[Top][All Lists]
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
www/gnu thegnuproject.nl.html
|
From: |
Tom Uijldert |
|
Subject: |
www/gnu thegnuproject.nl.html |
|
Date: |
Mon, 14 Jan 2008 12:53:29 +0000 |
CVSROOT: /web/www
Module name: www
Changes by: Tom Uijldert <tuijldert> 08/01/14 12:53:29
Modified files:
gnu : thegnuproject.nl.html
Log message:
Updated to V1.37 of original, some re-phrasing
CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/gnu/thegnuproject.nl.html?cvsroot=www&r1=1.6&r2=1.7
Patches:
Index: thegnuproject.nl.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/gnu/thegnuproject.nl.html,v
retrieving revision 1.6
retrieving revision 1.7
diff -u -b -r1.6 -r1.7
--- thegnuproject.nl.html 31 Mar 2007 15:29:49 -0000 1.6
+++ thegnuproject.nl.html 14 Jan 2008 12:53:21 -0000 1.7
@@ -1,241 +1,212 @@
-<?xml version="1.0" encoding="utf-8" ?>
-<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"
- "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd";>
-<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml"; xml:lang="en">
-
-<head>
-<title>
-Over het GNU Project - GNU Project - Free Software Foundation (FSF)
-</title>
-<meta http-equiv="content-type" content='text/html; charset=utf-8' />
-<link rel="stylesheet" type="text/css" href="/gnu.css" />
-<link rev="made" href="address@hidden" />
+<!--#include virtual="/server/header.html" -->
+
+<title>Over het GNU Project - GNU Project - Free Software Foundation
(FSF)</title>
+
<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, GNU Project, FSF, Free Software,
Free Software Foundation, History" />
-</head>
-<!-- This document is in XML, and xhtml 1.0 -->
-<!-- Please make sure to properly nest your tags -->
-<!-- and ensure that your final document validates -->
-<!-- consistent with W3C xhtml 1.0 and CSS standards -->
-<!-- See validator.w3.org -->
+<!--#include virtual="/server/banner.html" -->
-<body>
+<h2>Het GNU Project</h2>
+<!-- This document uses XHTML 1.0 Strict, but may be served as -->
+<!-- text/html. Please ensure that markup style considers -->
+<!-- appendex C of the XHTML 1.0 standard. See validator.w3.org. -->
+<!-- Please ensure links are consistent with Apache's MultiView. -->
+<!-- Change include statements to be consistent with the relevant -->
+<!-- language, where necessary. -->
-<h3>Het GNU Project</h3>
<p>
-door
-<a href="http://www.stallman.org/";><strong>Richard Stallman</strong></a></p>
+door <a href="http://www.stallman.org/";><strong>Richard
Stallman</strong></a></p>
<p>
voor het eerst gepubliceerd in het boek "Open Sources"</p>
-<p>
-<a href="/graphics/whatsgnu.html"><img src="/graphics/whats-gnu-sm.jpg"
- alt=" [image of What's GNU] "
- width="125" height="120" /></a>
-</p>
-<p><a href="#translations">Vertalingen</a> van deze pagina</p>
-
-<hr />
<h3>De eerste software-delende gemeenschap</h3>
<p>
-Toen ik begon te werken aan het MIT Kunstmatige Intelligentie Laboratorium
+Toen ik mijn loopbaan begon aan het Laboratorium van Kunstmatige Intelligentie
aan het <abbr title="Massachusetts Institute of Technology">MIT</abbr>
in 1971, werd ik opgenomen in een software-delende gemeenschap die al
-jaren bestond. Delen van software was niet voorbehouden aan onze eigen
-gemeenschap; het is zo oud als de computer, net zoals het uitwisselen
+jaren bestond. Het delen van software was niet voorbehouden aan onze eigen
+gemeenschap; het is al zo oud als de computer, net als het uitwisselen
van recepten zo oud is als koken. Maar wij deden het meer dan de meesten.
</p>
<p>
-Het Kunstmatige Intelligentie Laboratorium (AI lab.) gebruikte een
-timesharing besturingssysteem met de naam ITS (het `Incompatible
-Timesharing System') dat de laboratoriums staf hackers (1) hadden
-ontworpen en geschreven in assembleer taal voor de Digitale PDP-10,
-een van de grote computers uit die tijd. Als een lid van deze
-gemeenschap, een AI lab. staf systeem hacker, was mijn taak dit systeem
-te verbeteren.
+Het Laboratorium voor Kunstmatige Intelligentie (KI lab.) gebruikte een
+timesharing besturingssysteem met de naam <abbr title="Incompatible
Timesharing System">ITS</abbr> (het ‘Incompatibele
+Timesharing Systeem’) dat hackers (1) onder het laboratoriumpersoneel
hadden
+ontworpen en geschreven in assembleer taal voor de <abbr title="Programmed
Data Processor">PDP</abbr>-10 van Digital,
+één van de grote computers uit die tijd. Als lid van deze
+gemeenschap, een hacker van het KI lab., was het mijn taak dit systeem te
verbeteren.
</p>
<p>
-We noemden onze software geen "vrije software" (`free software'),
-omdat die term nog niet bestond; maar dat is wat het was. Telkens
+We noemden onze software geen “vrije software”,
+omdat die term nog niet bestond; maar dat was het. Telkens
wanneer mensen van een andere universiteit of bedrijf een programma
-wilde vertalen voor een ander platform en gebruiken, lieten we ze
+wilde vertalen en gebruiken voor een ander platform, lieten we ze
met plezier hun gang gaan. Als je iemand een onbekend en interessant
programma zag gebruiken, kon je altijd vragen om de bron code zodat je
het kon lezen, veranderen, en er stukken uit slopen om een nieuw
programma te maken.
</p>
<p>
-(1) Het gebruik van het woord "hacker" in de betekenis van "computer
-inbreker" is een verwarring van de hand van de massa media. Wij
-hackers weigeren deze betekenis te accepteren, en wij gaan door met
-de betekenis "Iemand die van programmeren houdt en plezier heeft
+(1) Het gebruik van het woord “hacker” in de betekenis van
“digitale
+inbreker” is een fout van de media. Wij
+hackers weigeren deze betekenis te accepteren, en gaan door met
+de originele betekenis "Iemand die van programmeren houdt en er plezier in
heeft
er goed in te zijn".
</p>
<h3>Het instorten van de gemeenschap</h3>
<p>
-De situatie veranderde drastisch aan het begin van de jaren 1980 toen
-Digital stopte met de PDP-10 serie. Deze architectuur, elegant en
+De situatie veranderde drastisch aan het begin van de jaren 80 toen
+Digital stopte met de <abbr>PDP</abbr>-10 serie. Deze architectuur, elegant en
krachtig in de jaren zestig kon niet meekomen met de grotere adres
ruimtes die mogelijk werden in de tachtiger jaren. Dit betekende dat
bijna alle programma's voor ITS verouderd waren.
</p>
<p>
-De AI lab. hacker gemeenschap was al eerder ingestort, kort daarvoor.
+De gemeenschap van KI lab. hackers was kort daarvoor al ingestort.
In 1981 had het spin-off bedrijf Symbolics bijna alle hackers van het
-AI lab. over gekocht, en de uitgedunde gemeenschap kon zichzelf niet
-in stand houden. (Het boek Hackers, door Steve Levy, beschrijft
+KI lab. ingehuurd, en de uitgedunde gemeenschap kon zichzelf niet
+in stand houden. (Het boek Hackers, van Steve Levy, beschrijft
deze gebeurtenissen, en geeft een helder beeld van deze gemeenschap
-op haar hoogtepunt). Toen het AI lab. de nieuwe PDP-10 kocht in
-1982 besloten de administrateurs om het onvrije timesharing systeem
-van Digital te gebruiken, in plaats van ITS.
+op haar hoogtepunt). Toen het KI lab. de nieuwe PDP-10 kocht in
+1982 besloten de beheerders om het private timesharing systeem
+van Digital te gebruiken, in plaats van <abbr>ITS</abbr>.
</p>
<p>
De moderne computers uit die tijd, zoals de VAX of de 68020 hadden
-hun eigen besturingssystemen, maar geen van deze werden vrije
+hun eigen besturingssystemen, maar geen van deze was vrije
software: je moest een geheimhoudingsplicht ondertekenen om zelfs
maar een gecompileerde kopie te krijgen.
<!-- Translation: executable = `uitvoerbare', but can be confusing ?
therefore: `gecompileerd' (compiled), more clear ? -->
</p>
<p>
-Dit betekende dat de eerste stap om een computer te gaan gebruiken
+Dit betekende dat de eerste stap om een computer te kunnen gebruiken
was, om te beloven dat je je buurman niet zou helpen. Een samenwerkende
-gemeenschap werd verboden. De regel gemaakt door de eigenaars van
-private software was, "Als u uw software deelt met uw buurman,
-bent u een piraat. Als u veranderingen wilt in een programma, bedel
-ons er dan om."
+gemeenschap werd verboden. De regel, opgesteld door eigenaren van
+private software was, “Als u uw software deelt met uw buurman,
+bent u een piraat. Als u veranderingen wilt in een programma, smeek
+ons er dan om.”
</p>
<p>
-Het idee dat het private-software sociale systeem--het systeem dat
-zegt dat het u niet is toegestaan software te veranderen of te delen--anti
-sociaal is, on ethisch is, dat het eenvoudigweg fout is, kan als
-een verassing komen voor sommige lezers. Maar wat anders kunnen we
-zeggen over een systeem gebaseerd op het verdelen van het publiek,
-gebruikers hulpeloos makend? Lezers die dit idee verrassend vinden
-hebben wellicht het private-software sociale systeem als vaststaand
-aangenomen, of hebben het beoordeeld binnen een kader gesuggereerd
-door private software bedrijven. Software uitgevers hebben lang en
+Het idee dat het systeem van private software—dat
+voorschrijft dat u geen software mag veranderen of delen—asociaal is, of
onethisch, of zelfs simpelweg fout, kan als
+een verassing komen voor sommige lezers. Maar welk ander oordeel kunnen we
+vellen over een systeem gebaseerd op het verdeel en -heers principe waarbij
gebruikers machteloos worden gemaakt? Lezers die dit idee verbaasd hebben
misschien het systeem van private software als een gegeven beschouwd, of
klakkeloos de zienswijze van private softwarebedrijven overgenomen.
Softwarebedrijven hebben tenslotte lang en
hard gewerkt om mensen te overtuigen dat er maar één
-manier is naar deze zaak te kijken.
+manier is om naar deze zaak te kijken.
</p>
<p>
-Als software uitgevers praten over "handhaving" van hun "rechten"
-of "stoppen van piraterij"; wat ze zeggen is maar bijzaak.
-De echte boodschap van de stellingen zijn de impliciete aannames
-die ze voor lief nemen, en het publiek wordt verwacht ze zonder
-kritiek te accepteren. Laten we ze aan een onderzoek onderwerpen.
+Als software uitgevers praten over “handhaving” van hun
“rechten”
+of het “stoppen van piraterij”; is wat ze zeggen maar bijzaak.
+De echte boodschap in deze uitspraken zijn de impliciete aannames
+die ze maken, en van de maatschappij wordt verwacht dat ze dit klakkeloos
overnemen. Laten we die aannames eens aan een onderzoek onderwerpen.
</p>
<p>
Aangenomen wordt dat software bedrijven een onaantastbaar natuurlijk recht
hebben om software te bezitten, en daarmee macht te hebben over alle
-gebruikers. (Als dit een natuurlijk recht was, dan hoezeer dit het
-publiek ook zou schaden, we zouden er niet tegenin kunnen gaan.)
-Interessant genoeg verwerpen de Grondwet en de justitiële
-traditie van de VS deze uitleg; copyright is geen natuurlijk recht,
-maar een kunstmatig door de overheid opgelegd monopolie, dat het
-natuurlijke recht van gebruikers om te kopiëren verkort.
+gebruikers. (Als dit daadwerkelijk zo was, dan zouden we hier geen bezwaar
tegen kunnen maken, hoe schadelijk die situatie ook is voor de maatschappij.)
+Opvallend is dat de Grondwet en justitiële
+traditie van de VS deze uitleg verwerpen; auteursrecht is geen natuurlijk
recht,
+maar een kunstmatig door de overheid in stand gehouden monopolie, dat het
+natuurlijk gebruikersrecht om te kopiëren aan banden legt.
</p>
<p>
Een andere stilzwijgende aanname is dat het enige belangrijke aan
-software is welke taken je er mee kunt uitvoeren--dat wij computer
-gebruikers niet zouden moeten geven om welke maatschappij ons
-toegestaan wordt.
+software is wat je er mee kunt doen—dat wij computer
+gebruikers niet maatschappelijk betrokken zouden mogen zijn.
</p>
<p>
Een derde aanname is dat wij geen bruikbare software zouden hebben
(of nooit een programma zouden hebben dat deze of gene bepaalde taak doet)
als we een bedrijf geen macht over de gebruikers van het programma
-zouden aanbieden. Deze aanname mag geloofwaardig geleken hebben, voordat
+zouden geven. Dit leek een geloofwaardige aanname, voordat
de vrije software beweging aantoonde dat wij meer dan genoeg bruikbare
software kunnen maken, zonder het aan de ketting te leggen.
</p>
<p>
-Als wij bedanken voor deze aannames, en de zaak beoordelen met
-een gewoon gezond verstand moreel besef terwijl we de gebruikers op
-de eerste plaats stellen, dan komen we tot hele andere conclusies.
+Wanneer wij deze aannames verwerpen, en de zaak beoordelen met
+ons gezond -moreel- verstand en we plaatsen de gebruikers op
+de eerste plaats, dan komen we tot hele andere conclusies.
Computer gebruikers zouden vrij moeten zijn om programma's aan te
passen aan hun behoeften, om de software vrij met elkaar te delen,
omdat andere mensen helpen de basis van een maatschappij is.
</p>
<p>
-Er is hier geen ruimte voor een uitgebreide ontwikkeling van de
-redenering achter deze conclusie, dus ik verwijs de lezer door naar
+Dit stuk wordt te lang met een uitgebreide verhandeling over de motivatie
achter deze conclusie, dus ik verwijs de lezer door naar
deze web pagina,
<a href="http://www.gnu.org/philosophy/why-free.nl.html";>
http://www.gnu.org/philosophy/why-free.nl.html</a>.</p>
<h3>Een duidelijke morele keuze.</h3>
<p>
-Nu mij gemeenschap verdwenen was, werd doorgaan als eerder onmogelijk.
+Nu mijn gemeenschap verdwenen was, kon ik niet op de oude voet doorgaan.
In plaats daarvan werd ik geconfronteerd met een scherpe morele keuze.
</p>
<p>
-De makkelijke weg was om aan te sluiten bij de private software
+De makkelijke weg was om me aan te sluiten bij de private software
wereld, geheimhoudingsplichten te ondertekenen en te beloven mijn
-mede hacker niet te helpen. Hoogstwaarschijnlijk zou ik ook software
+mede hacker niet te helpen. Hoogstwaarschijnlijk zou ik dan ook software
gaan ontwikkelen die onder geheimhoudingsplicht zou worden gepubliceerd,
-en zo de druk verhogen op andere mensen om hun medemens ook te verraden.
+en zo de druk verhogen op andere mensen om ook hun medemens te verraden.
</p>
<p>
Ik had op deze manier geld kunnen verdienen, en wellicht mezelf kunnen
-amuseren met het schrijven van code. Maar ik wist dat aan het einde
-van mijn carrière ik zou terugkijken op een leven waarin ik muren tussen
+amuseren met het schrijven van code. Maar ik wist dat ik aan het einde
+van mijn loopbaan zou terugkijken op een leven waarin ik muren tussen
mensen had opgebouwd die mensen verdelen, en het gevoel zou hebben dat
ik mijn leven in dienst gesteld zou hebben van het verergeren van de
toestand in de wereld.
</p>
<p>
-Ik had al ervaring ervaring met aan de verkeerde kant van een
-geheimhoudingsplicht staan, toen iemand mij en het MIT AI lab.
-weigerde om ons de bron code van het aanstuur programma voor onze
+Ik had al ervaring opgedaan aan de verkeerde kant van een
+geheimhoudingsplicht, toen iemand mij en het MIT KI lab.
+weigerde ons de broncode van het stuurprogramma voor onze
printer te geven. (Het gebrek aan bepaalde mogelijkheden van dit
programma maakte het gebruik van de printer uitermate frustrerend.)
Dus ik kon mezelf niet wijsmaken dat geheimhoudingsplichten onschuldig
-waren. Ik werd erg kwaad toen hij weigerde om met ons te delen; ik
-kon niet mezelf verloochenen en hetzelfde met andere mensen doen.
+waren. Ik werd erg kwaad toen hij weigerde met ons te delen; ik
+kon mezelf niet verloochenen en anderen hetzelfde aandoen.
</p>
<p>
-Een andere keuze, eenvoudig maar onprettig, was om de computer
+Een andere keuze, simpel maar onprettig, was om de computer
wereld vaarwel te zeggen. Op die manier zouden mijn vaardigheden
niet worden misbruikt, maar ze zouden wel weggegooid worden.
I zou niet aangeklaagd kunnen worden voor het verdelen en
-aan banden leggen van computer gebruikers, maar het zou niettemin
+beperken van computer gebruikers, maar dat zou zonder mij toch wel
gebeuren.
</p>
<p>
-Dus ik zocht naar een weg zodat een programmeur iets ten goede kon doen.
-Ik vroeg mezelf, was er een programma of programma's die ik zou kunnen
+Dus ik zocht naar een manier waarop een programmeur toch iets goeds kon doen.
+Ik vroeg mezelf af of er een programma was dat ik zou kunnen
schrijven, zodat een gemeenschap weer opnieuw mogelijk werd ?
</p>
<p>
-Het antwoord was duidelijk: ten eerste was een een besturingssysteem
-nodig. Dit is de cruciale software om een computer te gebruiken. Met
+Het antwoord was duidelijk: ten eerste was er een besturingssysteem
+nodig. Dit is cruciale software voor het gebruik van een computer. Met
een besturingssysteem worden vele mogelijkheden gerealiseerd; zonder
is een computer volkomen onbruikbaar. Met een vrij besturingssysteem
-zouden we opnieuw een gemeenschap van samenwerkende hackers hebben--en
+zouden we opnieuw een gemeenschap van samenwerkende hackers hebben—en
iedereen kunnen uitnodigen om zich aan te sluiten. En iedereen zou
-in staat gesteld worden een computer te gebruiken, zonder om te
-beginnen mee te doen in een samenzwering die haar of zijn vrienden
+een computer kunnen gebruiken, zonder mee te hoeven doen aan een samenzwering
die haar of zijn vrienden
uitsluit.
</p>
<p>
-Als besturingssysteem ontwikkelaar had ik hier de juiste vaardigheden
-voor. Dus alhoewel succes niet verzekerd was realiseerde ik me dat ik
-was uitverkoren voor dit werk. Ik koos ervoor om het systeem compatibel
-te maken met Unix, zodat het overgezet kon worden naar andere platforms
+Als ontwikkelaar van besturingssystemen had ik de juiste vaardigheden. Dus
hoewel succes niet verzekerd was realiseerde ik me dat ik
+dit werk zou moeten doen. Ik koos ervoor om het systeem uitwisselbaar
+te maken met Unix, zodat het overgezet kon worden naar andere computers
en Unix gebruikers makkelijk over konden stappen. De naam GNU volgde
-uit de hacker traditie van recursieve afkortingen: "GNU's Not Unix".
+uit de hacker traditie van recursieve afkortingen: “GNU's Not
Unix” (GNU is geen Unix).
</p>
<p>
-Een besturingssysteem betekend niet alleen een kernel, net genoeg om
+Een besturingssysteem bestaat niet alleen uit een kernel, net genoeg om
andere programma's te draaien. In de jaren zeventig bevatte ieder
-besturingssysteem de naam waardig commando uitvoerders, assembleerders,
-compilers, interpreters, debuggers, tekst bewerkers, mail programma's,
-en veel meer. ITS had ze, Multics had ze, VMS had ze, en Unix had ze.
+zichzelf respecterend besturingssysteem commando uitvoerprogramma's,
assembleerders,
+compilers, interpreters, debuggers, tekstverwerkers, email programma's,
+en nog veel meer. <abbr>ITS</abbr> had ze, Multics had ze, VMS had ze, en Unix
had ze.
Het GNU besturingssysteem zou ze ook hebben.
</p>
<p>
@@ -243,64 +214,62 @@
</p>
<blockquote><p>
- Als ik niet ben voor mijzelf, wie zal zijn voor mij?<br />
- Als ik alleen voor mijzelf ben, wat ben ik?<br />
- Als niet nu, wanneer?
+ Als ik niet voor mezelf ben, wie zal dan voor mij zijn?<br />
+ Als ik alleen voor mezelf ben, wat ben ik dan?<br />
+ Wanneer niet nu, wanneer dan?
</p></blockquote>
<p>
-De beslissing om te starten met het GNU project werd in deze geest genomen.
+De beslissing om te starten met het GNU project is hierop geïnspireerd.
</p>
<p>
-(1) Zijnde een Atheïst volg ik geen religieuze leiders, maar soms
+(1) Als volbloed Atheïst volg ik geen religieuze leiders, maar soms
ontdek ik dat ik iets bewonder wat sommige van ze hebben gezegd.
</p>
<h3>Vrij als in vrijheid</h3>
<p>
-De term "vrije software" (`free software') wordt soms verkeerd opgevat--het
-heeft niets met prijs te maken. Het gaat om vrijheid. Daarom hier de
-definitie van vrije software: een programma is vrije software, voor u,
-een bepaalde gebruiker, als:
+De term “vrije software” wordt soms verkeerd opgevat—het
+heeft niets met prijs te maken. Het gaat om vrijheid (het Engelse
“free“ kan zowel <em>vrij</em> als <em>gratis</em> betekenen,
vandaar deze uitleg). Daarom hier de
+definitie van vrije software: een programma is vrije software, voor jou als
gebruiker, wanneer:
</p>
<ul>
- <li>U heeft de vrijheid het programma te draaien, voor elk doel.</li>
- <li>U heeft de vrijheid het programma aan te passen naar gelang uw behoeften.
- (Om deze vrijheid effectief te laten zijn moet u toegang hebben
- tot de bron code, omdat zonder bron code veranderingen
aanbrengen
- in een programma bijzonder moeilijk is.) </li>
+ <li>Je de vrijheid hebt het programma te draaien, voor elk doel.</li>
+ <li>Je de vrijheid hebt het programma aan te passen aan je behoeften.
+ (Om deze vrijheid effectief te laten zijn moet je toegang hebben
+ tot de broncode, omdat veranderingen aanbrengen in een
programma zonder broncode bijzonder moeilijk is.) </li>
- <li>U heeft de vrijheid om kopieën uit te delen, danwel gratis of
+ <li>Je de vrijheid hebt om kopieën uit te delen, gratis of
tegen betaling.</li>
- <li>U heeft de vrijheid om aangepaste versies van het programma uit
- te delen, zodat uw verbeteringen de gemeenschap ten goede komen.</li>
+ <li>Je de vrijheid hebt om aangepaste versies van het programma uit
+ te delen, zodat je verbeteringen de gemeenschap ten goede komen.</li>
</ul>
<p>
-Omdat "vrij" refereerd aan vrijheid, niet de prijs, is er geen tegenstelling
-tussen het verkopen van kopieën vrije software. In feite is de vrijheid
-om kopieën te verkopen cruciaal: collecties vrije software verkocht op
-CD-ROMs zijn belangrijk voor de gemeenschap, en de verkoop is een
+Omdat “vrij” hier slaat op vrijheid, niet de prijs, is er geen
tegenstelling
+tussen het verkopen van kopieën en vrije software. In feite is de vrijheid
+om kopieën te verkopen cruciaal: een verzameling vrije software, verkocht
op
+CD-ROMs, zijn belangrijk voor de gemeenschap, en de verkoop is een
belangrijke manier om geld in te zamelen voor vrije software ontwikkeling.
-Daarom is een programma dat mensen niet bij zo'n collectie kunnen voegen
+Daarom is een programma dat mensen niet bij zo'n verzameling kunnen voegen
geen vrije software.
</p>
<p>
-Vanwege de dubbelzinnigheid van "vrij", zijn mensen al lang op zoek
-naar alternatieven, maar niemand heeft een zinnig alternatief. De
+Vanwege de dubbelzinnigheid van “free”, zijn mensen al lang op zoek
+naar alternatieven, maar niemand heeft er nog een gevonden. De
Engelse taal heeft meer woorden en nuances dan iedere andere taal,
-maar het mist een simpele ondubbelzinnig wordt dat "vrij" betekend,
-als in vrijheid--"on-geketend" is het woord dat er het dichtst bij
-komt. Alternatieven als "bevrijdt", "vrijheid", en "open" hebben
+maar het mist een simpel ondubbelzinnig wordt dat “vrij” betekent,
+als in vrijheid—“ongeketend” is het woord dat er het dichtst
bij
+komt. Alternatieven als “bevrijd”, “vrijheid”, en
“open” hebben
ofwel de verkeerde betekenis of een ander nadeel.
</p>
<h3>GNU software en het GNU systeem</h3>
<p>
-Het bouwen van een heel systeem is een erg groot project. Om het
+Het bouwen van een heel systeem is een groot project. Om het
haalbaar te maken besloot ik bestaande vrije software in te passen
waar mogelijk. Voorbeeld: ik besloot helemaal aan het begin om
-TeX als belangrijkste tekst formatter te gebruiken; een paar
+TeX als belangrijkste tekstzetter te gebruiken; een paar
jaar later besloot ik het X Window Systeem te gaan gebruiken in
plaats van opnieuw een window systeem te schrijven voor GNU.
</p>
@@ -308,16 +277,16 @@
Vanwege deze beslissing is het GNU systeem niet hetzelfde als de
collectie van alle GNU software.
Het GNU systeem omvat programma's die niet GNU software zijn: programma's
-die werden ontwikkeld door anderen - projecten met hun eigen redenen -
+die werden ontwikkeld door anderen - projecten met hun eigen drijfveren -
maar die we kunnen gebruiken omdat ze vrije software zijn.
</p>
<h3>Start van het project</h3>
<p>
-In Januari 1984 nam ik ontslag bij MIT en begon met GNU software schrijven.
-MIT verlaten was nodig zodat MIT geen vinger achter de distributie van
-GNU als vrije software kon krijgen. Als ik aan was gebleven als
-staf lid, zou MIT het eigendom van het werk kunnen claimen, en haar
+In Januari 1984 nam ik ontslag bij <abbr>MIT</abbr> en begon GNU software te
schrijven.
+<abbr>MIT</abbr> verlaten was nodig zodat <abbr>MIT</abbr> geen vinger achter
de distributie van
+GNU als vrije software kon krijgen. Als ik daar was gebleven als
+staflid, zou <abbr>MIT</abbr> het eigendom van het werk kunnen opeisen, en haar
eigen voorwaarden voor distributie kunnen opdringen, of het werk zelfs
in private software kunnen veranderen. Ik had geen zin om een grote
hoeveelheid werk te verzetten, alleen maar om het te zien veranderen
@@ -325,45 +294,41 @@
software-delende gemeenschap.
</p>
<p>
-Echter, Professor Winston, toen het hoofd van het MIT AI lab., nodigde
-me vriendelijk uit om gebruik te blijven maken van de faciliteiten
-van het lab..
+Professor Winston echter, destijds hoofd van het MIT KI lab., was zo
vriendelijk me uit te nodigen om gebruik te blijven maken van de faciliteiten
van het lab.
</p>
<h3>De eerste stappen</h3>
<p>
Kort voor aanvang van het GNU project hoorde ik over de Vrije
-Universiteit Compiler Kit, ook wel bekend als VUCK. (Het Nederlandse
-woord voor "free" wordt geschreven met een V.) Dit was een compiler
-geschreven voor meerdere talen, inclusief C en Pascal, en ondersteunde
-meerdere doel machines. Ik schreef naar de auteur met de vraag of
+Universiteit Compiler Kit, ook wel bekend als VUCK. Dit was een compiler
+geschreven voor meerdere programmeertalen, zoals C en Pascal, en ondersteunde
+meerdere machines. Ik schreef naar de auteur met de vraag of
GNU het mocht gebruiken.
</p>
<p>
Hij antwoordde bot met de mededeling dat de universiteit vrij was,
maar niet de compiler. Daarom besloot ik dat mijn eerste programma
-voor het GNU project een meerdere-talen/meerdere-platforms
-compiler zou worden.
+voor het GNU project een compiler voor meerdere talen en platformen zou worden.
</p>
<p>
In de hoop niet de hele compiler zelf te hoeven schrijven kwam ik
in het bezit van de bron code voor de Pastel compiler, een
-meerdere-platforms compiler ontwikkeld bij het Lawrence Livermore
+compiler voor meerdere platformen, ontwikkeld bij het Lawrence Livermore
Laboratorium. Het ondersteunde en was geschreven in een uitgebreide
-versie van Pascal, ontwikkeld als systeem programmeer taal. Ik voegde
-een C front-end toe toe, en begon het aan te passen aan de Motorola
+versie van Pascal, ontwikkeld als systeem programmeer taal. Ik voegde er
+een C front-end aan toe, en begon het aan te passen aan de Motorola
68000 computer. Maar dit moest ik opgeven toen ik ontdekte dat de
-compiler vele megabytes aan stack ruimte nodig had, en het 68000
+compiler vele megabytes aan stackruimte nodig had, en het 68000
Unix systeem maar 64k had.
</p>
<p>
Ik realiseerde me toen dat de Pastel compiler functioneerde door
het hele invoer bestand om te zetten in een syntax-boom, dan de
-hele syntax-boom om zette in een lijst "instructies", om daarna
-het hele uitvoer bestand te genereren, zonder ooit geheugen ruimte
+hele syntax-boom omzette in een lijst “instructies”, om daarna
+het hele uitvoerbestand te genereren, zonder ooit geheugenruimte
vrij te geven. Op dat moment besefte ik dat ik een nieuwe compiler
vanaf de grond zou moeten opbouwen. Die nieuwe compiler staat nu
-bekend als GCC; niets van de Pastel compiler is er voor gebruikt,
+bekend als <acronym title="GNU Compiler Collection">GCC</acronym>; niets van
de Pastel compiler is er voor gebruikt,
maar ik was in staat het eerder geschreven C front-end aan te passen
en erin te verwerken. Maar dat was enkele jaren later; eerst werkte
ik aan GNU Emacs.
@@ -371,27 +336,25 @@
<h3>GNU Emacs</h3>
<p>
-I begon werk aan GNU Emacs in September 1984, begin 1985 begon het
+I begon het werk aan GNU Emacs in September 1984, begin 1985 begon het
bruikbaar te worden. Hierdoor werd het mogelijk voor mij om bestanden
-te schrijven op Unix systemen; geen interesse hebbende in het leren van
-vi of ed, had ik mijn schrijfwerk tot nog toe op andere soorten machines
-gedaan.
+te schrijven op Unix systemen; ik had geen zin om het gebruik van vi of ed te
leren, en had mijn schrijfwerk tot nog toe op andere machines gedaan.
</p>
<p>
-Op dat moment wilden mensen voor het eerste GNU Emacs, hierdoor kwam
-de vraag van hoe te distribueren op. Uiteraard zette ik het op de
+Op dat punt wilden mensen GNU Emacs gaan gebruiken, hierdoor kwam
+de vraag op hoe te distribueren. Uiteraard zette ik het op de
anonieme ftp server van de MIT computer die ik gebruikte. (Deze
computer, prep.ai.mit.edu werd zodoende de hoofd GNU ftp distributie
-site; toen het buiten gebruik werd gesteld na enkele jaren, namen we
-de naam mee naar onze nieuwe ftp server.) Maar toendertijd hadden
+site; toen het na enkele jaren buiten gebruik werd gesteld, namen we
+de naam over naar onze nieuwe ftp server.) Maar toentertijd hadden
geïnteresseerden geen Internet toegang en konden geen kopie per
-ftp krijgen. De vraag was dus, wat zou ik tegen ze zeggen ?
+ftp krijgen. De vraag was dus, wat had ik ze te vertellen?
</p>
<p>
-Ik zou hebben kunnen zeggen "Zoek een vriend die op het net zit die
-een kopie voor je kan maken." Of ik had hetzelfde kunnen doen als ik
-had gedaan met de originele PDP-10 Emacs: tegen ze zeggen, "Stuur me
-een tap en een SASE, dan stuur ik het terug met Emacs erop." Maar ik
+Ik zou hebben kunnen zeggen “Zoek een kennis die op het net zit die
+een kopie voor je kan maken.” Of ik had hetzelfde kunnen doen als ik
+had gedaan met de originele <abbr>PDP</abbr>-10 Emacs: tegen ze zeggen,
“Stuur me
+een tape en een aan jezelf geadresseerde envelop, dan stuur ik het terug met
Emacs erop.” Maar ik
had geen werk, en zocht manieren om geld te verdienen met vrije
software. Daarom verklaarde ik dat ik een tape met Emacs voor een
vergoeding van $150 op zou sturen naar wie het maar wilde hebben.
@@ -402,34 +365,33 @@
<h3>Is een programma vrij voor iedere gebruiker?</h3>
<p>
-Of een programma vrije software is als het de handen van de auteur
-verlaat wil nog niet zeggen dat het vrije software is voor iedereen
+Wanneer een programma vrije software is als het de handen van de auteur
+verlaat wil dat nog niet zeggen dat het vrije software is voor iedereen
die er een kopie van heeft. Voorbeeld:
<a href="/philosophy/categories.html#PublicDomainSoftware"> publiek domein
-software</a> (software zonder copyright) is vrije software; maar
-iedereen kan er een private aangepaste versie van maken. Net zo hebben
-veel programma's een copyright, maar worden ze onder een simpele
-licentie verspreidt, die veel toestaat, waaronder private aangepaste
-versies.
+software</a> (software zonder auteursrecht) is vrije software; maar
+iedereen kan er een private, aangepaste versie van maken. Ook hebben
+veel programma's een auteursrecht, maar worden ze onder een simpele
+licentie verspreidt, die veel toestaat, waaronder private, aangepaste versies.
</p>
<p>
Het archetypische voorbeeld van dit probleem is het X Window systeem.
Ontwikkeld door MIT, en vrijgegeven als vrije software met een
-licentie die veel toelaat, werd het snel aangenomen door verschillende
-computer bedrijven. Zij voegden X toe aan hun private Unix systemen,
+licentie die veel toelaat, werd het snel overgenomen door verschillende
+computerbedrijven. Zij voegden X toe aan hun private Unix systemen,
exclusief in binaire vorm en onder dezelfde geheimhoudingsplicht.
Deze kopieën van X waren net zo min vrij als Unix was.
</p>
<p>
-De ontwikkelaars van het X Window systeem vonden dit geen probleem--ze
+De ontwikkelaars van het X Window systeem vonden dit geen probleem—ze
verwachten en wilden dat het gebeurde. Hun doel was niet vrijheid,
-enkel "succes", als in "veel gebruikers". Het kon ze niet schelen
+enkel “succes”, als in “veel gebruikers”. Het kon ze
niet schelen
of de gebruikers vrijheid hadden, alleen dat het er veel zouden zijn.
</p>
<p>
Dit leidde tot de paradoxale situatie dat twee verschillende manieren
-om te hoeveelheid vrijheid te meten, verschillende antwoorden gaven
-op de vaag "Is dit programma vrij?". Als je het beoordeelde op basis
+om de hoeveelheid vrijheid te meten, verschillende antwoorden gaven
+op de vaag “Is dit programma vrij?”. Als je het beoordeelde op
basis
van de vrijheden die de MIT publicatie toeliet, zou je zeggen dat X
vrije software was. Maar als je het zou meten aan de vrijheid van de
gemiddelde gebruiker van X, zou je zeggen dat het private software was.
@@ -437,168 +399,155 @@
was met Unix systemen, niet de vrije versie.
</p>
-<h3>Copyleft en de GNU GPL</h3>
+<h3>Auteursplicht en de GNU GPL</h3>
<p>
Het doel van GNU was om gebruikers vrijheid te geven, niet om slechts
-populair te zijn. We hadden dus distributie voorwaarden nodig die
+populair te zijn. We hadden dus distributievoorwaarden nodig die
zouden voorkomen dat GNU software in private software zou veranderen.
-De methode die we gebruiken heet "copyleft".(1)
-</p>
+De methode die we gebruiken heet “auteursplicht”(1)
+ (of op zijn Engels: “copyleft”)</p>
<p>
-Copyleft gebruikt copyright wetten, maar draait het om zodat het
+Auteursplicht gebruikt het auteursrecht, maar draait het om zodat het
tegendeel van het gewoonlijke doel wordt gediend: in plaats van een
-methode om software te privatiseren, wordt het een middel om software
-vrij te houden.
+methode om software te privatiseren, wordt het een middel om software vrij te
houden.
</p>
<p>
-Het kern idee van copyleft is dat we iedereen toestaan het programma
+Het idee van auteursplicht is dat we iedereen toestaan het programma
te draaien, te kopiëren, aan te passen, en aangepaste versies te
-distribueren--maar niet toestaan om eigen restricties toe te voegen.
-De cruciale vrijheden die "vrije software" definiëren worden daarom
-gegarandeerd aan iedereen die een kopie heeft; het worden onvervreemdbare
-rechten.
+distribueren—maar niet toestaan om eigen beperkingen toe te voegen.
+De cruciale vrijheden die “vrije software” definiëren worden
daarom
+gegarandeerd aan iedereen die een kopie heeft; het worden onvervreemdbare
rechten.
</p>
<p>
-Voor een effectief copyleft moeten aangepaste versies ook vrij zijn.
+Voor een effectieve auteursplicht moeten aangepaste versies ook vrij zijn.
Zo wordt werk gebaseerd op dat van ons toegankelijk
-voor onze gemeenschap als het wordt gepubliceerd. Als programmeurs
+voor onze gemeenschap als het wordt gepubliceerd. Wanneer programmeurs,
die banen hebben als programmeur vrijwillig GNU software verbeteren,
-voorkomt het copyleft dat hun werkgever zegt, "Jij kunt die
+voorkomt de auteursplicht dat hun werkgever zegt, “Jij kunt die
veranderingen niet delen, omdat we ze gaan gebruiken voor onze
-private versie van het programma."
+private versie van het programma.”
</p>
<p>
De eis dat veranderingen vrij moeten zijn, is essentieel als we de
-vrijheid van iedere programma gebruiker willen beschermen. De bedrijven
+vrijheid van iedere gebruiker willen beschermen. De bedrijven
die het X Window systeem privatiseerden pasten het gewoonlijk aan
aan hun systemen en hardware. Deze veranderingen waren klein vergeleken
met het grote X project, maar ze waren niet triviaal. Als het aanbrengen
van veranderingen als excuus kan gelden om gebruikers van hun vrijheid
-te ontdoen, zou het voor wie dan ook makkelijk zijn dit excuus ter
-eigen voordeel te gebruiken.
+te beroven, zou het voor iedereen makkelijk zijn met dit excuus hun eigen
voordeel te doen.
</p>
<p>
Een aanverwant probleem is het combineren van een vrij programma met
niet vrije code. Zo'n combinatie is onvermijdelijk niet vrij; de
vrijheden die ontbreken in het niet vrije gedeelte zouden
-in het geheel ook ontbreken. Dergelijke combinaties toe staan
+in het geheel ook ontbreken. Dergelijke combinaties toestaan
zou een gat openen, groot genoeg om een schip in te zinken. Daarom
-is het een cruciale eis voor copyleft dit gat te dichten: wat
-aan het copyleft programma wordt toegevoegd of er mee wordt gecombineerd,
-moet zorgen dat de grotere gecombineerde versie ook vrij en copyleft
-is.
+is het een cruciale eis voor auteursplicht dit gat te dichten: wat
+aan het auteursplichtige programma wordt toegevoegd of er mee wordt
gecombineerd,
+moet zorgen dat de grotere gecombineerde versie ook vrij en auteursplichtig is.
</p>
<p>
-De specifieke implementatie van copyleft die we voor de meeste GNU
-software gebruiken is de GNU General Public License ("GNU Algemene
-Publieke Licentie", nvdv). We hebben andere soorten copyleft die
+De specifieke implementatie van auteursplicht die we voor de meeste GNU
+software gebruiken is de GNU General Public License (“GNU Algemene
+Publieke Licentie”, nvdv). We hebben andere soorten auteursplicht die
worden gebruikt in speciale omstandigheden. GNU handleidingen worden
-ook ge-copyleft, maar gebruiken een veel eenvoudiger copyleft
-vorm, omdat de gecompliceerdheid van de GNU GPL onnodig is voor
+ook auteursplichtig, maar gebruiken een veel eenvoudiger vorm, omdat de
gecompliceerdheid van de GNU GPL onnodig is voor
handleidingen.(2)
</p>
<p>
-(1) In 1984 of 1985 stuurde Don Hopkins (een erg fantasie volle kerel)
+(1) In 1984 of 1985 stuurde Don Hopkins (een erg fantasievolle kerel)
me een brief. Op de enveloppe had hij wat grappige gezegden geschreven,
-waaronder deze: "Copyleft--all rights reversed." ("Copyleft--alle
-rechten omgedraaid", nvdv). Ik gebruikte het woord "copyleft" als naam
-voor het distributie concept dat ik op dat moment aan het ontwikkelen
-was.
+waaronder deze: “Copyleft—all rights reversed.”
(“Auteursplicht—alle
+rechten omgedraaid”, nvdv). Ik gebruikte het woord
“auteursplicht” als werknaam
+voor het distributieconcept dat ik op dat moment aan het ontwikkelen was.
</p>
<p>
(2) We gebruiken nu de <a href="/licenses/fdl.html"> GNU Free
-Documentation License </a> ("GNU Vrije Documentatie Licentie", nvdv)
-voor documentatie.
+Documentation License </a> ("GNU Vrije Documentatie Licentie", nvdv) voor
documentatie.
</p>
-<h3>De Free Software Foundation (De Vrije Software Stichting)</h3>
+<h3>De Free Software Foundation (Stichting voor Vrije Software)</h3>
<p>
Toen de interesse in Emacs groeide gingen meer mensen zich bezig
houden met het GNU project, en we besloten dat het tijd werd om
weer fondsen te werven. Dus we richten de Free Software Foundation
-op in 1985, een belastingvrij goed doel voor vrije software
-ontwikkeling. De FSF nam ook de Emacs tape distributie bedrijvigheid
-over; later groeide dit uit door andere vrije software (tegelijkertijd
-GNU en niet-GNU) toe te voegen aan de tape, en met de verkoop van
+op in 1985, een goed doel, belastingaftrekbaar, voor vrije software
+ontwikkeling. De <abbr title="Free Software Foundation">FSF</abbr> nam ook de
Emacs tape distributie activiteit
+over; later groeide dit door andere vrije software (GNU en niet-GNU) toe te
voegen aan de tape, en met de verkoop van
vrije handleidingen.
</p>
<p>
-De FSF accepteert donaties, maar het grootste deel van de inkomsten
-kwam altijd uit de verkoop--kopieën van vrije software, en andere
-aanverwante diensten. Vandaag de dag verkoopt het CD-ROMs met bron
-code, CD-ROMs met binaire bestanden, mooi gedrukte handleidingen
+De <abbr>FSF</abbr> accepteert donaties, maar het grootste deel van de
inkomsten
+kwam altijd uit de verkoop—kopieën van vrije software, en
aanverwante diensten. Vandaag de dag verkoopt het CD-ROMs met broncode, CD-ROMs
met binaire bestanden, mooi gedrukte handleidingen
(allemaal met de vrijheden om verder te distribueren en aan te
-passen), en Luxe Distributies (waar we de hele collectie software
-klaar maken voor het door u gekozen platform).
+passen), en Luxe Distributies (waar we de hele softwarecollectie
+op maat maken voor het door u gekozen platform).
</p>
<p>
Free Software Foundation werknemers hebben een aantal GNU software
pakketten geschreven en onderhouden. Twee opmerkelijke zijn de C
bibliotheek en de shell. De GNU C bibliotheek is wat ieder programma
dat draait op een GNU/Linux systeem gebruikt om met Linux te
-communiceren. Het werd ontwikkeld door een lid van de Free Software
-Foundation staf, Roland McGrath. De shell in gebruik op de meeste
-GNU/Linux systemen is BASH, de Bourne Again Shell(1), die werd
-ontwikkeld door een FSF werknemer Brian Fox.
+communiceren. Het werd ontwikkeld door een staflid van de Free Software
+Foundation, Roland McGrath. De shell die wordt gebruikt op de meeste
+GNU/Linux systemen is <acronym title="Bourne Again
+Shell">BASH</acronym>, de Bourne Again Shell(1), die werd
+ontwikkeld door <abbr>FSF</abbr> werknemer Brian Fox.
</p>
<p>
We financierden de ontwikkeling van deze programma's omdat het GNU
-project niet slechts ging over een software ontwikkel omgeving.
+project niet slechts ging over een software ontwikkelomgeving.
Ons doel was een compleet besturingssysteem, en deze programma's
waren daarvoor nodig.
</p>
<p>
-(1) "Bourne again Shell" ("Opnieuw geboren Shell", nvdv) is een
-woordspelletje met de naam ``Bourne Shell'', de meest voorkomende
-shell op Unix.
+(1) “Bourne again Shell” (<em>Opnieuw geboren Schil,</em>, nvdv)
is een
+woordgrapje met de naam “Bourne Shell”, de meest voorkomende shell
op Unix.
</p>
<h3>Vrije software ondersteuning</h3>
<p>
De vrije software filosofie verwerpt een bepaalde veel voorkomende
-vorm van bedrijvigheid, maar is niet tegen bedrijven. Als bedrijven
-de vrijheid van gebruikers respecteert, wensen wij hen succes.
+vorm van commerciële activiteit, maar is niet vies van commercie. Als
bedrijven
+de vrijheid van gebruikers respecteren, wensen wij hen succes.
</p>
<p>
-De verkoop van kopieën van Emacs demonstreert één
-vorm van vrije software bedrijvigheid. Toen de FSF die handel overnam,
+De verkoop van kopieën van Emacs is een voorbeeld van zaken doen met
vrije software. Toen de <abbr>FSF</abbr> die handel overnam,
moest ik op een andere manier brood op de plank krijgen. Ik vond
een manier om diensten te verkopen die verband hielden met de door
mij ontwikkelde software. Onder meer les geven in hoe GNU Emacs te
-programmeren, het aanpassen van GCC, software ontwikkeling; vooral
-het aanpassen van GCC aan nieuwe platforms.
+programmeren, het aanpassen van <acronym>GCC</acronym>, software ontwikkeling;
vooral
+het aanpassen van <acronym>GCC</acronym> aan nieuwe platformen.
</p>
<p>
Tegenwoordig wordt elk van deze manieren van vrije software
handel uitgevoerd door een aantal bedrijven. Sommige distribueren
vrije software collecties op CD-ROM, anderen verkopen ondersteuning
-op verschillende niveaus, van het beantwoorden van gebruiker vragen,
+op verschillende niveaus, van het beantwoorden van gebruikersvragen,
het corrigeren van fouten, tot het toevoegen van compleet nieuwe
mogelijkheden. We zien nu zelfs vrije software bedrijven gebaseerd
op het lanceren van nieuwe vrije software producten.
</p>
<p>
Maar pas op: een aantal bedrijven die zichzelf associëren met de term
-"open source" ("open bron code", nvdv), baseren hun handel op niet
-vrije software die werkt met vrije software. Dit zijn geen vrije
+“open source” (“open broncode”, nvdv), baseren hun
handel op niet-vrije software die werkt met vrije software. Dit zijn geen vrije
software bedrijven, het zijn private software bedrijven wiens
producten gebruikers wegleiden van vrijheid. Ze noemen het
-"toegevoegde waarde", waarin de normen die aan ons suggereren
-weerspiegeld worden: gemak boven vrijheid. Als wij meer waarde hechten
-aan vrijheid, zouden we ze "minus vrijheid" producten noemen.
+“toegevoegde waarde”, waarin ze andere normen aan ons op willen
dringen: gemak boven vrijheid. Als wij meer waarde hechten
+aan vrijheid, zouden we ze “minus vrijheid” producten noemen.
</p>
<h3>Technische doelen</h3>
<p>
-Het principe doel van GNU was om vrije software te zijn. Zelfs als
+Het hoofddoel van GNU was om vrije software te zijn. Zelfs als
GNU geen technische voordelen boven Unix had, zou het een sociaal
-voordeel hebben dat gebruikers samenwerking toestaat, en een ethisch
+voordeel hebben dat gebruikers toestaat om samen te werken, en een ethisch
voordeel, respect voor de vrijheid van de gebruikers.
</p>
<p>
Maar van nature pasten we de bekende standaarden voor goed werk
-toe--bijvoorbeeld: dynamisch toewijzen van data structuren om
+toe—bijvoorbeeld: dynamisch toewijzen van data structuren om
vaststaande limieten van willekeurige grootte te omzeilen, en het
correct afhandelen van alle mogelijke 8-bit codes waar dat zinnig was.
</p>
@@ -608,7 +557,7 @@
ondersteunen (het was duidelijk dat 32-bit machines de norm zouden
zijn op het moment dat het GNU systeem klaar zou zijn), en geheugen
gebruik niet zouden proberen te verminderen tenzij het meer dan
-een megabyte zou zijn. In programma's die niet perse werken
+een megabyte zou zijn. In programma's die niet persé werken
met hele grote bestanden, moedigden we programmeurs aan om het invoer
bestand in één keer in geheugen in te lezen, en dan de
inhoud te scannen zonder aandacht te besteden aan Invoer/Uitvoer.
@@ -631,7 +580,7 @@
<p>
Unix was (en is) private software, en de filosofie van het GNU project
zegt dat we geen private software zullen gebruiken. Maar, gebruik
-makend van dezelfde logica die zegt dat geweld ter zelf verdediging
+makend van dezelfde logica die zegt dat geweld ter zelfverdediging
gerechtvaardigd is, concludeerde ik dat het legitiem was om een
privaat pakket toe te passen als het noodzakelijk was in de ontwikkeling
van een vrije vervanging, die gebruikers in staat zou stellen met het
@@ -651,20 +600,20 @@
meer systeem componenten werden gevonden of ontwikkeld, werd het
zinnig om een lijst met missende onderdelen te maken. Normaal gesproken
namen we ontwikkelaars aan om deze missende delen te schrijven. Deze
-lijst is bekend geworden als de GNU taken lijst ("GNU task list", nvdv).
+lijst is bekend geworden als de GNU takenlijst (“GNU task list”,
nvdv).
Hier bovenop voegden we andere software en documentatie projecten toe
die, zo dachten wij, een echt compleet systeem zou moeten hebben.
</p>
<p>
Vandaag de dag zijn er vrijwel geen Unix componenten over op de
-GNU taken lijst--dat werk is gedaan, op een paar minder belangrijke
+GNU taken lijst—dat werk is gedaan, op een paar minder belangrijke
dingen na. Maar de lijst staat vol met projecten die door sommigen
-"toepassingen" genoemd zouden worden. Elk programma dat aantrekkelijk
+“toepassingen” genoemd zouden worden. Elk programma dat
aantrekkelijk
is voor meer dan een hele speciale klasse gebruikers zou een goede
toevoeging aan een besturingssysteem zijn.
</p>
<p>
-Zelfs spelletjes worden op de taken lijst gezet--dit was al zo vanaf
+Zelfs spelletjes worden op de takenlijst gezet—dit was al zo vanaf
het begin. Unix had spelletjes, dus GNU natuurlijk ook. Maar
samen kunnen werken met Unix op dit gebied was niet belangrijk voor
spelletjes, dus we volgden niet de Unix lijst met spelletjes.
@@ -674,29 +623,29 @@
<h3>De GNU Bibliotheek GPL</h3>
<p>
-De GNU C bibliotheek gebruikt een speciale soort copyleft met de
-naam de GNU Library General Public License(1) (GNU Bibliotheek
+De GNU C bibliotheek gebruikt een speciaal soort auteursplicht met de
+naam de GNU Library General Public License(1) (GNU LGPL—GNU Bibliotheek
Algemene Publieke Licentie, nvdv), die toestaat dat private software
-naar de bibliotheek mag verwijzen. Waarom deze uitzondering ?
+de bibliotheek mag gebruiken. Waarom deze uitzondering ?
</p>
<p>
Dit is geen principieel punt; er is geen principe dat zegt dat
private software producten het recht hebben om onze code in zich op
te nemen. (Waarom meewerken aan een project dat noodzakelijkerwijs
-niets met ons zal delen ?)
+niets met ons zal delen?)
Het gebruik van de LGPL voor de C bibliotheek, en voor iedere andere
-bibliotheek, is een punt van strategie.
+bibliotheek, is strategisch.
</p>
<p>
De C bibliotheek doet een algemene taak; ieder privaat systeem of
compiler heeft een C bibliotheek. Daarom zou als we de C bibliotheek
alleen toegankelijk maakten voor vrije software dit vrije software
-geen voordeel hebben opgeleverd--het zou alleen gebruik van onze
-bibliotheek hebben ontmoedigt.
+geen voordeel hebben opgeleverd—het zou alleen gebruik van onze
+bibliotheek hebben ontmoedigd.
</p>
<p>
Één systeem vormt hierop een uitzondering: op het GNU systeem
-(en dat is inclusief GNU/Linux), is de GNU C bibliotheek de enige C
+(en ook GNU/Linux), is de GNU C bibliotheek de enige C
bibliotheek. Dus de distributie voorwaarden voor de GNU C bibliotheek
bepalen of het mogelijk is om private programma's voor het GNU
systeem te compileren. Er is geen ethische reden om private toepassingen
@@ -705,25 +654,25 @@
dat het ontwikkelen van vrije toepassingen wordt gestimuleerd.
</p>
<p>
-Daarom is het toepassen van de Bibliotheek GPL een goede strategie
+Daarom is het toepassen van de LGPL een goede strategie
voor de C bibliotheek. Voor andere bibliotheken moet de strategische
-beslissing per keer worden bekeken. Als de bibliotheek een speciale
+beslissing per geval worden bekeken. Als de bibliotheek een speciale
taak heeft die bepaalde soorten programma's mogelijk maken, dan is
het vrijgeven onder de GPL, zodat alleen vrije programma's het kunnen
aanroepen, een manier om vrije software ontwikkelaars te helpen, zodat
-ze een voordeel over private software krijgen.
+ze een voordeel over private software hebben.
</p>
<p>
Kijk eens naar GNU Readline, een bibliotheek die werd ontwikkeld om
-commando-regel editen makkelijk te maken voor BASH. Readline wordt
-gepubliceerd onder de gewone GNU GPL, niet de bibliotheek GPL. Dit
+commando-regel redigeren makkelijk te maken voor <acronym>BASH</acronym>.
Readline wordt
+gepubliceerd onder de gewone GNU GPL, niet de LGPL. Dit
verminderd waarschijnlijk het gebruik van Readline, maar dat is geen
probleem voor ons. Tegelijkertijd is tenminste één
toepassing vrije software geworden zodat het Readline kon gebruiken,
-dat is echt meerwaarde voor de gemeenschap.
+dat is echte meerwaarde voor de gemeenschap.
</p>
<p>
-Private software ontwikkelaars hebben het voordeel van geld; vrije
+Private software ontwikkelaars hebben het voordeel dat geld hen geeft; vrije
software ontwikkelaars moeten voor elkaar voordelen scheppen. Ik
hoop dat we op een dag een grote collectie onder de GPL uitgegeven
bibliotheken hebben, waarvan geen gelijke voor private programma's
@@ -734,34 +683,34 @@
<p>
(1) Deze licentie wordt nu de GNU Lesser General Public License
-("GNU Verminderde Algemene Publieke Licentie", nvdv) genoemd, om
-verwarring dat alle bibliotheken het zouden moeten gebruiken te
+(“GNU Verminderde Algemene Publieke Licentie”, nvdv) genoemd, om
+verwarring, dat alle bibliotheken het zouden moeten gebruiken, te
voorkomen.
-<a href="/philosophy/why-not-lgpl.html"></a>.</p>
+<a href="/philosophy/why-not-lgpl.nl.html"></a>.</p>
<h3>Krabben aan jeuk?</h3>
<p>
-Eric Raymond zegt dat "Ieder goed stuk software start door het
-krabben van een persoonlijke jeuk van een ontwikkelaar." Misschien
+Eric Raymond zegt dat “Ieder goed stuk software ontstaat door het
+krabben aan de persoonlijke jeuk van een ontwikkelaar.” Misschien
gebeurd dat wel eens, maar veel essentiële stukken GNU software
werden ontwikkeld om een compleet vrij besturingssysteem te hebben.
Ze komen voort uit een visie, een plan, niet uit een impuls.
</p>
<p>
Bijvoorbeeld, we ontwikkelen de GNU C bibliotheek omdat een Unix-achtig
-systeem een C bibliotheek nodig heeft, de Bourne-Again Shell (bash)
+systeem een C bibliotheek nodig heeft, de Bourne-Again Shell
(<acronym>bash</acronym>)
omdat een Unix-achtig systeem een shell moet hebben, en GNU tar omdat
-een Unix-achtig systeem een archivering programma nodig heeft. Hetzelfde
-geldt voor veel van mijn eigen programma's--de GNU C compiler, GNU
+een Unix-achtig systeem een archiveringsprogramma nodig heeft. Hetzelfde
+geldt voor veel van mijn eigen programma's—de GNU C compiler, GNU
Emacs, GDB en GNU Make.
</p>
<p>
Sommige GNU programma's werden ontwikkeld om specifieke bedreigingen
voor onze vrijheid het hoofd te bieden. Daarom ontwikkelden we gzip
-om het Compress programma programma mee te vervangen, omdat we dit
-als gemeenschap kwijt waren vanwege de LZW patenten. We hebben mensen
-gevonden om LessTif te maken, en recenter startte GNOME en Harmony,
-in verdediging tegen bepaalde private bibliotheken (zie onder).
+om het Compress programma te vervangen, omdat we dit
+als gemeenschap kwijt waren vanwege de <abbr
title="Lempel-Ziv-Welch">LZW</abbr> patenten. We hebben mensen
+gevonden om LessTif te maken, en recent startte <acronym title="GNU Network
Object Model Environment">GNOME</acronym> en Harmony,
+om bepaalde private bibliotheken (zie onder) te omzeilen.
We ontwikkelen de GNU Privacy Guard om populaire onvrije encryptie
software te vervangen, zodat gebruikers niet noodgedwongen tussen
privacy en vrijheid hoeven te kiezen.
@@ -784,7 +733,7 @@
Unix systeem, kon elk onderdeel dus draaien op Unix systemen, lang
voordat er een compleet GNU systeem bestond. Sommige van deze
programma's werden populair, en gebruikers begonnen ze uit te
-breiden en aan te passen aan andere platforms--naar de verschillende
+breiden en aan te passen aan andere platform—naar de verschillende
versies van Unix, en soms ook naar andere systemen.
</p>
<p>
@@ -793,7 +742,7 @@
ook tot vertraging geleidt van een paar jaar voordat een minimaal
werkend systeem af was, aangezien GNU ontwikkelaars nu tijd staken
in het onderhouden van deze aanpassingen, en zelf mogelijkheden aan
-bestaande onderdelen toe voegden, in plaats van door te gaan met
+bestaande onderdelen toevoegden, in plaats van door te gaan met
het één voor één schrijven van de
benodigde onderdelen.
</p>
@@ -804,11 +753,11 @@
onderdeel was de kernel. We hadden besloten om onze kernel als
een collectie van server processen bovenop Mach te schrijven. Mach
is een microkernel ontwikkeld aan de Carnegie Mellon Universiteit
-en daarna aan de Universiteit van Utah; de GNU HURD is een collectie
-servers (een ``herd of gnus'' ("kudde gnoes", nvdv)) die bovenop
+en daarna aan de Universiteit van Utah; de GNU HURD is een verzameling
+servers (een “herd of gnus” (“kudde gnoes”, nvdv)) die
bovenop
Mach draaien, en die de verschillende taken van de Unix kernel
uitvoeren. De start van de ontwikkeling werd vertraagd terwijl we
-wachtten tot Mach als vrije software werd gepubliceerd, zoals was
+wachtten tot Mach als vrije software werd vrijgegeven, zoals was
beloofd.
</p>
<p>
@@ -825,17 +774,17 @@
<h3>Alix</h3>
<p>
De GNU kernel zou eerst niet de naam HURD krijgen. De originele naam
-was Alix--vernoemd naar de vrouw die mijn liefje op dat moment was.
-Zij, een Unix systeem administrateuze, wees op het feit dat haar
+was Alix—vernoemd naar de vrouw die ik toen liefhad.
+Zij, een Unix systeembeheerder, wees op het feit dat haar
naam een algemeen patroon van Unix systeem versies volgde; als grap
-vertelde ze haar vrienden "Iemand zou een kernel naar mij moeten noemen."
-Ik zei niets, maar besloot haar te verassen met een kernel "Alix".
+vertelde ze haar vrienden “Iemand zou een kernel naar mij moeten
noemen.”
+Ik zei niets, maar besloot haar te verassen met een kernel “Alix”.
</p>
<p>
-Maar het hield geen stand. Michael Bushnell (nu Thomas), de hoofd
+Maar het hield geen stand. Michael Bushnell (nu Thomas), hoofd
ontwikkelaar van de kernel gaf de voorkeur aan HURD, en bepaalde
-dat een bepaald onderdeel van de kernel Alix zou heten--het deel
-dat systeem aanroepen zou afvangen, en de aanvraag zou verwerken
+dat een bepaald onderdeel van de kernel Alix zou heten—het deel
+dat systeemaanroepen zou afvangen, en de aanvraag zou verwerken
door berichten naar HURD servers te zenden.
</p>
<p>
@@ -845,33 +794,31 @@
Alix onderdeel verdween uit het ontwerp.
</p>
<p>
-Maar voor deze dingen gebeurden zag een vriend van haar de naam Alix
-in de HURD bron code, en vertelde het tegen haar. De naam had zijn
+Voordat dit echter gebeurde zag een vriend van haar de naam Alix
+in de HURD broncode en vertelde het tegen haar. De naam had zijn
werk gedaan.
</p>
<h3>Linux en GNU/Linux</h3>
<p>
-GNU Hurd is niet klaar voor productief gebruik. Gelukkig is een andere
+GNU Hurd is niet klaar voor productie. Gelukkig is een andere
kernel voorhanden. In 1991 ontwikkelde Linus Torvalds een Unix-achtige
kernel, en noemde het Linux. Rond 1992 resulteerde de combinatie
Linux met het nog-niet-helemaal-complete GNU systeem in een compleet
vrij besturingssysteem. (Het combineren zelf was een flinke taak,
uiteraard.) Dankzij Linux kunnen we daadwerkelijk vandaag de dag
-een versie van het GNU systeem draaien.
-</p>
+een versie van het GNU systeem draaien.</p>
<p>
-Wij noemen deze systeem versie GNU/Linux, om aan te geven dat het
-een combinatie betreft van het GNU systeem met Linux als de kernel.
-</p>
+Wij noemen deze versie GNU/Linux, om aan te geven dat het
+een combinatie betreft van het GNU systeem met Linux als kernel.</p>
<h3>Uitdagingen voor de toekomst</h3>
<p>
Wij hebben bewezen dat we een breed spectrum vrije software kunnen
-ontwikkelen. Dit betekend niet dat we onoverwinnelijk en niet te
+ontwikkelen. Dit betekent niet dat we onoverwinnelijk en niet te
stoppen zijn. Verschillende uitdagingen maken de toekomst van vrije
software onzeker; die het hoofd bieden zal standvastigheid en
-volhouden vergen, soms voor jaren. Het zal het soort doorzettingsvermogen
+volhouden vergen, soms jarenlang. Het zal het soort doorzettingsvermogen
vergen die mensen laten zien als ze vrij willen zijn, en niet toelaten
dat die afgenomen wordt.
</p>
@@ -882,25 +829,25 @@
<h3>Geheime hardware</h3>
<p>
Hardware fabrikanten houden steeds vaker hun hardware specificaties
-geheim. Dit maakt het moeilijk om vrije aanstuur programma's
-te schrijven zo dat Linux en XFree86 de nieuwe hardware ondersteunen.
-We hebben nu compleet vrije systemen, maar dat geldt niet voor later
+geheim. Dit maakt het moeilijk om vrije stuurprogramma's
+te schrijven zodat Linux en XFree86 de nieuwe hardware kunnen ondersteunen.
+We hebben nu compleet vrije systemen, maar dat geldt niet voor de toekomst
als we de computers van morgen niet kunnen ondersteunen.
</p>
<p>
Er zijn twee manieren om met dit probleem om te gaan. Programmeurs
kunnen de hardware van buiten benaderen om uit te vinden hoe het werkt.
De rest kan hardware kiezen die wordt ondersteund door vrije software;
-als we met meer zijn wordt geheimhouding van specificaties een
+als we dit massaal doen wordt geheimhouding van specificaties een
doodlopende weg.
</p>
<p>
-Dit van buitenaf de hardware uitpluizen is een zware taak; hebben
-we hier programmeurs met voldoende doorzettingsvermogen voor? Ja--als
+Hit van buitenaf hardware uitpluizen is een zware taak; hebben
+we hier programmeurs met voldoende doorzettingsvermogen voor? Ja—als
we ons sterk maken voor vrije software als principe, en onvrije
-stuur programma's niet tolereren. En zullen velen van ons extra
+stuurprogramma's niet tolereren. En zullen velen van ons extra
geld uitgeven, of zelfs een beetje meer tijd, zodat we vrije
-stuur programma's kunnen gebruiken ? Ja, als de vastberadenheid
+stuurprogramma's kunnen gebruiken? Zeker als de vastberadenheid
voor vrijheid breed wordt gedragen.
</p>
@@ -930,120 +877,106 @@
Motif toepassingen te ondersteunen.
</p>
<p>
-Tussen 1996 en 1998 werd een andere onvrije GUI toolkit bibliotheek,
+Tussen 1996 en 1998 werd een andere onvrije <abbr title="Graphical User
Interface">GUI</abbr> toolkit (een softwarebiblioheek met grafische
hulpmiddelen, nvdv),
Qt genoemd, gebruikt in een aanzienlijke hoeveelheid vrije software,
-de desk-top KDE.
+de bureaublad software <acronym title="K Desktop Environment">KDE</acronym>.
</p>
<p>
-Vrije GNU/Linux systemen waren niet in staat KDE te gebruiken omdat
+Vrije GNU/Linux systemen konden <acronym>KDE</acronym> niet gebruiken omdat
we de bibliotheek niet konden inzetten. Sommige commerciële distributeurs
-van GNU/Linux systemen, die niet principieel vast hielden
-aan vrije software, voegden KDE toe aan hun systemen--waardoor hun
-producten meer konden, maar met minder vrijheid. De KDE groep probeerde
+van GNU/Linux systemen, die niet principieel waren met
+vrije software, voegden <acronym>KDE</acronym> toe aan hun
systemen—waardoor hun
+producten meer konden, maar met minder vrijheid. De <acronym>KDE</acronym>
groep probeerde
meer programmeurs over te halen om Qt te gaan gebruiken, en miljoenen
-nieuwe "Linux gebruikers" waren onbekend met het idee dat dit een probleem
+nieuwe “Linux gebruikers” wisten niet dat dit een probleem
was. Het zag er moeilijk uit.
</p>
<p>
De vrije software gemeenschap reageerde op twee manieren:
-GNOME en Harmony.</p>
+<acronym>GNOME</acronym> en Harmony.</p>
<p>
-GNOME, de GNU Network Object Model Environment, is GNU's desk top
-project. Het startte in 1997 van de hand van Miguel de Icaza, en
-ontwikkelde zich ondersteund door Red Hat Software; GNOME had als
-doel gelijkwaardige desk top faciliteiten te bieden, maar exclusief
+<acronym>GNOME</acronym>, de GNU Network Object Model Environment, is GNU's
desktop
+project. Het werd gestart in 1997 door Miguel de Icaza, en
+ontwikkelde zich, ondersteund door Red Hat Software; <acronym>GNOME</acronym>
had als
+doel gelijkwaardige desktop faciliteiten te bieden, maar exclusief
met vrije software. Het heeft ook technische voordelen, zoals het
ondersteunen van vele verschillende talen, niet alleen C++. Maar
het belangrijkste doel was vrijheid: onafhankelijkheid van onvrije
software.
</p>
<p>
-Harmony is een vervangende bibliotheek voor Qt, met dezelfde interface,
-zodat KDE software kan draaien zonder Qt.
+Harmony is een vervanger voor Qt, met dezelfde interface,
+zodat <acronym>KDE</acronym> software kan draaien zonder Qt.
</p>
<p>
In November 1998 kondigden de Qt ontwikkelaars aan dat ze hun licentie
-gingen veranderen, zodat - als ze dit echt gingen doen - Qt vrije
-software zou worden. Het is niet zeker te weten, maar ik denk dat dit
-gedeeltelijk door het krachtige weerwoord van de gemeenschap op het
-Qt probleem was, toen het nog onvrij was. (De nieuwe licentie is
-onhandig en ongelijkwaardig, het blijft dus aangeraden om Qt te
-ontwijken.)
+gingen veranderen, zodat -als ze dit echt gingen doen- Qt vrije
+software zou worden. We weten het niet zeker, maar ik denk dat dit
+gedeeltelijk een reactie was op het krachtige weerwoord van de gemeenschap op
het
+Qt probleem, toen het nog onvrij was. (De nieuwe licentie is
+onhandig en ongelijkwaardig, het blijft dus aan te raden om Qt niet te
gebruiken.)
</p>
<p>
-[Aanvullende noot: in September 2000 werd Qt opnieuw gepubliceerd
+[Aanvullende noot: in September 2000 werd Qt opnieuw uitgebracht
onder de GNU GPL, dit probleem is nu in feite opgelost.]
</p>
<p>
Wat zal ons antwoord zijn op de volgende aantrekkelijke onvrije
-bibliotheek ? Zal de hele gemeenschap de noodzaak inzien van het
-ontwijken van de val ? Of zullen velen van ons vrijheid opgeven
+bibliotheek? Zal de hele gemeenschap de noodzaak inzien van het
+ontwijken van de val? Of zullen velen van ons vrijheid opgeven
voor het gemak, en grote problemen gaan opleveren? Onze toekomst
hangt af van onze filosofie.
</p>
-<h3>Software patents</h3>
+<h3>Software patenten</h3>
<p>
De grootste dreiging komt van software patenten, die kunnen
algoritmes en mogelijkheden voor maximaal twintig jaar verboden gebied
-verklaren. Het LZW compressie ("compressie": meestal: inkorten met
-behoudt van informatie, nvdv) algoritme patent werd aangevraagd
+verklaren. Het <abbr>LZW</abbr> compressie-algoritme patent werd aangevraagd
in 1983, en we kunnen nog altijd geen vrije software produceren
-die correct gecompresseerde GIFs maakt. In 1998 kon een vrij
-programma dat MP3 audio bestanden compresseerde niet meer worden
-gepubliceerd, onder dreiging van een patent recht zaak.
+die correct gecomprimeerde <abbr title="Graphics Interchange
Format">GIF</abbr>s maakt. In 1998 kon een vrij
+programma dat MP3 audiobestanden comprimeerde niet meer worden
+uitgebracht, onder dreiging van een patent rechtszaak.
</p>
<p>
Er zijn manieren om ons tegen patenten te verweren: we kunnen zoeken
naar bewijs dat een patent ongeldig is, en we kunnen zoeken naar
alternatieve manieren om het werk te doen. Maar deze oplossingen
werken niet altijd; als beide falen kan het patent alle vrije software
-dwingen een bepaalde mogelijkheid niet te hebben terwijl gebruikers
-het willen hebben. Wat doen we als dit gebeurd ?
+dwingen bepaalde functionaliteit niet te hebben terwijl gebruikers
+het willen. Wat doen we als dit gebeurd?
</p>
<p>
-Degenen van ons die vrije software waarderen voor de vrijheid ervan,
+Diegenen van ons die vrije software waarderen om zijn vrijheid,
zullen altijd bij de vrije software blijven. We zullen ons werk doen
-zonder de mogelijkheden die onder het patent liggen. Maar degenen
+zonder de gepatenteerde functionaliteit. Maar degenen
die van vrije software houden omdat ze ervan verwachten dat het
technisch superieur is, zullen het waarschijnlijk een mislukking vinden
-als het door een patent wordt tegengehouden. Dus, alhoewel het
-zinnig is over de praktische effectiviteit van het "cathedraal"
-model van ontwikkeling(1), en de betrouwbaarheid en kracht van
-vrije software te praten, moeten we daar niet stoppen. We moeten het
-hebben over vrijheid en principes.
-<!--
- !!!
-Translator: there is a typo in the original here:
-expect it to be techically superior are likely to call it a failure
- ^^^ technically
--->
-</p>
+als het door een patent wordt tegengehouden. Dus, hoewel het
+zinnig is te discussiëren over het praktische effect van het
"kathedraal"-model voor ontwikkeling(1), en de betrouwbaarheid en kracht van
vrije software, moeten we daar niet stoppen. We moeten het hebben over vrijheid
en principes.</p>
<p>
-(1) Het zou duidelijker zijn om te schrijven `van het "bazar" model',
-omdat dat het nieuwe en eerst controversiële alternatief was.
+(1) Het zou duidelijker zijn om het te hebben over ‘het
“bazaar” model’, omdat dat het nieuwe en van begin af aan
controversiële alternatief was.
</p>
-<h3>Free documentation</h3>
+<h3>Vrije documentatie</h3>
<p>
Het grootste gebrek in onze vrije besturingssystemen ligt niet in
-de software--er is een tekort aan goede vrije handleidingen die we
+de software—er is een tekort aan goede vrije handleidingen die we
met onze systemen kunnen bundelen. Documentatie is een essentieel
-onderdeel van ieder software pakket; als een belangrijk vrij software
-pakket geen goede vrije handleiding heeft, is dat een groot gemis.
+onderdeel van ieder softwarepakket; als een belangrijk vrij softwarepakket
geen goede vrije handleiding heeft, is dat een groot gemis.
We hebben veel van zulke gaten momenteel.
</p>
<p>
Vrije documentatie is, net als vrije software, een kwestie van
vrijheid, niet van prijs. Het criterium voor een vrije handleiding
is min of meer gelijk aan dat van vrije software: alle gebruikers
-krijgen bepaalde vrijheden. Her distributie (inclusief commerciële
+krijgen bepaalde vrijheden. Her-distributie (inclusief commerciële
handel) moet worden toegestaan, elektronisch en op papier, zodat de
handleiding met iedere kopie van het programma kan worden geleverd.
</p>
<p>
-Toestaan van aanpassingen is ook cruciaal. In het algemeen geloof
+Toestaan van aanpassingen is ook belangrijk. In het algemeen geloof
ik niet dat het essentieel is dat mensen toestemming hebben om
allerlei artikelen en boeken aan te passen. Het lijkt me bijvoorbeeld
niet nodig dat jij of ik toestemming geven om een artikel als dit
@@ -1054,44 +987,42 @@
essentieel is voor documentatie van vrije software. Als mensen van
hun recht om software aan te passen gebruik maken, zoals het toevoegen
of veranderen van dingen, dan zullen ze als ze verantwoordelijk bezig
-willen zijn, ook de handleiding aan willen passen--zodat ze correcte en
+willen zijn, ook de handleiding aan willen passen—zodat ze correcte en
bruikbare informatie met het aangepaste programma kunnen leveren. Een
handleiding die programmeurs niet toelaat een taak verantwoordelijk
af te ronden, voorziet niet in de behoeften van de gemeenschap.
</p>
<p>
Bepaalde grenzen aan wat veranderd mag worden zijn geen probleem.
-Bijvoorbeeld: de eis dat het copyright van de originele auteur,
+Bijvoorbeeld: de eis dat het auteursrecht van de originele auteur,
de voorwaarden voor distributie, en de lijst van auteurs
gehandhaafd blijven, daar is niets mis mee. Het is ook geen probleem
te eisen dat veranderde versies een notitie bevatten dat ze
veranderd werden, of zelfs het hebben van hele onderdelen die niet veranderd
of verwijderd mogen worden, zolang die onderdelen maar niet over
-de techniek gaan. Dit soort inperkingen van rechten zijn geen
+de techniek gaan. Dit soort beperkingen zijn geen
probleem omdat ze een verantwoordelijke programmeur niet in de weg
zitten bij het aanpassen van een handleiding aan een veranderd programma.
-Met andere woorden: ze blokkeren niet het volledig gebruik van de handleiding
+Met andere woorden: ze verhinderen niet het gebruik van de handleiding
door de software gemeenschap.
</p>
<p>
-Het moet echter mogelijk blijven alle *technische* inhoud van een handleiding
-te updaten, en het resultaat te kunnen distribueren via de gebruikelijke
-wegen, door alle gebruikelijke kanalen; anders zitten de inperking
-van rechten de gemeenschap in de weg; de handleiding is niet vrij,
-we hebben een andere handleiding nodig.
+Het moet echter mogelijk blijven alle <em>technische</em> inhoud van een
handleiding
+te redigeren, en het resultaat te kunnen distribueren via de gebruikelijke
+wegen en kanalen; anders zitten de beperkingen de gemeenschap in de weg; de
handleiding is niet vrij, we hebben dan een andere handleiding nodig.
</p>
<p>
Zullen vrije software ontwikkelaars de oplettendheid en het
-doorzettingsvermogen aan de dag leggen, om een breed spectrum vrije
-handleidingen te produceren ? Onze filosofie bepaald onze toekomst.
+doorzettingsvermogen hebben om een breed spectrum vrije
+handleidingen te produceren? Onze filosofie bepaald onze toekomst.
</p>
<h3>We moeten het over vrijheid hebben</h3>
<p>
Er wordt heden ten dage geschat dat er tientallen miljoenen gebruikers
-van GNU/Linux systemen zoals Debian GNU/Linux en Red Hat Linux zijn.
+van GNU/Linux systemen zoals Debian GNU/Linux en Red Hat “Linux”
zijn.
Vrije software heeft zoveel praktische voordelen ontwikkeld, dat
-gebruikers er massaal op af komen voor alleen al praktische redenen.
+gebruikers alleen daar al massaal op af komen.
</p>
<p>
De goede gevolgen hiervan zijn duidelijk: meer interesse in het
@@ -1100,8 +1031,8 @@
commerciële vrije software in plaats van private software te maken.
</p>
<p>
-Maar de interesse in de software groeit sneller dan de bekendheid
-van de filosofie waarop het is gebaseerd, dit leidt tot moeilijkheden.
+Maar de interesse voor de software groeit sneller dan de bekendheid
+van de achterliggende filosofie, dit geeft problemen.
Onze kracht om de boven beschreven uitdagingen aan te gaan
hangt af van de wil om achter onze vrijheid te gaan staan.
Om zeker te zijn dat onze gemeenschap deze wil heeft, is het nodig
@@ -1109,60 +1040,56 @@
gemeenschap in aanraking komen.
</p>
<p>
-Maar dit mislukt: er wordt veel meer moeite gestoken in het aantrekken
+Maar dit is aan het mislukken: er wordt veel meer moeite gestoken in het
aantrekken
van nieuwe gebruikers, dan in het aanleren van de basisvoorwaarden
-van onze gemeenschap. Het is nodig beide te doen, en zorgen dat deze
+van onze gemeenschap. Het is nodig beide te doen, en te zorgen dat deze
twee doelen in evenwicht blijven.
</p>
-<h3>"Open Source"</h3>
+<h3>“Open Source”</h3>
<p>
-Aanleren van vrijheid aan nieuwe gebruikers werd moeilijker in
+Aanleren van het basisprincipe vrijheid aan nieuwe gebruikers werd moeilijker
in
1998, toen een deel van de gemeenschap besloot te stoppen met
-de term "free software", en van "open source software" ("open
-bron code", nvdv) begon te spreken.
+de term “vrije software”, en van “open source
software” (“open broncode”, nvdv) begon te spreken.
</p>
<p>
Er waren er die de voorkeur gaven aan de nieuwe term, omdat het
-"vrij" niet met "gratis" verward--op zich een goede reden. Anderen
+“vrij” niet met “gratis” verward—op zich een
goede reden. Anderen
stelden zich echter ten doel om de principiële inspiratie die
de vrije software beweging en het GNU project gemotiveerd hadden,
-opzij te zetten, om in de gunst van bedrijfsleiders en bedrijfsgebruikers
+opzij te zetten, om in de gunst van bedrijfsleiders en commerciële
gebruikers
te komen, waarvan velen een ideologie aanhangen die winst boven
vrijheid stelt, boven gemeenschap, boven principes. De
-"open source" retoriek richt zich op de mogelijkheid kwalitatief
+“open source” retoriek richt zich op de mogelijkheid kwalitatief
hoogstaande en krachtige software te maken, maar schudt
ideeën als vrijheid, gemeenschap en principes van zich af.
</p>
<p>
-De "Linux" bladen zijn hier een duidelijk voorbeeld van--ze staan
+De “Linux” bladen zijn hier een duidelijk voorbeeld van—ze
staan
vol advertenties voor private software die met GNU/Linux werkt.
Als de volgende Motif of Qt verschijnt, zullen deze bladen
-de programmeurs waarschuwen zich er niet mee in te laten, of zullen
-ze er advertenties voor plaatsen?
+dan de programmeurs waarschuwen zich er niet mee in te laten, of zullen ze er
advertenties voor plaatsen?
</p>
<p>
De steun van bedrijven kan bijdragen aan de gemeenschap, op veel manieren;
-al het andere gelijkblijvend is het nuttig. Maar hen overhalen
+op die manier is het nuttig. Maar hen overhalen
door nog minder over vrijheid en principes te praten kan rampzalig
zijn; het uit evenwicht zijn van het aantrekken van gebruikers en het
aanleren van onze cultuur wordt nog erger.
</p>
<p>
-"Vrije software" en "open source" beschrijven dezelfde categorie software,
-min of meer, maar ze zeggen verschillende dingen over deze software, en
-over gedragsnormen. Het GNU Project gaat door met de term "free software"
-("vrije software", nvdv), om duidelijk te maken dat het over vrijheid
+“Vrije software” en “open source” beschrijven min of
meer dezelfde software-categorie,
+maar ze zeggen verschillende dingen over deze software, en
+over normen en waarden. Het GNU Project gaat door met de term “vrije
software”, om duidelijk te maken dat het over vrijheid
gaat, meer dan slechts techniek.
</p>
<h3>Proberen!</h3>
<p>
-Yoda's filosofie ("`Proberen' bestaat niet") klinkt leuk, maar is
+Yoda's filosofie (“‘Proberen’ bestaat niet”) klinkt
leuk, maar is
niks voor mij. Meestal ben ik tijdens het werk in de stress of ik
het eigenlijk wel kan. Maar ik probeerde het toch, omdat er niemand
-anders tussen de vijand en mijn stad stond. Tot mijn eigen verbazing
-is het soms toch gelukt.
+anders tussen de vijand en mijn stad stond. Tot mijn eigen verbazing is het
soms toch gelukt.
</p>
<p>
Soms is het mis gegaan; een paar van mijn steden zijn gevallen.
@@ -1174,100 +1101,113 @@
<p>
Tegenwoordig ben ik vaak niet de enige. Het is een opluchting en
een feest wanneer ik een regiment hackers zich zie ingraven om het
-front te verdedigen, en ik realiseer me, deze stad kan overleven--voor
-even. Maar de gevaren zijn groter elk jaar, en nu neemt Microsoft
+front te verdedigen, en ik realiseer me, deze stad kan overleven—voor
+even. Maar de gevaren zijn elk jaar groter, en nu neemt Microsoft
expliciet onze gemeenschap op de korrel. Wij kunnen de toekomst van
vrijheid niet voor lief nemen. Neem het niet voor lief! Als je je
-vrijheid wilt, wees bereid het te verdedigen.
-</p>
+vrijheid wilt, moet je bereid zijn het te verdedigen.</p>
-<hr />
-<h4><a href="/gnu/gnu.html">Meer over het GNU Project</a></h4>
-<hr />
-<!-- All pages on the GNU web server should have the section about -->
+<!-- If needed, change the copyright block at the bottom. In general, -->
+<!-- all pages on the GNU web server should have the section about -->
<!-- verbatim copying. Please do NOT remove this without talking -->
<!-- with the webmasters first. -->
<!-- Please make sure the copyright date is consistent with the document -->
<!-- and that it is like this "2001, 2002" not this "2001-2002." -->
-<div class="translations">
-<p><a id="translations"></a>
-<b>Vertalingen van deze pagina</b>:<br />
-
-<!-- Please keep this list alphabetical, and in the original -->
-<!-- language if possible, otherwise default to English -->
-<!-- If you do not have it English, please comment what the -->
-<!-- English is. If you add a new language here, please -->
-<!-- advise address@hidden and add it to -->
-<!-- - in /home/www/bin/nightly-vars either TAGSLANG or WEBLANG -->
-<!-- - in /home/www/html/server/standards/README.translations.html -->
-<!-- one of the lists under the section "Translations Underway" -->
-<!-- - if there is a translation team, you also have to add an alias -->
-<!-- to mail.gnu.org:/com/mailer/aliases -->
-<!-- Please also check you have the 2 letter language code right versus -->
-<!-- http://www.w3.org/WAI/ER/IG/ert/iso639.htm -->
-
-[
- <a href="/gnu/thegnuproject.ca.html">Català</a> <!-- Catalan -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.zh-cn.html">简体中文</a>
<!-- Chinese(Simplified) -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.zh-tw.html">繁體中文</a>
<!-- Chinese(Traditional) -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.cs.html">Česky</a> <!-- Czech -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.de.html">Deutsch</a> <!-- German -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.nl.html">Nederlands</a> <!-- Dutch -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.html">English</a>
-| <a
href="/gnu/thegnuproject.el.html">Ελληνικά</a>
<!-- Greek -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.es.html">Español</a> <!-- Spanish -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.fr.html">Français</a> <!-- French -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.fi.html">Suomi</a> <!-- Finnish -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.id.html">Bahasa Indonesia</a> <!-- Indonesian
-->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.it.html">Italiano</a> <!-- Italian -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.ko.html">한국어</a> <!--
Korean -->
-| <a href="/gnu/thegnuproject.pl.html">Polski</a> <!-- Polish -->
-| <a
href="/gnu/thegnuproject.ru.html">Русский</a>
<!-- Russian -->
-]
-</p>
</div>
-<div class="copyright">
-<p>
-Terug naar de <a href="/home.html">GNU Project home pagina</a>.
-</p>
+<!--#include virtual="/server/footer.html" -->
+
+<div id="footer">
<p>
-Voor inlichtingen over de FSF & GNU, stuur naar
+Gelieve vragen over FSF & GNU te sturen naar
<a href="mailto:address@hidden";><em>address@hidden</em></a>.
-Er zijn
-<a href="/home.html#ContactInfo">andere manieren om contact op te nemen</a>
-met de FSF
+Er zijn ook nog <a href="/contact/">andere manieren
+om in contact te komen</a> met de FSF.
<br />
-Stuur gebroken links en andere correcties (of suggesties) naar
+Gelieve meldingen van verkeerde links en andere verbeteringen (of suggesties)
+te sturen aan:
<a href="mailto:address@hidden";><em>address@hidden</em></a>.
</p>
<p>
-Zie alstublieft de
-<a href="/server/standards/README.translations.html">Vertalingen
-README</a> voor informatie, coordinatie en inleveren van vertalingen
-van dit artikel.
+Zie <a href="/server/standards/README.translations.html">Translations
+README</a> voor nadere informatie over het eventueel vertalen van dit artikel.
</p>
<p>
-Copyright (C) 1998, 2001 Richard Stallman.
+Copyright © 1998, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007 Richard Stallman
<br />
-Verbatim copying and distribution of this entire article is
-permitted in any medium without royalty provided this notice is
-preserved.
+Het letterlijk overnemen en kopiëren van dit artikel is toegestaan op
+willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt meegenomen.
</p>
<p>
Updated:
<!-- timestamp start -->
-$Date: 2007/03/31 15:29:49 $ $Author: yavor $
+$Date: 2008/01/14 12:53:21 $
<!-- timestamp end -->
</p>
</div>
+<div id="translations">
+<h4>Vertalingen van dit artikel:</h4>
+
+<!-- Please keep this list alphabetical. -->
+<!-- Comment what the language is for each type, i.e. de is Deutsch.-->
+<!-- If you add a new language here, please -->
+<!-- advise address@hidden and add it to -->
+<!-- - /home/www/bin/nightly-vars either TAGSLANG or WEBLANG -->
+<!-- - /home/www/html/server/standards/README.translations.html -->
+<!-- - one of the lists under the section "Translations Underway" -->
+<!-- - if there is a translation team, you also have to add an alias -->
+<!-- to mail.gnu.org:/com/mailer/aliases -->
+<!-- Please also check you have the 2 letter language code right versus -->
+<!-- <URL:http://www.w3.org/WAI/ER/IG/ert/iso639.htm> -->
+<!-- Please use W3C normative character entities -->
+
+<ul class="translations-list">
+<!-- Bosnian -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.bs.html">Bosanski</a> [bs]</li>
+<!-- Catalan -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.ca.html">Català</a> [ca]</li>
+<!-- Czech -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.cs.html">Česky</a> [cs]</li>
+<!-- German -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.de.html">Deutsch</a> [de]</li>
+<!-- Greek -->
+<li><a
href="/gnu/thegnuproject.el.html">Ελληνικά</a> [el]</li>
+<!-- English -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.html">English</a> [en]</li>
+<!-- Spanish -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.es.html">Español</a> [es]</li>
+<!-- Finnish -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.fi.html">Suomi</a> [fi]</li>
+<!-- French -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.fr.html">Français</a> [fr]</li>
+<!-- Indonesian -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.id.html">Bahasa Indonesia</a> [id]</li>
+<!-- Italian -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.it.html">Italiano</a> [it]</li>
+<!-- Japanese -->
+<li><a
href="/gnu/thegnuproject.ja.html">日本語</a> [ja]</li>
+<!-- Korean -->
+<li><a
href="/gnu/thegnuproject.ko.html">한국어</a> [ko]</li>
+<!-- Dutch -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.nl.html">Nederlands</a> [nl]</li>
+<!-- Polish -->
+<li><a href="/gnu/thegnuproject.pl.html">Polski</a> [pl]</li>
+<!-- Russian -->
+<li><a
href="/gnu/thegnuproject.ru.html">Русский</a> [ru]</li>
+<!-- Chinese (Simplified) -->
+<li><a
href="/gnu/thegnuproject.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
+<!-- Chinese(Traditional) -->
+<li><a
href="/gnu/thegnuproject.zh-tw.html">繁體中文</a> [zh-tw]</li>
+</ul>
+</div>
+
+</div>
</body>
</html>
-<!-- Translated to Dutch: Tue Oct 10 11:46:52 UTC 2006, joshb -->
| [Prev in Thread] |
Current Thread |
[Next in Thread] |
- www/gnu thegnuproject.nl.html,
Tom Uijldert <=