem. Przyjaciele siÄ dzielÄ
. Przyjaciele sobie "
+"pomagajÄ
. Taka jest natura przyjaźni. Tak naprawdÄ ten duch dobrej
woli "
+"– duch pomagania bliźnim bez przymusu – stanowi "
+"najważniejsze dobro spoÅeczeÅstwa. Stanowi on o różnicy pomiÄdzy "
+"spoÅeczeÅstwem, w którym da siÄ Å¼yÄ, a dżunglÄ
,
w której "
+"wszyscy pożerajÄ
siÄ nawzajem. Jego wagÄ dostrzegajÄ
od tysiÄcy
lat "
+"najwiÄksze religie Åwiata i wprost starajÄ
siÄ popieraÄ takÄ
postawÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"When I was going to kindergarten, the teachers were trying to teach us this "
+"attitude — the spirit of sharing — by having us do it. They "
+"figured if we did it, we'd learn. So they said, “If you bring candy "
+"to school, you can't keep it all for yourself; you have to share some with "
+"the other kids.” Teaching us, the society was set up to teach, this "
+"spirit of cooperation. And why do you have to do that? Because people are "
+"not totally cooperative. That's one part of human nature, and there are "
+"other parts of human nature. There are lots of parts of human nature. So, "
+"if you want a better society, you've got to work to encourage the spirit of "
+"sharing. You know, it'll never get to be 100%. That's understandable. "
+"People have to take care of themselves too. But if we make it somewhat "
+"bigger, we're all better off."
+msgstr ""
+"Gdy chodziÅem do przedszkola, nasi opiekunowie starali siÄ nas
nauczyÄ "
+"takiej postawy – ducha dzielenia siÄ – każÄ
c nam
siÄ "
+"dzieliÄ. Doszli do wniosku, że jak bÄdziemy tak robiÄ, to siÄ
tego "
+"nauczymy. WiÄc mówili nam: „JeÅli przyniesiecie do szkoÅy
"
+"cukierki, nie możecie po prostu zatrzymaÄ wszystkich dla siebie, "
+"musicie czÄÅciÄ
podzieliÄ siÄ z innymi dzieÄmi”. Uczyli nas,
"
+"spoÅeczeÅstwo zostaÅo powoÅane do uczenia, takiego ducha
wspóÅpracy. "
+"Dlaczego trzeba robiÄ takie rzeczy? Bo ludzie nie sÄ
w peÅni "
+"wspóÅpracujÄ
cy. To jedna czÄÅÄ ludzkiej natury i sÄ
inne jej
czÄÅci. "
+"Jest wiele czÄÅci ludzkiej natury. WiÄc jeÅli chcecie mieÄ lepsze "
+"spoÅeczeÅstwo, musicie pracowaÄ na rzecz ducha dzielenia siÄ. To
nigdy "
+"nie bÄdzie 100%. To zrozumiaÅe. Ludzie muszÄ
zadbaÄ też o samych siebie.
"
+"Ale jeÅli choÄ trochÄ go wzmocnimy, to wszyscy na tym "
+"skorzystamy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Nowadays, according to the U.S. Government, teachers are supposed to do the "
+"exact opposite. “Oh, Johnny, you brought software to school. Well, "
+"don't share it. Oh no. Sharing is wrong. Sharing means you're a pirate."
+"”"
+msgstr ""
+"Obecnie, wedÅug rzÄ
du USA, nauczyciele majÄ
robiÄ coÅ zupeÅnie
odwrotnego. "
+"„O, Johnny, przyniosÅeÅ do szkoÅy program. No cóż, nie dziel
siÄ "
+"nim z nikim. O, nie. Dzielenie siÄ jest zÅe. Dzielenie siÄ czyni ciÄ
"
+"piratem”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"What do they mean when they say “pirate”? They're saying that "
+"helping your neighbor is the moral equivalent of attacking a ship. <i>"
+"[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Co majÄ
na myÅli, gdy mówiÄ
âpiratâ? MajÄ
na myÅli,
że "
+"pomaganie bliźnim jest moralnie równoważne z atakowaniem statku. <i>"
+"[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"What would Buddha or Jesus say about that? Now, take your favorite religious "
+"leader. I don't know, maybe Manson would have said something different. <i>"
+"[Laughter]</i> Who knows what L. Ron Hubbard would say? But …"
+msgstr ""
+"Co by na to powiedzieli Budda lub Jezus? Wybierzcie sobie "
+"ulubionego przywódcÄ religijnego. Nie wiem, może Manson powiedziaÅby coÅ
"
+"innego. <i>[Åmiech]</i> Kto wie co powiedziaÅby L. Ron Hubbard? Ale…"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: <i>[Inaudible]</i>"
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: <i>[niewyraźne]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Of course, he's dead. But they don't admit "
+"that. What?"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: OczywiÅcie, on nie żyje. Ale oni tego nie "
+"uznajÄ
. SÅucham?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: So are the others, also dead. <i>[Laughter] "
+"[Inaudible]</i> Charles Manson's also dead. <i>[Laughter]</i> They're dead, "
+"Jesus's dead, Buddha's dead…"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Inni tak samo, również nie żyjÄ
. <i>[Åmiech] "
+"[niewyraźne]</i> Charles Manson też nie żyje. <i>[Åmiech]</i> Nie żyjÄ
,
"
+"Jezus nie żyje, Budda nie żyje…"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Yes, that's true. <i>[Laughter]</i> So I guess, "
+"in that regard, L. Ron Hubbard is no worse than the others. <i>[Laughter]</"
+"i> Anyway — <i>[Inaudible]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Tak, to prawda. <i>[Åmiech]</i> No to chyba, "
+"patrzÄ
c na to z tej strony, L. Ron Hubbard nie jest gorszy niż "
+"pozostali. <i>[Åmiech]</i> Tak czy inaczej –
<i>[niewyraźne]"
+"</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: L. Ron always used free software — it freed "
+"him from Zanu. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: L. Ron zawsze używaÅ wolnego oprogramowania â "
+"wyzwoliÅo go od Zanu. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Anyway, so, I think this is actually the most "
+"important reason why software should be free: We can't afford to pollute "
+"society's most important resource. It's true that it's not a physical "
+"resource like clean air and clean water. It's a psycho-social resource, but "
+"it's just as real for all that, and it makes a tremendous difference to our "
+"lives. You see, the actions we take influence the thoughts of other "
+"people. When we go around telling people, “Don't share with each "
+"other”, if they listen to us, we've had an effect on society, and it's "
+"not a good one. That's Freedom Two, the freedom to help your neighbor."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Tak czy inaczej, uważam, że tak "
+"naprawdÄ to jest najważniejszy powód, dla którego oprogramowanie powinno
byÄ "
+"wolne: nie możemy sobie pozwoliÄ na zatruwanie najważniejszego dobra "
+"posiadanego przez spoÅeczeÅstwo. OczywiÅcie nie jest to dobro materialne, "
+"takie jak czyste powietrze i czysta woda. Jest to dobro "
+"psychospoÅeczne, ale równie rzeczywiste i ma wielkie znaczenie
dla "
+"życia nas wszystkich. DziaÅania, jakie podejmujemy, majÄ
wpÅyw
na myÅli "
+"innych ludzi. JeÅli chodzimy i mówimy wszystkim dookoÅa: „Nie "
+"dzielcie siÄ niczym ze sobÄ
”, to jeÅli nas posÅuchajÄ
, bÄdziemy
mieli "
+"wpÅyw na spoÅeczeÅstwo, i to niedobry. To byÅa WolnoÅÄ 2,
wolnoÅÄ "
+"do pomagania swoim bliźnim."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Oh, and by the way, if you don't have that freedom, it doesn't just cause "
+"this harm to society's psycho-social resource, it also causes waste — "
+"practical, material harm. If the program has an owner, and the owner "
+"arranges a state of affairs where each user has to pay in order to be able "
+"to use it, some people are going to say, “Never mind, I'll do without "
+"it.” And that's waste, deliberately inflicted waste. And the "
+"interesting thing about software, of course, is that fewer users doesn't "
+"mean you have to make less stuff. You know, if fewer people buy cars, you "
+"can make fewer cars. There's a saving there. There are resources to be "
+"allocated, or not allocated, into making cars. So that you can say that "
+"having a price on a car is a good thing. It prevents people from diverting "
+"lots of wasted resources into making cars that aren't really needed. But if "
+"each additional car used no resources, it wouldn't be doing any good saving "
+"the making of these cars. Well, for physical objects, of course, like cars, "
+"it is always going to take resources to make an additional one of them, each "
+"additional exemplar."
+msgstr ""
+"A tak przy okazji, brak tej wolnoÅci nie wywoÅuje tylko wspomnianej "
+"szkody dla psychospoÅecznych dóbr spoÅeczeÅstwa, ale również "
+"marnotrawstwo, czyli szkodÄ praktycznÄ
, materialnÄ
. JeÅli program ma
"
+"wÅaÅciciela, a ten ustawi wszystko w taki sposób, żeby każdy "
+"musiaÅ pÅaciÄ za używanie programu, to niektórzy powiedzÄ
: „"
+"Nieważne, poradzÄ sobie bez tego”. A to jest marnotrawstwo,
"
+"spowodowane z premedytacjÄ
marnotrawstwo. InteresujÄ
ce
w przypadku "
+"oprogramowania jest oczywiÅcie to, że mniejsza iloÅÄ użytkowników
nie "
+"oznacza koniecznoÅci zmniejszenia produkcji. No wiecie, jeÅli mniejsza
iloÅÄ "
+"ludzi kupuje samochody, to można produkowaÄ ich mniej. Oznacza to "
+"oszczÄdnoÅci. IstniejÄ
dobra, które można przeznaczyÄ
na produkcjÄ "
+"samochodów lub nie. Można wiÄc powiedzieÄ, że to dobrze
by "
+"samochody miaÅy ceny. Uniemożliwia to ludziom wykorzystywanie wielkich "
+"iloÅci marnowanych dóbr na produkcjÄ samochodów, których nikt tak "
+"naprawdÄ nie potrzebuje. Ale jeÅli każdy kolejny samochód nie
wymagaÅby "
+"żadnych dóbr, to powstrzymywanie siÄ przed ich produkcjÄ
nie dawaÅoby "
+"niczego pożytecznego. OczywiÅcie, w przypadku rzeczy materialnych, "
+"takich jak samochody, wykonanie kolejnego egzemplarza zawsze bÄdzie "
+"pochÅaniaÄ dodatkowe dobra."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But for software that's not true. Anybody can make another copy. And it's "
+"almost trivial to do it. It takes no resources, except a tiny bit of "
+"electricity. So there's nothing we can save, no resource we're going to "
+"allocate better by putting this financial disincentive on the use of the "
+"software. You often find people taking economic, the consequences of "
+"economic reasoning, based on premises that don't apply to software, and "
+"trying to transplant them from other areas of life where the premises may "
+"apply, and the conclusions may be valid. They just take the conclusions and "
+"assume that they're valid for software too, when the argument is based on "
+"nothing, in the case of software. The premises don't work in that case. It "
+"is very important to examine how you reach the conclusion, and what premises "
+"it depends on, to see where it might be valid. So, that's Freedom Two, the "
+"freedom to help your neighbor."
+msgstr ""
+"Jednak w przypadku oprogramowania nie jest to prawdÄ
. Każdy może "
+"wykonaÄ nowÄ
kopiÄ. A zrobienie tego jest zadaniem niemal trywialnym.
"
+"Nie wymaga to żadnych dóbr prócz odrobiny elektrycznoÅci. WiÄc nie
ma "
+"tu czego oszczÄdzaÄ, nie ma żadnego dobra, które można by wykorzystaÄ
lepiej "
+"poprzez ustanowienie tego finansowego czynnika zniechÄcajÄ
cego
do "
+"korzystania z programów. Ludzie czÄsto biorÄ
ekonomiczne, wyniki "
+"ekonomicznego rozumowania oparte na przesÅankach nijak majÄ
cych siÄ "
+"do oprogramowania i próbujÄ
przenieÅÄ je z innych dziedzin
"
+"życia, dla których te przesÅanki mogÄ
byÄ prawdziwe, a wnioski "
+"prawidÅowe. Po prostu biorÄ
te wnioski i zakÅadajÄ
, że sÄ
"
+"prawdziwe także dla oprogramowania, tymczasem caÅe rozumowanie w "
+"przypadku oprogramowania jest oparte na niczym. PrzesÅanki nie "
+"dziaÅajÄ
. To bardzo ważne, by zwracaÄ uwagÄ, w jaki sposób
dochodzi siÄ "
+"do wniosków, w oparciu o jakie przesÅanki, aby zrozumieÄ "
+"kiedy mogÄ
byÄ one prawidÅowe. ByÅa to wiÄc WolnoÅÄ 2, wolnoÅÄ
do "
+"pomagania swoim bliźnim."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Freedom Three is the freedom to help build your community by publishing an "
+"improved version of the software. People used to say to me, “If the "
+"software's free, then nobody will get paid to work on it, so why should "
+"anybody work on it?” Well, of course, they were confusing the two "
+"meanings of free, so their reasoning was based on a misunderstanding. But, "
+"in any case, that was their theory. Today, we can compare that theory with "
+"empirical fact, and we find that hundreds of people are being paid to write "
+"free software, and over 100,000 are doing it as volunteers. We get lots of "
+"people working on free software, for various different motives."
+msgstr ""
+"WolnoÅÄ 3 pozwala na wspieranie rozwoju wÅasnej spoÅecznoÅci "
+"poprzez publikowanie ulepszonych wersji programów. Ludzie mówili mi: "
+"„JeÅli oprogramowanie bÄdzie darmowe [<em>free</em>], to nikt
za "
+"pracÄ nad nim nie bÄdzie dostawaÄ pieniÄdzy, wiÄc dlaczego "
+"ktokolwiek miaÅby to robiÄ?”. OczywiÅcie nie rozróżniali oni
dwóch "
+"znaczeÅ sÅowa „free” [<em>ang. darmowy, wolny</em>],
wiÄc "
+"ich rozumowanie byÅo oparte na nieporozumieniu. Ale tak czy "
+"inaczej, taka byÅa ich teoria. Dzisiaj możemy porównaÄ tÄ teoriÄ
z "
+"empiriÄ
i okazuje siÄ, że setkom ludzi pÅaci siÄ
za pracÄ "
+"nad wolnym oprogramowaniem, a ponad 100.000 robi to jako "
+"wolontariusze. Mnóstwo ludzi pracuje nad wolnym oprogramowaniem,
z "
+"różnych powodów."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"When I first released GNU Emacs — the first piece of the GNU system "
+"that people actually wanted to use — and when it started having users, "
+"after a while, I got a message saying, “I think I saw a bug in the "
+"source code, and here's a fix.” And I got another message, “"
+"Here's code to add a new feature.” And another bug fix. And another "
+"new feature. And another, and another, and another, until they were pouring "
+"in on me so fast that just making use of all this help I was getting was a "
+"big job. Microsoft doesn't have this problem. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Gdy po raz pierwszy wydaÅem edytor GNU Emacs – pierwszy "
+"kawaÅek systemu GNU, którego ludzie rzeczywiÅcie chcieli
używaÄ – "
+"i gdy pojawili siÄ użytkownicy, to po niedÅugim czasie
otrzymaÅem "
+"wiadomoÅÄ: „Wydaje mi siÄ, że znalazÅem bÅÄ
d w kodzie "
+"źródÅowym, a oto poprawka”. DostaÅem także kolejnÄ
wiadomoÅÄ: "
+"„Oto kod dodajÄ
cy nowÄ
funkcjÄ”. I kolejna poprawka
do "
+"bÅÄdu. I kolejna nowa funkcja. I kolejna, i kolejna, i "
+"kolejna, aż zaczÄÅy napÅywaÄ do mnie tak szybko, że samo ich "
+"wykorzystywanie staÅo siÄ ciÄżkÄ
pracÄ
. Microsoft nie ma tego problemu.
<i>"
+"[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Eventually, people noted this phenomenon. You see, in the 1980's a lot of "
+"us thought that maybe free software wouldn't be as good as the non-free "
+"software, because we wouldn't have as much money to pay people. And, of "
+"course, people like me, who value freedom and community said, “Well, "
+"we'll use the free software anyway.” It's worth making a little "
+"sacrifice in some mere technical convenience to have freedom. But what "
+"people began to note, around 1990 was that our software was actually "
+"better. It was more powerful, and more reliable, than the proprietary "
+"alternatives."
+msgstr ""
+"W koÅcu ludzie dostrzegli ten fenomen. Wiecie, w latach 80. wielu "
+"z nas myÅlaÅo, że byÄ może wolne oprogramowanie nie bÄdzie
tak "
+"dobre jak niewolne, bo nie bÄdziemy mieli tak samo dużo pieniÄdzy "
+"na pÅacenie ludziom. OczywiÅcie, osoby takie jak ja, które ceniÄ
"
+"wolnoÅÄ i wartoÅci spoÅeczne, mówiÅy: „Cóż, i tak
bÄdziemy "
+"korzystaÄ z wolnego oprogramowania”. Warto jest poÅwiÄciÄ
trochÄ "
+"niezbyt istotnej technicznej wygody dla wolnoÅci. Ale to, co ludzie "
+"zaczÄli dostrzegaÄ okoÅo roku 1990, to byÅ fakt, że nasze "
+"oprogramowanie jest tak naprawdÄ lepsze. ByÅo potÄżniejsze
i bardziej "
+"niezawodne od alternatywnych programów objÄtych restrykcyjnymi "
+"licencjami."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In the early '90's, somebody found a way to do a scientific measurement of "
+"reliability of software. Here's what he did. He took several sets of "
+"comparable programs that did the same jobs — the exact same jobs "
+"— in different systems. Because there were certain basic Unix-like "
+"utilities. And the jobs that they did, we know, was all, more or less, "
+"imitating the same thing, or they were following the POSIX spec, so they "
+"were all the same in terms of what jobs they did, but they were maintained "
+"by different people, written separately. The code was different. So they "
+"said, OK, we'll take these programs and run them with random data, and "
+"measure how often they crash, or hang. So they measured it, and the most "
+"reliable set of programs was the GNU programs. All the commercial "
+"alternatives which were proprietary software were less reliable. So he "
+"published this and he told all the developers, and a few years later, he did "
+"the same experiment with the newest versions, and he got the same result. "
+"The GNU versions were the most reliable. People — you know there are "
+"cancer clinics and 911 operations that use the GNU system, because it's so "
+"reliable, and reliability is very important to them."
+msgstr ""
+"Na poczÄ
tku lat 90. ktoÅ wymyÅliÅ jak przeprowadzaÄ naukowe pomiary
"
+"niezawodnoÅci oprogramowania. Oto co zrobiÅ. WziÄ
Å parÄ zbiorów "
+"porównywalnych programów, które wykonywaÅy te same zadania – "
+"dokÅadnie te same zadania – w różnych systemach. "
+"Ponieważ istniaÅy pewne podstawowe uniksowe narzÄdzia.
A zadania, "
+"które wykonywaÅy, no wiecie, to byÅo wszystko, mniej wiÄcej, imitowanie
tej "
+"samej rzeczy, albo byÅy zgodne ze standardami POSIX, wiÄc byÅy "
+"takie same w zakresie wykonywanych zadaÅ, ale byÅy utrzymywane "
+"przez innych ludzi i osobno napisane. Kod byÅ inny. WiÄc oni "
+"powiedzieli, OK, weźmiemy te programy i zaÅadujemy do nich losowe
"
+"dane, i zmierzymy jak czÄsto bÄdÄ
siÄ wywalaÄ albo zawieszaÄ.
No "
+"wiÄc to zmierzyli i najbardziej niezawodnym zbiorem programów "
+"okazaÅy siÄ programy GNU. Wszystkie komercyjne odpowiedniki objÄte "
+"restrykcyjnymi licencjami byÅy bardziej zawodne. WiÄc on to
opublikowaÅ "
+"i przedstawiÅ wszystkim programistom, i parÄ lat później
wykonaÅ "
+"ten sam eksperyment z najnowszymi wersjami, i wyniki byÅy takie "
+"same. Wersje GNU byÅy najbardziej niezawodne. Ludzie – wiecie, "
+"istniejÄ
kliniki onkologiczne oraz stacje pogotowia ratunkowego, które
"
+"korzystajÄ
z systemu GNU, bo jest taki niezawodny, a "
+"niezawodnoÅÄ jest dla nich bardzo ważna."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Anyway, there's even a group of people who focus on this particular benefit "
+"as the reason they give, the main reason they give, why users should be "
+"permitted to do these various things, and to have these freedoms. If you've "
+"been listening to me, you've noticed, you've seen that I, speaking for the "
+"free software movement, I talk about issues of ethics, and what kind of a "
+"society we want to live in, what makes for a good society, as well as "
+"practical, material benefits. They're both important. That's the free "
+"software movement."
+msgstr ""
+"W każdym bÄ
dź razie, jest nawet grupa ludzi, którzy skupiajÄ
siÄ "
+"na tej konkretnej korzyÅci podajÄ
c powód, gÅówny powód, dla
którego "
+"użytkownicy powinni móc robiÄ wszystkie te rzeczy i mieÄ te
wolnoÅci. "
+"JeÅli mnie sÅuchaliÅcie, to zauważyliÅcie, widzieliÅcie, że ja,
mówiÄ
c "
+"w imieniu ruchu wolnego oprogramowania, opowiadam o kwestiach etycznych "
+"i o spoÅeczeÅstwie, w którym chcemy mieszkaÄ, o tym, co tworzy "
+"dobre spoÅeczeÅstwo, a także o praktycznych, materialnych
korzyÅciach. "
+"Obie te rzeczy sÄ
ważne. Oto ruch wolnego oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"That other group of people — which is called the open source movement "
+"— they only cite the practical benefits. They deny that this is an "
+"issue of principle. They deny that people are entitled to the freedom to "
+"share with their neighbor and to see what the program's doing and change it "
+"if they don't like it. They say, however, that it's a useful thing to let "
+"people do that. So they go to companies and say to them, “You know, "
+"you might make more money if you let people do this.” So, what you can "
+"see is that to some extent, they lead people in a similar direction, but for "
+"totally different, for fundamentally different, philosophical reasons."
+msgstr ""
+"Ta druga grupa ludzi – nazywajÄ
ca siÄ ruchem open source "
+"[<em>open source movement, ruch na rzecz oprogramowania o otwartych "
+"źródÅach</em>] – oni mówiÄ
tylko o praktycznych korzyÅciach.
"
+"ZaprzeczajÄ
, jakoby byÅa to kwestia zasad. ZaprzeczajÄ
, że ludziom "
+"należy siÄ wolnoÅÄ dzielenia siÄ z bliźnimi i sprawdzania, co
"
+"robiÄ
programy, oraz zmieniania tego, jeÅli im siÄ nie podoba. MówiÄ
"
+"oni jednak, że zezwalanie na to jest użyteczne. WiÄc chodzÄ
"
+"po firmach i mówiÄ
: „Wiecie, prawdopodobnie możecie
zarabiaÄ "
+"wiÄcej pieniÄdzy, jeÅli pozwolicie ludziom to robiÄ”. WiÄc, jak "
+"widzicie, do pewnego stopnia prowadzÄ
oni ludzi w tym samym "
+"kierunku, ale z zupeÅnie innych, w podstawowym stopniu innych, "
+"przesÅanek filozoficznych."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Because on the deepest issue of all, you know, on the ethical question, the "
+"two movements disagree. You know, in the free software movement we say, "
+"“You're entitled to these freedoms. People shouldn't stop you from "
+"doing these things.” In the open source movement, they say, “"
+"Yes, they can stop you if you want, but we'll try to convince them to deign "
+"to let you to do these things.” Well, they have contributed — "
+"they have convinced a certain number of businesses to release substantial "
+"pieces of software as free software in our community. So they, the open "
+"source movement, has contributed substantially to our community. And so we "
+"work together on practical projects. But, philosophically, there's a "
+"tremendous disagreement."
+msgstr ""
+"Ponieważ w najgÅÄbszej spoÅród wszystkich kwestii, kwestii
etycznej, "
+"oba ruchy nie zgadzajÄ
siÄ ze sobÄ
. My z ruchu wolnego oprogramowania
"
+"mówimy: „NależÄ
wam siÄ te wolnoÅci. Nikt nie powinien was "
+"powstrzymywaÄ przed robieniem tych rzeczy”. Ruch open source mówi: "
+"„Tak, mogÄ
was powstrzymaÄ, jeÅli chcecie, ale postaramy siÄ
ich "
+"przekonaÄ, aby raczyli pozwoliÄ wam robiÄ te rzeczy”. Cóż,
oni "
+"wnieÅli wkÅad – przekonali pewnÄ
iloÅÄ firm
do wypuszczenia "
+"znaczÄ
cych kawaÅków oprogramowania w postaci wolnych programów,
na "
+"rzecz naszej spoÅecznoÅci. WiÄc oni, czyli ruch open source, "
+"wnieÅli znaczny wkÅad do naszej spoÅecznoÅci. Tak
wiÄc pracujemy "
+"razem nad projektami praktycznymi. Jednak pod wzglÄdem "
+"filozoficznym bardzo siÄ nie zgadzamy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Unfortunately, the open source movement is the one that gets the support of "
+"business the most, and so most articles about our work describe it as open "
+"source, and a lot of people just innocently think that we're all part of the "
+"open source movement. So that's why I'm mentioning this distinction. I "
+"want you to be aware that the free software movement, which brought our "
+"community into existence and developed the free operating system, is still "
+"here — and that we still stand for this ethical philosophy. I want "
+"you to know about this, so that you won't mislead someone else unknowingly."
+msgstr ""
+"Niestety, to ruch open source dostaje najwiÄksze wsparcie od firm, "
+"wiÄc wiÄkszoÅÄ artykuÅów dotyczÄ
cych naszej pracy opisuje jÄ
jako open "
+"source i mnóstwo ludzi, bez zÅych intencji, myÅli,
że wszyscy "
+"jesteÅmy czÄÅciÄ
ruchu open source. Dlatego wÅaÅnie mówiÄ o tej "
+"różnicy. ChcÄ, abyÅcie zdawali sobie sprawÄ, że ruch wolnego "
+"oprogramowania, który powoÅaÅ naszÄ
spoÅecznoÅÄ do życia i "
+"stworzyÅ wolny system operacyjny, nadal istnieje – i caÅy "
+"czas gÅosimy tÄ etycznÄ
filozofiÄ. ChcÄ, żebyÅcie to wiedzieli,
aby "
+"bezwiednie nie wprowadzaÄ innych w bÅÄ
d."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "But also, so that you can think about where you stand."
+msgstr ""
+"Ale także dlatego, żebyÅcie mogli pomyÅleÄ o tym, gdzie sami
należycie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"You know, which movement you support is up to you. You might agree with the "
+"free software movements and my views. You might agree with the open source "
+"movement. You might disagree with them both. You decide where you stand on "
+"these political issues."
+msgstr ""
+"No wiecie, to, który ruch popieracie, to wasza sprawa. Możecie siÄ
zgadzaÄ "
+"z ruchami wolnego oprogramowania i moimi poglÄ
dami. Możecie siÄ "
+"zgadzaÄ z ruchem open source. Możecie siÄ z oboma nie zgadzaÄ.
To "
+"wy decydujecie o waszej postawie wobec tych politycznych kwestii."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But if you agree with the free software movement — if you see that "
+"there's an issue here that the people whose lives are controlled and "
+"directed by this decision deserve a say in it — then I hope you'll say "
+"that you agree with the free software movement, and one way you can do that "
+"is by using the term free software and just helping people know we exist."
+msgstr ""
+"Ale jeÅli zgadzacie siÄ z ruchem wolnego oprogramowania "
+"– jeÅli rozumiecie, że chodzi tu o to, aby ludzie, których
"
+"życie jest kontrolowane i kierowane przez tÄ decyzjÄ, mieli coÅ
w "
+"jej sprawie do powiedzenia – to mam nadziejÄ, że "
+"powiecie, iż zgadzacie siÄ z ruchem wolnego oprogramowania, a "
+"jednÄ
z rzeczy, które możecie zrobiÄ, aby to pokazaÄ, jest "
+"używanie terminu wolne oprogramowanie i po prostu zwracanie uwagi ludzi
"
+"na to, że istniejemy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, Freedom Three is very important both practically and psycho-socially. "
+"If you don't have this freedom, it causes practical material harm, because "
+"this community development doesn't happen, and we don't make powerful, "
+"reliable software. But it also causes psycho-social harm, which affects the "
+"spirit of scientific cooperation — the idea that we're working "
+"together to advance human knowledge. You see, progress in science crucially "
+"depends on people being able to work together. And nowadays though, you "
+"often find each little group of scientists acting like it's a war with each "
+"other gang of scientists and engineers. And if they don't share with each "
+"other, they're all held back."
+msgstr ""
+"Tak wiÄc WolnoÅÄ 3 jest bardzo ważna zarówno pod wzglÄdem "
+"praktycznym, jak i psychospoÅecznym. JeÅli nie macie tej wolnoÅci, "
+"powoduje to praktyczne, materialne szkody, bo nie nastÄpuje wspomniany "
+"rozwój spoÅecznoÅci i nie tworzymy potÄżnego, niezawodnego "
+"oprogramowania. Ale powoduje również szkody psychospoÅeczne, które
majÄ
"
+"wpÅyw na ducha naukowej wspóÅpracy – ideÄ, która mówi, "
+"że pracujemy razem na rzecz rozwoju ludzkiej wiedzy. Zrozumcie, "
+"postÄp naukowy zależy gÅównie od tego, że ludzie mogÄ
razem "
+"pracowaÄ. Tymczasem w dzisiejszych czasach widzi siÄ poszczególne
maÅe "
+"grupy naukowców, które zachowujÄ
siÄ jakby to byÅa wojna ze wszystkimi "
+"innymi bandami naukowców i inżynierów. A jeÅli oni nie bÄdÄ
siÄ ze "
+"sobÄ
dzieliÄ, to nie bÄdÄ
czyniÄ postÄpów."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, those are the three freedoms that distinguish free software from typical "
+"software. Freedom One is the freedom to help yourself, making changes to "
+"suit your own needs. Freedom Two is the freedom to help your neighbor by "
+"distributing copies. And Freedom Three is the freedom to help build your "
+"community by making changes and publishing them for other people to use. If "
+"you have all of these freedoms, the program is free software for you. Now, "
+"why do I define it that way in terms of a particular user? Is it free "
+"software for you? <i>[Pointing at member of audience.]</i> Is it free "
+"software for you? <i>[Pointing at another member of audience.]</i> Is it "
+"free software for you? <i>[Pointing at another member of audience.]</i> Yes?"
+msgstr ""
+"To sÄ
trzy wolnoÅci, które odróżniajÄ
wolne oprogramowanie
od typowych "
+"programów. WolnoÅÄ 1 to wolnoÅÄ pozwalajÄ
ca na uÅatwianie sobie
życia "
+"przez wprowadzanie zmian do programu, aby dostosowaÄ go do "
+"swoich potrzeb. WolnoÅÄ 2 to wolnoÅÄ do pomagania swoim bliźnim
przez "
+"dystrybucjÄ kopii. Natomiast WolnoÅÄ 3 pozwala na wspieranie "
+"rozwoju wÅasnej spoÅecznoÅci poprzez wprowadzanie zmian i "
+"publikowanie ich, tak aby inni mogli z nich skorzystaÄ. JeÅli "
+"macie wszystkie te wolnoÅci, to ten program jest dla was wolnym "
+"oprogramowaniem. Dlaczego definiujÄ to w ten sposób, z punktu "
+"widzenia konkretnego użytkownika? Czy to jest wolne oprogramowanie dla "
+"ciebie? <i>[wskazuje któregoÅ ze sÅuchaczy]</i> Czy to jest wolne "
+"oprogramowanie dla ciebie? <i>[wskazuje innego sÅuchacza]</i> Tak?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Can you explain a bit about the difference "
+"between Freedom Two and Three? <i>[inaudible]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Czy możesz krótko wyjaÅniÄ różnicÄ
pomiÄdzy "
+"WolnoÅciami 2 i 3? <i>[niewyraźne]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Well, they certainly relate, because if you don't "
+"have freedom to redistribute at all, you certainly don't have freedom to "
+"distribute a modified version, but they're different activities."
+msgstr ""
+"<strong><strong><strong>: Cóż, z pewnoÅciÄ
sÄ
ze sobÄ
powiÄ
zane, "
+"bo jeÅli w ogóle nie masz wolnoÅci do redystrybucji, to "
+"z pewnoÅciÄ
nie masz wolnoÅci do dystrybucji zmodyfikowanych "
+"wersji, ale to osobne rzeczy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: Oh."
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: Aha."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Freedom Two is, you know, read it, you make an "
+"exact copy, and hand it to your friends, so now your friend can use it. Or "
+"maybe you make exact copies and you sell them to a bunch of people, and then "
+"they can use it."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: WolnoÅÄ 2 to, no wiecie, skupcie siÄ, robicie "
+"identycznÄ
kopiÄ i rozdajecie jÄ
znajomym, a oni mogÄ
z niej "
+"korzystaÄ. Albo robicie identyczne kopie i sprzedajecie je paru "
+"osobom, a wtedy oni mogÄ
z nich korzystaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Freedom Three is where you make improvements — or at least you think "
+"they're improvements, and some other people may agree with you. So that's "
+"the difference. Oh, and by the way, one crucial point. Freedoms One and "
+"Three depend on your having access to the source code. Because changing a "
+"binary-only program is extremely hard. <i>[Laughter]</i> Even trivial "
+"changes like using four digits for the date, <i>[Laughter]</i> if you don't "
+"have source. So, for compelling, practical reasons, access to the source "
+"code is a precondition, a requirement, for free software."
+msgstr ""
+"W WolnoÅci 3 chodzi o wprowadzanie ulepszeÅ – a "
+"przynajmniej wy sÄ
dzicie, że sÄ
to ulepszenia, a inni mogÄ
siÄ
"
+"z wami zgodziÄ. WiÄc tu leży różnica. A tak przy okazji, "
+"jedna ważna uwaga. WolnoÅci 1 i 3 zależÄ
od dostÄpnoÅci kodu "
+"źródÅowego. Bo modyfikacja programu dostÄpnego tylko w formie "
+"binarnej jest niezwykle trudna. <i>[Åmiech]</i> Nawet maÅe modyfikacje, "
+"takie jak korzystanie z czterocyfrowej daty, <i>[Åmiech]</i> jeÅli nie
"
+"macie źródeÅ. Tak wiÄc z istotnych, praktycznych powodów,
dostÄpnoÅÄ "
+"kodu źródÅowego jest koniecznym warunkiem, wymaganiem wolnego
oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, why do I define it in terms of whether it's free software for <em>you</"
+"em>? The reason is that sometimes the same program can be free software for "
+"some people, and non-free for others. Now, that might seem like a "
+"paradoxical situation, so let me give you an example to show you how it "
+"happens. A very big example — maybe the biggest ever — of this "
+"problem was the X Window System which was developed at MIT and released "
+"under a license that made it free software. If you got the MIT version with "
+"the MIT license, you had Freedoms One, Two, and Three. It was free software "
+"for you. But among those who got copies were various computer manufacturers "
+"that distributed Unix systems, and they made the necessary changes in X to "
+"run on their systems. You know, probably just a few thousand lines out of "
+"the hundreds of thousands of lines of X. And, then they compiled it, and "
+"they put the binaries into their Unix system and distributed it under the "
+"same non-disclosure agreement as the rest of the Unix system. And then, "
+"millions of people got these copies. They had the X Window System, but they "
+"had none of these freedoms. It was not free software for <em>them</em>."
+msgstr ""
+"Dlaczego wiÄc definiuje to pod kÄ
tem tego, czy jest wolnym "
+"oprogramowaniem <em>dla was</em>? Dlatego, że czasami ten sam program "
+"może byÄ wolnym oprogramowaniem dla niektórych ludzi, a niewolnym dla
"
+"innych. Może to wyglÄ
daÄ na paradoks, wiÄc pozwólcie mi podaÄ
"
+"przykÅad, który pokaże wam, na czym to polega. Bardzo dużym "
+"przykÅadem – może najwiÄkszym w historii – tego
"
+"problemu byÅ system okien X opracowany na MIT i wydany na "
+"licencji, która czyniÅa go wolnym oprogramowaniem. JeÅli mieliÅcie
wersjÄ "
+"MIT wydanÄ
na licencji MIT, to mieliÅcie WolnoÅci 1, 2 i 3.
ByÅo "
+"to dla was wolne oprogramowanie. Ale poÅród tych, którzy otrzymali "
+"kopie, znajdowali siÄ różni producenci komputerów, którzy dostarczali "
+"systemy uniksowe i dokonywali oni zmian koniecznych do tego, "
+"aby X dziaÅaÅ na ich systemach. JakieÅ parÄ tysiÄcy linii
spoÅród "
+"setek tysiÄcy skÅadajÄ
cych siÄ na X. Potem to kompilowali,
dokÅadali "
+"binaria do swojego systemu Unix i rozprowadzali pod takÄ
samÄ
"
+"restrykcyjnÄ
licencjÄ
jak resztÄ systemu. Potem takie kopie dostaÅo
miliony "
+"ludzi. Mieli system okien X, ale nie mieli żadnej z tych
wolnoÅci. "
+"<em>Dla nich</em> to nie byÅo wolne oprogramowanie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, the paradox was that whether X was free software depended on where you "
+"made the measurement. If you made the measurement coming out of the "
+"developers' group, you'd say, “I observe all these freedoms. It's "
+"free software.” If you made the measurements among the users you'd "
+"say, “Hmm, most users don't have these freedoms. It's not free "
+"software.” Well, the people who developed X didn't consider this a "
+"problem, because their goal was just popularity, ego, essentially. They "
+"wanted a big professional success. They wanted to feel, “Ah, lots of "
+"people are using our software.” And that was true. Lots of people "
+"were using their software but didn't have freedom."
+msgstr ""
+"Tak wiÄc paradoks polegaÅ na tym, że to czy X byÅo "
+"wolnym oprogramowaniem zależaÅo od punktu widzenia. JeÅli ktoÅ
patrzyÅ "
+"z punktu widzenia grupy programistów, to powiedziaÅby: „"
+"RespektujÄ wszystkie te wolnoÅci. To wolne oprogramowanie„. JeÅli "
+"patrzyÅ z punktu widzenia użytkowników, powiedziaÅby: „Hmm, "
+"wiÄkszoÅÄ użytkowników nie ma tych wolnoÅci. To nie jest wolne "
+"oprogramowanie”. Cóż, programiÅci X nie uważali tego
za problem, "
+"bo ich celem w gruncie rzeczy byÅa popularnoÅÄ, zaspokojenie "
+"swojego ego. Chcieli osiÄ
gnÄ
Ä duży sukces w branży. Chcieli mieÄ "
+"poczucie, że: „Taaak, mnóstwo ludzi korzysta z naszego "
+"oprogramowania”. I byÅa to prawda. Mnóstwo ludzi korzystaÅo "
+"z ich oprogramowania, ale nie miaÅo wolnoÅci."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Well, in the GNU project, if that same thing had happened to GNU software, "
+"it would have been a failure, because our goal wasn't just to be popular; "
+"our goal was to give people liberty, and to encourage cooperation, to permit "
+"people to cooperate. Remember, never force anyone to cooperate with any "
+"other person, but make sure that everybody's allowed to cooperate, everyone "
+"has the freedom to do so, if he or she wishes. If millions of people were "
+"running non-free versions of GNU, that wouldn't be success at all. The whole "
+"thing would have been perverted into nothing like the goal."
+msgstr ""
+"W przypadku projektu GNU, jeÅli to samo przydarzyÅoby siÄ "
+"oprogramowaniu GNU, to byÅaby to porażka, bo naszym celem nie byÅo "
+"wyÅÄ
cznie zdobycie popularnoÅci; naszym celem byÅo przekazanie ludziom "
+"wolnoÅci i zachÄcanie ich do wspóÅdziaÅania, pozwolenie im
na "
+"wspóÅdziaÅanie. PamiÄtajcie, nigdy nie zmuszajcie nikogo
do wspóÅpracy "
+"z kimÅ innym, ale zadbajcie o to, aby wszyscy mogli ze sobÄ
"
+"wspólnie dziaÅaÄ, żeby każdy miaÅ do tego wolnoÅÄ, jeÅli tylko
tego "
+"chce. JeÅli miliony ludzi korzystaÅoby z niewolnych wersji GNU, to "
+"wcale nie byÅby sukces. CaÅy projekt zostaÅby przewrotnie przeksztaÅcony "
+"w coÅ zupeÅnie odmiennego od pierwotnego celu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, I looked for a way to stop that from happening. The method I came up "
+"with is called “copyleft”. It's called copyleft because it's "
+"sort of like taking copyright and flipping it over. <i>[Laughter]</i> "
+"Legally, copyleft works based on copyright. We use the existing copyright "
+"law, but we use it to achieve a very different goal. Here's what we do. We "
+"say, “This program is copyrighted.” And, of course, by default, "
+"that means it's prohibited to copy it, or distribute it, or modify it. But "
+"then we say, “You're authorized to distribute copies of this. You're "
+"authorized to modify it. You're authorized to distribute modified versions "
+"and extended versions. Change it any way you like.”"
+msgstr ""
+"WiÄc szukaÅem sposobu, aby temu zapobiec. Metoda, którÄ
"
+"wymyÅliÅem, nazywa siÄ „copyleft”. Nazywa siÄ „"
+"copyleft”, bo to tak jakby wziÄ
Ä prawo autorskie [<em>ang. "
+"copyright</em>] i wywróciÄ je na drugÄ
stronÄ. <i>[Åmiech]</i>
"
+"Z prawnego punktu widzenia copyleft dziaÅa w oparciu o prawo "
+"autorskie. Wykorzystujemy istniejÄ
ce prawo autorskie, ale do "
+"osiÄ
gniÄcia zupeÅnie odmiennego celu. Oto co robimy. Mówimy: „Ten "
+"program jest objÄty prawem autorskim”. OczywiÅcie domyÅlnie oznacza "
+"to, że nie wolno go kopiowaÄ, rozpowszechniaÄ, ani modyfikowaÄ.
"
+"Ale potem mówimy: „Wolno wam rozpowszechniaÄ jego kopie. Wolno "
+"wam go modyfikowaÄ. Wolno wam rozpowszechniaÄ wersje zmodyfikowane i "
+"poszerzone. ZmieniaÄ go jak tylko siÄ wam podoba”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But there is a condition. And the condition, of course, is the reason why "
+"we go to all this trouble, so that we could put the condition in. The "
+"condition says: Whenever you distribute anything that contains any piece of "
+"this program, that whole program must be distributed under these same terms, "
+"no more and no less. So you can change the program and distribute a "
+"modified version, but when you do, the people who get that from you must get "
+"the same freedom that you got from us. And not just for the parts of it "
+"— the excerpts that you copied from our program — but also for "
+"the other parts of that program that they got from you. The whole of that "
+"program has to be free software for them."
+msgstr ""
+"Jest jednak pewien warunek. I jest on, oczywiÅcie, powodem, dla "
+"którego to wszystko robimy, aby móc go tam wstawiÄ. Warunek mówi: "
+"rozpowszechniajÄ
c kiedykolwiek coÅ zawierajÄ
cego jakikolwiek kawaÅek tego
"
+"programu, musicie rozpowszechniaÄ caÅoÅÄ na tych samych zasadach, "
+"ni mniej, ni wiÄcej. Możecie wiÄc zmieniÄ program i "
+"rozpowszechniaÄ jego zmodyfikowanÄ
wersjÄ, ale gdy to robicie, ludzie
"
+"otrzymujÄ
cy od was program muszÄ
dostaÄ takÄ
samÄ
wolnoÅÄ, jakÄ
wy "
+"dostaliÅcie od nas. I nie tylko wobec czÄÅci
programu – "
+"tych, które skopiowaliÅcie od nas – ale także wobec "
+"reszty, którÄ
od was dostali. CaÅoÅÄ programu musi byÄ dla nich
wolnym "
+"oprogramowaniem."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The freedoms to change and redistribute this program become inalienable "
+"rights — a concept from the Declaration of Independence. Rights that "
+"we make sure can't be taken away from you. And, of course, the specific "
+"license that embodies the idea of copyleft is the GNU General Public "
+"License, a controversial license because it actually has the strength to say "
+"no to people who would be parasites on our community."
+msgstr ""
+"WolnoÅci do modyfikowania i rozpowszechniania tego programu stajÄ
"
+"siÄ niezbywalnymi prawami – co jest koncepcjÄ
z Deklaracji "
+"NiepodlegÅoÅci. Prawami, wobec których dbamy o to, aby nikt ich wam
nie "
+"odebraÅ. OczywiÅcie, konkretna licencja, która realizuje ideÄ copyleft to
"
+"GNU GPL, kontrowersyjna licencja, ponieważ rzeczywiÅcie posiada
siÅÄ, "
+"aby powiedzieÄ „nie” ludziom, którzy byliby pasożytami "
+"żerujÄ
cymi na naszej spoÅecznoÅci."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There are lots of people who don't appreciate the ideals of freedom. And "
+"they'd be very glad to take the work that we have done, and use it to get a "
+"head start in distributing a non-free program and tempting people to give up "
+"their freedom. And the result would be — you know, if we let people "
+"do that — that we would be developing these free programs, and we'd "
+"constantly have to compete with improved versions of our own programs. "
+"That's no fun."
+msgstr ""
+"Jest mnóstwo ludzi, którzy nie doceniajÄ
ideaÅów wolnoÅci. ChÄtnie
wziÄliby "
+"rezultaty naszej pracy i wykorzystali je do uzyskania przewagi "
+"w rozpowszechnianiu niewolnego oprogramowania oraz zachÄcaniu "
+"ludzi do wyzbycia siÄ wÅasnej wolnoÅci. A rezultatem
byÅoby "
+"– no wiecie, jeÅli na to ludziom pozwolimy – że "
+"rozwijalibyÅmy te wolne programy i caÅy czas musielibyÅmy konkurowaÄ
"
+"z ulepszonymi wersjami naszego wÅasnego oprogramowania. A to nie "
+"jest fajne."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And, a lot of people also feel — you know, I'm willing to volunteer my "
+"time to contribute to the community, but why should I volunteer my time to "
+"contribute to that company's, to improving that company's, proprietary "
+"program? You know, some people might not even think that that's evil, but "
+"they want to get paid if they're going to do that. I, personally, would "
+"rather not do it at all."
+msgstr ""
+"I mnóstwo ludzi również ma poczucie – no wiecie, chcÄ "
+"bez przymusu poÅwiÄciÄ mój czas, aby wnieÅÄ wkÅad do "
+"spoÅecznoÅci, ale dlaczego miaÅbym go poÅwiÄcaÄ, aby wnieÅÄ
wkÅad "
+"na rzecz tamtej firmy, na rzecz ulepszania jej objÄtego "
+"restrykcyjnÄ
licencjÄ
programu? Wiecie, niektórzy mogÄ
nawet sÄ
dziÄ,
że "
+"to nic zÅego, ale chcÄ
, żeby im za to zapÅacono. OsobiÅcie "
+"wolaÅbym wcale tego nie robiÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But both of these groups of people — both the ones like me who say, "
+"“I don't want to help that non-free program to get a foothold in our "
+"community” and the ones that say, “Sure, I'd work for them, but "
+"then they better pay me” — both of us have a good reason to use "
+"the GNU General Public License. Because that says to that company, “"
+"You can't just take my work, and distribute it without the freedom.” "
+"Whereas, the non-copyleft licenses, like the X Windows license, do permit "
+"that."
+msgstr ""
+"Jednak obie te grupy – zarówno tacy jak ja, którzy mówiÄ
:
"
+"„Nie chcÄ pomagaÄ temu objÄtemu restrykcyjnÄ
licencjÄ
programowi "
+"rozpowszechniÄ siÄ w spoÅeczeÅstwie” oraz ci, którzy
mówiÄ
: "
+"„Pewnie, mogÄ dla nich pracowaÄ, ale lepiej żeby mi "
+"zapÅacili” – obie grupy majÄ
dobry powód, aby "
+"korzystaÄ z GNU GPL. Bo mówi ona firmie: „Nie możecie "
+"po prostu wziÄ
Ä sobie wyników mojej pracy i rozpowszechniaÄ ich
"
+"bez wolnoÅci”. Tymczasem licencje niezawierajÄ
ce copyleft, takie
"
+"jak licencja systemu X, umożliwiajÄ
to."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So that is the big division between the two categories of free software "
+"— license-wise. There are the programs that are copylefted so that "
+"the license defends the freedom of the software for every user. And there "
+"are the non-copylefted programs for which non-free versions are allowed. "
+"Somebody <em>can</em> take those programs and strip off the freedom. You "
+"may get that program in a non-free version."
+msgstr ""
+"WiÄc to jest wielka różnica pomiÄdzy dwoma kategoriami wolnego "
+"oprogramowania â pod wzglÄdem licencji. SÄ
programy objÄte przez "
+"copyleft, w przypadku których licencja chroni wolnoÅci oprogramowania "
+"dla każdego użytkownika. I sÄ
programy nie objÄte przez copyleft, "
+"w przypadku których dozwolone sÄ
wersje niewolne. KtoŠ<em>może</em>
"
+"wziÄ
Ä te programy i odrzeÄ je z wolnoÅci. Możecie dostaÄ taki
"
+"program w wersji niewolnej."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And that problem exists today. There are still non-free versions of X "
+"Windows being used on our free operating systems. There is even hardware "
+"— which is not really supported — except by a non-free version "
+"of X Windows. And that's a major problem in our community. Nonetheless, I "
+"wouldn't say that X Windows is a bad thing, you know. I'd say that the "
+"developers did not do the best possible thing that they could have done. "
+"But they <em>did</em> release a lot of software that we could all use."
+msgstr ""
+"A ten problem obecnie istnieje. Nadal istniejÄ
niewolne wersje systemu "
+"X wykorzystywane w naszych wolnych systemach operacyjnych. Jest nawet "
+"sprzÄt, który nie jest tak naprawdÄ obsÅugiwany za wyjÄ
tkiem
niewolnych "
+"wersji X. To dla naszej spoÅecznoÅci ogromny problem. Tak czy inaczej "
+"nie powiedziaÅbym, że system X to coÅ zÅego. PowiedziaÅbym,
że "
+"jego autorzy nie zrobili najlepszej z możliwych rzeczy. Ale "
+"<em>wydali</em> wiele programów, które wszyscy mogliÅmy wykorzystaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"You know, there's a big difference between less than perfect, and evil. "
+"There are many gradations of good and bad. We have to resist the temptation "
+"to say, if you didn't do the absolute best possible thing, then you're no "
+"good. You know, the people that developed X Windows made a big contribution "
+"to our community. But there's something better that they could have done. "
+"They could have copylefted parts of the program and prevented those freedom-"
+"denying versions from being distributed by others."
+msgstr ""
+"Wiecie, jest duża różnica pomiÄdzy niedoskonaÅoÅciÄ
i zÅem. Jest
wiele "
+"odcieni dobrego i zÅego. Musimy oprzeÄ siÄ pokusie mówienia,
że "
+"jeÅli nie zrobiÅeÅ absolutnie najlepszej z możliwych rzeczy, to nie "
+"zrobiÅeÅ niczego dobrego. No wiecie, autorzy systemu X wnieÅli duży
wkÅad "
+"do naszej spoÅecznoÅci. Ale mogli zrobiÄ coÅ lepszego. Mogli
objÄ
Ä "
+"czÄÅci programu licencjÄ
typu copyleft i zapobiec rozpowszechnianiu "
+"przez innych wersji odrzucajÄ
cych wolnoÅÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, the fact that the GNU General Public License defends your freedom, uses "
+"copyright law to defend your freedom, is, of course, why Microsoft is "
+"attacking it today. See, Microsoft would really like to be able to take all "
+"the code that we wrote and put it into proprietary programs, have somebody "
+"make some improvements, or even just incompatible changes is all they need. "
+"<i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Fakt, że GNU GPL broni waszej wolnoÅci, używa prawa autorskiego,
żeby "
+"jej broniÄ, to oczywiÅcie powód, dla którego Microsoft jÄ
obecnie
atakuje. "
+"Bo Microsoft naprawdÄ chciaÅby móc wziÄ
Ä caÅy kod, który
napisaliÅmy "
+"i wsadziÄ go do objÄtych restrykcyjnymi licencjami programów, "
+"zleciÄ komuÅ wykonanie paru ulepszeÅ, albo nawet niezgodnych
zmian "
+"– to wszystko, czego potrzebujÄ
. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"You know, with Microsoft's marketing clout, they don't need to make it "
+"better to have their version supplant ours. They just have to make it "
+"different and incompatible. And then, put it on everybody's desktop. So "
+"they really don't like the GNU GPL. Because the GNU GPL won't let them do "
+"that. It doesn't allow “embrace and extend”. It says, if you "
+"want to share our code in your programs, you can. But, you've got to share "
+"and share alike. The changes that you make we have to be allowed to share. "
+"So, it's a two-way cooperation, which is real cooperation."
+msgstr ""
+"DziÄki przewadze marketingowej Microsoft nie musi tych programów ulepszaÄ,
"
+"żeby ich wersje wyparÅy nasze. MuszÄ
tylko sprawiÄ, aby byÅy inne "
+"i niezgodne. A potem wrzuciÄ to wszystkim na komputery. Tak "
+"wiÄc oni naprawdÄ nie lubiÄ
GNU GPL. Bo GNU GPL nie pozwala im "
+"tego zrobiÄ. Nie pozwala na „przyjÄcie
i rozszerzenie” "
+"[<em>ang. „embrace, extend (and extinguish)” – "
+"taktyka Microsoftu</em>]. Mówi ona, że jeÅli chcecie wykorzystaÄ
w "
+"swoich programach nasz kod, to możecie to zrobiÄ. Ale musicie siÄ "
+"również dzieliÄ, dzieliÄ w taki sam sposób. Musicie pozwoliÄ nam "
+"na dzielenie siÄ zmianami, które wprowadzicie. Jest to wiÄc "
+"dwukierunkowa wspóÅpraca, czyli prawdziwa wspóÅpraca."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Many companies — even big companies like IBM and HP are willing to use "
+"our software on this basis. IBM and HP contribute substantial improvements "
+"to GNU software. And they develop other free software. But, Microsoft "
+"doesn't want to do that, so they give it out that businesses just can't deal "
+"with the GPL. Well, if businesses don't include IBM, and HP and SUN, then "
+"maybe they're right. <i>[Laughter]</i> More about that later."
+msgstr ""
+"Wiele firm – nawet dużych, takich jak IBM i HP, jest "
+"skÅonnych korzystaÄ z naszych programów na tych zasadach. IBM "
+"i HP wnoszÄ
do oprogramowania GNU ważne ulepszenia. I tworzÄ
"
+"inne wolne oprogramowanie. Jednak Microsoft nie chce tego robiÄ, "
+"wiÄc ogÅasza, że dla firm GPL jest po prostu nie do "
+"przyjÄcia. No tak, jeÅli do firm nie zaliczaÅyby siÄ IBM, HP i "
+"Sun, to może mieliby racjÄ. <i>[Åmiech]</i> WiÄcej na ten temat
później."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I should finish the historical story. You see, we set out in 1984 not just "
+"to write some free software but to do something much more coherent: to "
+"develop an operating system that was entirely free software. So that meant "
+"we had to write piece after piece after piece. Of course, we were always "
+"looking for shortcuts. The job was so big that people said we'd never be "
+"able to finish. And, I thought that there was at least a chance that we'd "
+"finish it but, obviously, it's worth looking for shortcuts. So we kept "
+"looking around. Is there any program that somebody else has written that we "
+"could manage to adapt, to plug into here, and that way we won't have to "
+"write it from scratch? For instance, the X Window system. It's true it "
+"wasn't copylefted, but it was free software, so we could use it."
+msgstr ""
+"Powinienem dokoÅczyÄ opowieÅÄ historycznÄ
. W 1984 zaczynaliÅmy "
+"dziaÅalnoÅÄ nie tylko po to, aby napisaÄ trochÄ wolnego "
+"oprogramowania, ale żeby zrobiÄ coÅ dużo bardziej spójnego:
stworzyÄ "
+"skÅadajÄ
cy siÄ wyÅÄ
cznie z wolnego oprogramowania system
operacyjny. "
+"OznaczaÅo to, że musieliÅmy pisaÄ kawaÅek za kawaÅkiem.
OczywiÅcie "
+"zawsze szukaliÅmy dróg na skróty. Praca do wykonania byÅa tak "
+"wielka, że ludzie twierdzili, iż nigdy nam siÄ nie uda jej
skoÅczyÄ. Ja "
+"uważaÅem, że istnieje co najmniej maÅa szansa, że uda nam siÄ
"
+"doprowadziÄ to do koÅca, ale oczywiÅcie warto jest szukaÄ dróg
"
+"na skróty. WiÄc ciÄ
gle rozglÄ
daliÅmy siÄ dookoÅa.
Czy jest "
+"jakiÅ program, który napisaÅ ktoÅ inny i który dalibyÅmy radÄ "
+"dostosowaÄ, wetknÄ
Ä tutaj, aby nie trzeba byÅo pisaÄ go
od nowa? "
+"Na przykÅad system okien X. To prawda, że nie byÅ objÄty przez "
+"copyleft, ale byÅ wolnym oprogramowaniem, wiÄc mogliÅmy go "
+"wykorzystaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, I had wanted to put a window system into GNU from day one. I wrote a "
+"couple of window systems at MIT before I started GNU. And so, even though "
+"Unix had no window system in 1984, I decided that GNU would have one. But, "
+"we never ended up writing a GNU window system, because X came along. And I "
+"said, Goody! One big job we don't have to do. We'll use X. So I basically "
+"said, let's take X, and put it into the GNU system. And we'll make the "
+"other parts of GNU, you know, work with X, when appropriate. And we found "
+"other pieces of software that had been written by other people, like the "
+"text formatter TeX, some library code from Berkeley. At that time there was "
+"Berkeley Unix, but it was not free software. This library code, initially, "
+"was from a different group at Berkeley, that did research on floating "
+"point. And, so, we kept, we fit in these pieces."
+msgstr ""
+"Od samego poczÄ
tku chciaÅem wÅÄ
czyÄ do GNU system okien.
NapisaÅem "
+"kilka takich systemów na MIT zanim zaczÄ
Åem pracowaÄ nad GNU. "
+"WiÄc pomimo tego, że w 1984 Unix nie miaÅ systemu okien, "
+"zdecydowaÅem, że GNU bÄdzie go miaÅo. Ale nigdy nie
napisaliÅmy "
+"systemu okien GNU, bo pojawiÅ siÄ X. A ja powiedziaÅem: „"
+"Super! Jedno wielkie zadanie, którego nie musimy wykonywaÄ. Skorzystamy "
+"z X”. WiÄc w zasadzie powiedziaÅem: „Weźmy X i "
+"doÅÄ
czmy go do systemu GNU. A potem dopasujemy inne czÄÅci GNU,
"
+"żeby z nim wspóÅpracowaÅy, gdy bÄdzie potrzeba”.
ZnaleźliÅmy "
+"również inne oprogramowanie napisane przez innych ludzi, takie jak program "
+"do skÅadu tekstu TeX i trochÄ bibliotek z Berkeley. IstniaÅ
"
+"wtedy Berkeley Unix, ale nie byÅ wolnym oprogramowaniem. Kod bibliotek "
+"pochodziÅ na poczÄ
tku od innej grupy z Berkeley, zajmujÄ
cej
"
+"siÄ badaniami nad obliczeniami zmiennoprzecinkowymi. WiÄc "
+"wziÄliÅmy te kawaÅki i dopasowaliÅmy do naszego systemu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In October 1985, we founded the Free Software Foundation. So please note, "
+"the GNU project came first. The Free Software Foundation came after, about "
+"almost two years after the announcement of the Project. And the Free "
+"Software Foundation is a tax-exempt charity that raises funds to promote the "
+"freedom to share and change software. And in the 1980's, one of the main "
+"things we did with our funds was to hire people to write parts of GNU. And "
+"essential programs, such as the shell and the C library were written this "
+"way, as well as parts of other programs. The <code>tar</code> program, "
+"which is absolutely essential, although not exciting at all <i>[Laughter]</"
+"i> was written this way. I believe GNU grep was written this way. And so, "
+"we're approaching our goal."
+msgstr ""
+"W październiku 1985 zaÅożyliÅmy Free Software Foundation. ZwróÄcie
"
+"proszÄ uwagÄ, że projekt GNU byÅ pierwszy. FSF powstaÅa potem,
niemal "
+"dwa lata po ogÅoszeniu Projektu. A FSF to wyÅÄ
czona z "
+"obowiÄ
zku pÅacenia podatków organizacja charytatywna, która zbiera
fundusze "
+"na promowanie wolnoÅci dzielenia siÄ oprogramowaniem i jego "
+"modyfikowania. Natomiast w latach 80. jednÄ
z gÅównych rzeczy, "
+"na które przeznaczaliÅmy pieniÄ
dze, byÅo zatrudnianie ludzi,
aby "
+"pisali kawaÅki GNU. W ten sposób zostaÅy napisane najważniejsze "
+"programy, takie jak powÅoka i biblioteka C, podobnie jak czÄÅci
innych "
+"programów. W ten sposób zostaŠnapisany program tar, który jest
bardzo "
+"ważny, chociaż niezbyt fascynujÄ
cy <i>[Åmiech]</i>. Wydaje mi siÄ,
że w "
+"ten sposób zostaÅ napisany GNU grep. I tak zbliżaliÅmy siÄ do "
+"naszego celu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"By 1991, there was just one major piece missing, and that was the kernel. "
+"Now, why did I put off the kernel? Probably because it doesn't really matter "
+"what order you do the things in, at least technically it doesn't. You've "
+"got to do them all anyway. And partly because I'd hoped we'd be able to "
+"find a start at a kernel somewhere else. And we did. We found Mach, which "
+"had been developed at Carnegie Mellon. And it wasn't the whole kernel; it "
+"was the bottom half of the kernel. So we had to write the top half, but I "
+"figured, you know, things like the file system, the network code, and so "
+"on. But running on top of Mach they're running essentially as user "
+"programs, which ought to make them easier to debug. You can debug with a "
+"real source-level debugger running at the same time. And so, I thought that "
+"way we'd be able to get these, the higher level parts of the kernel, done in "
+"a short time. It didn't work out that way. These asynchronous, multi-"
+"threaded processes, sending messages to each other turned out to be very "
+"hard to debug. And the Mach-based system that we were using to bootstrap "
+"with had a terrible debugging environment, and it was unreliable, and "
+"various problems. It took us years and years to get the GNU kernel to work."
+msgstr ""
+"Do roku 1991 brakowaÅo tylko jednej ważnej czÄÅci, a byÅo to "
+"jÄ
dro. Dlaczego odkÅadaÅem w czasie pisanie jÄ
dra? CzÄÅciowo
dlatego, "
+"że kolejnoÅÄ pisania poszczególnych rzeczy nie gra roli,
przynajmniej "
+"pod wzglÄdem technicznym. I tak trzeba napisaÄ je wszystkie. "
+"CzÄÅciowo również dlatego, że miaÅem nadziejÄ, iż znajdziemy
rozpoczÄte "
+"jÄ
dro gdzieÅ indziej. I tak siÄ staÅo. ZnaleźliÅmy Mach, które
byÅo "
+"rozwijane na uniwersytecie Carnegie Mellon. I nie byÅo to caÅe "
+"jÄ
dro; byÅa to dolna poÅowa jÄ
dra. MusieliÅmy wiÄc napisaÄ górnÄ
"
+"poÅowÄ, ale myÅlaÅem, no wiecie, rzeczy takie jak system plików,
kod "
+"sieciowy, i tak dalej. Jednak dziaÅajÄ
c na Machu dziaÅajÄ
one "
+"w zasadzie jako programy poziomu użytkownika, co powinno uczyniÄ je "
+"Åatwiejszymi do debugowania. Można je debugowaÄ dziaÅajÄ
cym
w tym "
+"samym czasie prawdziwym debuggerem poziomu źródÅowego. MyÅlaÅem wiÄc, "
+"że w ten sposób uda nam siÄ napisaÄ te wyższe partie jÄ
dra w "
+"krótkim czasie. Nie udaÅo siÄ. Te asynchroniczne, wielowÄ
tkowe procesy, "
+"wysyÅajÄ
ce do siebie komunikaty, okazaÅy siÄ byÄ bardzo trudne
do "
+"debugowania. A system oparty na Machu, którego używaliÅmy
do "
+"ich Åadowania, miaÅ koszmarne narzÄdzia do debugowania i byÅ "
+"zawodny, do tego byÅo z nim wiele innych problemów. Doprowadzenie
"
+"jÄ
dra GNU do dziaÅania zajÄÅo nam dÅugie lata."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, fortunately, our community did not have to wait for the GNU kernel. "
+"Because in 1991, Linus Torvalds developed another free kernel called Linux. "
+"And he used the old-fashioned monolithic design and it turns out that he got "
+"his working much faster than we got ours working. So maybe that's one of "
+"the mistakes that I made: that design decision. Anyway, at first, we didn't "
+"know about Linux, because he never contacted us to talk about it. Although "
+"he did know about the GNU Project. But he announced it to other people and "
+"other places on the net. And so other people then did the work of combining "
+"Linux with the rest of the GNU system to make a complete free operating "
+"system. Essentially, to make the GNU plus Linux combination."
+msgstr ""
+"Na szczÄÅcie jednak nasza spoÅecznoÅÄ nie musiaÅa czekaÄ
na "
+"jÄ
dro GNU. Ponieważ w 1991 Linus Torvalds stworzyÅ inne wolne jÄ
dro "
+"nazwane Linux. WykorzystaÅ on starodawny, monolityczny projekt i "
+"okazaÅo siÄ, że jego jÄ
dro zaczÄÅo dziaÅaÄ znacznie szybciej
niż nasze. "
+"WiÄc może to jest jeden z bÅÄdów, które popeÅniÅem: decyzja
"
+"projektowa. Tak czy inaczej na poczÄ
tku nie wiedzieliÅmy nic o "
+"Linuksie, bo nigdy siÄ z nami nie skontaktowaÅ, aby o nim "
+"porozmawiaÄ. Chociaż wiedziaÅ o Projekcie GNU. Jednak ogÅosiÅ "
+"informacjÄ o nim innym ludziom w innych miejscach sieci. I wtedy "
+"inni ludzie wykonali robotÄ ÅÄ
czenia Linuksa z resztÄ
systemu GNU "
+"w celu stworzenia kompletnego wolnego systemu operacyjnego. W swej "
+"istocie kombinacji GNU i Linuksa."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, they didn't realize that's what they were doing. You see, they said, "
+"We have a kernel — let's look around and see what other pieces we can "
+"find to put together with the kernel. So, they looked around — and lo "
+"and behold, everything they needed was already available. What good "
+"fortune, they said. <i>[Laughter]</i> It's all here. We can find "
+"everything we need. Let's just take all these different things and put it "
+"together, and have a system."
+msgstr ""
+"Jednak nie zdawali sobie sprawy, że wÅaÅnie to robili. Wiecie,
oni "
+"mówili: „Mamy jÄ
dro – popatrzmy dookoÅa i zobaczmy. "
+"jakie inne kawaÅki da siÄ znaleÅºÄ i do niego doÅÄ
czyÄ”.
WiÄc "
+"patrzyli dookoÅa – i oto okazaÅo siÄ, że wszystko, "
+"czego potrzebowali, jest już dostÄpne. „Co
za szczÄÅcie”, "
+"powiedzieli. <i>[Åmiech]</i> „Wszystko już gotowe. Da siÄ znaleÅºÄ "
+"wszystko, czego potrzebujemy. Weźmy po prostu wszystkie te
poszczególne "
+"czÄÅci, zÅóżmy do kupy i bÄdziemy mieli system”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"They didn't know that most of what they found was pieces of the GNU system. "
+"So they didn't realize that they were fitting Linux into the gap in the GNU "
+"system. They thought they were taking Linux and making a system out of "
+"Linux. So they called it a Linux system."
+msgstr ""
+"Nie wiedzieli, że wiÄkszoÅÄ rzeczy, które znaleźli byÅo
kawaÅkami "
+"systemu GNU. Nie zdawali sobie wiÄc sprawy, że dopasowywali "
+"Linuksa do luki w systemie GNU. MyÅleli, że biorÄ
Linuksa "
+"i robiÄ
z niego system. WiÄc nazwali go systemem Linux."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: Can't hear you — what?"
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: Nie sÅyszÄ – co?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Well, it's just not — you know, it's "
+"provincial."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Cóż, to po prostu nie – no
wiesz, "
+"to margines."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: But it's more good fortune then finding X and "
+"Mach?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Ale to wiÄcej szczÄÅcia niż znalezienie X "
+"i Macha?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Right. The difference is that the people who "
+"developed X and Mach didn't have the goal of making a complete free "
+"operating system. We're the only ones who had that. And, it was our "
+"tremendous work that made the system exist. We actually did a larger part "
+"of the system than any other project. No coincidence, because those people "
+"— they wrote useful parts of the system. But they didn't do it "
+"because they wanted the system to be finished. They had other reasons."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Racja. Różnica polega na tym, że "
+"autorzy X i Macha nie mieli na celu stworzenia kompletnego wolnego "
+"systemu operacyjnego. Tylko my mieliÅmy taki cel. I to nasza ogromna "
+"praca sprawiÅa, że system istnieje. W rzeczywistoÅci
stworzyliÅmy "
+"wiÄkszÄ
czÄÅÄ systemu niż jakikolwiek inny projekt. Nieprzypadkowo,
bo "
+"ci ludzie – napisali użyteczne czÄÅci systemu. Ale nie "
+"zrobili tego, bo chcieli, żeby system zostaÅ ukoÅczony. Mieli inne "
+"powody."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now the people who developed X — they thought that designing across "
+"the network window system would be a good project, and it was. And it "
+"turned out to help us make a good free operating system. But that's not "
+"what they hoped for. They didn't even think about that. It was an "
+"accident. An accidental benefit. Now, I'm not saying that what they did "
+"was bad. They did a large free software project. That's a good thing to "
+"do. But they didn't have that ultimate vision. The GNU Project is where "
+"that vision was."
+msgstr ""
+"Autorzy systemu X – wydawaÅo im siÄ, że stworzenie "
+"sieciowego systemu okien byÅoby niezÅym projektem, i byÅo nim.
I "
+"okazaÅo siÄ, że pomogÅo to nam zrobiÄ dobry wolny system
operacyjny. "
+"Ale oni nie tego chcieli. Nawet o tym nie myÅleli. To byÅ przypadek. "
+"Przypadkowa korzyÅÄ. OczywiÅcie nie twierdzÄ, że to, co zrobili,
byÅo "
+"zÅe. Przeprowadzili duży projekt zwiÄ
zany z wolnym oprogramowaniem.
To "
+"dobra rzecz. Ale nie posiadali tej ostatecznej wizji. Wizja byÅa
w "
+"projekcie GNU."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And, so, we were the ones whose — every little piece that didn't get "
+"done by somebody else, we did it. Because we knew that we wouldn't have a "
+"complete system without it. And even if it was totally boring and "
+"unromantic, like <code>tar</code> or <code>mv</code>. <i>[Laughter]</i> We "
+"did it. Or ld, you know there's nothing very exciting in <code>ld</code> "
+"— but I wrote one. <i>[Laughter]</i> And I did make efforts to have "
+"it do a minimal amount of disk I/O so that it would be faster and handle "
+"bigger programs. But, you know, I like to do a good job. I like to improve "
+"various things about the program while I'm doing it. But the reason that I "
+"did it wasn't that I had brilliant ideas for a better <code>ld</code>. The "
+"reason I did it is that we needed one that was free. And we couldn't expect "
+"anyone else to do it. So, we had to do it, or find someone to do it."
+msgstr ""
+"WiÄc to my jesteÅmy tymi, którzy – każdy najmniejszy "
+"kawaÅek, którego nie zrobiÅ nikt inny, zrobiliÅmy my.
Bo wiedzieliÅmy, "
+"że bez tego nie bÄdziemy mieli kompletnego systemu. Nawet jeÅli byÅo
to "
+"zupeÅnie nudne i nieromantyczne, jak <code>tar</code> lub "
+"<code>mv</code>. <i>[Åmiech]</i> ZrobiliÅmy to. Lub ld, wiecie, nie ma
"
+"nic ekscytujÄ
cego w <code>ld</code> – ale ja taki "
+"napisaÅem. <i>[Åmiech]</i> I wÅożyÅem dużo wysiÅku w to,
żeby "
+"w minimalnym stopniu korzystaÅ z operacji we/wy na dysku, tak
"
+"aby byÅ szybszy i radziÅ sobie z wiÄkszymi programami. "
+"Ale wiecie, lubiÄ dobrze wykonaÄ swojÄ
pracÄ. LubiÄ w jej
trakcie "
+"ulepszaÄ w programie różne rzeczy. Ale nie napisaÅem go
dlatego, "
+"że miaÅem doskonaÅe pomysÅy na lepszy <code>ld</code>.
NapisaÅem "
+"go, bo potrzebowaliÅmy jego wolnej wersji. I nie mogliÅmy "
+"oczekiwaÄ, że ktoÅ inny to zrobi. WiÄc my musieliÅmy to
zrobiÄ, "
+"albo znaleÅºÄ kogoÅ, żeby to zrobiÅ dla nas."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, although at this point thousands of people in projects have contributed "
+"to this system, there is one project which is the reason that this system "
+"exists, and that's the GNU Project. It <em>is</em> basically the GNU "
+"System, with other things added since then."
+msgstr ""
+"WiÄc pomimo tego, że do dzisiaj tysiÄ
ce ludzi z różnych "
+"projektów wniosÅo wkÅad w ten system, to istnieje jeden projekt,
dziÄki "
+"któremu system istnieje, a jest to Projekt GNU. On w zasadzie "
+"<em>jest</em> Systemem GNU, z innymi rzeczami dodanymi od tamtej "
+"pory."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, however, the practice of calling the system Linux has been a great blow "
+"to the GNU Project, because we don't normally get credit for what we've "
+"done. I think Linux, the kernel, is a very useful piece of free software, "
+"and I have only good things to say about it. But, well, actually, I can "
+"find a few bad things to say about it. <i>[Laughter]</i> But, basically, I "
+"have good things to say about it. However, the practice of calling the GNU "
+"system, Linux, is just a mistake. I'd like to ask you please to make the "
+"small effort necessary to call the system GNU/Linux, and that way to help us "
+"get a share of the credit."
+msgstr ""
+"WiÄc zwyczaj nazywania tego systemu Linuksem to dla Projektu GNU duży "
+"cios, bo zazwyczaj nie docenia siÄ tego, co zrobiliÅmy. Uważam,
że "
+"Linux, czyli jÄ
dro, jest bardzo użytecznym kawaÅkiem wolnego "
+"oprogramowania i mam do powiedzenia na jego temat same dobre "
+"rzeczy. Chociaż, tak naprawdÄ mogÄ znaleÅºÄ parÄ zÅych rzeczy
na jego "
+"temat. <i>[Åmiech]</i> Ale w zasadzie mam do powiedzenia na "
+"jego temat dobre rzeczy. Jednak zwyczaj nazywania systemu GNU „"
+"Linuksem” jest po prostu bÅÄdny. ChciaÅbym was prosiÄ o
odrobinÄ "
+"wysiÅku i nazywanie tego systemu GNU/Linuksem, aby pomóc nam "
+"w ten sposób uzyskaÄ należne uznanie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: You need a mascot! Get yourself a stuffed animal! "
+"<i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Potrzebujecie maskotki! ZaÅatwcie sobie wypchane "
+"zwierzÄ
tko! <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: We have one."
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: Już mamy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: You do?"
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: Macie?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: We have an animal — a gnu. <i>[Laughter]</"
+"i> Anyway. So, yes, when you draw a penguin, draw a gnu next to it. <i>"
+"[Laughter]</i> But, let's save the questions for the end. I have more to go "
+"through."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Mamy zwierzÄ
tko – gnu.
<i>[Åmiech]</i> "
+"Nieważne. WiÄc tak, jeÅli rysujecie pingwina, narysujcie obok gnu.
<i>"
+"[Åmiech]</i> Ale zostawmy pytania na koniec. Mam jeszcze trochÄ "
+"do powiedzenia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, why am I so concerned about this? You know, why do I think it is worth "
+"bothering you and perhaps giving you a, perhaps lowering your opinion of me, "
+"<i>[Laughter]</i> to raise this issue of credit? Because, you know, some "
+"people when I do this, some people think that it's because I want my ego to "
+"be fed, right? Of course, I'm not saying — I'm not asking you to call "
+"it “Stallmanix,” right? <i>[Laughter] [Applause]</i>"
+msgstr ""
+"Dlaczego tak mi na tym zależy? No wiecie, dlaczego uważam, że "
+"warto jest zawracaÄ wam gÅowÄ i byÄ może dawaÄ wam, prawdopodobnie
"
+"obniżaÄ waszÄ
opiniÄ o mnie, <i>[Åmiech]</i> podnoszÄ
c kwestiÄ uznania
"
+"zasÅug? Ponieważ niektórzy ludzie, gdy to robiÄ, niektórzy ludzie "
+"myÅlÄ
, że to dlatego, że chcÄ nakarmiÄ swoje ego, tak?
OczywiÅcie "
+"nie mówiÄ – nie proszÄ, żebyÅcie nazywali go „"
+"Stallmanix”, prawda? <i>[Åmiech] [aplauz]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I'm asking you to call it GNU, because I want the GNU Project to get "
+"credit. And there's a very specific reason for that, which is a lot more "
+"important than anybody getting credit, in and of itself. You see, these "
+"days, if you look around in our community most of the people talking about "
+"it and writing about it don't ever mention GNU, and they don't ever mention "
+"these goals of freedom — these political and social ideals, either. "
+"Because the place they come from is GNU."
+msgstr ""
+"ProszÄ, żebyÅcie nazywali go GNU, bo chcÄ, żeby uznane zostaÅy
zasÅugi "
+"Projektu GNU. Mam konkretny powód, który sam w sobie jest dużo "
+"ważniejszy niż uznanie czyichkolwiek zasÅug. Bo jeÅli obecnie "
+"przyjrzycie siÄ naszej spoÅecznoÅci, to wiÄkszoÅÄ ludzi, którzy o niej
mówiÄ
"
+"albo piszÄ
, nigdy nie wspominajÄ
GNU, nigdy nawet nie wspominajÄ
celów "
+"zwiÄ
zanych z wolnoÅciÄ
– tych politycznych i "
+"spoÅecznych ideaÅów. Bo miejsce, z którego siÄ wywodzÄ
to
GNU."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"The ideas associated with Linux — the philosophy is very different. "
+"It is basically the apolitical philosophy of Linus Torvalds. So, when "
+"people think that the whole system is Linux, they tend to think: “Oh, "
+"it must have been all started by Linux Torvalds. His philosophy must be the "
+"one that we should look at carefully”. And when they hear about the "
+"GNU philosophy, they say: “Boy, this is so idealistic, this must be "
+"awfully impractical. I'm a Linux-user, not a GNU-user.” <i>[Laughter]"
+"</i>"
+msgstr ""
+"IdeaÅy zwiÄ
zane z Linuksem – filozofia jest bardzo
odmienna. "
+"To jest w zasadzie apolityczna filozofia Linusa Torvaldsa. WiÄc "
+"gdy ludzie sÄ
przekonani, że caÅy system to Linux, zazwyczaj myÅlÄ
:
"
+"„Aha, wiÄc to wszystko musiaÅo zostaÄ zapoczÄ
tkowane przez
Linusa "
+"Torvaldsa. To jego filozofii powinniÅmy siÄ dokÅadniej przyjrzeÄ”. "
+"A gdy sÅyszÄ
o filozofii GNU, to myÅlÄ
: „Matko, to takie "
+"idealistyczne, musi byÄ strasznie niepraktyczne. Jestem użytkownikiem "
+"Linuksa, a nie GNU”. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"What irony! If they only knew! If they knew that the system they liked "
+"— or, in some cases, love and go wild over — is our idealistic, "
+"political philosophy made real."
+msgstr ""
+"Co za ironia! Gdyby tylko wiedzieli! Gdyby wiedzieli, że system, "
+"który lubiÄ
– a czasami nawet kochajÄ
i szalejÄ
na "
+"jego punkcie – to nasza idealistyczna, polityczna filozofia "
+"w zmaterializowanej postaci."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"They still wouldn't have to agree with us. But at least they'd see a reason "
+"to take it seriously, to think about it carefully, to give it a chance. "
+"They would see how it relates to their lives. You know, if they realized, "
+"“I'm using the GNU system. Here's the GNU philosophy. This philosophy "
+"is <em>why</em> this system that I like very much exists,” they'd at "
+"least consider it with a much more open mind. It doesn't mean that "
+"everybody will agree. People think different things. That's OK. You know, "
+"people should make up their own minds. But I want this philosophy to get "
+"the benefit of the credit for the results it has achieved."
+msgstr ""
+"Nadal nie musieliby siÄ z nami zgadzaÄ. Ale przynajmniej mieliby "
+"powód, aby traktowaÄ to poważnie, aby dokÅadnie siÄ
nad tym "
+"zastanowiÄ, aby daÄ temu szansÄ. Zobaczyliby jak to siÄ ma
do ich "
+"życia. Wiecie, gdyby zdali sobie sprawÄ, że: „Korzystam
z systemu "
+"GNU. Oto filozofia GNU. DziÄki <em>tej</em> filozofii system, który tak "
+"lubiÄ, istnieje”, to przynajmniej traktowaliby jÄ
z dużo
wiÄkszÄ
"
+"otwartoÅciÄ
umysÅu. Nie znaczy to, że wszyscy siÄ bÄdÄ
zgadzaÄ.
Ludzie "
+"myÅlÄ
różne rzeczy. To jest w porzÄ
dku. No wiecie, ludzie powinni
sami "
+"wyrobiÄ sobie poglÄ
dy. Ale chcÄ, aby ta filozofia skorzystaÅa "
+"na uznaniu jej zasÅug wobec rezultatów, jakie osiÄ
gnÄÅa."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"If you look around in our community, you'll find that almost everywhere, the "
+"institutions are calling the system Linux. You know, reporters mostly call "
+"it Linux. It's not right, but they do. The companies mostly say it that "
+"package the system. Oh, and most of these reporters, when they write "
+"articles, they usually don't look at it as a political issue, or social "
+"issue. They're usually looking at it purely as a business question or what "
+"companies are going to succeed more or less, which is really a fairly minor "
+"question for society. And, if you look at the companies that package the "
+"GNU/Linux system for people to use, well, most of them call it Linux. And "
+"they <em>all</em> add non-free software to it."
+msgstr ""
+"JeÅli przyjrzycie siÄ naszej spoÅecznoÅci, to zobaczycie, że prawie
"
+"wszÄdzie instytucje nazywajÄ
ten system Linuksem. No wiecie, dziennikarze "
+"nazywajÄ
go gÅównie Linuksem. To niewÅaÅciwe, ale tak robiÄ
.
MówiÄ
tak "
+"przeważnie firmy, które go rozpowszechniajÄ
. Aha, i wiÄkszoÅÄ tych
"
+"dziennikarzy, gdy piszÄ
artykuÅy, zazwyczaj nie patrzy na to z "
+"punktu widzenia polityki lub spoÅeczeÅstwa. Zazwyczaj rozważajÄ
to
jako "
+"kwestiÄ czysto biznesowÄ
, chodzi im mniej wiÄcej o to, które firmy
odniosÄ
"
+"sukces, co jest dosyÄ maÅo ważne dla spoÅeczeÅstwa. A gdy
popatrzycie "
+"na firmy, które rozpowszechniajÄ
system GNU/Linux wÅród ludzi, to "
+"wiÄkszoÅÄ nazywa go Linuksem. I <em>wszyscy</em> dodajÄ
do niego "
+"niewolne oprogramowanie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"See, the GNU GPL says that if you take code, and some code out of a GPL-"
+"covered program, and add some more code to make a bigger program, that whole "
+"program has to be released under the GPL. But you could put other separate "
+"programs on the same disk (of either kind, hard disk, or CD), and they can "
+"have other licenses. That's considered mere aggregation, and, essentially, "
+"just distributing two programs to somebody at the same time is not something "
+"we have any say over. So, in fact, it is not true — sometimes, I wish "
+"it were true — that if a company uses a GPL-covered program in a "
+"product that the whole product has to be free software. It's not — it "
+"doesn't go to that range — that scope. It's the whole program. If "
+"there are two separate programs that communicate with each other at arm's "
+"length — like by sending messages to each other — then, they're "
+"legally separate, in general. So, these companies, by adding non-free "
+"software to the system, are giving the users, philosophically and "
+"politically, a very bad idea. They're telling the users, “It is OK to "
+"use non-free software. We're even putting it on this as a bonus.”"
+msgstr ""
+"GNU GPL mówi, że jeÅli weźmiecie kod i trochÄ kodu
z programu "
+"objÄtego przez GPL, i dodacie jeszcze trochÄ kodu, aby zrobiÄ "
+"wiÄkszy program, to caÅy ten program musi zostaÄ wydany na GPL. "
+"Ale moglibyÅcie doÅożyÄ osobno inne programy na tym samym dysku
"
+"(jakimkolwiek, dysku twardym lub CD) i mogÄ
one mieÄ inne "
+"licencje. Uważa siÄ to za zwykÅÄ
agregacjÄ i w gruncie rzeczy "
+"rozpowszechnianie dwóch programów jednoczeÅnie nie jest czymÅ, wobec
czego "
+"mamy cokolwiek do powiedzenia. WiÄc, w rzeczywistoÅci, to nie
jest "
+"prawda – czasami żaÅujÄ, że tak nie jest – "
+"że jeÅli jakaÅ firma wykorzysta program objÄty przez GPL
w swoim "
+"produkcie, to caÅy produkt musi byÄ wolnym oprogramowaniem. To nie ma "
+"– nie idzie aż tak daleko – takiego zasiÄgu. To caÅy "
+"program. JeÅli sÄ
dwa programy, które komunikujÄ
siÄ ze sobÄ
na pewnÄ
"
+"odlegÅoÅÄ – na przykÅad przez wysyÅanie do siebie "
+"komunikatów – to ogólnie rzecz biorÄ
c sÄ
pod wzglÄdem "
+"prawnym rozdzielne. WiÄc te firmy, dodajÄ
c do systemu niewolne "
+"oprogramowanie, dajÄ
użytkownikom, filozoficznie i politycznie, bardzo
"
+"zÅy sygnaÅ. MówiÄ
oni użytkownikom: „Używanie niewolnego "
+"oprogramowania jest w porzÄ
dku. Nawet je tutaj dodajemy jako "
+"bonus”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"If you look at the magazines about the use of the GNU/Linux system, most of "
+"them have a title like “Linux-something or other”. So they're "
+"calling the system Linux most of the time. And they're filled with ads for "
+"non-free software that you could run on top of the GNU/Linux system. Now "
+"those ads have a common message. They say: Non-free Software Is Good For "
+"You. It's So Good That You Might Even <em>Pay</em> To Get It. <i>[Laughter]"
+"</i>"
+msgstr ""
+"JeÅli popatrzycie na magazyny o korzystaniu z GNU/Linuksa, to "
+"wiÄkszoÅÄ z nich ma tytuÅ typu „Linux coÅ-tam
coÅ-tam”. "
+"WiÄc zazwyczaj nazywajÄ
system Linuksem. I sÄ
wypeÅnione
reklamami "
+"niewolnego oprogramowania, które można uruchamiaÄ w GNU/Linuksie. Te "
+"reklamy majÄ
wspólne przesÅanie. MówiÄ
: „Niewolne oprogramowanie
jest "
+"dla was dobre. Jest tak dobre, że może nawet za nie "
+"<em>zapÅacicie</em>”. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And they call these things “value-added packages”, which makes a "
+"statement about their values. They're saying: Value practical convenience, "
+"not freedom. And, I don't agree with those values, so I call them “"
+"freedom-subtracted packages”. <i>[Laughter]</i> Because if you have "
+"installed a free operating system, then you now are living in the free "
+"world. You enjoy the benefits of liberty that we worked for so many years "
+"to give you. Those packages give you an opportunity to buckle on a chain."
+msgstr ""
+"I nazywajÄ
te rzeczy „pakietami o zwiÄkszonej wartoÅci” "
+"[<em>ang. value-added packages</em>], co mówi coÅ o ich wartoÅciach "
+"[<em>ang. values</em>]. MówiÄ
: „CeÅcie [<em>ang. value</em>] "
+"praktycznÄ
wygodÄ, a nie wolnoÅÄ”. A ja nie zgadzam siÄ "
+"z tymi wartoÅciami, wiÄc je nazywam „pakietami o "
+"zmniejszonej wolnoÅci” [<em>ang. freedom-subtracted packages</em>].
<i>"
+"[Åmiech]</i> Bo jeÅli zainstalujecie sobie wolny system operacyjny, to
"
+"od tego momentu żyjecie w wolnym Åwiecie. Korzystacie z "
+"wolnoÅci, na którÄ
pracowaliÅmy dla was przez wiele lat. Takie
pakiety "
+"dajÄ
wam okazjÄ do zakucia siÄ w ÅaÅcuchy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And then if you look at the trade shows — about the use of the, "
+"dedicated to the use of, the GNU/Linux system, they all call themselves "
+"“Linux” shows. And they're filled with booths exhibiting non-"
+"free software, essentially putting the seal of approval on the non-free "
+"software. So, almost everywhere you look in our community, the institutions "
+"are endorsing the non-free software, totalling negating the idea of freedom "
+"that GNU was developed for. And the only place that people are likely to "
+"come across the idea of freedom is in connection with GNU, and in connection "
+"with free software, the term, free software. So this is why I ask you: "
+"please call the system GNU/Linux. Please make people aware where the system "
+"came from and why."
+msgstr ""
+"A jeÅli popatrzycie na targi branżowe – dotyczÄ
ce "
+"korzystania, poÅwiÄcone korzystaniu z GNU/Linuksa, wszystkie one "
+"nazywajÄ
siÄ targami „linuksowymi”. I sÄ
wypeÅnione "
+"stoiskami promujÄ
cymi niewolne oprogramowanie, co w swej istocie "
+"przypieczÄtowuje akceptacjÄ niewolnych programów. WiÄc niemalże
z "
+"którejkolwiek strony nie spojrzy siÄ na naszÄ
spoÅecznoÅÄ,
instytucje "
+"podpisujÄ
siÄ pod niewolnym oprogramowaniem, caÅkowicie negujÄ
c
ideÄ "
+"wolnoÅci, dla której zostaÅo stworzone GNU. I jedyny moment, w "
+"którym ludzie majÄ
szansÄ zetknÄ
Ä siÄ z ideÄ
wolnoÅci, to
w "
+"nawiÄ
zaniu do GNU i do wolnego oprogramowania, terminu „"
+"wolne oprogramowanie”. Dlatego proszÄ was: nazywajcie ten system "
+"GNU/Linux. Zwracajcie uwagÄ ludzi na to, skÄ
d wziÄ
Å siÄ ten system "
+"i dlaczego."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Of course, just by using that name, you won't be making an explanation of "
+"the history. You can type four extra characters and write GNU/Linux; you "
+"can say two extra syllables. But, GNU/Linux is fewer syllables than Windows "
+"2000. <i>[Laughter]</i> But, you're not telling them a lot, but you're "
+"preparing them, so that when they hear about GNU, and what it's all about, "
+"they'll see how that connects to them and their lives. And that, "
+"indirectly, makes a tremendous difference. So please help us."
+msgstr ""
+"OczywiÅcie, korzystajÄ
c jedynie z nazwy nie bÄdziecie wyjaÅniaÄ "
+"historii. Możecie wstukiwaÄ dodatkowe cztery znaki i pisaÄ GNU/Linux;
"
+"możecie wymawiaÄ dwie dodatkowe sylaby. Ale GNU/Linux ma mniej sylab "
+"niż Windows 2000. <i>[Åmiech]</i> Jednak nie mówicie im wiele,
ale "
+"przygotowujecie ich, wiÄc jak usÅyszÄ
o GNU i o co w tym "
+"wszystkim chodzi, to zobaczÄ
, jakie to ma znaczenie dla nich i ich "
+"życia. A to ma poÅrednio wielkie znaczenie. WiÄc proszÄ,
pomóżcie "
+"nam."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"You'll note that Microsoft called the GPL an “open source "
+"license”. They don't want people to be thinking in terms of freedom "
+"as the issue. You'll find that they invite people to think in a narrow way, "
+"as consumers, and, of course, not even think very rationally as consumers, "
+"if they're going to choose Microsoft products. But they don't want people "
+"to think as citizens or statesmen. That's inimical to them. At least it's "
+"inimical to their current business model."
+msgstr ""
+"Zauważcie, że Microsoft nazwaÅ GPL „licencjÄ
open
source”. "
+"Oni nie chcÄ
, aby ludzie myÅleli, że w tej sprawie chodzi o "
+"wolnoÅÄ. Zobaczcie, że zachÄcajÄ
ludzi, aby myÅleli w wÄ
ski "
+"sposób, jak konsumenci, oczywiÅcie żeby nawet jako konsumenci myÅleli "
+"niezbyt racjonalnie, jeÅli majÄ
wybraÄ produkty Microsoftu. Ale nie "
+"chcÄ
, by ludzie myÅleli jak obywatele lub mÄżowie stanu. To im nie "
+"sprzyja. A przynajmniej ich obecnemu modelowi biznesowemu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, how does free software…well, I can tell you about how free "
+"software relates to our society. A secondary topic that might be of "
+"interest to some of you is how free software relates to business. Now, in "
+"fact, free software is <em>tremendously</em> useful for business. After "
+"all, most businesses in the advanced countries use software. Only a tiny "
+"fraction of them develop software."
+msgstr ""
+"W jaki sposób wolne oprogramowanie… cóż, mogÄ wam
opowiedzieÄ "
+"jak wolne oprogramowanie ma siÄ do naszego spoÅeczeÅstwa.
DrugorzÄdny "
+"temat, który może niektórych z was zainteresowaÄ, to jak wolne "
+"oprogramowanie ma siÄ do biznesu. Tak naprawdÄ to wolne oprogramowanie
"
+"jest dla biznesu <em>niezwykle</em> użyteczne. W koÅcu wiÄkszoÅÄ
firm "
+"w rozwiniÄtych krajach korzysta z oprogramowania. Tylko uÅamek "
+"z nich tworzy oprogramowanie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And free software is tremendously advantageous for any company that uses "
+"software, because it means that you're in control. Basically, free software "
+"means the users are in control of what the program does. Either "
+"individually, if they care enough to be, or, collectively, when they care "
+"enough to be. Whoever cares enough can exert some influence. If you don't "
+"care, you don't buy. Then you use what other people prefer. But, if you do "
+"care, then you have some say. With proprietary software, you have "
+"essentially no say."
+msgstr ""
+"Wolne oprogramowanie ma ogromne zalety dla każdej firmy, która korzysta "
+"z programów, bo oznacza, że to wy kontrolujecie sytuacjÄ. "
+"Zasadniczo wolne oprogramowanie oznacza, że użytkownicy kontrolujÄ
"
+"dziaÅanie programu. Indywidualnie, jeÅli im na tym wystarczajÄ
co "
+"zależy, lub kolektywnie, jeÅli im na tym wystarczajÄ
co zależy. "
+"Każdy, komu dostatecznie zależy, może wywrzeÄ jakiÅ wpÅyw. Komu
wszystko "
+"jedno, ten nie wybiera. Wtedy korzysta z tego, co preferujÄ
inni. "
+"Ale jeÅli wam zależy, to macie coÅ do powiedzenia. W "
+"przypadku oprogramowania objÄtego restrykcyjnymi licencjami w gruncie "
+"rzeczy nie macie nic do gadania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"With free software, you can change what you want to change. And it doesn't "
+"matter that there are no programmers in your company; that's fine. You "
+"know, if you wanted to move the walls in your building, you don't have to be "
+"a carpentry company. You just have to be able to go find a carpenter and "
+"say, “What will you charge to do this job?” And if you want to "
+"change around the software you use, you don't have to be a programming "
+"company. You just have to go to a programming company and say, “What "
+"will you charge to implement these features? And when will you have it done?"
+"” And if they don't do the job, you can go find somebody else."
+msgstr ""
+"W przypadku wolnego oprogramowania możecie zmieniaÄ cokolwiek chcecie.
"
+"I nie ma znaczenia, że w waszej firmie nie ma żadnych "
+"programistów; to nic. Wiecie, gdybyÅcie chcieli przesunÄ
Ä parÄ Åcian
w "
+"swoim budynku, to nie musicie byÄ do tego firmÄ
stolarskÄ
[<em>w "
+"USA Åciany sÄ
zazwyczaj drewniano-gipsowe</em>]. Wystarczy, że "
+"bÄdziecie mogli znaleÅºÄ stolarza i powiedzieÄ: „Ile za "
+"wykonanie tej roboty?” A jeÅli chcecie zmieniÄ używane przez
was "
+"oprogramowanie, nie musicie byÄ firmÄ
programistycznÄ
. Musicie tylko iÅÄ
"
+"do firmy programistycznej i powiedzieÄ: „Ile za "
+"implementacjÄ tych funkcji? I kiedy bÄdzie to gotowe?”. A "
+"jeÅli oni tego nie zrobiÄ
, możecie iÅÄ i znaleÅºÄ kogoÅ innego."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There's a free market for support. So, any business that cares about "
+"support will find a tremendous advantage in free software. With proprietary "
+"software, support is a monopoly, because one company has the source code, or "
+"maybe a small number of companies that paid a gigantic amount of money have "
+"the source code, if it's Microsoft's shared source program, but, it's very "
+"few. And so, there aren't very many possible sources of support for you. "
+"And that means, that unless you're a real giant, they don't care about you. "
+"Your company is not important enough for them to care if they lose your "
+"business, or what happens. Once you're using the program, they figure "
+"you're locked in to getting the support from them, because to switch to a "
+"different program is a gigantic job. So, you end up with things like paying "
+"for the privilege of reporting a bug. <i>[Laughter]</i> And once you've "
+"paid, they tell you, “Well, OK, we've noted your bug report. And in a "
+"few months, you can buy an upgrade, and you can see if we've fixed it."
+"” <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"Oznacza to wolny rynek usÅug wsparcia. Tak wiÄc każda firma, której "
+"zależy na wsparciu znajdzie w wolnym oprogramowaniu ogromne "
+"zalety. W przypadku programów objÄtych restrykcyjnymi licencjami "
+"wsparcie jest objÄte monopolem, bo tylko jedna firma posiada kod "
+"źródÅowy, a może ma go kilka firm, które zapÅaciÅy za to "
+"gigantyczne sumy pieniÄdzy, jeÅli braÅy udziaÅ w programie dzielenia
"
+"kodu Microsoftu, ale jest ich tylko kilka. Tak wiÄc nie ma dla was
"
+"wielu możliwych źródeÅ wsparcia. A to oznacza, że jeÅli nie "
+"jesteÅcie prawdziwym gigantem, to oni siÄ wami nie interesujÄ
. Wasza firma
"
+"nie jest dla nich wystarczajÄ
co ważna, aby zależaÅo im na "
+"zatrzymaniu was przy sobie lub na tym, co siÄ zdarzy. Jak już
bÄdziecie "
+"używaÄ ich programu, to bÄdÄ
przekonani, że jesteÅcie zmuszeni
kupowaÄ "
+"wsparcie u nich, bo przesiadka na inny program to masa pracy. "
+"I koÅczy siÄ na tym, że pÅacicie za przywilej
zgÅaszania "
+"usterek. <i>[Åmiech]</i> A jak już zapÅacicie, powiedzÄ
wam:
„No "
+"tak, odnotowaliÅmy wasze zgÅoszenie bÅÄdu. Za kilka miesiÄcy
możecie "
+"sobie kupiÄ upgrade i zobaczyÄ, czy go naprawiliÅmy”. <i>"
+"[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Support providers for free software can't get away with that. They have to "
+"please the customers. Of course, you can get a lot of good support gratis. "
+"You post your problem on the Internet. You may get an answer the next day. "
+"But that's not guaranteed, of course. If you want to be confident, you "
+"better make an arrangement with a company and pay them. And this is, of "
+"course, one of the ways that free software business works."
+msgstr ""
+"Firmom sprzedajÄ
cym wsparcie dla wolnego oprogramowania coÅ takiego nie "
+"ujdzie na sucho. MuszÄ
staraÄ siÄ, aby klienci byli zadowoleni. "
+"OczywiÅcie dużo dobrego wsparcia możecie dostaÄ za darmo.
OgÅaszacie "
+"swój problem w Internecie. Odpowiedź możecie dostaÄ nastÄpnego
dnia. "
+"Ale nie ma na to oczywiÅcie gwarancji. JeÅli chcecie mieÄ
pewnoÅÄ, "
+"to lepiej podpiszcie umowÄ z jakÄ
Å firmÄ
i jej zapÅaÄcie.
I "
+"to jest, oczywiÅcie, jeden ze sposobów dziaÅania biznesu opartego na "
+"wolnym oprogramowaniu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Another advantage of free software for businesses that use software is "
+"security and privacy. And this applies to individuals as well, but I "
+"brought it up in the context of businesses. You see, when a program is "
+"proprietary, you can't even tell what it really does."
+msgstr ""
+"Kolejna zaleta wolnego oprogramowania dla firm korzystajÄ
cych z "
+"programów komputerowych to bezpieczeÅstwo i prywatnoÅÄ. To odnosi
siÄ "
+"również do pojedynczych osób, ale mówiÄ o tym
w kontekÅcie "
+"firm. Wiecie, gdy program jest objÄty restrykcyjnÄ
licencjÄ
, to nawet nie "
+"wiadomo, co tak naprawdÄ robi."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"It could have features, deliberately put in that you wouldn't like if you "
+"knew about them, like it might have a backdoor to let the developer get into "
+"your machine. It might snoop on what you do and send information back. "
+"This is not unusual. Some Microsoft software did this. But it's not only "
+"Microsoft. There are other proprietary programs that snoop on the user. "
+"And you can't even tell if it does this. And, of course, even assuming that "
+"the developer's totally honest, every programmer makes mistakes. There "
+"could be bugs that affect your security which are nobody's fault. But the "
+"point is: If it's not free software, you can't find them. And you can't fix "
+"them."
+msgstr ""
+"Może mieÄ umyÅlnie dodane funkcje, które by siÄ wam nie spodobaÅy, "
+"jeÅlibyÅcie o nich wiedzieli, np. może mieÄ tylne wejÅcie [ang.
backdoor] "
+"pozwalajÄ
ce autorowi wejÅÄ na waszÄ
maszynÄ. Może szpiegowaÄ, co "
+"robicie i wysyÅaÄ informacje z powrotem. To nie jest nic "
+"niezwykÅego. Niektóre programy Microsoftu to robiÅy. Ale to nie
dotyczy "
+"tylko Microsoftu. SÄ
inne objÄte restrykcyjnymi licencjami programy, które
"
+"szpiegujÄ
swoich użytkowników. I nawet nie można tego stwierdziÄ. "
+"A nawet zakÅadajÄ
c, że autor jest caÅkowicie uczciwy, każdy "
+"programista popeÅnia bÅÄdy. MogÄ
pojawiÄ siÄ bÅÄdy majÄ
ce wpÅyw
na "
+"wasze bezpieczeÅstwo, które nie sÄ
niczyjÄ
winÄ
. Ale chodzi o to, "
+"że jeÅli nie jest to wolne oprogramowanie, to nie możecie ich
znaleźÄ. "
+"I nie możecie ich naprawiÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Nobody has the time to check the source of every program he runs. You're "
+"not going to do that. But with free software there's a large community, and "
+"there are people in that community who are checking things. And you get the "
+"benefit of their checking, because if there's an accidental bug, there "
+"surely are, from time to time, in any program, they might find it and fix "
+"it. And people are much less likely to put in a deliberate Trojan horse, or "
+"a snooping feature, if they think they might get caught. The proprietary "
+"software developers figure they won't get caught. They'll get away with it "
+"undetected. But a free software developer has to figure that people will "
+"look at that and see it's there. So, in our community, we don't feel we can "
+"get away with ramming a feature down the users' throats that the users "
+"wouldn't like. So we know that if the users don't like it, they'll make a "
+"modified version which doesn't have it. And then, they'll all start using "
+"that version."
+msgstr ""
+"Nikt nie ma czasu na sprawdzanie źródeŠkażdego programu, którego "
+"używa. Nie bÄdziecie tego robiÄ. Ale w przypadku wolnego
oprogramowania "
+"istnieje duża spoÅecznoÅÄ i sÄ
w niej ludzie, którzy wszystko
"
+"sprawdzajÄ
. I korzystacie na ich sprawdzaniu, bo jeÅli jest "
+"jakiÅ przypadkowy bÅÄ
d â zawsze jakieÅ sÄ
od czasu do czasu
w "
+"każdym programie – to mogÄ
go znaleÅºÄ i naprawiÄ. Poza
tym "
+"ludzie znacznie mniej chÄtnie dokÅadajÄ
konia trojaÅskiego
lub funkcjÄ "
+"szpiegujÄ
cÄ
, jeÅli obawiajÄ
siÄ, że ktoÅ może ich zÅapaÄ.
Autorzy "
+"oprogramowania objÄtego restrykcyjnymi licencjami uważajÄ
, że nikt
ich "
+"nie zÅapie. Ujdzie im to na sucho. Ale autor wolnego "
+"oprogramowania musi zdawaÄ sobie sprawÄ, że ludzie bÄdÄ
na to "
+"patrzeÄ i to zauważÄ
. WiÄc w naszej spoÅecznoÅci nie
uważamy, "
+"że może nam ujÅÄ na sucho wciskanie ludziom funkcji, która by
im "
+"siÄ nie spodobaÅa. Wiemy, że jeÅli użytkownikom siÄ nie bÄdzie "
+"podobaÅa, to zrobiÄ
zmodyfikowanÄ
wersjÄ, która nie bÄdzie jej
zawieraÄ. "
+"A potem zacznÄ
wszyscy jej używaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In fact, we can all reason enough, we can all figure this out enough steps "
+"ahead, that we probably won't put in that feature. After all, you're "
+"writing a free program; you want people to like your version; you don't want "
+"to put in a thing that you know a lot of people are going to hate, and have "
+"another modified version catch on instead of yours. So you just realize "
+"that the user is king in the world of free software. In the world of "
+"proprietary software, the customer is <em>not</em> king. Because you are "
+"only a customer. You have no say in the software you use."
+msgstr ""
+"Tak naprawdÄ to wszyscy jesteÅmy na tyle rozsÄ
dni, potrafimy siÄgnÄ
Ä "
+"wyobraźniÄ
na tyle daleko naprzód, że najpewniej nie dodamy tej
"
+"funkcji. Przecież piszecie wolny program; chcecie, żeby ludziom podobaÅa
siÄ "
+"wasza wersja; nie chcecie wstawiÄ do niej czegoÅ, czego wiele ludzi "
+"bÄdzie nienawidziÄ i przez co popularna stanie siÄ inna zmodyfikowana
"
+"wersja zamiast waszej. WiÄc dochodzicie do wniosku, że w "
+"Åwiecie wolnego oprogramowania użytkownik jest królem Åwiata.
W Åwiecie "
+"oprogramowania objÄtego restrykcyjnymi licencjami użytkownik <em>nie</em> "
+"jest królem. Bo jesteÅcie tylko klientem. Nie macie nic do "
+"powiedzenia w kwestii programów, których używacie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"In this respect, free software is a new mechanism for democracy to operate. "
+"Professor Lessig, now at Stanford, noted that code functions as a kind of "
+"law. Whoever gets to write the code that just about everybody uses for all "
+"intents and purposes is writing the laws that run people's lives. With free "
+"software, these laws get written in a democratic way. Not the classical "
+"form of democracy — we don't have a big election and say, “"
+"Everybody vote which way should this feature be done.” <i>[Laughter]</"
+"i> Instead we say, basically, those of you who want to work on implementing "
+"the feature this way, do it. And if you want to work on implementing the "
+"feature that way, do it. And, it gets done one way or the other, you know? "
+"And so, if a lot of people want it this way, it'll get done this way. So, "
+"in this way, everybody contributes to the social decision by simply taking "
+"steps in the direction that he wants to go."
+msgstr ""
+"Pod tym wzglÄdem wolne oprogramowanie to nowy mechanizm demokratyczny. "
+"Profesor Lessig, pracujÄ
cy obecnie w Stanford, zauważyÅ, że kod
"
+"funkcjonuje jak rodzaj prawa. Ktokolwiek napisaŠkod, którego prawie
wszyscy "
+"używajÄ
do wszelkich celów, napisaÅ prawa, które kierujÄ
ich
życiem. "
+"W przypadku wolnego oprogramowania prawa te sÄ
pisane w sposób "
+"demokratyczny. Nie chodzi tu o klasycznÄ
formÄ demokracji – nie "
+"mamy wielkich wyborów, na których mówimy: „ZagÅosujmy wszyscy
jak "
+"ma byÄ zaimplementowana ta funkcja”. <i>[Åmiech]</i> Zamiast tego "
+"w zasadzie mówimy, że ci z was, którzy chcÄ
pracowaÄ
nad "
+"zaimplementowaniem tej funkcji w ten sposób, mogÄ
to robiÄ. A "
+"jeÅli chcecie pracowaÄ nad zaimplementowaniem w inny sposób, "
+"możecie to robiÄ. I wiecie co, w taki czy inny sposób
zostaje "
+"ona zaimplementowana. I jeÅli wielu ludzi chce, żeby byÅo to zrobione
"
+"w jakiÅ sposób, to tak wÅaÅnie zostanie zrobione. I tak, każdy
"
+"bierze udziaÅ w tej spoÅecznej decyzji po prostu podejmujÄ
c
kroki "
+"w kierunku, który mu odpowiada."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And you're free to take as many steps, personally, as you want to take. A "
+"business is free to commission as many steps as they find useful to take. "
+"And, after you add all these things up, that says which direction the "
+"software goes."
+msgstr ""
+"OsobiÅcie macie wolnoÅÄ do zrobienia tylu kroków, ile chcecie. Firmy
"
+"mogÄ
zrobiÄ tyle kroków, ile wyda im siÄ użyteczne. A po dodaniu
tego "
+"wszystkiego wychodzi kierunek, w którym podÄ
żaÄ bÄdzie
oprogramowanie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And it's often very useful to be able to take pieces out of some existing "
+"program, presumably usually large pieces, of course, and then write a "
+"certain amount of code of your own, and make a program that does exactly "
+"what you need, which would have cost you an arm and a leg to develop, if you "
+"had to write it all from scratch, if you couldn't cannibalize large pieces "
+"from some existing free software package."
+msgstr ""
+"CzÄsto bardzo użyteczna jest możliwoÅÄ wyjÄcia kawaÅków
z istniejÄ
cego "
+"programu, prawdopodobnie zazwyczaj dużych kawaÅków, a później
napisania "
+"jakiejÅ iloÅci kodu samemu i zrobienia programu, który robi
dokÅadnie "
+"to, co wam jest potrzebne, i którego napisanie od zera wymagaÅoby
"
+"od was harowania jak wóÅ, gdybyÅcie nie mogli skonsumowaÄ dużych "
+"kawaÅków jakiegoÅ istniejÄ
cego pakietu wolnego oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Another thing that results from the fact that the user is king is that we "
+"tend to be very good about compatibility and standardization. Why? Because "
+"users like that. Users are likely to reject a program that has gratuitous "
+"incompatibilities in it. Now, sometimes there's a certain group of users "
+"which actually have a need for a certain kind of incompatibility, and then "
+"they'll have it. That's OK. But when users want is to follow a standard, we "
+"developers have to follow it, and we know that. And we do it. By contrast, "
+"if you look at proprietary software developers, they often find it "
+"advantageous to deliberately <em>not</em> follow a standard, and not because "
+"they think that they're giving the user an advantage that way, but rather "
+"because they're imposing on the user, locking the user in. And you'll even "
+"find them making changes in their file formats from time to time, just to "
+"force people to get the newest version."
+msgstr ""
+"Kolejna rzecz, która wynika z tego, że użytkownik jest królem,
to "
+"że zazwyczaj jesteÅmy bardzo dobrzy jeÅli chodzi o zgodnoÅÄ i "
+"standaryzacjÄ. Dlaczego? Bo użytkownicy to lubiÄ
. Użytkownicy "
+"prawdopodobnie odrzucÄ
program, który zawiera w sobie nieuzasadnione "
+"niezgodnoÅci. Czasami pojawia siÄ jakaÅ grupa użytkowników, która
potrzebuje "
+"wÅaÅnie jakiejÅ konkretnej niezgodnoÅci i wtedy jÄ
dostanÄ
. To
jest OK. "
+"Ale gdy użytkownicy chcÄ
zgodnoÅci ze standardem, to my, autorzy, "
+"musimy siÄ temu podporzÄ
dkowaÄ i zdajemy sobie z tego sprawÄ. "
+"I tak robimy. Dla kontrastu, gdy popatrzycie na autorów "
+"oprogramowania objÄtego restrykcyjnymi licencjami, to czÄsto widzÄ
oni "
+"korzyÅci w umyÅlnym <em>ignorowaniu</em> standardów i to nie "
+"dlatego, że sÄ
dzÄ
, że w ten sposób dajÄ
użytkownikowi coŠ"
+"lepszego, ale raczej dlatego, że w ten sposób coÅ mu narzucajÄ
,
"
+"zamykajÄ
go. ZmieniajÄ
nawet formaty plików, tylko po to, aby "
+"zmusiÄ ludzi do kupienia najnowszej wersji."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Archivists are finding a problem now, that files written on computers ten "
+"years ago often can't be accessed; they were written with proprietary "
+"software that's essentially lost now. If it were written with free "
+"software, then it could be brought up-to-date and run. And those things "
+"would not, those records would not be lost, would not be inaccessible. They "
+"were even complaining about this on NPR recently in citing free software as "
+"a solution. And so, in effect, by using a non-free program to store your "
+"own data, you are putting your head in a noose."
+msgstr ""
+"ArchiwiÅci majÄ
teraz problem, bo plików zapisanych
na komputerach "
+"10 lat temu nie da siÄ otworzyÄ; zostaÅy zapisane przy użyciu objÄtego "
+"restrykcyjnÄ
licencjÄ
oprogramowania, które od tamtego czasu
przepadÅo. "
+"Gdyby zostaÅy zapisane przy użyciu wolnego oprogramowania, to można by je "
+"odnowiÄ i uruchomiÄ. A te rzeczy nie zostaÅyby, te archiwa nie "
+"zostaÅyby stracone, nie byÅyby niedostÄpne. Narzekano nawet na to "
+"ostatnio w radiu publicznym i wymieniano wolne oprogramowanie jako "
+"rozwiÄ
zanie problemu. Tak wiÄc w rezultacie, korzystajÄ
c z "
+"niewolnego programu do przechowywania waszych danych, owijacie sobie "
+"wokóŠszyi pÄtlÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, I've talked about how free software affects most business. But how does "
+"it affect that particular narrow area which is software business? Well, the "
+"answer is mostly not at all. And the reason is that 90% of the software "
+"industry, from what I'm told, is development of custom software, software "
+"that's not meant to be released at all. For custom software, this issue, or "
+"the ethical issue of free or proprietary, doesn't arise. You see, the issue "
+"is, are you users free to change, and redistribute, the software? If there's "
+"only one user, and that user owns the rights, there's no problem. That user "
+"<em>is</em> free to do all these things. So, in effect, any <em>custom</em> "
+"program that was developed by one company for use in-house is free software, "
+"as long as they have the sense to insist on getting the source code and all "
+"the rights."
+msgstr ""
+"PowiedziaÅem wiÄc jakie znaczenie wolne oprogramowanie ma dla "
+"wiÄkszoÅci firm. Ale jakie ma znaczenie dla konkretnego wÄ
skiego "
+"obszaru, jakim jest przemysŠprogramistyczny? Odpowiedź brzmi: prawie
żadne. "
+"A to dlatego, że 90% tego przemysÅu, z tego co mi mówiono,
to "
+"rozwój oprogramowania na zamówienie, które nigdy nie bÄdzie wydane. "
+"W przypadku takiego oprogramowania kwestia, lub etyczna kwestia, "
+"âobjÄte restrykcyjnÄ
licencjÄ
czy wolneâ nie ma znaczenia.
Pytanie "
+"brzmi: czy wy, użytkownicy, macie wolnoÅÄ do zmieniania i "
+"ponownego rozpowszechniania tego oprogramowania? JeÅli jest tylko jeden "
+"użytkownik i to on posiada prawa, to nie ma problemu. Ten użytkownik "
+"<em>ma</em> wolnoÅÄ do robienia wszystkich tych rzeczy. WiÄc w "
+"rezultacie każdy program napisany na <em>indywidualne zamówienie</em> "
+"przez jakÄ
Å firmÄ na wewnÄtrzny użytek to wolne oprogramowanie,
jeÅli "
+"tylko majÄ
wystarczajÄ
co oleju w gÅowie, żeby domagaÄ siÄ kodu "
+"źródÅowego i wszystkich praw."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And the issue doesn't really arise for software that goes in a watch or a "
+"microwave oven or an automobile ignition system. Because those are places "
+"where you don't download software to install. It's not a real computer, as "
+"far as the user is concerned. And so, it doesn't raise these issues enough "
+"for them to be ethically important. So, for the most part, the software "
+"industry will go along, just as it's been going. And the interesting thing "
+"is that since such a large fraction of the jobs are in that part of the "
+"industry, even if there were no possibilities for free software business, "
+"the developers of free software could all get day jobs writing custom "
+"software. <i>[Laughter]</i> There's so many; the ratio is so big."
+msgstr ""
+"Kwestia ta nie ma tak naprawdÄ znaczenia również w przypadku "
+"oprogramowania, które dziaÅa w zegarkach, mikrofalówkach lub "
+"samochodowych systemach zapÅonu. Bo tutaj nie ÅciÄ
gacie
oprogramowania, "
+"żeby je zainstalowaÄ. Z punktu widzenia użytkownika to nie jest "
+"prawdziwy komputer. WiÄc nie rozbudza to tych kwestii w "
+"wystarczajÄ
co dużym stopniu, żeby staÅy siÄ etycznie ważne. WiÄc "
+"ogólnie rzecz biorÄ
c przemysÅ programistyczny sobie poradzi, tak jak
robiÅ "
+"to dotychczas. InteresujÄ
ce jest to, że skoro tak wielka czÄÅÄ "
+"dostÄpnej pracy należy do tej kategorii, to nawet jeÅli nie byÅoby "
+"możliwoÅci zakÅadania firm zajmujÄ
cych siÄ wolnym oprogramowaniem, to
jego "
+"autorzy mogliby znaleÅºÄ sobie pracÄ przy pisaniu programów na "
+"indywidualne zamówienie. <i>[Åmiech]</i> Jest tego tak wiele; stosunek jest
"
+"tak duży."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, as it happens, there is free software business. There are free "
+"software companies, and at the press conference that I'm going to have, "
+"people from a couple of them will join us. And, of course, there are also "
+"companies which are <em>not</em> free software businesses but do develop "
+"useful pieces of free software to release, and the free software that they "
+"produce is substantial."
+msgstr ""
+"Ale zÅożyÅo siÄ tak, że istnieje biznes oparty na wolnym "
+"oprogramowaniu. SÄ
firmy zajmujÄ
ce siÄ wolnym oprogramowaniem, a na "
+"mojej konferencji prasowej pojawiÄ
siÄ ludzie z kilku z nich. "
+"OczywiÅcie, istniejÄ
też firmy, które <em>nie</em> sÄ
firmami opierajÄ
cymi "
+"dziaÅalnoÅÄ na wolnym oprogramowaniu, ale tworzÄ
i wydajÄ
"
+"użyteczne programy tego typu, a produkowane przez nich wolne "
+"oprogramowanie ma duże znaczenie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, how do free software businesses work? Well, some of them sell copies. "
+"You know, you're free to copy it but they can still sell thousands of copies "
+"a month. And others sell support and various kinds of services. I, "
+"personally, for the second half of the '80's, I sold free software support "
+"services. Basically I said, for $200 an hour, I'll change whatever you want "
+"me to change in GNU software that I'd written. And, yes, it was a stiff "
+"rate, but if it was a program that I was the author of, people would figure "
+"that I might get the job done in a lot fewer hours. <i>[Laughter]</i> And I "
+"made a living that way. In fact, I'd made more than I'd ever made before. "
+"I also taught classes. And I kept doing that until 1990, when I got a big "
+"prize and I didn't have to do it any more."
+msgstr ""
+"Jak dziaÅajÄ
firmy zajmujÄ
ce siÄ wolnym oprogramowaniem? Cóż, niektóre
"
+"z nich sprzedajÄ
kopie. Wiecie, każdy może kopiowaÄ to do woli,
"
+"ale im i tak udaje siÄ sprzedawaÄ tysiÄ
ce kopii na miesiÄ
c. "
+"Inni sprzedajÄ
wsparcie i różne usÅugi. OsobiÅcie w drugiej "
+"poÅowie lat 80. sprzedawaÅem usÅugi wsparcia. MówiÅem: „Za 200$ "
+"za godzinÄ zmieniÄ wszystko, co tylko chcecie, w oprogramowaniu "
+"GNU, które napisaÅem”. Tak, to byÅa sÅona stawka, ale jeÅli
byÅ "
+"to program, którego byÅem autorem, to ludzie oceniali, że uda mi siÄ
"
+"skoÅczyÄ pracÄ w dużo krótszym czasie. <i>[Åmiech]</i> I tak "
+"zarabiaÅem na życie. Tak naprawdÄ to zarabiaÅem wiÄcej niż
kiedykolwiek "
+"wczeÅniej. ProwadziÅem także zajÄcia. I robiÅem to do roku
1990, "
+"kiedy otrzymaÅem dużÄ
nagrodÄ i nie musiaÅem tego wiÄcej robiÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, 1990 was when the first corporation free software business was formed, "
+"which was Cygnus Support. And their business was to do, essentially, the "
+"same kind of thing that I'd been doing. I certainly could have worked for "
+"them, if I had needed to do that. Since I didn't need to, I felt it was "
+"good for the movement if I remained independent of any one company. That "
+"way, I could say good and bad things about the various free software and non-"
+"free software companies, without a conflict of interest. I felt that I "
+"could serve the movement more. But, if I had needed that to make a living, "
+"sure, I would have worked for them. It's an ethical business to be in. No "
+"reason I would have felt ashamed to take a job with them. And that company "
+"was profitable in its first year. It was formed with very little capital, "
+"just the money its three founders had. And it kept growing every year and "
+"being profitable every year until they got greedy, and looked for outside "
+"investors, and then they messed things up. But it was several years of "
+"success, before they got greedy."
+msgstr ""
+"Ale w 1990 powstaÅa pierwsza korporacja opierajÄ
ca dziaÅalnoÅÄ
na "
+"wolnym oprogramowaniu, Cygnus Support. A ich dziaÅalnoÅÄ to byÅo
w "
+"gruncie rzeczy to samo, co ja robiÅem. Z caÅÄ
pewnoÅciÄ
mógÅbym
dla "
+"nich pracowaÄ, gdyby byÅa taka potrzeba. Ponieważ takiej potrzeby nie
"
+"byÅo, to stwierdziÅem, że dobrze bÄdzie dla ruchu, gdy pozostanÄ "
+"niezależny od jakiejÅ konkretnej firmy. W ten sposób mogÅem
mówiÄ "
+"dobre i zÅe rzeczy o różnych firmach programistycznych zajmujÄ
cych
siÄ "
+"wolnym i niewolnym oprogramowaniem bez żadnego konfliktu "
+"interesów. WydawaÅo mi siÄ, że lepiej siÄ przysÅuÅ¼Ä ruchowi.
Ale "
+"gdybym potrzebowaÅ pracy u nich, żeby siÄ utrzymaÄ, to oczywiÅcie
bym "
+"dla nich pracowaÅ. To etyczny rodzaj pracy. Nie byÅoby powodu, żebym
musiaÅ "
+"siÄ wstydziÄ pracy u nich. Ta firma zaczÄÅa przynosiÄ zyski w "
+"pierwszym roku dziaÅalnoÅci. ZostaÅa zaÅożona z bardzo maÅym
kapitaÅem "
+"poczÄ
tkowym skÅadajÄ
cym siÄ wyÅÄ
cznie z pieniÄdzy jej trzech "
+"zaÅożycieli. I rozwijaÅa siÄ każdego roku i przynosiÅa zyski "
+"każdego roku, aż stali siÄ pazerni i zaczÄli szukaÄ zewnÄtrznych "
+"inwestorów, a potem wszystko zepsuli. Ale sukces trwaŠkilka lat,
"
+"zanim stali siÄ pazerni."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, this illustrates one of the exciting things about free software. Free "
+"software demonstrates that you don't need to raise capital to develop free "
+"software. I mean, it's useful; it <em>can</em> help. You know, if you do "
+"raise some capital, you can hire people and have them write a bunch of "
+"software. But you can get a lot done with a small number of people. And, "
+"in fact, the tremendous efficiency of the process of developing free "
+"software is one of the reasons it's important for the world to switch to "
+"free software. And it also belies what Microsoft says when they say the GNU "
+"GPL is bad, because it makes it harder for them to raise capital to develop "
+"non-free software and take our free software and put our code into their "
+"programs that they won't share with us. Basically, we don't need to have "
+"them raising capital that way. We'll get the job done anyway. We are "
+"getting the job done."
+msgstr ""
+"To sÅuży za przykÅad jednej z ekscytujÄ
cych rzeczy dotyczÄ
cych
"
+"wolnego oprogramowania. Wolne oprogramowanie pokazuje, że nie musicie "
+"zbieraÄ kapitaÅu, żeby tworzyÄ wolne oprogramowanie. To znaczy, to siÄ "
+"przydaje; to <em>może</em> pomóc. No wiecie, jak zbierzecie kapitaÅ, to "
+"możecie zatrudniÄ paru ludzi i kazaÄ im napisaÄ trochÄ
oprogramowania. "
+"Ale wiele można zdziaÅaÄ z niewielkÄ
liczbÄ
osób. Tak
naprawdÄ to "
+"olbrzymia wydajnoÅÄ procesu tworzenia wolnego oprogramowania jest jednym "
+"z powodów, dla których ważne jest, aby Åwiat przesiadÅ siÄ
na "
+"wolne oprogramowanie. I zadaje to także kÅam temu, co Microsoft "
+"twierdzi mówiÄ
c, że GPL jest zÅa, bo z jej powodu trudniej jest
im "
+"zbieraÄ kapitaÅ na rozwój niewolnego oprogramowania i braÄ
nasze "
+"programy, i wstawiaÄ nasz kod do swoich programów, którymi siÄ "
+"z nami nie podzielÄ
. Ogólnie rzecz biorÄ
c nie potrzeba nam, żeby
w "
+"ten sposób zbierali kapitaÅ. I tak wykonamy potrzebnÄ
pracÄ.
Wykonujemy "
+"jÄ
."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"People used to say we could never do a complete free operating system. Now "
+"we've done that and a tremendous amount more. And I would say that we're "
+"about an order of magnitude away from developing all the general purpose "
+"published software needs of the world. And this is in a world where more "
+"than 90% of the users don't use our free software yet. This is in a world "
+"where, although in certain areas of business, you know, more than half of "
+"all the web servers in the world are running on GNU/Linux with Apache as the "
+"web server."
+msgstr ""
+"KiedyÅ ludzie mówili, że nigdy nie uda nam siÄ stworzyÄ kompletnego
"
+"wolnego systemu operacyjnego. Nie doÅÄ, że stworzyliÅmy system, to "
+"zrobiliÅmy jeszcze dużo wiÄcej. PowiedziaÅbym, że jesteÅmy o rzÄ
d
"
+"wielkoÅci od stworzenia caÅego potrzebnego Åwiatu oprogramowania "
+"ogólnego przeznaczenia. I to w Åwiecie, w którym 90% "
+"użytkowników nie korzysta jeszcze z naszego oprogramowania. W "
+"Åwiecie, w którym, chociaż w niektórych branżach biznesu, no "
+"wiecie, wiÄcej niż poÅowa wszystkich serwerów sieciowych na Åwiecie
"
+"dziaÅa pod GNU/Linuksem i używa Apache jako serwera sieciowego."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: <i>[Inaudible]</i> … What did you say "
+"before, Linux?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: <i>[niewyraźne]</i> … Co powiedziaÅeÅ, "
+"Linux?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: I said GNU/Linux."
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: I said GNU/Linux."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: You did?"
+msgstr "<strong>QUESTION</strong>: Tak?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Yes, if I'm talking about the kernel, I call it "
+"Linux. You know, that's it's name. The kernel was written by Linus "
+"Torvalds, and we should only call it by the name that he chose, out of "
+"respect for the author."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Tak, gdy mówiÄ o jÄ
drze, to nazywam je Linux.
No "
+"wiesz, taka jest jego nazwa. JÄ
dro zostaÅo napisane przez Linusa Torvaldsa "
+"i powinniÅmy je nazywaÄ tylko tak, jak on chciaÅ, z szacunku "
+"do autora."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Anyway, but in general, in business most users are not using it. Most home "
+"users are not using our system yet. So, when they are, we should "
+"automatically get 10 times as many volunteers and 10 times as many customers "
+"for the free software businesses that there will be. And so that will take "
+"us that order of magnitude. So at this point, I am pretty confident that we "
+"<em>can</em> do the job."
+msgstr ""
+"Tak czy inaczej, ogólnie w biznesie wiÄkszoÅÄ użytkowników go
nie "
+"używa. WiÄkszoÅÄ domowych użytkowników nie korzysta jeszcze
z naszego "
+"systemu. WiÄc gdy zacznÄ
to robiÄ, to powinniÅmy automatycznie
zyskaÄ "
+"10 razy wiÄcej ochotników i 10 razy wiÄcej klientów dla firm "
+"zajmujÄ
cych siÄ wolnym oprogramowaniem, które powstanÄ
. I to nam "
+"pozwoli na pokonanie tego rzÄdu wielkoÅci. WiÄc obecnie jestem "
+"caÅkiem pewny, że <em>może</em> nam siÄ udaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And, this is important, because Microsoft asks us to feel desperate. They "
+"say, The only way you can have software to run, the only way you can have "
+"innovation, is if you give us power. Let us dominate you. Let us control "
+"what you can do with the software you're running, so that we can squeeze a "
+"lot of money out of you, and use a certain fraction of that to develop "
+"software, and take the rest as profit."
+msgstr ""
+"I to jest ważne, bo Microsoft chce, żebyÅmy czuli siÄ "
+"zdesperowani. MówiÄ
: „Jedyny sposób, żebyÅcie mieli dziaÅajÄ
ce "
+"oprogramowanie, żebyÅcie mieli innowacje, to przekazanie nam wÅadzy.
Dajcie "
+"nam siÄ zdominowaÄ. Dajcie nam kontrolÄ nad tym, co robicie ze swoim "
+"oprogramowaniem, żebyÅmy mogli wycisnÄ
Ä z was górÄ pieniÄdzy
i "
+"użyÄ jej niewielkiej czÄÅci do rozwoju programów, a resztÄ "
+"zatrzymaÄ jako zysk”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Well, you shouldn't ever feel that desperate. You shouldn't ever feel so "
+"desperate that you give up your freedom. That's very dangerous."
+msgstr ""
+"Cóż, nie powinniÅcie siÄ nigdy czuÄ tak zdesperowani. Nigdy nie
powinniÅcie "
+"siÄ czuÄ na tyle zdesperowani, aby oddaÄ swojÄ
wolnoÅÄ. To
bardzo "
+"niebezpieczne."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Another thing that Microsoft, well, not just Microsoft, people who don't "
+"support free software generally adopt a value system in which the only thing "
+"that matters is short-term practical benefits: How much money am I going to "
+"make this year? What job can I get done today? Short-term thinking and "
+"narrow thinking. Their assumption is that it is ridiculous to imagine that "
+"anybody ever might make a sacrifice for the sake of freedom."
+msgstr ""
+"Kolejna rzecz, którÄ
Microsoft, cóż, nie tylko Microsoft, ludzie, którzy
nie "
+"popierajÄ
wolnego oprogramowania ogólnie przyjmujÄ
system wartoÅci,
w "
+"którym jedyna liczÄ
ca siÄ rzecz to krótkoterminowe praktyczne korzyÅci:
Ile "
+"pieniÄdzy zarobiÄ w tym roku? Co mogÄ zrobiÄ dzisiaj?
Krótkoterminowe "
+"i wÄ
skie myÅlenie. Ich zaÅożenie jest takie, że niedorzecznie
jest "
+"myÅleÄ, iż ktokolwiek mógÅby poÅwiÄcaÄ siÄ dla wolnoÅci."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Yesterday, a lot of people were making speeches about Americans who made "
+"sacrifices for the freedom of their compatriots. Some of them made great "
+"sacrifices. They even sacrificed their lives for the kinds of freedom that "
+"everyone in our country has heard about, at least. (At least, in some of "
+"the cases; I guess we have to ignore the war in Vietnam.)"
+msgstr ""
+"Wczoraj wielu ludzi przemawiaÅo na temat Amerykanów, którzy
poÅwiÄcali "
+"siÄ dla wolnoÅci swoich rodaków. Niektórzy z nich poÅwiÄcali
bardzo "
+"wiele. PoÅwiÄcali nawet swoje życie za takie wolnoÅci, o których "
+"wszyscy w naszym kraju przynajmniej sÅyszeli. (Przynajmniej w "
+"niektórych przypadkach; wydaje mi siÄ, że powinniÅmy zignorowaÄ
wojnÄ "
+"w Wietnamie)."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<i>[Editor's note: The day before was “Memorial Day” in the "
+"USA. Memorial Day is a day where war heros are commemorated.]</i>"
+msgstr ""
+"<i>[DzieÅ wczeÅniej w USA miaÅ miejsce Memorial Day, dzieÅ, w "
+"którym oddawana jest czeÅÄ bohaterom wojennym. – przyp.
red.]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, fortunately, to maintain our freedom in using software, doesn't call "
+"for big sacrifices. Just tiny, little sacrifices are enough, like learning a "
+"command-line interface, if we don't have a GUI interface program yet. Like "
+"doing the job in this way, because we don't have a free software package to "
+"do it that way, yet. Like, paying some money to a company that's going to "
+"develop a certain free software package, so that you can have it in a few "
+"years. Various little sacrifices that we can all make. And, in the long "
+"run, even we will have benefited from it. You know, it is really an "
+"investment more than a sacrifice. We just have to have enough long-term "
+"view to realize it's good for us to invest in improving our society, without "
+"counting the nickels and dimes of who gets how much of the benefit from that "
+"investment."
+msgstr ""
+"Ale na szczÄÅcie utrzymanie naszej wolnoÅci korzystania z "
+"oprogramowania nie wymaga wielkich poÅwiÄceÅ. Malutkie, niewielkie "
+"poÅwiÄcenia wystarczÄ
, na przykÅad nauczenie siÄ interfejsu linii "
+"poleceÅ, jeÅli nie mamy jeszcze interfejsu graficznego. Na przykÅad "
+"robienie czegoŠw ten sposób, bo nie mamy jeszcze wolnego pakietu
"
+"umożliwiajÄ
cego zrobienie tego inaczej. Na przykÅad przekazanie
trochÄ "
+"pieniÄdzy firmie, która ma zamiar napisaÄ jakiÅ pakiet wolnego "
+"oprogramowania, żebyÅcie mogli go za kilka lat używaÄ. Różne maÅe
"
+"poÅwiÄcenia, które wszyscy możemy ponieÅÄ. A na dÅuższÄ
metÄ
nawet "
+"na tym skorzystamy. No wiecie, to tak naprawdÄ bardziej inwestycja niż
"
+"poÅwiÄcenie. Musimy mieÄ tylko wystarczajÄ
co dalekosiÄżnÄ
perspektywÄ, "
+"aby dostrzec, że dobre jest dla nas inwestowanie w ulepszanie
"
+"spoÅeczeÅstwa, bez rachowania miedziaków, kto i ile na tej "
+"inwestycji skorzysta."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "So, at this point, I'm essentially done."
+msgstr "W zasadzie tutaj skoÅczyÅem."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"I'd like to mention that there's a new approach to free software business "
+"being proposed by Tony Stanco, which he calls “Free Developers”, "
+"which involves a certain business structure which hopes eventually to pay "
+"out a certain share of the profits to every, to all the authors of the free "
+"software who've joined the organization. And they're looking at the "
+"prospects of getting me some rather large government software development "
+"contracts in India now, because they're going to be using free software as "
+"the basis, having tremendous cost savings that way."
+msgstr ""
+"ChciaÅbym wspomnieÄ, że istnieje nowe podejÅcie do biznesu "
+"opartego na wolnym oprogramowaniu zaproponowane przez Tony'ego Stanco, "
+"które nazywa „Free Developers„ [<em>Wolni Autorzy</em>] i "
+"które opiera siÄ na pewnej strukturze biznesowej majÄ
cej
w koÅcu "
+"wypÅaciÄ czÄÅÄ zysków każdemu, wszystkim autorom wolnego programu,
którzy "
+"doÅÄ
czyli siÄ do organizacji. W tej chwili rozważajÄ
możliwoÅci "
+"zaÅatwienia mi dosyÄ dużych kontraktów rzÄ
dowych na rozwój
programów "
+"w Indiach, bo bÄdÄ
używaÄ wolnego oprogramowania jako podstawy,
co "
+"zapewni im olbrzymie oszczÄdnoÅci."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "And so now I guess that I should ask for questions."
+msgstr "WiÄc zdaje siÄ, że teraz powinienem poprosiÄ o pytania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Could you speak up a bit louder please? I can't "
+"really hear you."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Czy mógÅbyÅ mówiÄ odrobinÄ gÅoÅniej? "
+"NaprawdÄ nic nie sÅyszÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: How could a company like Microsoft include a free "
+"software contract?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Jak mogÅaby firma taka jak Microsoft zawrzeÄ "
+"kontrakt na wolne oprogramowanie?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Well, actually, Microsoft is planning to shift a "
+"lot of its activity into services. And what they're planning to do is "
+"something dirty and dangerous, which is tie the services to the programs, "
+"one to the next, in a sort of zigzag, you know? So that to use this service, "
+"you've got to be using this Microsoft program, which is going to mean you "
+"need to use this service, to this Microsoft program, so it's all tied "
+"together. That's their plan."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Cóż, tak naprawdÄ to Microsoft planuje "
+"przeniesienie dużej czÄÅci swojej dziaÅalnoÅci na usÅugi. I "
+"planujÄ
coÅ podÅego i niebezpiecznego, tzn. przywiÄ
zanie usÅug
do "
+"programów, jednego do drugiego, w rodzaj wÄzÅa, rozumiecie? "
+"WiÄc aby korzystaÄ z tej usÅugi, bÄdziecie musieli używaÄ
tego "
+"programu Microsoftu, co bÄdzie oznaczaÅo, że bÄdziecie musieli "
+"korzystaÄ z tej usÅugi w przypadku tego programu, wiÄc to "
+"wszystko jest powiÄ
zane. Taki jest ich plan."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, the interesting thing is that selling those services doesn't raise the "
+"ethical issue of free software or non-free software. It might be perfectly "
+"fine for them to have the business for those businesses selling those "
+"services over the net to exist. However, what Microsoft is planning to do "
+"is to use them to achieve an even greater lock, an even greater monopoly, on "
+"the software and the services, and this was described in an article, I "
+"believe in Business Week, recently. And, other people said that it is "
+"turning the net into the Microsoft Company Town."
+msgstr ""
+"InteresujÄ
ce jest to, że sprzedawanie tych usÅug nie rodzi etycznej "
+"kwestii „wolne czy niewolne oprogramowanie”. MogÅoby ich "
+"zupeÅnie zadowalaÄ to, że ich interes polegaÅby na prowadzeniu "
+"dziaÅalnoÅci dla firm, które utrzymywaÅyby siÄ ze sprzedaży tych usÅug
przez "
+"sieÄ. Jednak plan Microsoftu to użycie ich do zdobycia jeszcze "
+"ÅciÅlejszej kontroli, jeszcze wiÄkszego monopolu na oprogramowanie "
+"i usÅugi, zostaÅo to ostatnio opisane w artykule w zdaje
siÄ, "
+"że „Business Week”. Inni ludzie stwierdzili, że to "
+"zmiana sieci w miasteczko firmowe Microsoftu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And this is relevant because, you know, the trial court in the Microsoft "
+"antitrust trial recommended breaking up the company, Microsoft. But in a "
+"way, that makes no sense — it wouldn't do any good at all — into "
+"the operating part and the applications part."
+msgstr ""
+"A to jest ważne, ponieważ wiecie, w sprawie antytrustowej sÄ
d "
+"zaleciÅ podziaÅ Microsoftu. Ale w pewnym sensie to nie ma rÄ
k
ani "
+"nóg – nie daÅoby to niczego dobrego – dzielenie "
+"na czÄÅÄ operacyjnÄ
i czÄÅÄ zajmujÄ
cÄ
siÄ aplikacjami."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But having seen that article, I now see a useful, effective way to split up "
+"Microsoft into the services part and the software part, to require them to "
+"deal with each other only at arm's length, that the services must publish "
+"their interfaces, so that anybody can write a client to talk to those "
+"services, and, I guess, that they have to pay to get the service. Well, "
+"that's OK. That's a totally different issue."
+msgstr ""
+"Ale po przeczytaniu tego artykuÅu widzÄ teraz użytecznÄ
, skutecznÄ
"
+"drogÄ podziaÅu Microsoftu na czÄÅÄ usÅugowÄ
i programistycznÄ
, "
+"przy czym nie mogÅyby byÄ ze sobÄ
powiÄ
zane, musiaÅyby siÄ trzymaÄ
na "
+"dystans, a czÄÅÄ usÅugowa musiaÅaby opublikowaÄ interfejsy, tak
żeby "
+"każdy mógÅ napisaÄ program kliencki mogÄ
cy siÄ dogadaÄ z tymi
usÅugami "
+"i, jak przypuszczam, żeby trzeba byÅo pÅaciÄ za otrzymanie usÅugi.
Cóż, "
+"to jest OK. To zupeÅnie inna sprawa."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"If Microsoft is split up in this way […] services and software, they "
+"will not be able to use their software to crush competition with Microsoft "
+"services. And they won't be able to use the services to crush competition "
+"with Microsoft software. And we will be able to make the free software, and "
+"maybe you people will use it to talk to Microsoft services, and we won't "
+"mind."
+msgstr ""
+"JeÅli Microsoft zostanie podzielony w ten sposób […] usÅugi "
+"i oprogramowanie, to nie bÄdÄ
mogli używaÄ swojego oprogramowania "
+"do miażdżenia konkurencji usÅugami Microsoftu. I nie bÄdÄ
mogli "
+"używaÄ swoich usÅug do miażdżenia konkurencji oprogramowaniem "
+"Microsoftu. I bÄdziemy mogli tworzyÄ wolne oprogramowanie, a wy "
+"może bÄdziecie go używaÄ do komunikowania siÄ z usÅugami "
+"Microsoftu, a nam to nie bÄdzie przeszkadzaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Because, after all, although Microsoft is the proprietary software company "
+"that has subjugated the most people — the others have subjugated fewer "
+"people, it's not for want of trying. <i>[Laughter]</i> They just haven't "
+"succeeded in subjugating as many people. So, the problem is not Microsoft "
+"and only Microsoft. Microsoft is just the biggest example of the problem "
+"we're trying to solve, which is proprietary software taking away users' "
+"freedom to cooperate and form an ethical society. So we shouldn't focus too "
+"much on Microsoft, you know, even though they did give me the opportunity "
+"for this platform. That doesn't make them all-important. They're not the be-"
+"all and end-all."
+msgstr ""
+"Bo w gruncie rzeczy, pomimo tego, że Microsoft jest firmÄ
"
+"rozwijajÄ
cÄ
objÄte restrykcyjnymi licencjami oprogramowanie, która "
+"zniewoliÅa wiÄkszoÅÄ ludzi – inni zniewolili mniejszÄ
liczbÄ
"
+"osób, ale nie dlatego, że nie próbowali. <i>[Åmiech]</i>
Po "
+"prostu nie udaÅo im siÄ zniewoliÄ aż tylu ludzi. WiÄc problemem nie
"
+"jest tylko i wyÅÄ
cznie Microsoft. Microsoft jest tylko najwiÄkszym "
+"przejawem problemu, który chcemy rozwiÄ
zaÄ, czyli faktu,
że objÄte "
+"restrykcyjnymi licencjami oprogramowanie odbiera użytkownikom wolnoÅÄ "
+"do wspóÅpracy i tworzenia etycznego spoÅeczeÅstwa.
WiÄc nie "
+"powinniÅmy siÄ zanadto skupiaÄ na Microsofcie, no wiecie, nawet
jeÅli "
+"dali mi okazjÄ do przemawiania z tego miejsca. Nie czyni to ich "
+"najważniejszymi. Oni nie sÄ
poczÄ
tkiem i koÅcem wszystkiego."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Earlier, you were discussing the philosophical "
+"differences between open source software and free software. How do you feel "
+"about the current trend of GNU/Linux distributions as they head towards "
+"supporting only Intel platforms? And the fact that it seems that less and "
+"less programmers are programming correctly, and making software that will "
+"compile anywhere? And making software that simply works on Intel systems?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: WczeÅniej mówiÅeÅ o filozoficznych różnicach "
+"miÄdzy wolnym oprogramowaniem i oprogramowaniem open source. Co sÄ
dzisz "
+"o obecnej tendencji, w której dystrybucje GNU/Linuksa skÅaniajÄ
siÄ
ku "
+"wspieraniu wyÅÄ
cznie platform Intela? Oraz o tym, że, jak siÄ zdaje,
"
+"coraz mniej programistów pisze kod prawidÅowo i tworzy oprogramowanie,
"
+"które bÄdzie siÄ wszÄdzie kompilowaÄ? I o robieniu programów,
które "
+"dziaÅajÄ
po prostu na systemach Intela?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: I don't see an ethical issue there. Although, in "
+"fact, companies that make computers sometimes port the GNU/Linux system to "
+"it. HP apparently did this recently. And, they didn't bother paying for a "
+"port of Windows, because that would have cost too much. But getting GNU/"
+"Linux supported was, I think, five engineers for a few months. It was "
+"easily doable."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Nie widzÄ tutaj etycznego problemu. Chociaż "
+"w rzeczywistoÅci firmy produkujÄ
ce komputery czasami portujÄ
na "
+"nie GNU/Linuksa. Jak widaÄ HP ostatnio to zrobiÅo. Nie chcieli pÅaciÄ "
+"za port Windowsa, bo to kosztowaÅoby zbyt wiele. Ale "
+"doprowadzenie do dziaÅania GNU/Linuksa zajÄÅo, o ile siÄ nie mylÄ, "
+"piÄciu inżynierom parÄ miesiÄcy. ByÅo to Åatwe do zrobienia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, of course, I encourage people to use <code>autoconf</code>, which is a "
+"GNU package that makes it easier to make your programs portable. I "
+"encourage them to do that. Or when somebody else fixes the bug that it "
+"didn't compile on that version of the system, and sends it to you, you "
+"should put it in. But I don't see that as an ethical issue."
+msgstr ""
+"OczywiÅcie zachÄcam ludzi do korzystania
z <code>autoconf</code>a, "
+"który jest pakietem GNU uÅatwiajÄ
cym tworzenie przenoÅnego
oprogramowania. "
+"ZachÄcam ich do tego. Albo gdy ktoÅ naprawi bÅÄ
d, który
powodowaÅ, "
+"że nie kompilowaÅo siÄ na innej wersji systemu i wam go "
+"przeÅle, powinniÅcie to doÅÄ
czyÄ. Ale nie widzÄ tutaj etycznego "
+"problemu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Two comments. One is: Recently, you spoke at "
+"MIT. I read the transcript. And someone asked about patents, and you said "
+"that “patents are a totally different issue. I have no comments on "
+"that.”"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Dwa komentarze. Pierwszy: Ostatnio przemawiaÅeÅ "
+"na MIT. CzytaÅem zapis. KtoÅ zapytaÅ o patenty
i odpowiedziaÅeÅ, "
+"że „patenty to zupeÅnie inna kwestia. Nie mam na ten temat "
+"nic do powiedzenia”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Right. I actually have a lot to say about "
+"patents, but it takes an hour. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Racja. Tak naprawdÄ to mam bardzo dużo do "
+"powiedzenia o patentach, ale to zajmuje godzinÄ. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: I wanted to say this: It seems to me that there "
+"is an issue. I mean, there is a reason that companies call both patents and "
+"copyrights things like hard property in trying to get this concept which is, "
+"if they want to use the power of the State to create a course of monopoly "
+"for themselves. And so, what's common about these things is not that they "
+"revolve around the same issues, but that motivation is not really the public "
+"service issues but the motivation of companies to get a monopoly for their "
+"private interests."
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: ChciaÅem powiedzieÄ, że wedÅug mnie jest "
+"w tym problem. To znaczy istnieje powód, dla którego firmy nazywajÄ
"
+"zarówno patenty jak i prawa autorskie wÅasnoÅciÄ
trwaÅÄ
w celu "
+"przeforsowania tej koncepcji, próby użycia siÅy PaÅstwa
do stworzenia "
+"dla siebie monopolu. WiÄc to, co jest wspólne dla tych rzeczy, to nie "
+"to, że dotyczÄ
podobnych spraw, ale to, że nie chodzi im
tak "
+"naprawdÄ o sÅużbÄ spoÅeczeÅstwu, motywacjÄ
tych firm jest uzyskanie
monopolu "
+"dla swoich prywatnych interesów."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: I understand. But, well, I want to respond "
+"because there's not too much time. So I'd like to respond to that."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Rozumiem. Ale, cóż, chcÄ odpowiedzieÄ,
bo "
+"nie ma zbyt wiele czasu. WiÄc chciaÅbym na to odpowiedzieÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"You're right that that's what they want. But there's another reason why "
+"they want to use the term intellectual property. It's that they don't want "
+"to encourage people to think carefully about copyright issues or patent "
+"issues. Because copyright law and patent law are totally different, and the "
+"effects of software copyrighted and software patents are totally different."
+msgstr ""
+"Masz racjÄ, to jest to, czego oni chcÄ
. Ale jest jeszcze jeden powód,
"
+"dla którego chcÄ
używaÄ terminu „wÅasnoÅÄ intelektualna”. "
+"Bo nie chcÄ
zachÄcaÄ ludzi do dokÅadnego przemyÅlenia kwestii "
+"prawa autorskiego i kwestii patentowych. Bo prawo autorskie i "
+"prawo patentowe to dwie osobne rzeczy, a skutki objÄcia oprogramowania "
+"prawem autorskim i opatentowania programów sÄ
zupeÅnie inne."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Software patents are a restriction on programmers, prohibiting them from "
+"writing certain kinds of programs, whereas copyright doesn't do that. With "
+"copyright, at least if you wrote it yourself, you're allowed to distribute "
+"it. So, it's tremendously important to separate these issues."
+msgstr ""
+"Patenty na oprogramowanie to ograniczanie programistów, zabranianie im "
+"pisania pewnych rodzajów programów, podczas gdy prawo autorskie tego nie "
+"robi. Prawo autorskie pozwala, przynajmniej jeÅli sami to napisaliÅcie, "
+"na dystrybucjÄ. WiÄc jest ogromnie ważne, żeby rozdzielaÄ te "
+"kwestie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"They have a little bit in common, at a very low level, and everything else "
+"is different. So, please, to encourage clear thinking, discuss copyright or "
+"discuss patents. But don't discuss intellectual property. I don't have an "
+"opinion on intellectual property. I have opinions on copyrights and patents "
+"and software."
+msgstr ""
+"MajÄ
trochÄ wspólnego na bardzo niskim poziomie, ale caÅa
reszta "
+"jest inna. WiÄc, proszÄ, aby zachÄcaÄ do jasnego myÅlenia, "
+"rozważajcie prawo autorskie albo rozważajcie patenty. Ale nie "
+"rozważajcie wÅasnoÅci intelektualnej. Nie mam opinii o wÅasnoÅci "
+"intelektualnej. Mam opinie na temat prawa autorskiego, patentów i "
+"oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: You mentioned at the beginning that a functional "
+"language, like recipes, are computer programs. There's a cross a little bit "
+"different than other kinds of language created on. This is also causing a "
+"problem in the DVD case."
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: WspomniaÅeÅ na poczÄ
tku, że jÄzyk "
+"funkcjonalny, jak przepisy kulinarne, to programy komputerowe. Tworzone jest "
+"coÅ poÅredniego, krzyżówka odrobinÄ inna niż inne rodzaje jÄzyków. To
także "
+"problem w przypadku DVD."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: The issues are partly similar but partly "
+"different, for things that are not functional in nature. Part of the issue "
+"transfers but not all of it. Unfortunately, that's another hour speech. I "
+"don't have time to go into it. But I would say that all functional works "
+"ought to be free in the same sense as software. You know, textbooks, "
+"manuals, dictionaries, and recipes, and so on."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Te kwestie sÄ
czÄÅciowo podobne, ale "
+"czÄÅciowo inne w przypadku rzeczy nie bÄdÄ
cych z natury "
+"funkcjonalnymi. CzÄÅÄ kwestii zostaje, ale nie wszystkie. Niestety to
"
+"kolejne godzinne przemówienie. Nie mam czasu, żeby siÄ w to
wgÅÄbiaÄ. "
+"Ale uważam, że wszystkie funkcjonalne dzieÅa powinny byÄ wolne "
+"w takim samym sensie jak oprogramowanie. No wiecie, podrÄczniki, "
+"instrukcje, sÅowniki, przepisy i tak dalej."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: I was just wondering on online music. There are "
+"similarities and differences created all through."
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: WÅaÅnie siÄ zastanawiaÅem nad muzykÄ
dostÄpnÄ
"
+"w sieci. W caÅej tej sprawie sÄ
podobieÅstwa i różnice."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Right. I'd say that the minimum freedom that we "
+"should have for any kind of published information is the freedom to non-"
+"commercially redistribute it, verbatim. For functional works, we need the "
+"freedom to commercially publish a modified version, because that's "
+"tremendously useful to society. For non-functional works, you know, things "
+"that are to entertain, or to be aesthetic, or to state a certain person's "
+"views, you know, perhaps they shouldn't be modified. And, perhaps that "
+"means that it's OK, to have copyright covering all commercial distribution "
+"of them."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Racja. MyÅlÄ, że minimum wolnoÅci, jakie "
+"powinniÅmy mieÄ wobec każdego rodzaju opublikowanych informacji, to
wolnoÅÄ "
+"do ich niekomercyjnego rozpowszechniania w niezmienionej postaci. "
+"W przypadku dzieÅ funkcjonalnych potrzebna nam jest wolnoÅÄ do "
+"komercyjnej dystrybucji zmienionych wersji, bo jest to ogromnie "
+"użyteczne dla spoÅeczeÅstwa. Dla dzieÅ niefunkcjonalnych, no wiecie,
rzeczy "
+"rozrywkowych lub majÄ
cych wartoÅÄ estetycznÄ
, lub wyrażajÄ
cych "
+"czyjeÅ poglÄ
dy, no wiecie, byÄ może nie powinny byÄ modyfikowane.
I byÄ "
+"może znaczy to, że jest w porzÄ
dku, aby caÅÄ
ich
komercyjnÄ
"
+"dystrybucjÄ obejmowaÅo prawo autorskie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Please remember that according to the U.S. Constitution, the purpose of "
+"copyright is to benefit the public. It is to modify the behavior of certain "
+"private parties, so that they will publish more books. And the benefit of "
+"this is that society gets to discuss issues and learn. And, you know, we "
+"have literature. We have scientific works. The purpose is encourage that. "
+"Copyrights do not exist for the sake of authors, let alone for the sake of "
+"publishers. They exist for the sake of readers and all those who benefit "
+"from the communication of information that happens when people write and "
+"others read. And that goal I agree with."
+msgstr ""
+"PamiÄtajcie proszÄ, że wedÅug konstytucji USA celem prawa
autorskiego "
+"jest korzyÅÄ spoÅeczeÅstwa. Jest nim modyfikowanie zachowania pewnych "
+"prywatnych podmiotów, aby publikowali wiÄcej ksiÄ
żek. KorzyÅciÄ
z "
+"tego pÅynÄ
cÄ
jest to, że spoÅeczeÅstwo ma o czym dyskutowaÄ
i siÄ "
+"uczy. No i wiecie, mamy literaturÄ. Mamy prace naukowe. Celem jest "
+"zachÄcanie do ich tworzenia. Prawa autorskie nie istniejÄ
dla
autorów, "
+"a już na pewno nie wydawców. IstniejÄ
dla czytelników i "
+"wszystkich tych, którzy korzystajÄ
na wymianie informacji majÄ
cej "
+"miejsce, gdy jedni piszÄ
, a drudzy czytajÄ
. A z tym celem siÄ "
+"zgadzam."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But in the age of the computer networks, the method is no longer tenable, "
+"because it now requires draconian laws that invade everybody's privacy and "
+"terrorize everyone. You know, years in prison for sharing with your "
+"neighbor. It wasn't like that in the age of the printing press. Then "
+"copyright was an industrial regulation. It restricted publishers. Now, "
+"it's a restriction imposed by the publishers on the public. So, the power "
+"relationship is turned around 180 degrees, even if it's the same law."
+msgstr ""
+"Ale w dobie sieci komputerowych ta metoda nie jest już dÅużej
możliwa "
+"do utrzymania, bo wymaga obecnie drakoÅskich praw naruszajÄ
cych "
+"naszÄ
prywatnoÅÄ i nas terroryzujÄ
cych. No wiecie, lata w "
+"wiÄzieniu za dzielenie siÄ ze swoim bliźnim. W czasach prasy "
+"drukarskiej tak nie byÅo. Wtedy prawo autorskie byÅo regulacjÄ
branżowÄ
.
"
+"OgraniczaÅo wydawców. Teraz jest ograniczeniem naÅożonym przez wydawców "
+"na spoÅeczeÅstwo. Tak wiÄc relacja wÅadzy zmieniÅa swój
biegun o "
+"180 stopni, chociaż to wciÄ
ż to samo prawo."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: So you can have the same thing — but like "
+"in making music from other music?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: WiÄc można mieÄ to samo â ale jak
w "
+"robieniu muzyki z innej muzyki?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: Right. That is an interesting …"
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: Racja. To jest ciekawa…"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: And unique, new works, you know, it's still a lot "
+"of cooperation."
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: I unikalne, nowe dzieÅa, no wiesz, to ciÄ
gle "
+"mnóstwo wspóÅpracy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: It is. And I think that probably requires some "
+"kind of fair use concept. Certainly making a few seconds of sample and "
+"using that in making some musical work, obviously that should be fair use. "
+"Even the standard idea of fair use includes that, if you think about it. "
+"Whether courts agree, I'm not sure, but they should. That wouldn't be a "
+"real change in the system as it has existed."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Tak jest. I wydaje mi siÄ, że wymaga
to "
+"jakiejŠkoncepcji dozwolonego użytku. Zdecydowanie robienie krótkiego
sampla "
+"i wykorzystywanie go w jakimÅ dziele muzycznym, to oczywiÅcie "
+"powinien byÄ dozwolony użytek. Nawet standardowa koncepcja dozwolonego "
+"użytku to zakÅada, jeÅli sobie przypomnicie. Nie jestem pewien, czy "
+"zgodzÄ
siÄ z tym sÄ
dy, ale powinny. To nie byÅaby rzeczywista "
+"zmiana w dotychczasowym systemie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: What do you think about publishing public "
+"information in proprietary formats?"
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Co sÄ
dzisz o udostÄpnianiu publicznych
informacji "
+"w zamkniÄtych formatach?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Oh, it shouldn't be. I mean, the government "
+"should never require citizens to use a non-free program to access, to "
+"communicate with the government in any way, in either direction."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Och, to nie powinno mieÄ miejsca. To znaczy rzÄ
d
"
+"nigdy nie powinien wymagaÄ od obywateli wykorzystywania niewolnego "
+"programu w celu dostÄpu, komunikacji z rzÄ
dem w jakikolwiek "
+"sposób, w obu kierunkach."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: I have been, what I will now say, a GNU/Linux "
+"user…"
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Jestem użytkownikiem, nazwÄ go tak teraz, GNU/"
+"Linuksa…"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: Thank you. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: DziÄkujÄ. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: …for the past four years. The one thing "
+"that has been problematical for me and is something that is essential, I "
+"think, to all of us, is browsing the web."
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: …od czterech lat. Jedna rzecz, z którÄ
"
+"miaÅem problem i która jest bardzo ważna chyba dla nas wszystkich, to
"
+"przeglÄ
danie Internetu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: Yes."
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: Tak."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: One thing that has been decidedly a weakness in "
+"using a GNU/Linux system has been browsing the web, because the prevailing "
+"tool for that, Netscape…"
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Jedna rzecz, która zdecydowanie byÅa "
+"niedogodnoÅciÄ
przy używaniu GNU/Linuksa to byÅo przeglÄ
danie Internetu,
"
+"bo gÅówne narzÄdzie, które do tego sÅuży, Netscape…"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: …is not free software."
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: …nie jest wolnym oprogramowaniem."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Let me respond to this. I want to get to the point, for the sake of getting "
+"in more. So, yes. There has been a terrible tendency for people to use "
+"Netscape Navigator on their GNU/Linux systems. And, in fact all the "
+"commercially packaged systems come with it. So this is an ironic situation: "
+"we worked so hard to make a free operating system, and now, if you go to the "
+"store, and you can find versions of GNU/Linux there, most of them are called "
+"Linux, and they're not free. Oh, well, part of them is. But then, there's "
+"Netscape Navigator, and maybe other non-free programs as well. So, it's "
+"very hard to actually find a free system, unless you know what you're "
+"doing. Or, of course, you can not install Netscape Navigator."
+msgstr ""
+"Pozwólcie, że odpowiem. ChcÄ przejÅÄ do rzeczy, aby byÅ
czas "
+"na wiÄcej pytaÅ. WiÄc, tak. Istnieje wÅród ludzi bardzo niedobra "
+"tendencja używania Netscape Navigatora na systemach GNU/Linux. "
+"WÅaÅciwie jest on dodawany do wszystkich komercyjnie wydawanych "
+"systemów. WiÄc jest to ironiczna sytuacja: pracowaliÅmy tak ciÄżko,
"
+"aby stworzyÄ wolny system operacyjny, a teraz, jak pójdziecie "
+"do sklepu, to możecie tam znaleÅºÄ wersje GNU/Linuksa – "
+"wiÄkszoÅÄ nazywa siÄ Linux – i nie sÄ
one wolne. No
dobra, "
+"czÄÅÄ z nich jest. Ale jest w nich Netscape Navigator
i "
+"może inne niewolne programy też. WiÄc tak naprawdÄ ciÄżko jest
znaleÅºÄ "
+"wolny system, chyba że wiecie, co robicie. Lub, oczywiÅcie, możecie
nie "
+"instalowaÄ Netscape Navigatora."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Now, in fact, there have been free web browsers for many years. There is a "
+"free web browser that I used to use called Lynx. It's a free web browser "
+"that is non-graphical; it's text-only. This has a tremendous advantage, in "
+"you don't see the ads. <i>[Laughter] [Applause]</i>"
+msgstr ""
+"Tak naprawdÄ to od lat istniejÄ
wolne przeglÄ
darki internetowe. Jest "
+"wolna przeglÄ
darka, której kiedyÅ używaÅem, nazywajÄ
ca siÄ Lynx. To
jest "
+"wolna niegraficzna przeglÄ
darka internetowa, jest tekstowa. To jest wielka "
+"zaleta, bo nie oglÄ
da siÄ reklam. <i>[Åmiech] [aplauz]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But anyway, there is a free graphical project called Mozilla, which is now "
+"getting to the point where you can use it. And I occasionally use it."
+msgstr ""
+"Tak czy inaczej istnieje wolny graficzny projekt o nazwie Mozilla, "
+"który wÅaÅnie dochodzi do stanu używalnoÅci. I czasami go
używam."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: Konqueror 2.01 has been very good."
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: Konqueror 2.01 jest bardzo dobry."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Oh, OK. So that's another free graphical "
+"browser. So, we're finally solving that problem, I guess."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Aha, OK. WiÄc oto kolejna wolna graficzna "
+"przeglÄ
darka. WiÄc wydaje siÄ, że w koÅcu dochodzimy do "
+"rozwiÄ
zania tego problemu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Can you talk to me about that philosophical/"
+"ethical division between free software and open source? Do you feel that "
+"those are irreconcilable? …"
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Czy możesz mi opowiedzieÄ o tych "
+"filozoficznych/etycznych podziaÅach pomiÄdzy wolnym oprogramowaniem a "
+"open source? Czy sÄ
dzisz, że sÄ
nie do pogodzenia? …"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<i>[Recording switches tapes; end of question and start of answer is missing]"
+"</i>"
+msgstr ""
+"<i>[Zmiana kasety w trakcie nagrywania. Brakuje koÅca pytania i "
+"poczÄ
tku odpowiedzi.]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: … to a freedom, and ethics. Or whether "
+"you just say, Well, I hope that you companies will decide it's more "
+"profitable to let us be allowed to do these things."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: … do wolnoÅci i etyki.
Albo "
+"czy po prostu powiecie: „Cóż, mamy nadziejÄ, że wasze
firmy "
+"zdecydujÄ
, że bardziej zyskowne jest pozwolenie nam na robienie "
+"tych rzeczy”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, as I said, in a lot of practical work, it doesn't really matter what a "
+"person's politics are. When a person offers to help the GNU project, we "
+"don't say: “You have to agree with our politics.” We say that in "
+"a GNU package, you've got to call the system GNU/Linux, and you've got to "
+"call it free software. What you say when you're not speaking to the GNU "
+"Project, that's up to you."
+msgstr ""
+"Ale jak mówiÅem, w przypadku dużej iloÅci praktycznej pracy, "
+"polityka pojedynczych osób nie gra tak naprawdÄ roli. Gdy ktoÅ oferuje
pomoc "
+"projektowi GNU, to nie mówimy: „Musisz siÄ zgadzaÄ z naszÄ
"
+"politykÄ
”. Mówimy, że w pakietach GNU musicie nazywaÄ system
GNU/"
+"Linuksem i nazywaÄ je wolnym oprogramowaniem. To, co mówicie, gdy nie "
+"odnosicie siÄ do projektu GNU, to wasza sprawa."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: The company, IBM, started a campaign for "
+"government agencies, to sell their big new machines, that they used Linux as "
+"selling point, and say Linux."
+msgstr ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Firma IBM rozpoczÄÅa kampaniÄ skierowanÄ
do "
+"agencji rzÄ
dowych, promujÄ
cÄ
ich wielkie maszyny, wymieniali to, że "
+"korzystajÄ
z Linuksa, jako gÅównÄ
zaletÄ i mówili „"
+"Linux”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Yes, of course, it's really the GNU/Linux "
+"systems. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Tak, oczywiÅcie naprawdÄ chodzi o systemy GNU/"
+"Linux. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: That's right! Well, tell the top sales person. "
+"He doesn't know anything for GNU."
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Tak jest! WiÄc powiedz to ich szefowi "
+"sprzedaży. On nic nie wie o GNU."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: I have to tell who?"
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: Komu mam powiedzieÄ?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: The top sales person."
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: Szefowi sprzedaży."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Oh yes. The problem is that they've already "
+"carefully decided what they want to say for reasons of their advantage. And "
+"the issue of what is a more accurate, or fair, or correct way to describe it "
+"is not the primary issue that matters to a company like that. Now, some "
+"small companies, yes, there'll be a boss. And if the boss is inclined to "
+"think about things like that, he might make a decision that way. Not a "
+"giant corporation though. It's a shame, you know."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: A, tak. Problem polega na tym, że oni "
+"już dawno starannie podjÄli decyzjÄ, co chcÄ
powiedzieÄ,
aby zyskaÄ "
+"przewagÄ. A kwestia, co jest trafniejszym lub sprawiedliwszym, "
+"lub prawidÅowym sposobem jego okreÅlania, nie jest jakÄ
Å zasadniczÄ
"
+"sprawÄ
, która obchodziÅaby takÄ
firmÄ. JakieÅ maÅe firmy, tak, tam
może byÄ "
+"szef. I jeÅli ten szef jest zdeterminowany mieÄ takie rzeczy na "
+"uwadze, to może podjÄ
Ä takÄ
decyzjÄ. Ale nie gigantyczna
korporacja. To "
+"wstyd, wiecie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"There's another more important and more substantive issue about what IBM is "
+"doing. They're saying that they're putting a billion dollars into “"
+"Linux”. But perhaps, I should also put quotes around “"
+"into”, as well, because some of that money is paying people to develop "
+"free software. That really is a contribution to our community. But other "
+"parts is paying to pay people to write proprietary software, or port "
+"proprietary software to run on top of GNU/Linux, and that is <em>not</em> a "
+"contribution to our community. But IBM is lumping that altogether into "
+"this. Some of it might be advertising, which is partly a contribution, even "
+"if it's partly wrong. So, it's a complicated situation. Some of what "
+"they're doing is contribution and some is not. And some is sort is "
+"somewhat, but not exactly. And you can't just lump it altogether and think, "
+"Wow! Whee! A billion dollars from IBM. <i>[Laughter]</i> That's "
+"oversimplification."
+msgstr ""
+"Jest inna ważniejsza i poważniejsza kwestia dotyczÄ
ca postÄpowania
IBM. "
+"TwierdzÄ
oni, że wkÅadajÄ
miliard dolarów
w „Linuksa”. "
+"Ale byÄ może powinienem wziÄ
Ä w cudzysÅów także
„w”, "
+"bo czÄÅÄ tych pieniÄdzy idzie na pÅacenie ludziom
za rozwój "
+"wolnego oprogramowania. To naprawdÄ jest wkÅad na rzecz naszej "
+"spoÅecznoÅci. Ale reszta idzie na pÅacenie ludziom
za rozwój "
+"oprogramowania objÄtego restrykcyjnymi licencjami albo za portowanie "
+"takiego oprogramowania na GNU/Linuksa, a to <em>nie</em> jest "
+"wkÅad na rzecz naszej spoÅecznoÅci. Ale IBM wkÅada to wszystko "
+"do jednego worka. CzÄÅÄ z tego wszystkiego to może byÄ
reklama, co "
+"jest pewnym wkÅadem, nawet jeÅli trochÄ nieprawidÅowym. WiÄc jest
to "
+"skomplikowana sytuacja. CzÄÅÄ z tego, co robiÄ
, nam sÅuży, a "
+"reszta nie. A czÄÅÄ jest gdzieÅ po Årodku. I nie można
tego "
+"po prostu wrzuciÄ do jednego worka i krzyczeÄ: „Wow! "
+"Hurra! Miliard dolarów od IBM”. <i>[Åmiech]</i> To zbytnie "
+"uproszczenie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Can you talk a little bit more about the thinking "
+"that went into the general public license?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Czy możesz coÅ wiÄcej powiedzieÄ na "
+"temat pobudek, które doprowadziÅy do powstania GPL?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Well, here's the — I'm sorry, I'm answering "
+"his question now. <i>[Laughter]</i>"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Cóż, oto – przepraszam, odpowiadam "
+"teraz na jego pytanie. <i>[Åmiech]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>SCHONBERG</strong>: Do you want to reserve some time for the press "
+"conference? Or do you want to continue here?"
+msgstr ""
+"<strong>SCHONBERG</strong>: Czy chcesz zarezerwowaÄ trochÄ czasu "
+"na konferencjÄ prasowÄ
? Czy kontynuowaÄ z tym?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Who is here for the press conference? Not a lot "
+"of press. Oh, three — OK. Can you afford if we — if I go on "
+"answering everybody's questions for another ten minutes or so? OK. So, "
+"we'll go on answering everybody's questions."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Kto tu przyszedÅ na konferencjÄ prasowÄ
? "
+"Niezbyt wielu dziennikarzy. Aha, trzech – OK. Czy nie bÄdzie
"
+"problemu jeÅli bÄdziemy – jeÅli bÄdÄ przez jeszcze jakieÅ 10
"
+"minut odpowiadaÅ na pytania z sali? OK. WiÄc bÄdÄ dalej "
+"odpowiadaÅ na pytania z sali."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, the thinking that went into the GNU GPL? Part of it was that I wanted to "
+"protect the freedom of the community against the phenomena that I just "
+"described with X Windows, which has happened with other free programs as "
+"well. In fact, when I was thinking about this issue, X Windows was not yet "
+"released. But I had seen this problem happen in other free programs. For "
+"instance, TeX. I wanted to make sure that the users would all have "
+"freedom. Otherwise, I realized that I might write a program, and maybe a "
+"lot of people would use the program, but they wouldn't have freedom. And "
+"what's the point of that?"
+msgstr ""
+"WiÄc jakie byÅy pobudki powstania GNU GPL? Po czÄÅci chciaÅem "
+"ochroniÄ wolnoÅÄ spoÅecznoÅci przed zjawiskami, które opisaÅem
na "
+"przykÅadzie systemu X, i które przydarzyÅy siÄ także innym wolnym "
+"programom. Tak naprawdÄ to gdy myÅlaÅem o tej kwestii, X jeszcze nie
zostaÅ "
+"wydany. Ale widziaÅem jak ten problem powstawaÅ przy innych wolnych "
+"programach. Na przykÅad TeX. ChciaÅem zadbaÄ o to, by wszyscy "
+"użytkownicy mieli wolnoÅÄ. ZdaÅem sobie sprawÄ, że w innym wypadku
"
+"mógÅbym napisaÄ jakiÅ program i może używaÅoby go wielu ludzi,
ale "
+"nie mieliby wolnoÅci. A jaki to ma sens?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But the other issue I was thinking about was, I wanted to give the community "
+"a feeling that it was not a doormat, a feeling that it was not prey to any "
+"parasite who would wander along. If you don't use copyleft, you are "
+"essentially saying: <i>[speaking meekly]</i> “Take my code. Do what "
+"you want. I don't say no.” So, anybody can come along and say: <i>"
+"[speaking very firmly]</i> “Ah, I want to make a non-free version of "
+"this. I'll just take it.” And, then, of course, they probably make "
+"some improvements, those non-free versions might appeal to users, and "
+"replace the free versions. And then, what have you accomplished? You've "
+"only made a donation to some proprietary software project."
+msgstr ""
+"Ale inna sprawa, o której myÅlaÅem, to daÄ spoÅecznoÅci poczucie, "
+"że nie jest wycieraczkÄ
, poczucie, że nie jest Åupem dla "
+"pierwszego pasożyta, który akurat bÄdzie przechodziÅ obok. JeÅli nie "
+"korzystacie z copyleft, to w gruncie rzeczy mówicie <i>[mówi "
+"potulnym gÅosem]</i>: „Weźcie mój kod. Zróbcie, co chcecie. Nie "
+"sprzeciwiam siÄ”. WiÄc każdy może przyjÅÄ i powiedzieÄ
<i>"
+"[mówi pewnym siebie gÅosem]</i>: „Tak, chcÄ zrobiÄ z tego "
+"niewolnÄ
wersjÄ. Po prostu to sobie wezmÄ”. OczywiÅcie potem, "
+"zrobiÄ
prawdopodobnie jakieÅ ulepszenia, te niewolne wersje mogÄ
spodobaÄ
"
+"siÄ użytkownikom i wyprzeÄ wersje wolne. I co wtedy osiÄ
gnÄliÅcie? "
+"PrzekazaliÅcie tylko darowiznÄ jakiemuÅ objÄtemu restrykcyjnÄ
licencjÄ
"
+"projektowi programistycznemu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And when people see that that's happening, when people see, other people "
+"take what I do, and they don't ever give back, it can be demoralizing. And, "
+"this is not just speculation. I had seen that happen. That was part of "
+"what happened to wipe out the old community that I belonged to the '70's. "
+"Some people started becoming uncooperative. And we assumed that they were "
+"profiting thereby. They certainly acted as if they thought they were "
+"profiting. And we realized that they can just take off cooperation and not "
+"give back. And there was nothing we could do about it. It was very "
+"discouraging. We, those of us who didn't like the trend, even had a "
+"discussion and we couldn't come up with any idea for how we could stop it."
+msgstr ""
+"A kiedy ludzie widzÄ
, że to siÄ dzieje, gdy ludzie widzÄ
, jak
inni "
+"biorÄ
to co zrobiÅem i nigdy tego nie oddajÄ
, to może byÄ "
+"demoralizujÄ
ce. I to nie sÄ
tylko przypuszczenia. WidziaÅem to
na "
+"wÅasne oczy. To jest czÄÅÄ tego, co siÄ staÅo, gdy zniszczona zostaÅa
stara "
+"spoÅecznoÅÄ, do której należaÅem w latach 70. Niektórzy
przestali "
+"wspóÅpracowaÄ. I uznaliÅmy, że na tym korzystajÄ
.
Z pewnoÅciÄ
"
+"zachowywali siÄ tak, jakby uważali, że korzystajÄ
. I zdaliÅmy "
+"sobie sprawÄ, że nie mogÄ
tak po prostu czerpaÄ z efektów
"
+"wspóÅpracy i nic nie oddawaÄ. A nic nie mogliÅmy z tym "
+"zrobiÄ. To byÅo bardzo deprymujÄ
ce. My, ci z nas, którym siÄ ta "
+"tendencja nie podobaÅa, nawet o tym dyskutowaliÅmy i nie mogliÅmy "
+"wymyÅliÄ nic, co mogÅoby poÅożyÄ temu kres."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, the GPL is designed to stop that. And it says, Yes, you are welcome to "
+"join the community and use this code. You can use it to do all sorts of "
+"jobs. But, if you release a modified version, you've got to release that to "
+"our community, as part of our community, as part of the free world."
+msgstr ""
+"WiÄc GPL zostaÅa zaprojektowana, by to powstrzymaÄ. Mówi ona,
że "
+"tak, zapraszamy ciÄ do przystÄ
pienia do spoÅecznoÅci i "
+"korzystania z tego kodu. Możesz go wykorzystywaÄ do wszelkich "
+"zadaÅ. Jednak jeÅli wypuÅcisz zmodyfikowanÄ
wersjÄ, to musisz jÄ
"
+"udostÄpniÄ naszej spoÅecznoÅci, bÄdÄ
c czÄÅciÄ
tej spoÅecznoÅci,
bÄdÄ
c "
+"czÄÅciÄ
wolnego Åwiata."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, in fact, there are still many ways that people can get the benefit of "
+"our work and not contribute, like you don't have to write any software. "
+"Lots of people use GNU/Linux and don't write any software. There's no "
+"requirement that you've got to do anything for us. But if you do a certain "
+"kind of thing, you've got to contribute to it. So what that means is that "
+"our community is not a doormat. And I think that that helped give people "
+"the strength to feel, Yes, we won't just be trampled underfoot by "
+"everybody. We'll stand up to this."
+msgstr ""
+"WiÄc w rzeczywistoÅci i tak jest wiele sposobów, na jakie "
+"ludzie mogÄ
korzystaÄ z naszej pracy, a sami nie wnosiÄ Å¼adnego
"
+"wkÅadu, na przykÅad nie musicie pisaÄ programów. Mnóstwo ludzi
korzysta "
+"z GNU/Linuksa i nie pisze żadnego oprogramowania. Nie ma wymogu, "
+"że coÅ musicie dla nas zrobiÄ. Ale jeÅli robicie pewien
konkretny "
+"rodzaj rzeczy, to musicie wnieÅÄ to jako wkÅad. Oznacza to, że nasza
"
+"spoÅecznoÅÄ to nie wycieraczka. I myÅlÄ, że to daÅo ludziom
siÅÄ "
+"i poczucie, że wszyscy nie bÄdÄ
po nas tak po prostu "
+"deptaÄ. Przeciwstawimy siÄ temu."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Yes, my question was, considering free but not "
+"copylefted software, since anybody can pick it up and make it proprietary, "
+"is it not possible also for someone to pick it up and make some changes and "
+"release the whole thing under the GPL?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Tak, moje pytanie brzmi, biorÄ
c pod uwagÄ "
+"wolne, ale nie objÄte przez copyleft oprogramowanie, skoro każdy może
"
+"je wziÄ
Ä i objÄ
Ä restrykcyjnÄ
licencjÄ
, to czy nie jest
także "
+"możliwe, żeby ktoÅ je wziÄ
Å, dodaÅ kilka zmian i wydaÅ caÅÄ
rzecz "
+"na licencji GPL?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: Yes, it is possible."
+msgstr "<strong>STALLMAN</strong>: Tak, to jest możliwe."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Then, that would make all future copies then be "
+"GPL'ed."
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: WiÄc to by objÄÅo wszystkie przyszÅe kopie
"
+"licencjÄ
GPL."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: From that branch. But here's why we don't do "
+"that."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Od tego odgaÅÄzienia kodu. Ale oto "
+"dlaczego tak nie robimy."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: Hmm?"
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: Hmm?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Here's why we don't generally do that. Let me "
+"explain."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Oto dlaczego ogólnie tak nie robimy. Pozwólcie, "
+"że wyjaÅniÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: OK, yes."
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: OK, oczywiÅcie."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: We could, if we wanted to, take X Windows, and "
+"make a GPL-covered copy and make changes in that. But there's a much larger "
+"group of people working on improving X Windows and <em>not</em> GPL-ing it. "
+"So, if we did that, we would be forking from them. And that's not very nice "
+"treatment of them. And, they <em>are</em> a part of our community, "
+"contributing to our community."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: MoglibyÅmy, gdybyÅmy chcieli, wziÄ
Ä system X, "
+"zrobiÄ kopiÄ objÄtÄ
przez GPL i wprowadziÄ do niej zmiany. "
+"Ale istnieje dużo wiÄksza grupa osób pracujÄ
ca nad rozwijaniem
X, "
+"która <em>nie</em> wydaje go na GPL. WiÄc, jeÅli byÅmy to zrobili,
to "
+"odgaÅÄzialibyÅmy ich kod. A to nie byÅoby miÅe traktowanie.
A oni "
+"<em>sÄ
</em> czÄÅciÄ
naszej spoÅecznoÅci, wnoszÄ
do niej wkÅad."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"Second, it would backfire against us, because they're doing a lot more work "
+"on X than we would be. So, our version would be inferior to theirs, and "
+"people wouldn't use it, which means, why go to the trouble at all?"
+msgstr ""
+"Po drugie obróciÅoby siÄ to przeciwko nam, bo oni wkÅadajÄ
w "
+"X dużo wiÄcej pracy niż my byÅmy wkÅadali. WiÄc nasza wersja
byÅaby "
+"gorsza od ich wersji, ludzie by jej nie używali, wiÄc po co
w "
+"ogóle siÄ trudziÄ?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>QUESTION</strong>: Mmm hmm."
+msgstr "<strong>PYTANIE</strong>: Aha."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: So when a person has written some improvement to "
+"X Windows, what I say that person should do is cooperate with the X "
+"development team. Send it to them and let them use it their way. Because "
+"they are developing a very important piece of free software. It's good for "
+"us to cooperate with them."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: WiÄc jeÅli ktoÅ napisaÅ jakieÅ
ulepszenia "
+"dla X, to uważam, że powinien wspóÅpracowaÄ z zespoÅem "
+"rozwijajÄ
cym X. PrzeÅlijcie to im i pozwólcie wykorzystaÄ tak, jak
bÄdÄ
"
+"chcieli. Bo oni rozwijajÄ
bardzo istotny kawaÅek wolnego "
+"oprogramowania. WspóÅpraca z nimi jest dla nas korzystna."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Except, considering X, in particular, about two "
+"years ago, the X Consortium that was far into the non-free open "
+"source…"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Oprócz – biorÄ
c pod uwagÄ "
+"konkretnie X, okoÅo dwóch lat temu – X Consortium, które byÅo "
+"bardzo zaangażowane w niewolne oprogramowanie open source…"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Well, actually it <em>wasn't</em> open sourced. "
+"It wasn't open sourced, either. They may have said it was. I can't "
+"remember if they said that or not. But it wasn't open source. It was "
+"restricted. You couldn't commercially distribute, I think. Or you couldn't "
+"commercially distribute a modified version, or something like that. There "
+"was a restriction that's considered unacceptable by both the Free Software "
+"movement and the Open Source movement."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Cóż, tak naprawdÄ to <em>nie byÅo</em> open "
+"source. To nie byÅo także open source. Mogli mówiÄ, że byÅo. Nie "
+"pamiÄtam, czy tak mówili, czy nie. Ale to nie byÅo open "
+"source. ByÅo objÄte ograniczeniami. Nie można byÅo tego komercyjnie "
+"rozpowszechniaÄ, z tego co pamiÄtam. Albo nie można byÅo "
+"komercyjnie rozpowszechniaÄ zmodyfikowanych wersji, albo coÅ takiego. "
+"ByÅo jakieÅ ograniczenie nie do zaakceptowania zarówno przez ruch "
+"wolnego oprogramowania, jak i ruch open source."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"And yes, that's what using a non-copyleft license leaves you open to. In "
+"fact, the X Consortium, they had a very rigid policy. They say: If your "
+"program if copylefted even a little bit, we won't distribute it at all. We "
+"won't put it in our distribution."
+msgstr ""
+"I tak, oto na co wystawia was wykorzystywanie licencji niezgodnej "
+"z copyleft. W rzeczywistoÅci X Consortium miaÅo bardzo sztywnÄ
"
+"politykÄ. Mówili: „JeÅli wasz program ma cokolwiek wspólnego
z "
+"copyleft, to nie bÄdziemy go rozpowszechniaÄ. Nie umieÅcimy go
w naszej "
+"dystrybucji”."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"So, a lot of people were pressured in this way into not copylefting. And "
+"the result was that all of their software was wide open, later on. When the "
+"same people who had pressured a developer to be too all-permissive, then the "
+"X people later said, All right, now we can put on restrictions, which wasn't "
+"very ethical of them."
+msgstr ""
+"WiÄc w ten sposób wielu ludzi zmuszono do zaniechania korzystania
"
+"z copyleft. A efektem tego byÅo to, że caÅe ich "
+"oprogramowanie byÅo później caÅkowicie bezbronne. Kiedy ci sami ludzie, "
+"którzy wczeÅniej naciskali autorów, żeby na zbyt wiele pozwalali,
potem "
+"ludzie z X mówili później: „OK, teraz możemy naÅożyÄ "
+"ograniczenia”, co nie byÅo z ich strony etycznym postÄpowaniem."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But, given the situation, would we really want to scrape up the resources to "
+"maintain an alternate GPL-covered version of X? And it wouldn't make any "
+"sense to do that. There are so many other things we need to do. Let's do "
+"them instead. We can cooperate with the X developers."
+msgstr ""
+"Ale, biorÄ
c pod uwagÄ sytuacjÄ, czy naprawdÄ chcielibyÅmy "
+"organizowaÄ zasoby na utrzymywanie alternatywnej, objÄtej przez GPL "
+"wersji X? Robienie tego nie miaÅoby sensu. Jest tyle innych rzeczy, które "
+"musimy zrobiÄ. Zróbmy je zamiast tego. Z autorami X możemy "
+"wspóÅpracowaÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: Do you have a comment, is the GNU a trademark? "
+"And is it practical to include it as part of the GNU General Public License "
+"allowing trademarks?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: Czy mógÅbyÅ powiedzieÄ, czy GNU to
znak "
+"towarowy? Czy nie byÅoby praktycznÄ
rzeczÄ
dodanie do GNU GPL "
+"pozwolenia na wykorzystywanie tego znaku?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: We are, actually, applying for trademark "
+"registration on GNU. But it wouldn't really have anything to do with that. "
+"It's a long story to explain why."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: WÅaÅnie wystÄ
piliÅmy o rejestracjÄ znaku "
+"towarowego GNU. Ale nie miaÅoby to z tym nic wspólnego. "
+"WyjaÅnienie tego to dÅuga historia."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: You could require the trademark be displayed with "
+"GPL-covered programs."
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: MoglibyÅcie żÄ
daÄ, aby ten znak towarowy
byÅ "
+"widoczny na programach objÄtych przez GPL."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: No, I don't think so. The licenses cover "
+"individual programs. And when a given program is part of the GNU Project, "
+"nobody lies about that. The name of the system as a whole is a different "
+"issue. And this is an aside. It's not worth discussing more."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Nie, nie sÄ
dzÄ. Licencje obejmujÄ
poszczególne
"
+"programy. A kiedy dany program jest czÄÅciÄ
projektu GNU, to nikt nie
"
+"kÅamie na ten temat. Nazwa caÅego systemu to inna sprawa. Ale to "
+"sprawa poboczna. Nie warto na ten temat wiÄcej mówiÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>QUESTION</strong>: If there was a button that you could push and "
+"force all companies to free their software, would you press it?"
+msgstr ""
+"<strong>PYTANIE</strong>: JeÅli istniaÅby guzik, którego naciÅniÄcie "
+"zmusiÅoby wszystkie firmy do uwolnienia swojego oprogramowania, "
+"nacisnÄ
ÅbyÅ go?"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Well, I would only use this for published "
+"software. You know, I think that people have the right to write a program "
+"privately and use it. And that includes companies. This is privacy issue. "
+"And it's true, there can be times when it is wrong to do that, like if it is "
+"tremendously helpful to humanity, and you are withholding it from humanity. "
+"That is a wrong but that's a different kind of wrong. It's a different "
+"issue, although it's in the same area."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Cóż, wykorzystaÅbym to tylko wobec
opublikowanego "
+"oprogramowania. No wiecie, uważam, że ludzie majÄ
prawo do "
+"napisania programu na prywatny użytek i korzystania z niego. "
+"Dotyczy to także firm. To kwestia prywatnoÅci. To prawda, mogÄ
byÄ "
+"przypadki, w których takie postÄpowanie jest zÅe, na przykÅad,
gdy "
+"jest on niezwykle przydatny dla ludzkoÅci, a wy go przed ludzkoÅciÄ
"
+"ukrywacie. To jest zÅe, ale w inny sposób. To osobna kwestia, chociaż
"
+"dotykajÄ
ca tego samego obszaru."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"But yes, I think all published software should be free software. And "
+"remember, when it's not free software, that's because of government "
+"intervention. The government is intervening to make it non-free. The "
+"government is creating special legal powers to hand out to the owners of the "
+"programs, so that they can have the police stop us from using the programs "
+"in certain ways. So I would certainly like to end that."
+msgstr ""
+"Ale tak, sÄ
dzÄ, że caÅe opublikowane oprogramowanie powinno
byÄ "
+"wolne. I pamiÄtajcie, jeÅli nie jest wolne, to z powodu "
+"interwencji rzÄ
du. RzÄ
d interweniuje, aby uczyniÄ je niewolnym. RzÄ
d
"
+"tworzy specjalne narzÄdzia prawne dla wÅaÅcicieli programów,
aby mogli "
+"zmusiÄ policjÄ do powstrzymania nas od używania programów
na "
+"pewne sposoby. Z caÅÄ
pewnoÅciÄ
chciaÅbym poÅożyÄ temu kres."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>SCHONBERG</strong>: Richard's presentation has invariably generated "
+"an enormous amount of intellectual energy. I would suggest that some of it "
+"should be directed to using, and possibly writing, free software."
+msgstr ""
+"<strong>SCHONBERG</strong>: Prezentacja Richarda jak zwykle wyzwoliÅa "
+"olbrzymiÄ
iloÅÄ intelektualnej energii. SugerujÄ, żeby jej czÄÅÄ
zostaÅa "
+"wykorzystana na używanie, a może również pisanie, wolnego "
+"oprogramowania."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"We should close the proceedings shortly. I want to say that Richard has "
+"injected into a profession which is known in the general public for its "
+"terminal apolitical nerditude a level of political and moral discussion "
+"which is, I think, unprecedented in our profession. And we owe him very big "
+"for this. I'd like to note to people that there is a break."
+msgstr ""
+"PowinniÅmy wkrótce zamknÄ
Ä tÄ sesjÄ. ChcÄ powiedzieÄ,
że Richard "
+"wstrzyknÄ
Å w profesjÄ, która jest znana ogóÅowi spoÅeczeÅstwa ze
swojej "
+"caÅkowicie apolitycznej postawy, dawkÄ politycznego i moralnego "
+"zamieszania, które w naszej profesji nie miaÅo wczeÅniej miejsca. "
+"I bardzo wiele jesteÅmy mu za to winni. ChciaÅbym ogÅosiÄ,
że "
+"mamy przerwÄ."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<i>[Applause]</i>"
+msgstr "<i>[aplauz]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: You are free to leave at any time, you know. <i>"
+"[Laughter]</i> I'm not holding you prisoner here."
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Możecie w każdej chwili wyjÅÄ.
<i>[Åmiech]</"
+"i> Nie trzymam was tu pod kluczem."
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<i>[Audience adjourns…]</i>"
+msgstr "<i>[sÅuchacze siÄ rozchodzÄ
…]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<i>[overlapping conversations…]</i>"
+msgstr "<i>[nakÅadajÄ
ce siÄ gÅosy…]</i>"
+
+#. type: Content of: <p>
+msgid "<strong>STALLMAN</strong>: One final thing. Our website: www.gnu.org"
+msgstr ""
+"<strong>STALLMAN</strong>: Ostatnia sprawa. Nasza witryna internetowa: www."
+"gnu.org"
+
+#. TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.
+#. type: Content of: <div>
+msgid "*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S NOTES*"
+msgstr " "
+
+#. type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"Please send FSF & GNU inquiries to <a href=\"mailto:address@hidden";
+"\"><em>address@hidden</em></a>. There are also <a href=\"/contact/\">other "
+"ways to contact</a> the FSF."
+msgstr ""
+"Pytania dotyczÄ
ce GNU i FSF prosimy kierowaÄ na adres <a href="
+"\"mailto:address@hidden";><address@hidden></a>. IstniejÄ
także <a
href=\"/"
+"contact/contact.html\">inne sposoby skontaktowania siÄ</a> z FSF."
+
+#. type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"Please send broken links and other corrections or suggestions to <a href="
+"\"mailto:address@hidden";><em>address@hidden</em></a>."
+msgstr ""
+"Informacje o niedziaÅajÄ
cych odnoÅnikach oraz inne poprawki (lub
"
+"propozycje) prosimy wysyÅaÄ na adres <a href=\"mailto:web-";
+"address@hidden"><address@hidden></a>."
+
+#. type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"Please see the <a href=\"/server/standards/README.translations.html"
+"\">Translations README</a> for information on coordinating and submitting "
+"translations of this article."
+msgstr ""
+"Aby zapoznaÄ siÄ z informacjami dotyczÄ
cymi tÅumaczenia i "
+"koordynowania tÅumaczeÅ artykuÅów, proszÄ odwiedziÄ stronÄ <a
href=\"/server/"
+"standards/README.translations.html\">tÅumaczeÅ</a>. <br /> Komentarze "
+"odnoÅnie tÅumaczenia polskiego oraz zgÅoszenia dotyczÄ
ce chÄci "
+"wspóÅpracy w tÅumaczeniu prosimy kierowaÄ na adres <a href="
+"\"mailto:address@hidden";>address@hidden</a>."
+
+#. type: Content of: <div><p>
+msgid "Copyright © 2001, 2005, 2006 Richard M. Stallman"
+msgstr "Copyright © 2001, 2005, 2006 Richard M. Stallman"
+
+#. type: Content of: <div><p>
+msgid ""
+"This page is licensed under a <a rel=\"license\" href=\"http://";
+"creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/\">Creative Commons Attribution-"
+"NoDerivs 3.0 United States License</a>."
+msgstr ""
+"Ten utwór jest dostÄpny na <a rel=\"license\" href=\"http://";
+"creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/deed.pl\">licencji Creative "
+"Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone</a>."
+
+#. TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.
+#. type: Content of: <div><div>
+msgid "*GNUN-SLOT: TRANSLATOR'S CREDITS*"
+msgstr "TÅumaczenie: RadosÅaw MoszczyÅski 2005, Jan Owoc 2011."
+
+#. timestamp start
+#. type: Content of: <div><p>
+msgid "Updated:"
+msgstr "Aktualizowane:"
+
+#. type: Content of: <div><h4>
+msgid "Translations of this page"
+msgstr "TÅumaczenia tej strony"
- www/events/po rms-nyu-2001-transcript.pl.po,
Jan Owoc <=