[Top][All Lists]
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
www/philosophy free-doc.es.html push-copyright-...
|
From: |
Yavor Doganov |
|
Subject: |
www/philosophy free-doc.es.html push-copyright-... |
|
Date: |
Tue, 12 Jan 2010 21:26:09 +0000 |
CVSROOT: /web/www
Module name: www
Changes by: Yavor Doganov <yavor> 10/01/12 21:26:09
Modified files:
philosophy : free-doc.es.html push-copyright-aside.bg.html
push-copyright-aside.fr.html
shouldbefree.ca.html shouldbefree.fr.html
shouldbefree.sr.html
philosophy/po : shouldbefree.tr.po
Added files:
philosophy : free-doc.tr.html push-copyright-aside.tr.html
shouldbefree.tr.html
Log message:
Automatic update by GNUnited Nations.
CVSWeb URLs:
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/free-doc.es.html?cvsroot=www&r1=1.8&r2=1.9
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/push-copyright-aside.bg.html?cvsroot=www&r1=1.4&r2=1.5
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/push-copyright-aside.fr.html?cvsroot=www&r1=1.11&r2=1.12
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/shouldbefree.ca.html?cvsroot=www&r1=1.7&r2=1.8
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/shouldbefree.fr.html?cvsroot=www&r1=1.25&r2=1.26
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/shouldbefree.sr.html?cvsroot=www&r1=1.11&r2=1.12
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/free-doc.tr.html?cvsroot=www&rev=1.1
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/push-copyright-aside.tr.html?cvsroot=www&rev=1.1
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/shouldbefree.tr.html?cvsroot=www&rev=1.1
http://web.cvs.savannah.gnu.org/viewcvs/www/philosophy/po/shouldbefree.tr.po?cvsroot=www&r1=1.1&r2=1.2
Patches:
Index: free-doc.es.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/free-doc.es.html,v
retrieving revision 1.8
retrieving revision 1.9
diff -u -b -r1.8 -r1.9
--- free-doc.es.html 16 Dec 2009 21:25:49 -0000 1.8
+++ free-doc.es.html 12 Jan 2010 21:25:59 -0000 1.9
@@ -188,7 +188,7 @@
<!-- timestamp start -->
Ãltima actualización:
-$Date: 2009/12/16 21:25:49 $
+$Date: 2010/01/12 21:25:59 $
<!-- timestamp end -->
</p>
@@ -255,6 +255,8 @@
<li><a
href="/philosophy/free-doc.sr.html">српски</a> [sr]</li>
<!-- Tamil -->
<li><a
href="/philosophy/free-doc.ta.html">தமிழ்</a> [ta]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
</ul>
</div>
</div>
Index: push-copyright-aside.bg.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/push-copyright-aside.bg.html,v
retrieving revision 1.4
retrieving revision 1.5
diff -u -b -r1.4 -r1.5
--- push-copyright-aside.bg.html 1 Nov 2009 09:26:19 -0000 1.4
+++ push-copyright-aside.bg.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.5
@@ -145,7 +145,7 @@
<!-- timestamp start -->
ÐоÑледно обновÑване:
-$Date: 2009/11/01 09:26:19 $
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
<!-- timestamp end -->
</p>
@@ -184,6 +184,8 @@
<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.nl.html">Nederlands</a> [nl]</li>
<!-- Polish -->
<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.pl.html">polski</a> [pl]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
<!-- Chinese (Simplified) -->
<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
</ul>
Index: push-copyright-aside.fr.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/push-copyright-aside.fr.html,v
retrieving revision 1.11
retrieving revision 1.12
diff -u -b -r1.11 -r1.12
--- push-copyright-aside.fr.html 30 Nov 2009 21:26:49 -0000 1.11
+++ push-copyright-aside.fr.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.12
@@ -160,7 +160,7 @@
<!-- timestamp start -->
Dernière mise à jour :
-$Date: 2009/11/30 21:26:49 $
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
<!-- timestamp end -->
</p>
@@ -199,6 +199,8 @@
<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.nl.html">Nederlands</a> [nl]</li>
<!-- Polish -->
<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.pl.html">polski</a> [pl]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
<!-- Chinese (Simplified) -->
<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
</ul>
Index: shouldbefree.ca.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/shouldbefree.ca.html,v
retrieving revision 1.7
retrieving revision 1.8
diff -u -b -r1.7 -r1.8
--- shouldbefree.ca.html 14 Nov 2009 09:26:18 -0000 1.7
+++ shouldbefree.ca.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.8
@@ -900,7 +900,7 @@
<!-- timestamp start -->
Updated:
-$Date: 2009/11/14 09:26:18 $
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
<!-- timestamp end -->
</p>
@@ -954,6 +954,8 @@
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.sr.html">српски</a> [sr]</li>
<!-- Tamil -->
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.ta.html">தமிழ்</a> [ta]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
<!-- Chinese(Simplified) -->
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
<!-- Chinese(Traditional) -->
Index: shouldbefree.fr.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/shouldbefree.fr.html,v
retrieving revision 1.25
retrieving revision 1.26
diff -u -b -r1.25 -r1.26
--- shouldbefree.fr.html 12 Dec 2009 21:26:35 -0000 1.25
+++ shouldbefree.fr.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.26
@@ -983,7 +983,7 @@
<!-- timestamp start -->
Dernière mise à jour :
-$Date: 2009/12/12 21:26:35 $
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
<!-- timestamp end -->
</p>
@@ -1037,6 +1037,8 @@
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.sr.html">српски</a> [sr]</li>
<!-- Tamil -->
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.ta.html">தமிழ்</a> [ta]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
<!-- Chinese(Simplified) -->
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
<!-- Chinese(Traditional) -->
Index: shouldbefree.sr.html
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/shouldbefree.sr.html,v
retrieving revision 1.11
retrieving revision 1.12
diff -u -b -r1.11 -r1.12
--- shouldbefree.sr.html 14 Nov 2009 09:26:18 -0000 1.11
+++ shouldbefree.sr.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.12
@@ -842,7 +842,7 @@
<!-- timestamp start -->
ÐжÑÑиÑано:
-$Date: 2009/11/14 09:26:18 $
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
<!-- timestamp end -->
</p>
@@ -896,6 +896,8 @@
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.sr.html">српски</a> [sr]</li>
<!-- Tamil -->
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.ta.html">தமிழ்</a> [ta]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
<!-- Chinese(Simplified) -->
<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
<!-- Chinese(Traditional) -->
Index: po/shouldbefree.tr.po
===================================================================
RCS file: /web/www/www/philosophy/po/shouldbefree.tr.po,v
retrieving revision 1.1
retrieving revision 1.2
diff -u -b -r1.1 -r1.2
Index: free-doc.tr.html
===================================================================
RCS file: free-doc.tr.html
diff -N free-doc.tr.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ free-doc.tr.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,302 @@
+
+
+<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Ãzgür Yazılım ve Ãzgür Kılavuzlar - GNU Projesi - Ãzgür
Yazılım Vakfı (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
+<h2>Ãzgür Yazılım ve Ãzgür Kılavuzlar</h2>
+
+<ul>
+<li><a href="/copyleft/fdl.html">GNU Ãzgür Belgeleme Lisansı</a></li>
+</ul>
+
+<p>
+Ãzgür iÅletim sistemlerimizdeki en büyük eksiklik yazılımda deÄildir,
en
+büyük eksiklik, sistemlerimize dahil edebildiÄimiz iyi özgür belgelerin
+olmamasıdır. Bizim çoÄu önemli programımız tam kılavuzlara sahip
+deÄildir. Belgeleme, her türlü yazılım paketinin önemli bir
parçasıdır;
+önemli bir özgür yazılım paketi iyi bir özgür belgeyle birlikte
+verilmediÄinde, bu büyük bir eksikliktir. Günümüzde bu gibi
eksikliklerimiz
+vardır.</p>
+
+<p>
+Yıllar önce, bir zamanlar, Perl öÄrenebileceÄimi düÅünmüÅtüm.
Ãzgür
+kılavuzdan bir kopya edinmiÅ ancak bu kılavuzu okumakta zorlanmıÅtım.
Perl
+kullanıcılarına baÅka kılavuzlar olup olmadıÄını sorduÄumda, daha iyi
+anlatımlı kılavuzların olduÄunu ancak bunların ücretsiz olmadıÄını
+öÄrenmiÅtim.</p>
+
+<p>
+Bunun nedeni neydi? Ä°yi kılavuzlar OâReilly Associates için
yazılmıÅtı ve bu
+kılavuzlar kısıtlayıcı terimlerle yayınlanmıÅtı, kopyalama ve
deÄiÅtirme
+yasaktı, kaynak dosyalarına ulaÅılamamaktaydı, özgür yazılım
topluluÄundan
+hariç tutulmaktaydılar.</p>
+
+<p>
+Bu olay, bu tip bir olayın ilk meydana geliÅi deÄildi ve (topluluÄumuz
için
+büyük bir kayıptır ki) son olacak gibi de görünmüyordu. Ãzel mülk
kılavuz
+yayıncıları, o zamandan beri birçok yazarını kılavuzlarını
kısıtlamaları
+konusunda kandırmıÅtır. Birçok kereler, bir GNU kullanıcısının
yazmakta
+olduÄu bir kılavuz konusunda bana hevesli bir Åekilde bir Åeyler
anlattıÄını
+duydum, bu kullanıcılar, bu yazdıklarıyla GNU projesine yardımcı olmak
+istemiÅti, ve daha sonra, umutlarım söndü, çünkü bu kullanıcılar,
bizim
+kullanamayacaÄız Åekilde bir yayıncı ile anlaÅıp bir sözleÅme
imzaladıÄını
+söyledi.</p>
+
+<p>
+Programcıların iyi İngilizce yazamadıklarını göz önünde bulundurursak,
+kılavuzların bu Åekilde iÅlevsizleÅtiÄini de görürüz.</p>
+
+<p>
+Ãzgür yazılım gibi özgür belgeleme de ücretle ilgili deÄil
özgürlükle ilgili
+bir husustur. Bu kılavuzlarla ilgili sorun, OâReilly Associatesâin
kopyalar
+için bir ücret istemesi deÄildir, bununla ilgili bir sorun yoktur. (Ãzgür
+yazılım vakfı özgür <a href="/doc/doc.html">GNU kılavuzları</a>nın <a
+href="/doc/doc.html#DescriptionsOfGNUDocumentation">baskılı kopyalarını</a>
+da satmaktadır.) Ancak GNU kılavuzları, kaynak kodu biçiminde
+saÄlanabilirken, özel mülk kılavuzlar yalnızca kaÄıt biçiminde elde
+edilebilmektedir. GNU kılavuzları kopyalama ve deÄiÅtirme izniyle birlikte
+gelir; Perl kılavuzları için durum farklıdır. Bu kısıtlamalar
+problemlerdir. </p>
+
+<p>
+Ãzgür bir belgeye iliÅkin ölçütler, özgür yazılıma iliÅkin
ölçütlere oldukça
+benzerdir: ikisi de tüm kullanıcılara belirli özgürlüklerin verilmesiyle
+ilgilidir. Yeniden-daÄıtıma (ticari yeniden-daÄıtım dahil olmak üzere)
izin
+verilebilir, böylece kılavuz, programın her kopyasıyla birlikte
verilebilir,
+bu çevrim-içi ya da kaÄıt biçiminde olabilir. DeÄiÅtirmeye iliÅkin
izin de
+can alıcıdır.</p>
+
+<p>
+Genel bir kural olarak, insanların tüm yazı ve kitap tiplerini deÄiÅtirme
+izinlerinin olmasının gerekli olduÄuna inanmıyorum. Yazılara iliÅkin
+hususların, yazılıma iliÅkin hususlarla mutlaka aynı olması
+gerekmez. ÃrneÄin, bizim görüÅlerimizi ve hareketlerimizi tanımlayan bu
yazı
+gibi yazıların deÄiÅtirilmesine sizin ve benim izin vermek zorunda
+olduÄumuzu düÅünmüyorum.</p>
+
+<p>
+Ãzgür yazılıma iliÅkin belgeleme için deÄiÅtirme özgürlüÄünün
niçin can
+alıcı olduÄuna iliÅkin belirli bir neden vardır. Ä°nsanlar, yazılımı
+deÄiÅtirme ve özelliklerine ekleme yapma ya da deÄiÅtirme hakkını
+kullandıklarında, özenlilerse, kılavuzunu da deÄiÅtireceklerdir, böylece
+deÄiÅtirilmiÅ programla doÄru ve kullanılabilir belgeleme
+saÄlanabilecektir. Programcıların özen gösterip iÅlerini bitirmelerini
+engelleyen bir kılavuz veya programı deÄiÅtirdiklerinde sıfırdan yeni bir
+kılavuz yazmalarını gerektiren bir kılavuz, topluluÄumuzun
ihtiyaçlarını
+karÅılamaz. </p>
+
+<p>
+DeÄiÅiklik üzerinde sınırsız bir yasak kabul edilemezken, deÄiÅtirme
yöntemi
+üzerindeki bazı sınır tipleri hiçbir problem oluÅturmaz. ÃrneÄin,
orijinal
+yazarın telif hakkı uyarısının, daÄıtım terimlerinin ya da yazar
listesinin
+korunmasına iliÅkin Åartlar uygundur. Ayrıca deÄiÅtirilmiÅ sürümlerin
+deÄiÅtirilmiÅ olduklarına dair uyarıyı içermelerini istemekte, hatta
+silinemeyen ya da deÄiÅtirilemeyen bölümlere (söz konusu bölümler
+teknik-olmayan baÅlıkları ele aldıÄı sürece) sahip olmakta da bir
problem
+yoktur. (Bazı GNU kılavuzlarında bu vardır.)</p>
+
+<p>
+Bu Åekildeki kısıtlamalar bir problem teÅkil etmez çünkü pratik bir konu
+olarak, özenli programcıyı, kılavuzu, deÄiÅtirilmiÅ programa
uyarlamaktan
+alıkoymaz. BaÅka bir deyiÅle, özgür yazılım topluluÄunun kılavuzun tam
+kullanımını saÄlamasını engellemezler. </p>
+
+<p>
+Ancak, kılavuzun tüm <em>teknik</em> içeriÄinin deÄiÅtirilebilmesi ve
daha
+sonra sonucun tüm genel ortamda tüm genel kanallar aracılıÄıyla
daÄıtılması
+mümkün olmalıdır; aksi takdirde, kısıtlamalar topluluÄu engeller,
kılavuz
+özgür deÄilse baÅka bir kılavuza ihtiyaç duyarız. </p>
+
+<p>
+Maalesef, özel mülk bir kılavuz var olduÄunda, baÅka bir kılavuz yazacak
+birini bulmamız genellikle zordur. Temel engel, birçok kullanıcının özel
+mülk bir kılavuzun yeterince iyi olduÄunu düÅünmesidir, bu nedenle,
özgür
+bir kılavuzun yazılmasına ihtiyaç olduÄunu göremezler. Ãzgür iÅletim
+sisteminin, doldurulması gereken bir boÅluÄa sahip olduÄunu görmezler.</p>
+
+<p>
+Kullanıcılar niçin özel mülk kılavuzların yeterince iyi olduÄunu
+düÅünmektedir? Bazıları bu konuyu düÅünmemiÅtir. Umarım ki bu yazı,
bunu
+deÄiÅtirmek için bir Åeyler yapacaktır.</p>
+
+<p>
+DiÄer kullanıcılar, özel mülk kılavuzları, birçok insanın özel mülk
+yazılımın kabul edilebilir olduÄunu düÅünmesiyle aynı nedenle kabul
+edilebilir olarak deÄerlendirmektedir: tamamen pratik ölçütler üzerinden
+deÄerlendirme yapmaktadırlar, özgürlüÄü bir ölçüt olarak
+kullanmamaktadırlar. Bu insanların böyle düÅünmeye hakları vardır,
ancak bu
+fikirler, özgürlüÄü içermeyen deÄerlerden kaynaklandıkları için,
özgürlüÄe
+deÄer veren bizim gibi insanlar için yol gösterici deÄildir. </p>
+
+<p>
+Lütfen bu konudaki görüÅlerimizi daha fazla yayın. Kılavuzlarımızı
özel mülk
+Åeklinde yayınlanmasından ötürü kaybetmeye devam etmekteyiz. Ãzel mülk
+kılavuzların yeterli olmadıÄını söylersek, belki de, belge hazırlayarak
+GNUâya yardım etmek isteyen bir sonraki kimse, çok geç olmadan hepsinin
+ötesinde öncelikle özgürlüÄe önem vermesi gerektiÄini fark edecektir.
</p>
+
+<p>
+Ayrıca ticari yayıncıları, özel mülk kılavuzlar yerine özgür, copyleft
+edilmiÅ kılavuzlar satmak için de yüreklendirebiliriz. Bunu saÄlamanın
bir
+yolu da, satın almadan önce bir kılavuzun daÄıtımını kontrol etmek ve
+copyleft olmayan kılavuzlardan çok copyleft kılavuzları tercih
etmektir.</p>
+<p>
+[Not: Ãzgür Yazılım Vakfının, diÄer yayıncılardan satın alınabilen
özgür
+kitapları listeleyen <a href="/doc/other-free-books.html">bir sayfamız</a>
+vardır.]</p>
+
+
+<div style="font-size: small;">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
+<div id="footer">
+<p>
+Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a> adresine iletin. FSF
ile
+iletiÅim kurmanın <a href="/contact/">baÅka yolları</a> da vardır. Lütfen
+çalıÅmayan baÄlantıları ve baÅka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a> adresine
+gönderin.
+</p>
+
+<p>
+Copyright © 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005,
+2006, 2007, 2009 Free Software Foundation, Inc.
+</p>
+<p>Bu makalenin tamamının kelimesi kelimesine kopyalanmasına ve
daÄıtılmasına,
+ücret talep etmeksizin, herhangi bir ortamda, bu notu ve yazar hakkı
+bildirisini korumak Åartıyla, dünya çapında izin verilmiÅtir.
+</p>
+
+
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Ãeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
+<ul>
+
+<li>
+<a href="http://yzgrafik.ege.edu.tr/~tekrei/";>Tahir Emre Kalaycı</a>
+<a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+ÃiÄdem ÃzÅar,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Birkan SarıfakıoÄlu,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Serkan Ãapkan,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Ä°zlem GözükeleÅ,
+2009.
+</li>
+
+</ul></div>
+
+<p style="margin-top: 1em">Ãevirilerimizde bulmuÅ olabileceÄiniz
+ hataları, aklınızdaki soru ve önerilerinizi
+ lütfen <a href="mailto:address@hidden";>bize bildirin</a>.</p>
+
+<p>Bu sayfanın ve diÄer tüm sayfaların Türkçe çevirileri gönüllüler
+ tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliÄi yüksek
+ bir <a href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak
+ istiyorsanız, <a
href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr";>çalıÅma sayfamızı</a>
+ ziyaret edebilir ya
+ da <a href="mailto:address@hidden";>bize yazabilirsiniz</a>.</p>
+ <p>
+<!-- timestamp start -->
+Son Güncelleme:
+
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+
+<!-- All pages on the GNU web server should have the section about -->
+<!-- verbatim copying. Please do NOT remove this without talking -->
+<!-- with the webmasters first. -->
+<!-- Please make sure the copyright date is consistent with the document -->
+<!-- and that it is like this "2001, 2002" not this "2001-2002." -->
+<div id="translations">
+<h4>Bu sayfanın diÄer dillere <a
+href="/server/standards/README.translations.html">çevirileri</a>:</h4>
+
+<!-- Please keep this list alphabetical, and in the original -->
+<!-- language if possible, otherwise default to English -->
+<!-- If you do not have it English, please comment what the -->
+<!-- English is. If you add a new language here, please -->
+<!-- advise address@hidden and add it to -->
+<!-- - in /home/www/bin/nightly-vars either TAGSLANG or WEBLANG -->
+<!-- - in /home/www/html/server/standards/README.translations.html -->
+<!-- one of the lists under the section "Translations Underway" -->
+<!-- - if there is a translation team, you also have to add an alias -->
+<!-- to mail.gnu.org:/com/mailer/aliases -->
+<!-- Please also check you have the 2 letter language code right versus -->
+<!-- http://www.w3.org/WAI/ER/IG/ert/iso639.htm -->
+<ul class="translations-list">
+<!-- Arabic -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.ar.html">العربية</a> [ar]</li>
+<!-- Bulgarian -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.bg.html">български</a> [bg]</li>
+<!-- Catalan -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.ca.html">català</a> [ca]</li>
+<!-- Czech -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.cs.html">Česky</a> [cs]</li>
+<!-- German -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.de.html">Deutsch</a> [de]</li>
+<!-- English -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.html">English</a> [en]</li>
+<!-- Spanish -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.es.html">español</a> [es]</li>
+<!-- French -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.fr.html">français</a> [fr]</li>
+<!-- Hebrew -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.he.html">עברית</a> [he]</li>
+<!-- Croatian-->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.hr.html">hrvatski</a> [hr]</li>
+<!-- Indonesian -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.id.html">Bahasa Indonesia</a> [id]</li>
+<!-- Italian -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.it.html">italiano</a> [it]</li>
+<!-- Japanese -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.ja.html">日本語</a> [ja]</li>
+<!-- Dutch -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.nl.html">Nederlands</a> [nl]</li>
+<!-- Polish -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.pl.html">polski</a> [pl]</li>
+<!-- Brazilian Portuguese -->
+<li><a href="/philosophy/free-doc.pt-br.html">português do
Brasil</a> [pt-br]</li>
+<!-- Romanian -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.ro.html">română</a> [ro]</li>
+<!-- Russian -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.ru.html">русский</a> [ru]</li>
+<!-- Serbian -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.sr.html">српски</a> [sr]</li>
+<!-- Tamil -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.ta.html">தமிழ்</a> [ta]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/free-doc.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
+</ul>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
Index: push-copyright-aside.tr.html
===================================================================
RCS file: push-copyright-aside.tr.html
diff -N push-copyright-aside.tr.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ push-copyright-aside.tr.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,226 @@
+
+<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Bilim, Telif Hakkını Bir Kenara 'Ä°tmelidir' - GNU Projesi - Ãzgür
Yazılım
+Vakfı (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
+<h2>Bilim, Telif Hakkını Bir Kenara 'İtmelidir'</h2>
+
+<p>Yazan: <strong>Richard M. Stallman</strong></p>
+
+<p><em>Bu yazı 2001'de <em>Nature Webdebates</em>'de
yayınlanmıÅtır</em></p>
+
+<p>Bilimsel literatürün bilimsel bilgiyi yaymak ve bilimsel dergilerin bu
+süreci kolaylaÅtırmak için var olduÄu herkes tarafından bilinen bir
+gerçektir. Bu nedenle, bilimsel literatürün kullanımına iliÅkin
kuralların,
+bu hedefi gerçekleÅtirmeye yardımcı olmak için tasarlanması gerekir.</p>
+
+<p>Telif hakkı olarak bilinen ve Åimdi sahip olduÄumuz kurallar, büyük
hacimli
+üretim kopyalamasının yapısal olarak merkezi yöntemi olan baskılama
+zamanında oluÅturulmuÅtur. Bir baskılama ortamında, dergiler üzerindeki
+telif hakkı yalnızca dergi yayıncılarını kısıtlamaktaydı, bir makaleyi
+yayınlamak için izin almalarını gerektiriyordu, aksi takdirde aÅırmacı
+olacaklardı. Bu, makalelerin yazarları ya da okuyucuları olarak bilim
+adamlarının ya da öÄrencilerin yararlı çalıÅmalarına müdahale
etmeksizin
+dergilerin bilgiyi iÅletmesine ve yaymasına yardımcı oldu. Bu kurallar söz
+konusu sisteme uygundur.</p>
+
+<p>Ancak bilimsel yayınların yayınlanması için kullanılan modern
teknoloji,
+World Wide Webâdir. Web üzerinde bilimsel makalelerin ve bilginin en iyi
+Åekilde daÄıtılmasını hangi kurallar saÄlayacaktır? Makaleler, herkes
için
+eriÅimi saÄlayan özel mülk olmayan biçimlerde daÄıtılmalıdır. Ve
herkes
+makaleleri âyansıtmaâ hakkına sahip olmalıdır; baÅka bir deyiÅle,
uygun
+atıfla bu makaleleri aynen yeniden yayınlama hakkına sahip olmalıdır. </p>
+
+<p>Bu kurallar, elektronik biçimde daÄıtıldıklarında gelecekteki ve
geçmiÅteki
+makalelere uygulanmalıdır. Ancak dergilerin kaÄıt yayınına uygulandıÄı
+Åekliyle mevcut telif hakkı sisteminin deÄiÅtirilmesi için hiçbir ciddi
+gereksinim yoktur çünkü problem bu alanda deÄildir.</p>
+
+<p>Maalesef, öyle görünüyor ki, herkes bu makalenin baÅındaki gerçeklere
+katılmamaktadır. Birçok dergi yayıncısı, bilimsel literatürün
hedefinin,
+bilim adamlarından ve öÄrencilerden üye aidatı toplayarak, dergi
+yayınlamalarını olanaklı kılmak olduÄuna inanmaktadır. Bu gibi bir
düÅünce,
+âniyetlerle sonuçların karıÅtırılmasıâ olarak bilinmektedir.</p>
+
+<p>YaklaÅımları, bilimsel literatürü okuyabilecek ve bunun için ücret
+ödeyebilecek kimselerin bile eriÅimini kısıtlamak olmuÅtur. Bilim
+adamlarının yeni kurallar seçmelerini durdurmak için bir özür olarak,
+İnternet için uygun olmasalar bile hâlâ yürürlükte olan telif hakkı
kanununu
+kullanmaktadırlar. </p>
+
+<p>Bilimsel iÅbirliÄi ve insanlıÄın geleceÄi için, bu yaklaÅımı
kökünden
+reddetmeliyiz, yalnızca kurulmuÅ engelleyici sistemleri deÄil ayrıca
onları
+esinlendiren hatalı önceliklerini de reddetmeliyiz.</p>
+
+<p>Dergi yayıncıları bazen çevrimiçi eriÅimin, pahalı yüksek güçlü
sunucu
+makinelerini gerektirdiÄini ve bu sunucular için ödeme yapmak için eriÅim
+ücreti almak zorunda olduklarını ifade etmektedir. Bu âproblemâ kendi
+âçözümününâ bir sonucudur. Herkese "yansıtma" özgürlüÄü verin,
dünya
+genelinde kütüphaneler, isteÄi karÅılamak için yansı siteleri
kuracaktır.
+Bu merkezi olmayan çözüm, bilgi dolu kayıtların kazara kaybolmasına
karÅı
+koruma saÄlarken, Ä°nternet bant geniÅliÄi ihtiyaçlarını azaltacak ve
daha
+hızlı eriÅim saÄlayacaktır. </p>
+
+<p>Yayıncılar ayrıca yayına hazırlayanlara [:editor] para ödenmesinin,
eriÅim
+için ücret alınmasını gerektirdiÄini söylemektedir. Yayına
hazırlayanlara
+ücret ödenmesi gerektiÄi varsayımını kabul edelim; bu durum bizi
+zorlamaz. Tipik bir makale için maliyet, araÅtırmayı üretmek için gerekli
+finansmanın maliyetinin % 1âi ilâ % 3âü arasındadır. Maliyetin bu
gibi küçük
+bir yüzdesi, sonuçların kullanımının engellenmesini oldukça zor haklı
+gösterebilir.</p>
+
+<p>Bunun yerine, yayına hazırlamanın maliyeti telafi edilebilir, örneÄin,
bu,
+bunları, araÅtırma sponsorlarına aktarabilen yazarlara sayfa ücretleri
+ödenmesiyle saÄlanabilir. Sponsorlar, buna aldırmayacaklardır, çünkü
yayın
+için, üniversite kütüphanesinin dergi aboneliÄi için ödedikleri ek
+ücretlerle halen oldukça külfetli bir ödeme yapmaktadırlar. AraÅtırma
+sponsorlarına yayına hazırlama maliyetlerini yüklemek için ekonomik modeli
+deÄiÅtirerek, eriÅimin kısıtlanmasına iliÅkin görünen ihtiyacı
ortadan
+kaldırabiliriz. Bir kurum ya da firmaya üye olmayan ve araÅtırma sponsoruna
+sahip olmayan bir yazar, kurum-temelli yazarlardan zorla toplanan
+maliyetlerle birlikte sayfa ücretlerinden muaf tutulmalıdır.</p>
+
+<p>Ãevrimiçi yayınlara eriÅim için baÅka bir yol, bir derginin baskı
+arÅivlerinin çevrimiçi biçime dönüÅümünün finansmanıdır. Bu iÅin
yapılması
+gereklidir ancak sonuca iliÅkin engelleyici eriÅimi içermeyen finansmanın
+alternatif yollarını aramalıyız. ÃalıÅmanın kendisi herhangi bir zorluk
+çıkarmayacak ya da artık daha fazla maliyet oluÅturmayacaktır. ArÅivlerin
+sayısal hale getirilmesi ve eriÅimin kısıtlanmasıyla bunların çöpe
atılması
+kötü bir durumdur.</p>
+
+<p>ABD Anayasası, telif hakkının amacının âbilimin ilerlemesini
desteklemekâ
+olduÄunu söylemektedir. Telif hakkı bilimin ilerlemesine engel olduÄunda,
+bilim, telif hakkını bir kenara itmelidir.</p>
+
+<div style="font-size: small;">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
+<div id="footer">
+<p>
+Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a> adresine iletin. FSF
ile
+iletiÅim kurmanın <a href="/contact/">baÅka yolları</a> da vardır. Lütfen
+çalıÅmayan baÄlantıları ve baÅka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a> adresine
+gönderin.
+</p>
+
+<p>
+Bu makale için çeviri göndermek veya çevirileri düzenlemek için lütfen
<a
+href="/server/standards/README.translations.html">çeviriler hakkındakı
+BENİOKU</a> dosyasına bakınız.
+</p>
+
+<p>
+Copyright © 2001 Richard M. Stallman <br /> Bu makalenin tamamının
+kelimesi kelimesine kopyalanmasına ve daÄıtılmasına, ücret talep
etmeksizin,
+herhangi bir ortamda, bu notu ve yazar hakkı bildirisini korumak Åartıyla,
+dünya çapında izin verilmiÅtir.
+</p>
+
+
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Ãeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
+<ul>
+
+<li>
+<a href="http://yzgrafik.ege.edu.tr/~tekrei/";>Tahir Emre Kalaycı</a>
+<a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+ÃiÄdem ÃzÅar,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Birkan SarıfakıoÄlu,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Serkan Ãapkan,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Ä°zlem GözükeleÅ,
+2009.
+</li>
+
+</ul></div>
+
+<p style="margin-top: 1em">Ãevirilerimizde bulmuÅ olabileceÄiniz
+ hataları, aklınızdaki soru ve önerilerinizi
+ lütfen <a href="mailto:address@hidden";>bize bildirin</a>.</p>
+
+<p>Bu sayfanın ve diÄer tüm sayfaların Türkçe çevirileri gönüllüler
+ tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliÄi yüksek
+ bir <a href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak
+ istiyorsanız, <a
href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr";>çalıÅma sayfamızı</a>
+ ziyaret edebilir ya
+ da <a href="mailto:address@hidden";>bize yazabilirsiniz</a>.</p>
+ <p>
+<!-- timestamp start -->
+Son Güncelleme:
+
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+
+<!-- All pages on the GNU web server should have the section about -->
+<!-- verbatim copying. Please do NOT remove this without talking -->
+<!-- with the webmasters first. -->
+<!-- Please make sure the copyright date is consistent with the document -->
+<!-- and that it is like this "2001, 2002" not this "2001-2002." -->
+<div id="translations">
+<h4>Bu sayfanın diÄer dillere <a
+href="/server/standards/README.translations.html">çevirileri</a>:</h4>
+
+<!-- Please keep this list alphabetical, and in the original -->
+<!-- language if possible, otherwise default to English -->
+<!-- If you do not have it English, please comment what the -->
+<!-- English is. If you add a new language here, please -->
+<!-- advise address@hidden and add it to -->
+<!-- - in /home/www/bin/nightly-vars either TAGSLANG or WEBLANG -->
+<!-- - in /home/www/html/server/standards/README.translations.html -->
+<!-- one of the lists under the section "Translations Underway" -->
+<!-- - if there is a translation team, you also have to add an alias -->
+<!-- to mail.gnu.org:/com/mailer/aliases -->
+<!-- Please also check you have the 2 letter language code right versus -->
+<!-- http://www.w3.org/WAI/ER/IG/ert/iso639.htm -->
+<ul class="translations-list">
+<!-- Bulgarian -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.bg.html">български</a> [bg]</li>
+<!-- English -->
+<li><a href="/philosophy/push-copyright-aside.html">English</a> [en]</li>
+<!-- Spanish -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.es.html">español</a> [es]</li>
+<!-- French -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.fr.html">français</a> [fr]</li>
+<!-- Dutch -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.nl.html">Nederlands</a> [nl]</li>
+<!-- Polish -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.pl.html">polski</a> [pl]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
+<!-- Chinese (Simplified) -->
+<li><a
href="/philosophy/push-copyright-aside.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
+</ul>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
Index: shouldbefree.tr.html
===================================================================
RCS file: shouldbefree.tr.html
diff -N shouldbefree.tr.html
--- /dev/null 1 Jan 1970 00:00:00 -0000
+++ shouldbefree.tr.html 12 Jan 2010 21:26:00 -0000 1.1
@@ -0,0 +1,1008 @@
+
+<!--#include virtual="/server/header.tr.html" -->
+
+<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! -->
+<title>Yazılım Niçin Ãzgür Olmalıdır - GNU Projesi - Ãzgür Yazılım
Vakfı (FSF)</title>
+
+<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" -->
+<h2>Yazılım Niçin Ãzgür Olmalıdır</h2>
+
+<!-- This document uses XHTML 1.0 Strict, but may be served as -->
+<!-- text/html. Please ensure that markup style considers -->
+<!-- appendex C of the XHTML 1.0 standard. See validator.w3.org. -->
+<!-- Please ensure links are consistent with Apache's MultiView. -->
+<!-- Change include statements to be consistent with the relevant -->
+<!-- language, where necessary. -->
+<p>
+Yazan: <a href="http://www.stallman.org/";><strong>Richard
+Stallman</strong></a></p>
+<p>
+(24 Nisan 1992 sürümü)</p>
+<h3 id="introduction">GiriÅ</h3>
+<p>
+Yazılımın varlıÄı, kullanımına iliÅkin kararların nasıl verilmesi
gerektiÄi
+sorusunu gündeme getirmektedir. ÃrneÄin, bir programın kopyasına sahip bir
+bireyin, kopya isteyen baÅka bir bireyle karÅılaÅtıÄını varsayalım. Bu
+bireylerin programı kopyalaması mümkündür; bunun gerçekleÅip
+gerçekleÅmeyeceÄine kim karar vermelidir? Ä°lgili bireyler mi? Ya da
âsahipâ
+olarak adlandırılan baÅka bir taraf mı?</p>
+<p>
+ Yazılım geliÅtiricileri, tipik olarak bu soruları, cevaba iliÅkin
ölçüti,
+geliÅtiricilerin kârını maksimuma çıkarma varsayımına baÄlı olarak
+deÄerlendirmektedir. Ä°Åin politik gücü, hükümetin hem bu ölçütleri
hem de
+geliÅtiriciler tarafından önerilen cevabı benimsemesine neden olmuÅtur:
+programın, tipik olarak geliÅtirilmesinde bulunan bir Åirket olan bir sahibi
+vardır. </p>
+<p>
+ Aynı soruyu farklı bir ölçüt kullanarak deÄerlendirmek istiyorum:
genel
+olarak toplumun refahı ve özgürlüÄünü göz önünde bulundurarak.</p>
+<p>
+ Bu yanıt, mevcut kanun tarafından belirlenemez, kanun, etiÄe uymalıdır,
+bunun tersi olmamalıdır. Olası yanıtları sunabilmesine raÄmen, mevcut
+uygulama bu sorunun cevabını vermez. yanıtlandırmanın tek yolu, yazılım
+sahibinin tanımlanması ile kimlerin zarar gördüÄü, zararın niçin ve ne
kadar
+olduÄu ve kime yardım ettiÄinin görülmesidir. BaÅka bir deyiÅle,
ürünlerin
+üretilmesi kadar, bir bütün olarak toplum tarafında tam anlamıyla
özgürlüÄü
+de dikkate alarak bir maliyet-kâr analizi gerçekleÅtirmeliyiz.</p>
+<p>
+ Bu yazıda, sahipliÄin var olmasının etkilerini açıklayacak ve
sonuçların
+zararlı olduÄunu göstereceÄim. VardıÄım sonuç, programcıların,
yazmıÅ
+olduÄumuz yazılımı, paylaÅma, yeniden daÄıtma, üzerinde çalıÅma ve
+geliÅtirme konusunda yüreklendirme görevine sahip olduÄudur: baÅka bir
+deyiÅle, <a href="/philosophy/free-sw.html">özgür yazılım</a> yazma
+konusunda insanları yüreklendirmek görevimizdir.<a href="#f1">(1)</a></p>
+
+<h3 id="owner-justification">Yazılım Sahipleri Güçlerini Nasıl Haklı
Gösterir?</h3>
+<p>
+ Programların mülkiyet altında olduÄu mevcut sistemden faydalananlar,
+programları sahiplenme isteklerini desteklemek için iki sav sunar: duygusal
+sav ve ekonomik sav.</p>
+<p>
+ Duygusal sav Åu Åekildedir: âAlın terimi, kalbimi, ruhumu bu programa
+koydum. Bu program benden gelmektedir, bu program benimdir!â</p>
+<p>
+ Bu savın yanlıŠolduÄunun kanıtlanması gerekmez. BaÄlılık duygusu,
+kendilerine uygun olduÄunda programcıların kazandıÄı bir duygudur;
+kaçınılmaz bir duygu deÄildir. ÃrneÄin, aynı programcıların, bir maaÅ
+karÅılıÄında yazılımlarının tüm haklarını büyük bir firmaya
devrettiÄi
+durumu düÅünelim; duygusal baÄlılık esrarengiz bir Åekilde ortadan
+kaybolur. Bunun zıttı olarak, çalıÅmalarına imzalarını bile atmayan
ortaçaÄ
+zamanlarının büyük sanatçılarını ve zanaatçılarını düÅünelim.
Onlara göre,
+sanatçının adı önemli deÄildi. Ãnemli olan çalıÅmanın yapılması,
ve hizmet
+edeceÄi amaçtı. Bu görüÅ, yüzlerce yıl hüküm sürdü.</p>
+<p>
+ Ekonomik sav Åu Åekildedir: âZengin olmak istiyorum (genellikle
âekmeÄini
+kazanmakâ ifadesiyle karıÅtırılmaktadır) ve programlama yaparak zengin
+olmama izin vermezseniz, o zaman programlama yapmayacaÄım. Herkes benim
+gibidir, bu nedenle, hiç kimse program yapmayacaktır. Ve o zaman elinizde
+hiçbir program olmayacak!â Bu tehdit, genellikle arkadaÅça bir tavsiye
+altında gizlenmektedir. </p>
+<p>
+ Daha sonra bu tehdidin niçin bir blöf olduÄunu açıklayacaÄım. Ä°lk
olarak,
+savın baÅka bir biçiminde görülebilir olan bir kapalı varsayıma iÅaret
+etmek istiyorum.</p>
+<p>
+ Bu ifade etme, hiçbir programın olmadıÄı durumla özel mülk bir
programın
+sosyal yararının karÅılaÅtırılmasıyla baÅlar ve daha sonra bir
bütün olarak
+özel mülk yazılım geliÅiminin yararlı olduÄu ve cesaretlendirilmesi
+gerektiÄi sonucuna varır. Buradaki yanlıŠmantık, iki sonucun, özel mülk
+yazılımın olması durumu ile hiçbir yazılımın olmaması durumu,
+karÅılaÅtırılmasındadır ve baÅka hiçbir olasılıÄın olmadıÄı
+varsayılmaktadır. </p>
+<p>
+ Yazılım telif hakkı sistemi söz konusu olduÄunda, yazılım geliÅimi
+genellikle yazılımın kullanımını kontrol eden bir sahibin varlıÄıyla
+iliÅkilidir. Bu iliÅki var olduÄu sürece, her zaman özel mülk
yazılımın var
+olması ya da hiçbir yazılımın var olmaması seçeneÄiyle karÅı
karÅıya
+kalırız. Ancak, bu iliÅki yapısal ya da önlenemeyen bir iliÅki
deÄildir; bu,
+sorgulamakta olduÄumuz özel sosyal/yasal kararın bir sonucudur: bu,
yazılım
+sahipliÄinin olup olmaması kararıdır. Ãzel mülk yazılımın var olması
-
+hiçbir yazılımın var olmaması arasındaki tercihin formülize edilmesi,
+sorgulanmayı gerektirmektedir.</p>
+
+<h3 id="against-having-owners">Sahiplerin Olmasına KarÅı Sav</h3>
+<p>
+ Åu anda soru Åudur: âYazılımın geliÅimi, kullanımının
kısıtlanması amacıyla
+sahiplerinin olmasıyla iliÅkilendirilmeli midir?â</p>
+<p>
+ Buna karar vermek için, bu iki eylemin her birinin toplum üzerindeki
+etkisini birbirinden baÄımsız olarak deÄerlendirmemiz gerekir: yazılımın
+geliÅtirilmesinin etkisi (daÄıtım terimlerinden baÄımsız olarak) ve
+kullanımının sınırlanmasının etkisi (yazılımın geliÅtirilmiÅ
olduÄu
+varsayılarak). Bu eylemlerden biri yararlı ve diÄeri de zararlı ise, o
zaman
+iliÅkiyi bırakmamız ve yalnızca yararlı olan eylemi gerçekleÅtirmemiz
daha
+iyidir.</p>
+<p>
+ Bu durumu farklı bir Åekilde ortaya koyarsak, halihazırda
geliÅtirilmiÅ olan
+bir programın daÄıtılmasının kısıtlanması toplum için zararlı ise,
o zaman
+etik bir yazılım geliÅtiricisi, bu seçeneÄi reddedecektir.</p>
+<p>
+ PaylaÅmanın kısıtlanmasının etkisini belirlemek için, kısıtlı
(baÅka bir
+deyiÅle, özel mülk) bir programın toplum için deÄerini, aynı programın
+herkes için ulaÅılabilir olduÄu durumdaki deÄeriyle karÅılaÅtırmamız
+gerekir. Bu, iki dünyanın karÅılaÅtırılması anlamına gelmektedir.</p>
+<p>
+ Bu çözümleme, ayrıca Åu Åekilde yapılan basit karÅı savı da
+yanıtlamaktadır. âkomÅuya programın bir kopyasının verilmesinin
yararı,
+programın sahibine verilen zarar nedeniyle yok olmaktadır.â Bu karÅı sav,
+zararın ve faydanın eÅit büyüklükte olduÄunu varsaymaktadır.
Ãözümleme, iki
+büyüklüÄün karÅılaÅtırılmasını içermektedir ve faydanın daha
büyük olduÄunu
+göstermektedir.</p>
+<p>
+ Bu savı açıklıÄa kavuÅturmak için, bu savı baÅka bir alana
uygulayalım: yol
+inÅaatı.</p>
+<p>
+ Bütün yolların finansmanı geçiŠücretleriyle saÄlanabilir. Bu, tüm
cadde
+köÅelerinde geçiŠücreti stantlarının olmasını gerektirecektir. Bu
gibi bir
+sistem, yolları iyileÅtirmek için büyük bir istenç saÄlayacaktır.
Ayrıca
+herhangi belirli bir yolun kullanıcılarının söz konusu yol için ödeme
+yapmasına neden olacaktır. Ancak, geçiŠücreti standı, düzgün bir
biçimde
+araba sürülmesine iliÅkin yapay bir engeldir, yapaydır çünkü yolların
ya da
+arabaların nasıl çalıÅtıÄının bir sonucu deÄildir.</p>
+<p>
+ Yararları açısından ücretli ve ücretsiz yolları
karÅılaÅtırırsak, geçiÅ
+ücreti stantlarına sahip olmayan yolların inÅaatının ve
çalıÅtırılmasının
+daha ucuz olduÄunu, daha güvenli ve kullanımının daha etkin olduÄunu
+görürüz<a href="#f2">(2)</a>. Fakir bir ülkede, geçiŠücretleri,
yolları
+birçok vatandaÅ için daha elveriÅsiz hale getirmektedir. Bu nedenle,
geçiÅ
+ücreti standı olmayan yollar, topluma daha düÅük maliyette daha fazla
fayda
+sunmaktadır; toplum için daha çok tercih edilmektedir. Bu nedenle toplumun,
+yolların finansmanını geçiŠücreti stantları yerine baÅka bir Åekilde
+saÄlaması gereklidir. Bir kere inÅaa edildikten sonra, yolların kullanımı
+ücretsiz olmalıdır.</p>
+<p>
+ GeçiŠücreti stantlarının savunucuları finansmanın saÄlanması
için <em>tek
+yol</em> olarak bu stantları önerdiklerinde, mevcut tercih olanaklarını
+bozarlar. GeçiŠücreti stantları finansman saÄlamaktadır ancak baÅka bir
+Åeyi daha yapmaktadır: aslında, yolun kalitesini bozmaktadır. GeçiÅ
ücretli
+yol, ücretsiz (özgür) yol kadar iyi deÄildir; bu, ücretsiz yolların
yerine
+geçiŠücretli yolların geçeceÄi anlamına geliyorsa, daha iyi ya da
teknik
+olarak üstün yolların iyi bir sonuç vermeyebileceÄini gösterir.</p>
+<p>
+ Tabi ki, ücretsiz bir yolun inÅaatının da maliyeti vardır ve bu
maliyeti,
+kamunun bir Åekilde ödemesi Åarttır. Ancak, bu, geçiŠücreti
stantlarının
+önlenemez olduÄu anlamına gelmez. Her iki durumda da ücret ödemesi gereken
+bizler için, ücretsiz bir yolun satın alınması paramızın daha iyi
+deÄerlendirilmesini saÄlayacaktır.</p>
+<p>
+ GeçiŠücreti olan bir yolun, hiç yolun olmamasından daha kötü
olduÄunu
+söylemiyorum. Bu, geçiŠücretinin hiç kimsenin yolu kullanamayacaÄı
kadar
+yüksek olduÄu durumda geçerli olurdu, ancak bu, bir geçiŠücreti
toplayıcısı
+için muhtemel olmayan bir politikadır. Ancak, geçiŠücreti stantları
önemli
+harcama ve elveriÅsizliÄe neden olduÄu sürece, finansmanın daha az
+engelleyici bir biçimde saÄlanması daha iyidir.</p>
+<p>
+ Yazılım geliÅimine aynı savı uygulayarak, Åimdi yararlı yazılım
programları
+için âgeçiŠücreti stantlarınınâ olmasının topluma pahalıya mal
olduÄunu
+göstereceÄim: programların oluÅturulmasının daha pahalıya mal olmasına,
+ortaya çıkan ürünün daha pahalı olmasına ve kullanımının daha az
tatmin
+edici ve daha verimsiz olmasına neden olmaktadır. Bunu, program yapısının
+baÅka bir Åekilde desteklenmesi gerektiÄi sonucu izleyecektir. Daha sonra,
+yazılım geliÅiminin desteklenmesi ve (gerçekte gerekli olduÄu dereceye
+kadar) finanse edilmesi için baÅka yöntemleri açıklamaya devam
edeceÄim.</p>
+
+<h4 id="harm-done">Yazılımın Engellenmesi ile Verilen Zarar</h4>
+<p>
+ Bir an için bir programın geliÅtirilmiÅ olduÄunu ve geliÅimi için
her türlü
+gerekli bedelin ödendiÄini düÅünün; Åimdi toplum, programı özel mülk
yapmak
+ya da özgür paylaÅım ve kullanım için izin vermek arasında bir tercih
+yapmalıdır. Programın varlıÄı ve ulaÅılabilirliÄi istenen bir
Åeydir.<a
+href="#f3">(3)</a></p>
+<p>
+ Programın daÄıtımı ve deÄiÅtirilmesi üzerindeki sınırlamalar
kullanımını
+kolaylaÅtıramaz. Bu sınırlamalar yalnızca zarar vericidir. Bu nedenle
+etkileri yalnızca olumsuz olabilir. Ancak ne kadar? Ve ne çeÅit?</p>
+<p>
+ Bu gibi bir engellemeden dolayı üç farklı maddi zarar seviyesi
vardır:</p>
+
+<ul>
+<li>Daha az sayıda insan programı kullanmaktadır.</li>
+
+<li>Kullanıcıların hiçbiri programı uyarlayamaz ya da onaramaz.</li>
+
+<li>DiÄer geliÅtiriciler programdan bir Åeyler öÄrenemez ya da yeni
çalıÅmalar
+için programı temel alamaz.</li>
+</ul>
+
+<p>
+ Her bir maddi zarar seviyesi, eÅlik eden bir psiko-sosyal zarar biçimine
+sahiptir. Bu, insanların kararlarının sonraki duyguları, yaklaÅımları ve
+yatkınlıkları üzerindeki etkisine gönderme yapmaktadır. İnsanların
düÅünme
+yollarındaki bu deÄiÅiklikler daha sonra diÄer insanlarla iliÅkilerinde ek
+bir etkiye sahip olacaktır ve maddi sonuçlara neden olabilir.</p>
+<p>
+ Maddi zararın üç seviyesi, programın katabildiÄi deÄerin bir
kısmını
+tüketebilir ancak sıfıra indiremez. Programın deÄerinin neredeyse
tümünü
+harcarlarsa, o zaman programın yazılması en azından programı geliÅtirmek
+için harcanan emek Åeklinde topluma zarar verir. Satılması kârlı olan bir
+program birtakım net doÄrudan maddi fayda saÄlamalıdır.</p>
+<p>
+ Ancak, eÅlik eden psiko-sosyal zarar hesaba katıldıÄında, özel mülk
yazılım
+geliÅiminin verebildiÄi zararın bir sınırı yoktur. </p>
+
+<h4 id="obstructing-use">Programların Kullanımının
Sınırlandırılması</h4>
+<p>
+ İlk zarar seviyesi, programın basit bir biçimde kullanımına engel
+olmaktadır. Bir programın kopyalanması hemen hemen sıfır marjinal maliyete
+sahiptir (ve iÅi kendiniz yaparak bu maliyeti ödeyebilirsiniz), bu nedenle
+özgür bir piyasada, hemen hemen sıfır fiyata sahip olacaktır. Lisans
ücreti,
+programın kullanılmasına iliÅkin önemli bir engelleyici etkendir. GeniÅ
+çaplı olarak yararlı olan bir program özel mülk ise, çok daha az sayıda
+insan bu programı kullanacaktır.</p>
+<p>
+ Bir programın topluma saÄlayacaÄı toplam katkının programa bir sahip
+atanmasıyla azalacaÄı kolayca görülebilir. Programı kullanmak için
ödeme
+yapması gereken programın her bir potansiyel kullanıcısı, ödeme yapmayı
+seçebilir ya da programı kullanmaktan vazgeçebilir. Kullanıcı ödeme
yapmayı
+tercih ettiÄi zaman, iki taraf arasında toplamı sıfır olan bir para
+transferi gerçekleÅmektedir. Ancak bir kimse programın kullanımından
+vazgeçmeye karar verdiÄinde, bu durum, o kimseye zarar verir ve de bu
+durumun kimseye yararı olmaz. Negatif sayılarla sıfırların toplamı
negatif
+olmalıdır. </p>
+<p>
+ Ancak bu, programı geliÅtirmek için gerekli çalıÅma miktarını
+azaltmamaktadır. Sonuç olarak, saatlik çalıÅma baÅına saÄlanan
kullanıcı
+memnuniyeti açısından tüm sürecin verimi azalır.</p>
+<p>
+ Bu, programlar, arabalar, sandalyeler ya da sandviçlerin kopyaları
+arasındaki önemli farklı yansıtır. Bilim kurgu filmlerinin dıÅında
fiziksel
+nesneler için hiçbir kopyalama makinesi yoktur. Ancak programların
+kopyalanması kolaydır; herhangi bir kimse, çok az çabayla istendiÄi kadar
+kopya oluÅturabilir. Fiziksel nesneler için bu geçerli deÄildir çünkü
madde
+korunmaktadır: her bir yeni kopya, ilk kopyanın yapılıŠÅekliyle aynı
+Åekilde hammaddelerden yapılmalıdır.</p>
+<p>
+ Maddi nesneler söz konusu olduÄunda, bu nesnelerin kullanımına iliÅkin
+engelleyici durum anlamlıdır çünkü daha az nesnenin satın alınması, bu
+nesneleri yapmak için daha az hammadde ve çalıÅmanın gerekli olduÄu
anlamına
+gelmektedir. Genelde üretim süreci üzerine daÄıtılmıŠbir baÅlangıç
+maliyetinin ve bir geliÅtirme maliyetinin olduÄu gerçektir. Ancak üretimin
+marjinal maliyeti önemli olduÄu sürece, geliÅtirme maliyetinin bir
kısmının
+eklenmesi niteliksel bir fark yaratmamaktadır. Ve sıradan kullanıcıların
+özgürlüÄünde kısıtlamaların olmasını gerektirmemektedir.</p>
+<p>
+ Ancak, aksi takdirde özgür olacak olan bir Åey üzerinde bir fiyatın
+dayatılması niteliksel bir deÄiÅikliktir. Yazılım daÄıtımı için
merkezi
+olarak dayatılan bir ücret güçlü bir engelleyici durum haline
gelmektedir.</p>
+<p>
+ Dahası, Åimdi uygulandıÄı gibi merkezi üretim, yazılımın
kopyalarının
+sunulması aracı olarak bile etkin deÄildir. Bu sistem gereksiz paketleme,
+dünya genelinde çok sayıda paketin taÅınması ve satıŠiçin
depolanmasındaki
+fiziksel disklerin ya da teyplerin iliÅtirilmesini içermektedir. Bu maliyet,
+iÅin yapılmasının masrafı olarak sunulmaktadır; gerçekte, sahiplerin
olması
+nedeniyle oluÅan boÅa harcamanın bir kısmıdır.</p>
+
+<h4 id="damaging-social-cohesion">Sosyal Uyumun Zarar Görmesi</h4>
+<p>
+ Kendinizin ve komÅunuzun belirli bir programın çalıÅmasını yararlı
+bulacaÄını varsayın. KomÅunuz açısından etik olarak bakıldıÄında,
durumun
+uygun bir Åekilde gerçekleÅmesinin programın her ikiniz tarafından
+kullanılmasını mümkün kılacaÄını hissetmelisiniz. Programın
yalnızca biriniz
+tarafından kullanılması ve diÄerinin kısıtlanması önerisi, ara bozucu
bir
+öneridir komÅunuz da siz de bu durumu kabul edemezsiniz.</p>
+<p>
+ Tipik bir yazılım lisans anlaÅması imzalamak komÅunuza ihanet etmek
anlamına
+gelmektedir: âKomÅumu bu programdan mahrum bırakmaya söz veriyorum
böylece
+kendim için bir kopya edinebilirim.â Bu gibi tercihler yapan insanlar,
+komÅulara yardım etmenin önemini basit görerek kendilerini haklı
göstermek
+için iç psikolojik baskı hisseder, bu nedenle toplum ruhu zayıflar. Bu,
+programın kullanımından insanları vazgeçirmenin maddi zararıyla iliÅkili
+olan psiko-sosyal zarardır.</p>
+<p>
+ Birçok kullanıcı, paylaÅmanın reddedilmesinin hatalı olduÄunu
bilinçaltında
+hissetmektedir, bu nedenle bu kullanıcılar, lisansları ve kanunları
+görmezden gelmeye karar verir ve her Åekilde programları paylaÅırlar.
Ancak
+genellikle bunu yaptıkları için suçlu hissederler. Ä°yi komÅu olmak için
+kuralları çiÄnemenin gerekli olduÄunu bilirler ancak kanunlara yine de
önem
+verirler ve iyi bir komÅu olmanın (ki öyledirler) utanç verici ya da
+ahlaksızca olduÄu sonucuna varırlar. Bu da psiko-sosyal bir zarar
çeÅididir
+ancak bu lisansların ve kanunların hiçbir törel güce sahip olmadıÄına
karar
+vererek bundan kaçınılabilir.</p>
+<p>
+ Programcılar ayrıca, çalıÅmalarını birçok kullanıcının
kullanmasına izin
+verilmeyeceÄini bilerek psikolojik zarar da görmektedir. Bu durum, siniklik
+ya da inkâr davranıÅına yol açmaktadır. Bir programcı, teknik olarak
heyecan
+verici bulduÄu çalıÅmayı coÅkulu bir Åekilde tanımlayabilir; o zaman
+âKullanmama izin verilecek mi?â sorusunu duyduÄunda yüzü düÅer ve
cevabın
+hayır olduÄunu itiraf eder. Cesareti kırılmıŠhissetmemek için,
çoÄunlukla
+bu gerçeÄi görmezden gelir ya da bu konunun önemini en aza indirmek için
+sinik bir tutum benimser. </p>
+<p>
+ Reagan döneminden beri, A.B.D.âdeki en büyük eksiklik konusu, teknik
yenilik
+deÄil daha çok toplumun iyiliÄi için birlikte çalıÅma isteÄidir.
Toplum için
+birlikte çalıÅma isteÄi harcanarak teknik yeniliÄin yüreklendirilmesi
+anlamsızdır. </p>
+
+<h4 id="custom-adaptation">Programların Uyarlanmasının Engellenmesi</h4>
+<p>
+ Maddi zararın ikinci seviyesi programların uyarlanamamasıdır.
Yazılımın
+deÄiÅikliklerinin kolaylaÅması eski teknolojiye göre en büyük
avantajlardan
+biridir. Ancak piyasada mevcut yazılımların birçoÄu, satın alındıktan
sonra
+bile deÄiÅiklik için elveriÅli deÄildir. Bir kara kutu gibi, almanız ya
da
+bırakmanız için uygundur, hepsi bu. </p>
+<p>
+ ÃalıÅtırabileceÄimiz bir program, anlamı kapalı olan bir sayı
serisinden
+oluÅmaktadır. Hiç kimse, hatta iyi bir programcı bile, programın baÅka
bir
+Åey yapması için bu sayıları kolayca deÄiÅtiremez.</p>
+<p>
+ Programcılar normalde bir programın âkaynak koduâ ile çalıÅır, bu
kaynak
+kodu, Fortran ya da C gibi bir programlama dilinde
+yazılmaktadır. Kullanılmakta olan verileri ve programın parçalarını
+göstermek için isimleri kullanır ve toplama için + ve çıkarma için â
gibi
+sembollerle iÅlemleri temsil eder. Programcıların, programları okuması ve
+deÄiÅtirmesine yardımcı olmak için tasarlanmıÅtır. Burada bir örnek
+mevcuttur; bu örnek, bir düzlemdeki iki nokta arasındaki uzaklıÄı
hesaplamak
+için kullanılan bir programdır:</p>
+
+<pre>
+ float
+ distance (p0, p1)
+ struct point p0, p1;
+ {
+ float xdist = p1.x - p0.x;
+ float ydist = p1.y - p0.y;
+ return sqrt (xdist * xdist + ydist * ydist);
+ }
+</pre>
+<p>
+ AÅaÄıda aynı programın çalıÅtırılabilir biçimi gösterilmektedir,
+bilgisayarda normalde kullanılan:</p>
+
+<pre>
+ 1314258944 -232267772 -231844864 1634862
+ 1411907592 -231844736 2159150 1420296208
+ -234880989 -234879837 -234879966 -232295424
+ 1644167167 -3214848 1090581031 1962942495
+ 572518958 -803143692 1314803317
+</pre>
+
+<p>
+ Kaynak kodu, programın her kullanıcısı için (en azından potansiyel
olarak)
+yararlıdır. Ancak birçok kullanıcının, kaynak kodunun kopyalarına sahip
+olmasına izin verilmez. Genelde hiç kimse ondan bir Åeyler öÄrenmesin
diye,
+özel mülk bir programın kaynak kodu, sahibi tarafından gizli
+tutulur. Kullanıcılar, yalnızca bilgisayarın çalıÅtıracaÄı
anlaÅılmaz sayı
+dosyalarını almaktadır. Bu, programın, yalnızca programın sahibi
tarafından
+deÄiÅtirilebileceÄi anlamına gelmektedir. </p>
+<p>
+ Bir arkadaÅım, bir keresinde bana bir bankada altı ay programcı olarak
+çalıÅtıÄını ve piyasada bulunan programlara benzer bir program
yazdıÄını
+anlatmıÅtı. Piyasadan mevcut programa iliÅkin kaynak kodunu alabilirse,
+kolayca ihtiyaçlarına göre ayarlayabileceÄini söylemiÅti. Banka, bunu
almak
+için ödeme yapmak konusunda istekliydi ancak buna izin verilmemekteydi,
+kaynak kodu sırdı. Bu nedenle, altı ay çalıÅması gerekliydi, bu, bu
büyük
+üründe hatırı sayılır bir çalıÅmaydı ancak gerçekte boÅa giden bir
+çalıÅmaydı.</p>
+<p>
+ <abbr title="Massachusetts Institute of Technology">MIT</abbr> Yapay Zeka
+Laboratuarı 1977 yılı civarında Xeroxâtan hediye olarak bir grafik
yazıcısı
+aldı. Bu yazıcı, birçok yararlı ekleme yaptıÄımız özgür yazılım
tarafından
+çalıÅtırılmaktaydı. ÃrneÄin, yazılım, bir yazdırma iÅinin
tamamlanması
+üzerine bir kullanıcıyı derhal bilgilendirecekti. Yazıcıda ne zaman
kaÄıt
+sıkıÅması ya da kaÄıtsız kalma gibi bir sorun olsa, yazılım, derhal
yazdırma
+iÅlerini sıraya koyarak tüm kullanıcıları bilgilendirmekteydi. Bu
özellikler
+düzgün çalıÅmayı saÄlamaktaydı.</p>
+<p>
+ Daha sonra Xerox, YZ Laboratuarına, ilk lazer yazıcılarından biri olan
daha
+yeni, daha hızlı bir yazıcı verdi. Bu yazıcı, bu iŠiçin atanan bir
+bilgisayarda çalıÅan özel mülk bir yazılım tarafından sürülmekteydi,
bu
+nedenle en sevdiÄimiz özelliklerin hiçbirini ekleyemedik. Bir yazdırma
iÅi,
+bu bilgisayara gönderildiÄinde ancak iÅ gerçekten de yazdırıldıÄında
(ve
+gecikme genelde önemli orandaydı) bir bildirim almıyorduk. Ä°Åin
gerçekten de
+ne zaman yazdırıldıÄının bulunması için bir yol yoktu; yalnızca tahmin
+yürütebiliyordunuz. Ve bir kaÄıt sıkıÅması olduÄunda, hiç kimse
+bilgilendirilmiyordu, bu nedenle yazıcı genellikle hiç kimse tarafından
+tamir edilmeden bir saat öylece duruyordu. </p>
+<p>
+ YZ Laboratuarındaki sistem programcıları muhtemelen programın orijinal
+yazarları gibi bu gibi problemleri çözebilmekteydi. Xerox, bu gibi
+problemlerin çözülmesiyle ilgilenmiyordu ve bizi bu konuda engellemeyi
+tercih etti, bu nedenle problemleri kabul etmeye zorlandık. Bu problemler
+hiçbir zaman giderilmedi.</p>
+<p>
+ Birçok iyi programcı bu hüsranı yaÅadı. Banka, derme çatma
hazırlanmıŠolan
+programdan yeni bir program yazarak problemi çözmeyi baÅarmıÅtı ancak ne
+kadar yetenekli olursa olsun tipik bir kullanıcının tek yapabileceÄi Åey
+vazgeçmekti.</p>
+<p>
+ Bu vazgeçiÅ, insanda kendine güven anlamında psiko-sosyal zarara neden
+olmaktadır. Ä°htiyaçlarınıza uygun olarak yeniden düzenleyemeyeceÄiniz
bir
+evde yaÅamak cesaret kırıcıdır. Birinin hayatının diÄer yönlerini
+etkileyecek Åekilde yayılabilen kabullenmeye ve cesaret kırmaya neden
+olur. Bu Åekilde hisseden insanlar mutsuzdur ve iyi çalıÅma yapamazlar.</p>
+<p>
+ Yemek tariflerinin yazılımla aynı Åekilde biriktirilmiÅ olduÄu durumu
hayal
+edin. Åöyle diyebilirsiniz: âTuzunu azaltarak bu yemek tarifini nasıl
+deÄiÅtiririm?â ve büyük Åef Åu Åekilde yanıt verir: âBeynimin ve
damak
+tadımın bir sonucu olan benim yemek tarifime, tarifi kurcalamaya çalıÅarak
+nasıl hakaret edersin? Yemek tarifimi deÄiÅtirme ve onu daha güzel yapma
+hakkına sahip deÄilsin!â</p>
+<p>
+ âAma doktorum tuz yememem gerektiÄini söyledi! Ne yapabilirim? Benim
için
+tuzu çıkaramaz mısınız?â</p>
+<p>
+ âBunu memnuniyetle yaparım; ücretim yalnızca $50,000âdir.â (Sahibin
+deÄiÅiklikler üzerinde tekeli olduÄu için, ücret yüksektir.) âAncak,
Åimdi
+zamanım yok. Deniz Kuvvetleri Departmanı'na gemi bisküvileri için yeni bir
+tarif tasarlamam gerekiyor. Ä°ki yıl sonra sizin iÅinizi görürüm.â</p>
+
+<h4 id="software-development">Yazılım GeliÅtirmenin Engellenmesi</h4>
+<p>
+ Ãçüncü maddi zarar seviyesi, yazılım geliÅtirmeyi etkilemektedir.
Yazılım
+geliÅtirme, bir kimsenin mevcut bir programı aldıÄı ve yeni bir özellik
için
+parçalarını yeniden yazdıÄı ve daha sonra baÅka bir insanın baÅka bir
+özellik eklemek için parçaları yeniden yazdıÄı evrimsel bir süreç
olarak
+alıÅılageldi ve bazı durumlarda, bu yirmi yıllık bir periyot boyunca
devam
+etti. Bu arada, programın parçaları, baÅka programların
baÅlangıçlarını
+oluÅturmak üzere alınacak ve orada kullanılacaktır.</p>
+<p>
+ Sahiplerin var olması bu geliÅim tipini engellemektedir, bir program
+geliÅtirilirken, derme çatma olarak hazırlanmıŠbir parçadan
çalıÅılmaya
+baÅlanmasını gerekli kılmaktadır. Ayrıca genç pratisyenlerin, yararlı
+teknikleri öÄrenmek için mevcut programları çalıÅmasını ya da hatta
büyük
+programların yapılandırılabilmesini de önler. </p>
+<p>
+ Sahipler ayrıca eÄitimi de önlemektedir. Bilgisayar bölümünde büyük
bir
+programın kaynak kodunu hiçbir zaman görmemiÅ zeki öÄrencilerle
+karÅılaÅtım. Küçük programları yazma konusunda baÅarılı olabilirler
ancak
+baÅkalarının nasıl yaptıÄını göremezlerse, büyük programları yazma
konusunda
+farklı özellikleri öÄrenmeye baÅlayamazlar. </p>
+<p>
+ Herhangi bir entelektüel alanda, birileri diÄerlerinin omuzlarına
çıkarsa,
+daha büyük yüksekliklere ulaÅabilirler. Ancak yazılım alanında artık
buna
+izin verilmemektedir, <em>kendi firmanızda</em> diÄer insanların omuzlarına
+çıkabilirsiniz.</p>
+<p>
+ Ä°lgili psiko-sosyal zarar, ülkeleri savaÅta olsa bile, bilim
adamlarının iÅ
+birliÄi yapmasını saÄlayacak kadar güçlü olmuÅ olan bilimsel
iÅbirliÄinin
+ruhunu etkilemektedir. Bu ruhta, laboratuarlarını Pasifikâteki bir adada
+bırakan Japon oÅinograflar, ABD Deniz Kuvvetleri için çalıÅmalarını
dikkatli
+bir Åekilde korumuÅ ve çalıÅmalarına iyi bakmaları için ABD Deniz
+Kuvvetlerine bir not bırakmıÅlardır.</p>
+<p>
+ Kâra iliÅkin uyuÅmazlık, uluslar arası uyuÅmazlıÄın ayırdıÄına
zarar
+vermiÅtir. Bugünlerde, birçok alandaki bilim adamı, deneyini diÄerlerinin
+tekrarlamasını olanaklı kılmak için yayınlarında yeterince bilgi
+vermemektedirler. Yalnızca okuyucuların ne kadarını yapabileceklerine
+ÅaÅırmalarına yetecek kadar bilgi sunarlar. Bu, rapor halinde sunulan
kaynak
+kodunun genelde sır olduÄu bilgisayar biliminde de kesinlikle benzer
+Åekildedir. </p>
+
+<h4 id="does-not-matter-how">PaylaÅımın Nasıl KısıtlandıÄı Ãnemli
DeÄildir</h4>
+<p>
+ Ä°nsanların bir programın kopyalanması, deÄiÅtirilmesi ve üzerine
bazı yapı
+taÅlarının konulmasının önlenmesinin etkilerini açıkladım. Bu
engellemenin
+nasıl gerçekleÅtiÄini açıklamadım çünkü bu, sonucu etkilememektedir.
Kopya
+koruması ya da telif hakkı, lisanslar ya da Åifreleme ya da <acronym
+title="Read-only Memory">ROM</acronym> kartları ya da donanım seri
+numaraları ndan hangisi ile yapılırsa yapılsın, kullanımı önlemede
+<em>baÅarılı</em> olursa, zarar vericidir.</p>
+<p>
+ Kullanıcılar, bu yöntemlerin bazılarını diÄerlerinden daha uygunsuz
+bulmaktadır. Zannediyorum ki, en çok nefret edilen metotlar, hedeflerini
+gerçekleÅtiren metotlardır.</p>
+
+<h4 id="should-be-free">Yazılım Ãzgür Olmalıdır</h4>
+<p>
+ Bir programın sahibinin olmasının, programın deÄiÅtirilmesinin ya da
+kopyalanmasının kısıtlanmasının, engelleyici olduÄunu göstermiÅtim.
Negatif
+etkileri yaygın ve önemlidir. Ortaya çıkan sonuç toplumda, programlar
için
+sahipler olmamalıdır. </p>
+<p>
+ Toplumun ihtiyaç duyduÄu Åeyi anlamanın baÅka bir yolu özgür
yazılımdır ve
+özel mülk yazılım kötü bir ikamedir. Bunun cesaretlendirilmesi ihtiyaç
+duyduÄumuz Åeyi almanın gerçekçi bir yolu deÄildir.</p>
+<p>
+ Vaclav Havel, bize Åunu tavsiye etmiÅtir: âBir Åey için, baÅarılı
olma
+Åansına sahip olduÄu için deÄil iyi olduÄu için savaÅın.â Ãzel
mülk yazılım
+yapan bir Åirket, kendi dar anlamında baÅarı Åansına sahiptir ancak bu,
+toplum için iyi olan Åey deÄildir. </p>
+
+<h3 id="why-develop">Ä°nsanlar Niçin Yazılım GeliÅtireceklerdir?</h3>
+<p>
+ Telif hakkını insanları yazılım geliÅtirmeye cesaretlendiren bir
araç olarak
+kabul edersek, ilk baÅta daha az yazılım geliÅtirilecektir ancak söz
konusu
+yazılım daha yararlı olacaktır. Genel olarak saÄlanan kullanıcı
+memnuniyetinin daha az olup olmayacaÄı açık deÄildir; ancak öyleyse ya da
+herhangi bir Åekilde bu kullanıcı memnuniyetini arttırmak istersek,
geliÅimi
+yüreklendirmek için baÅka yollar vardır, tıpkı yollarda para toplamak
için
+geçiŠücreti stantlarının dıÅında baÅka alternatiflerin de olması
+gibi. Bunun nasıl olabileceÄi hakkında konuÅmadan önce, ilk olarak yapay
+cesaretlendirmenin gerçekten ne kadar gerekli olduÄunu sorgulamak
isterim.</p>
+
+<h4 id="fun">Programlama EÄlencelidir</h4>
+<p>
+ ÃrneÄin, para için yapılacak olmasını göz ardı edersek, yol
inÅaatı gibi az
+sayıda kimsenin giriÅeceÄi bazı iÅler vardır. Zengin olma Åansının
düÅük
+olduÄu bazı baÅka çalıÅma ve sanat dalları mevcuttur, insanlar bu gibi
+iÅlere meraklarından ya da toplum tarafından algılanan deÄerlerinden
ötürü
+girer. Buna iliÅkin örnekler, matematiksel mantıÄı, klasik müziÄi ve
+arkeolojiyi ve çalıÅan insanlar arasındaki politik organizasyonu
+kapsamaktadır. Ä°nsanlar, finansmanı saÄlanan mevcut birkaç konum için
acı
+bir Åekilde olmaktan çok üzgün bir Åekilde rekabet eder. Hatta güçleri
+yeterse, ilgili alanda çalıÅmak için para bile ödeyebilirler.</p>
+<p>
+ Bu gibi bir alan, zengin olma Åansını sunmaya baÅlarsa, bir anda kendini
+deÄiÅtirebilir. Bir çalıÅan zengin olursa, diÄerleri de aynı imkânı
talep
+eder. Kısa zamanda, tümü, zevk için yapmakta oldukları Åey için büyük
+miktarlarda para isteyebilirler. Birkaç yıl geçtiÄinde, ilgili alanla
+iliÅkili herkes, büyük maddi çıkar olmaksızın iÅin yapılmasına
saçma gözüyle
+bakacaktır. Sosyal planlayıcılara, bunu gerçekleÅtirmek için gerekli olan
+özel tedbirleri ve tekeli oluÅturarak bu kârların mümkün olmasını
+saÄlamaları konusunda baskı yapacaklardır.</p>
+<p>
+ Bu deÄiÅim, son on yılda bilgisayar programcılıÄı alanında
gerçekleÅti. On
+beÅ yıl önce1, âbilgisayar tutkusuâ adlı makaleler vardı:
kullanıcılar
+âcanlı baÄlantı gerçekleÅtirmekteydiâ ve haftada-yüz-dolar gibi bir
+alıÅkanlıÄa sahiptiler. Genel olarak insanların evliliklerini bile sona
+erdirmeye yetecek kadar bilgisayar sevgisinin olduÄu
+anlaÅılmıÅtı. Günümüzde, genel olarak hiç kimsenin yüksek bir ücret
almadan
+programlama yapmadıÄı anlaÅılmaktadır. Ä°nsanlar, on beÅ sene önce
bildikleri
+Åeyi unutmuÅtur.</p>
+<p>
+ Belirli bir zamanda birçok insanın yüksek ücret için belirli bir alanda
+çalıÅacaÄı doÄruyken, bunun hâlâ doÄru olması gerekmez. Toplumun da
bunu
+yüreklendirmesi ile, deÄiÅimin dinamiÄi tersine iÅleyebilir. Ä°nsanların
+zengin olma ihtimalini ortadan kaldırırsak, o zaman bir süre sonra,
+davranıÅlarını yeniden ayarladıkları zaman, insanlar, bir kere daha
yeniden
+baÅarının zevki için ilgili alanda çalıÅmaya can atacaklardır. </p>
+<p>
+ Buradaki soru Åudur: âProgramcılara nasıl ücret ödenebilir?â Bu
soru,
+programcılara bir servet ödenmesinin gerekmediÄi fark edildiÄinde, daha
+kolay bir soru haline gelmektedir. Sade bir yaÅantının saÄlanması daha
+kolaydır.</p>
+
+<h4 id="funding">Ãzgür Yazılımın Finansmanı</h4>
+<p>
+ Programcılara ücret ödeyen kurumların yazılım evleri olması
gerekmez. Bunu
+yapabilecek birçok baÅka kurum mevcuttur.</p>
+<p>
+ Donanım üreticileri, yazılımın kullanımını kontrol edemeseler bile,
yazılım
+geliÅimini desteklemeyi önemli bulmaktadır. 1970 yılında,
yazılımlarının
+çoÄu özgürdü çünkü kısıtlamayı düÅünmüyorlardı. Günümüzde,
konsorsiyumlara
+katılmaya iliÅkin artan istekleri, yazılıma sahip olmanın onlar için
+gerçekten de önemli olan Åey olmadıÄını fark ettiklerini
göstermektedir.</p>
+<p>
+ Ãniversiteler, birçok programlama projesi gerçekleÅtirmektedir.
Günümüzde,
+üniversiteler, genellikle elde ettikleri sonuçları satmaktadır ancak
+1970âlerde satmamaktaydılar. Yazılım satmalarına izin verilmese,
+üniversitelerin özgür yazılım geliÅtirip geliÅtirmeyeceÄine iliÅkin
bir
+Åüphe var mıdır? Bu projeler, Åimdi özel mülk yazılım geliÅimini
destekleyen
+hükümet anlaÅmalarıyla desteklenebilir.</p>
+<p>
+ Günümüzde üniversite araÅtırmacılarının bir sistem geliÅtirmek,
sistemi
+tamamlanana kadar geliÅtirmek ve projeyi âtamamlanmıÅâ olarak
adlandırmak
+için ödenek alması ve daha sonra projeyi gerçekten de bitirdikleri ve
+kullanılır hale getirdikleri Åirketleri kurmaları yaygındır. Bazen
+tamamlanmamıŠsürümü âözgürâ olarak adlandırırlar; gerçekten de
bozulmuÅ
+iseler, bunun yerine, üniversiteden özel bir lisans alırlar. Bu bir sır
+deÄildir; ilgili herkes tarafından açık bir Åekilde kabul
+edilmektedir. Ancak araÅtırmacılar bu gibi Åeyleri yapma isteÄine açık
+deÄillerse, yine de araÅtırmayı gerçekleÅtireceklerdir.</p>
+<p>
+ Ãzgür yazılım geliÅtiren programcılar, yazılımla ilgili hizmetleri
satarak
+yaÅamlarını saÄlayabilirler. <a href="/software/gcc/">GNU C
+derleyicisini</a> yeni donanıma taÅımak ve <a href="/software/emacs/">GNU
+Emacs</a>âa kullanıcı ara yüzü uzantıları yapmak üzere
+tutulmuÅtum. (GerçekleÅtirilmesi tamamlandıktan sonra bu geliÅmeleri
kamuya
+sundum.) Ayrıca ders verdim ve bunun için de ücret aldım.</p>
+<p>
+ Bu Åekilde çalıÅan tek ben deÄilim; Åimdi bundan baÅka hiçbir iÅ
yapmayan
+baÅarılı ve büyüyen bir Åirket var. Ayrıca GNU sisteminin özgür
yazılımı
+için ticari olarak destek saÄlayan baÅka birçok firma bulunmaktadır. Bu,
+baÄımsız yazılım destek endüstrisinin baÅlangıcıdır, özgür
yazılım baskın
+hale gelirse, oldukça büyüyecek olan bir endüstridir. Ãok zengin olanlar
+dıÅındaki kullanıcılara, özel mülk yazılım için mevcut olmayan bir
seçeneÄi
+sunmaktadır. </p>
+<p>
+ <a href="/fsf/fsf.html">Ãzgür Yazılım Vakfı</a> gibi yeni vakıflar da
+programcıları finanse edebilir. Kurumun gelirlerinin çoÄu, posta
vasıtasıyla
+disk ve teyp alan kullanıcılar tarafından saÄlanmaktadır. Teypler
üzerindeki
+yazılım ücretsizdir, bu, her kullanıcının yazılımı kopyalama ve
deÄiÅtirme
+özgürlüÄünün olduÄu anlamına gelmektedir ancak birçoÄu kopyaları
almak için
+ödeme yapmaktadır. (âÃzgür yazılımınâ ücretle ilgili deÄil
özgürlükle ilgili
+olduÄunu unutmayın.) Halihazırda bir kopyaya sahip bazı kullanıcılar, hak
+ettiÄimizi düÅündükleri bir katkıyı saÄlamak için teyp sipariÅ
+etmektedir. Vakıf ayrıca bilgisayar üreticilerinden önemli oranda baÄıÅ
da
+almaktadır. </p>
+<p>
+ Ãzgür Yazılım Vakfı bir baÄıŠkurumudur ve geliri, mümkün
olduÄunca fazla
+sayıda programcı tutmak için harcanmaktadır. Bir Åirket olarak kurulmuÅ
+olsaydı, aynı ücretle aynı özgür yazılımı kamuya daÄıtarak,
kurucusu için
+çok iyi bir servet saÄlayabilirdi.</p>
+<p>
+ Vakıf bir baÄıŠkurumu olduÄu için, programcılar genelde baÅka bir
yerde
+kazanacaklarının yarı parasına Vakıf için çalıÅmaktadır. Bunu
yapmaktadırlar
+çünkü bürokrasimiz yoktur ve çünkü çalıÅmalarının kullanımının
+engellenmeyeceÄini bilmenin memnuniyeti içindedirler. Hepsinin ötesinde,
+programlama eÄlenceli bir iÅtir. Buna ek olarak, gönüllüler de bizim için
+birçok yararlı program yazmıÅtır. (Teknik yazarlar bile
gönüllüdür.)</p>
+<p>
+ Bu, müzik ve sanatta olduÄu gibi programlamanın çok etkileyici olduÄunu
+doÄrular. Hiç kimsenin programlama yapmayacaÄından korkmamıza gerek
yoktur.</p>
+
+<h4 id="owe">Kullanıcılar GeliÅtiricilere Ne Borçludur?</h4>
+<p>
+ Yazılım kullanıcılarının, yazılımın desteklenmesine katkıda
bulunmak için
+manevi bir zorunluluk hissetmesi için iyi bir neden vardır. Ãzgür
yazılımın
+geliÅtiricileri, kullanıcıların eylemlerine katkıda bulunmaktadır ve
özgür
+yazılım geliÅtiricilerine bunu sürdürmeleri için finansman saÄlamak
+kullanıcıların uzun vadede ilgilendikleri bir husustur ve adildir. </p>
+<p>
+ Ancak, bu husus, özel mülk yazılım geliÅtiricileri için geçerli
deÄildir
+çünkü kısıtlamalar, bir ödülden çok bir cezayı gerektirmektedir.</p>
+<p>
+ Bu nedenle burada bir ikilem vardır: yararlı yazılımın geliÅtiricisi,
+kullanıcıların desteÄine hak kazanmaktadır ancak bu manevi zorunluluÄun
bir
+gereksinime dönüÅtürülmesine iliÅkin her türlü giriÅim, zorunluluÄa
iliÅkin
+temele zarar vermektedir. GeliÅtirici, bir ödülü hak edebilir ya da talep
+edebilir ancak bunların her ikisi de aynı anda olamaz.</p>
+<p>
+ Bu ikilem ile karÅı karÅıya kalan etik bir yazılım geliÅtiricinin,
ödülü hak
+edecek Åekilde davranacaÄına inanıyorum fakat tabiki kullanıcılardan
gönüllü
+baÄıÅı da rica etmelidir. Sonuç olarak, kullanıcılar, tıpkı kamuya
ait radyo
+ve televizyon istasyonlarını desteklemeyi öÄrendikleri gibi baskı
olmaksızın
+geliÅtiricileri desteklemeyi de öÄrenecektir.</p>
+
+<h3 id="productivity">Yazılım ÃretkenliÄi Nedir? </h3>
+<p>
+ Yazılım özgür olsaydı, hâlâ programcılar olacaktı ancak daha az
sayıda
+olacaktı. Bu durum toplum için kötü olur muydu?</p>
+<p>
+ Ä°lle de öyle olması gerekmez. Günümüzde geliÅmiÅ toplumlar, 1900
yılında
+olduÄundan daha az sayıda çiftçiye sahiptir ancak bunun toplum için kötü
+olmadıÄını düÅünmekteyiz çünkü daha az sayıda çiftçi, birçok
çiftçinin
+saÄladıÄından daha fazla gıda saÄlamaktadır. Bunu geliÅmiÅ
üretkenlik olarak
+adlandırırız. Ãzgür yazılım, talebi karÅılamak için çok daha az
sayıda
+programcıya ihtiyaç duymaktadır çünkü her seviyede yazılım
üretkenliÄi
+artmıÅtır:</p>
+
+<ul>
+<li> GeliÅtirilen her bir program daha geniÅ kullanıma sahiptir.</li>
+<li> Derme çatma hazırlanmıŠbir Åeyden baÅlamak yerine isteÄe göre
uyarlamak
+için mevcut programlar uyarlanabilir.</li>
+<li> Programcılar daha iyi bir Åekilde eÄitilir.</li>
+<li> Tekrarlayan geliÅtirmeleri çabalarıın elenmesi</li>
+</ul>
+
+<p>
+ Daha az sayıda programcının iÅe alınmasına neden olacaÄını ifade
ederek
+iÅbirliÄine karÅı çıkanlar, gerçekte artmıŠüretkenliÄe karÅı
+çıkmaktadır. Aslında bu insanlar genelde yazılım endüstrisinin artmıÅ
+üretkenliÄe ihtiyaç duyduÄuna iliÅkin geniŠçaplı olan inancı kabul
+etmektedirler. Peki bu nasıl olur?</p>
+<p>
+ âYazılım üretkenliÄiâ iki farklı anlama gelebilir: tüm yazılım
geliÅiminin
+genel üretkenliÄi ya da özel olarak projelerin üretkenliÄi. Genel
+üretkenlik, toplumun geliÅtirmek istediÄi bir Åeydir ve bunu
+gerçekleÅtirmenin en doÄrudan yolu, bunu engelleyen, iÅbirliÄine iliÅkin
+yapay engelleri ortadan kaldırmaktır. Ancak âyazılım üretkenliÄiâ
alanını
+çalıÅan araÅtırmacılar, yalnızca geliÅtirmenin zor teknolojik
geliÅmeleri
+gerektirdiÄi ikinci ve sınırlı ifadeye odaklanmaktadır.</p>
+
+<h3 id="competition">Rekabet Ãnlenemez Bir Åey Midir?</h3>
+<p>
+ Ä°nsanların rakiplerini geçmek için yarıÅmaya çalıÅmaları
önlenemez bir Åey
+midir? Belki de öyledir. Ancak rekabet zararlı bir Åey deÄildir; zararlı
+olan Åey <em>savaÅ</em>tır.</p>
+<p>
+ Rekabet etmenin birçok yolu vardır. Rekabet, daha da fazlasını elde
etmeye
+ve diÄerlerinin yaptıÄından daha iyisini yapmaya çalıÅmaktan
+ibarettir. ÃrneÄin, eskiden, programlama dehaları arasında rekabet vardı,
+bilgisayarın en ÅaÅırtıcı Åeyi yapmasını saÄlama yarıÅı ya da
belirli bir iÅ
+için en kısa ya da en hızlı programı kimin yazacaÄına iliÅkin yarıÅ.
Bu
+rekabet tipi, iyi bir <em>centilmenlik</em> ruhunun korunması Åartıyla
+herkes için yararlı olabilir.</p>
+<p>
+ Yapıcı rekabet insanları iyi çalıÅmalar yapmak üzere yüreklendirmek
için
+yeterli olan rekabettir. Bazı insanlar, dünyadaki tüm ülkeleri ziyaret eden
+ilk insan olmak için rekabet etmektedir; bazıları bu uÄurda bir servet
+harcamaktadır. Ancak rakiplerinin çölleÅmiÅ adalarda karaya oturmaları
için
+gemi kaptanlarına rüÅvet vermemektedirler. En iyi olanın kazanmasına rıza
+göstermektedirler.</p>
+<p>
+ Ä°nsanlar kendilerini geliÅtirmek yerine birbirlerine engel olmaya
çalıÅmaya
+baÅladıklarında, rekabet savaÅ haline gelir, âEn iyi olan kazansınâ
+felsefesinin yerini âEn iyi olsam da olmasam da ben kazanayımâ felsefesi
+alır. Ãzel mülk yazılım zararlıdır, bunun nedeni yalnızca bir rekabet
biçimi
+olması deÄil ayrıca toplumumuzun vatandaÅları arasındaki bir savaÅ
biçimi
+olmasıdır. </p>
+<p>
+ İŠhayatındaki rekabetin mutlaka savaŠolarak adlandırılması
+gerekmez. ÃrneÄin, iki market rekabet ettiÄinde, tüm çabaları kendi
+müÅterilerini artırmaktır, rakibini sabote etmek deÄildir. Ancak bu, iÅ
+etiÄine özel bir baÄlılık göstermemektedir; daha çok, fiziksel Åiddetin
+olmadıÄı bu iÅ hayatı çizgisinde savaÅ için az faaliyet alanı
vardır. Tüm iÅ
+alanları bu karakteristiÄi paylaÅmamaktadır. Herkesin geliÅmesini
saÄlayan
+bilgilerin saklanması da bir savaŠçeÅididir. </p>
+<p>
+ Ticaret ideolojisi, insanların, rekabetle baÅa çıkmak için istek
uyandıran
+Åeye dayanmalarını saÄlamaz. Bazı savaÅ tipleri, anti tekel kanunlarla
+yasaklanmıÅtır ancak yöneticiler bu kanunları ilkesel olarak savaÅı
+reddedecek Åekilde geniÅletmek yerine özel olarak yasaklanmamıŠbaÅka
savaÅ
+biçimlerini icat etmektedir. Toplumun, ayrılıkçı bir sivil savaÅın
ekonomik
+eÅdeÄerinde kaynaÄı israf edilmektedir.</p>
+
+<h3 id="communism">âNiçin Rusyaâya TaÅınmıyorsunuz?â</h3>
+<p>
+ ABDâde uç derecede hiçbirÅeye karıÅmama bencilliÄinde olanlar
hariç herhangi
+bir fikir savunucusu, bu suçlamayı genellikle duymuÅtur. ÃrneÄin bu
suçlama,
+özgür dünyanın diÄer tüm endüstrileÅmiÅ toplumlarında olduÄu gibi,
ulusal
+bir saÄlık bakım sisteminin olması gerektiÄini savunanlara da
+yöneltilmiÅtir. Evrensel olarak geliÅmiÅ toplumlarda olduÄu gibi, sanat
+dallarına kamusal desteÄi savunanlara da yöneltilmiÅtir. Ä°nsanların
halkın
+iyiliÄi için hissettiÄi sorumluluk, Amerikaâda Komünizm olarak
+tanımlanmaktadır. Ancak bu fikirler ne kadar benzerdir?</p>
+<p>
+ Sovyetler BirliÄiânde uygulandıÄı Åekliyle komünizm, halkın
iyiliÄi için
+olduÄu varsayılan ancak gerçekte Komünist partinin üyelerinin iyiliÄi
için
+çalıÅan bir merkezi kontrol sistemidir. Ve kopyalama cihazları yasal
olmayan
+kopyalamayı önlemek için sıkı bir Åekilde korunmaktadır.</p>
+<p>
+ Amerikan yazılım telif hakkı sistemi, bir programın daÄıtılması
üzerinde
+merkezi kontrol uygular ve yasal olmayan kopyalamayı önlemek için kopyalama
+cihazlarını, otomatik kopya koruma sistemleriyle korur. </p>
+<p>
+ Bunun tersi olarak, insanların kendi iÅlemlerine karar vermekte özgür
+oldukları bir sistem inÅa etmeye çalıÅmaktayım; özellikle, insanlar
+komÅularına yardım etme konusunda ve günlük hayatlarında kullandıkları
+araçları geliÅtirme ve deÄiÅtirme konusunda özgür olmalıdırlar. Bu,
gönüllü
+iÅ birliÄi ve yetkiyi merkezden alarak daÄıtmayı esas alan bir
sistemdir.</p>
+<p>
+ Bu nedenle, fikirleri, Rusya Komünizmine benzerlikleriyle yargılayacak
+olursak, burada yazılım sahipleri Komünistlerdir.</p>
+
+<h3 id="premises">Ãnermeler Sorusu</h3>
+<p>
+ Bu yazıda yazılım kullanıcısının bir yazardan ya da hatta bir
yazarın
+çalıÅanından daha az önemli olmadıÄı varsayımını yapmaktayım.
BaÅka bir
+deyiÅle, hangi davranıŠtipinin en iyisi olduÄuna karar verdiÄimizde,
+yazılım kullanıcılarıyla yazarların ilgi alanları ve ihtiyaçları
eÅit öneme
+sahiptir. </p>
+<p>
+ Bu önerme evrensel olarak kabul edilmemiÅtir. Birçok insan, bir yazarın
+patronunun temelde baÅka herhangi birinden daha önemli olduÄunu
+düÅünmektedir. ÃrneÄin, Åu ifade yaygındır: Yazılımınların
sahibinin
+olmasının amacı, yazarın patronuna hak ettiÄi avantajı saÄlamaktır,
bunun
+halkı nasıl etkileyeceÄi önemli deÄildir.</p>
+<p>
+ Bu önermelerin kanıtlanması ya da çürütülmesinin bir yolu yoktur.
Kanıt,
+ortak önermeleri gerektirir. Bu nedenle, söylemekte olduklarımın birçoÄu,
+yalnızca kullandıÄım önermelere katılanlara ya da en azından
sonuçlarının ne
+olduÄuyla ilgilenenlere yöneliktir. Ãrün sahiplerinin herkesten önemli
+olduÄunu düÅünenler için, bu yazı basit bir Åekilde önemsizdir.</p>
+<p>
+ Ancak niçin bir çok Amerikalı, belirli insanları diÄer herkesin
üstünde
+tutan bir önermeyi kabul etsin ki? Bunun nedeni kısmen bu önermenin Amerikan
+toplumunun hukuksal geleneÄinin bir parçası olmasıdır. Bazı insanlar, bu
+önermeden Åüphe duyulmasının toplumun temelinde sorunların olduÄu
anlamına
+geldiÄini hisseder.</p>
+<p>
+ Bu insanların, bu önermenin hukuksal geleneÄimizin bir parçası
olmadıÄını
+bilmeleri önemlidir. Hiçbir zaman da bu önerme, hukuksal yasal
geleneÄimizin
+bir parçası olmamıÅtır. </p>
+<p>
+ Ãyle ki Anayasa, telif hakkının amacının âbilimin ve yararlı
sanatların
+ilerlemesini desteklemekâ olduÄunu söylemektedir. Ãst Kurul, bunun
üzerinde
+özenle çalıÅmıÅtır ve Fox Film vs. Doyalâde Åu ifadeyi
kullanmıÅtır:
+âA.B.D.ânin tek çıkarı ve [telif hakkı] tekelin görüÅülmesindeki
temel
+hedef, halkın yazarlardan edindiÄi genel faydalarda bulunmaktadır.â</p>
+<p>
+ Anayasa ya da Ãst Kurulla fikir birliÄi içinde olmamız gerekmez. (Bir
+zamanlar, her ikisi de köleliÄe göz yummuÅtur.) Bu nedenle, fikirleri
+sahibin üstünlüÄü önermesini çürütmemektedir. Umarım ki, bunun,
geleneksel
+bir varsayımdan çok, bir radikal saÄ varsayımı olduÄunun farkına
varılması
+çekiciliÄini azaltacaktır.</p>
+
+<h3 id="conclusion">Sonuç</h3>
+<p>
+ Toplumumuzun komÅuya yardım edilmesini yüreklendirdiÄini düÅünmek
isteriz;
+ancak birilerini karÅı duruÅ gösterdikleri için her ödüllendiriÅimizde
ya da
+bu Åekilde kazandıkları onları takdir ettiÄiömizde, eleÅtirel mesajlar
+alırız.</p>
+<p>
+ Yazılım karaborsacılıÄı, kiÅisel yarar için toplum çıkarının
önemsenmemesine
+itibar etmeme isteÄimizin bir parçasıdır. Bu önemsememeyi Ronald
Reaganâdan
+Jim Bakkerâa, Ivan Boeskyâden Exxonâa, batan bankalardan baÅarısız
okullara
+kadar her yerde görebiliriz. Bunu, evsiz ve hapishanedeki insan sayısının
+büyüklüÄünden ölçebiliriz. Anti sosyal ruh kendi kendini beslemektedir
çünkü
+diÄer insanların bize yardım etmeyeceÄini gördükçe, onlara yardım
etmek de o
+kadar saçma görünmektedir. Bu nedenle toplum vahÅileÅmektedir.</p>
+<p>
+ VahÅi bir ormanda yaÅamak istemiyorsak, davranıÅlarımızı
+deÄiÅtirmeliyiz. Ä°yi bir vatandaÅın uygun olduÄu zaman iÅbirliÄi yapan
biri
+olduÄu, birilerinden alma konusunda baÅarılı biri olmadıÄı mesajını
+göndermeye baÅlamalıyız. Umarım ki, özgür yazılım hareketi buna
katkıda
+bulunacaktır: en azından bir alanda, vahÅi orman yerine, gönüllü
iÅbirliÄini
+yüreklendiren ve bunu esas alarak çalıÅan daha etkin bir sistemle bunu elde
+edeceÄiz. </p>
+
+
+<h3 id="footnotes">Dipnotlar</h3>
+
+<ol>
+<li id="f1">âFree softwareâ'deki âfreeâ sözcüÄü, özgürlüÄe
atıf yapmaktadır, fiyata atıf
+yapmamaktadır; özgür bir programın bir kopyası için ödenen ücret
sıfır ya da
+çok düÅük bir ücret ya da (nadiren) oldukça yüksek bir ücret
olabilir.</li>
+
+<li id="f2">Kirlilik ve trafik tıkanması hususları bu sonucu
deÄiÅtirmemektedir. Genel
+olarak insanları araba sürmekten vazgeçirmek için araba sürmeyi daha
pahalı
+hale getirmek istersek, bunu, geçiŠücreti stantlarını kullanarak yapmak
+daha dezavantajlıdır, geçiŠücreti stantları tıkanıklıÄı
+artırmaktadır. Benzin üzerine vergi koymak daha iyidir. Benzer Åekilde,
+maksimum sürme hızının sınırlandırılmasıyla güvenliÄin
geliÅtirilmesi
+isteÄi, buna iliÅkin deÄildir; herhangi belirli bir hız sınırı için
özgür
+eriÅimli bir yol, durmaları ve gecikmeleri önleyerek ortalama sürme
hızını
+artırmaktadır. </li>
+
+<li id="f3">Toplumun beÄenmemesinden dolayı piyasadan çekilen Lotus
Marketplace kiÅisel
+bilgi veri tabanı gibi belirli bir bilgisayar programı hiç olmaması gereken
+zararlı bir Åey olarak deÄerlendirilebilir. SöylediÄim Åeylerin çoÄu bu
+durum için geçerli deÄildir ancak sahibin, programı daha elveriÅsiz hale
+getirmesi zemininde bir sahibin olması için tartıÅmak daha az
+anlamlıdır. Program sahibi, programın elveriÅliliÄini tamamen ortadan
+kaldırmaz, ancak kullanımı zarar verici olarak deÄerlendirilen bir program
+söz konusu olduÄunda bu, istenen bir durumdur.</li>
+</ol>
+
+<hr />
+<h4>Bu yazı <a
+href="http://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/";><cite>Ãzgür
+Yazılım, Ãzgür Toplum: Richard M. Stallman'ın SeçilmiÅ Yazıları</cite>
+kitabında yayınlanmıÅtır</a></h4>
+
+<!-- If needed, change the copyright block at the bottom. In general, -->
+<!-- all pages on the GNU web server should have the section about -->
+<!-- verbatim copying. Please do NOT remove this without talking -->
+<!-- with the webmasters first. -->
+<!-- Please make sure the copyright date is consistent with the document -->
+<!-- and that it is like this "2001, 2002" not this "2001-2002." -->
+<div style="font-size: small;">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.-->
+ </div>
+</div>
+
+<!-- for id="content", starts in the include above -->
+<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" -->
+<div id="footer">
+
+<p>
+Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a> adresine iletin. FSF
ile
+iletiÅim kurmanın <a href="/contact/">baÅka yolları</a> da vardır. Lütfen
+çalıÅmayan baÄlantıları ve baÅka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a> adresine
+gönderin.
+</p>
+
+<p>
+Bu makale için çeviri göndermek veya çevirileri düzenlemek için lütfen
<a
+href="/server/standards/README.translations.html">çeviriler hakkındakı
+BENİOKU</a> dosyasına bakınız.
+</p>
+
+<p>
+Copyright © 1998, 2000, 2001, 2006, 2007 Free Software Foundation, Inc.
+</p>
+<p>Bu makalenin tamamının kelimesi kelimesine kopyalanmasına ve
daÄıtılmasına,
+ücret talep etmeksizin, herhangi bir ortamda, bu notu ve yazar hakkı
+bildirisini korumak Åartıyla, dünya çapında izin verilmiÅtir.
+</p>
+
+
+<div class="translators-credits">
+
+<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.-->
+<p><strong>Ãeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p>
+<ul>
+
+<li>
+<a href="http://yzgrafik.ege.edu.tr/~tekrei/";>Tahir Emre Kalaycı</a>
+<a
+href="mailto:address@hidden";><address@hidden></a>,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+ÃiÄdem ÃzÅar,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Birkan SarıfakıoÄlu,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Serkan Ãapkan,
+2009.
+</li>
+
+<li>
+Ä°zlem GözükeleÅ,
+2009.
+</li>
+
+</ul></div>
+
+<p style="margin-top: 1em">Ãevirilerimizde bulmuÅ olabileceÄiniz
+ hataları, aklınızdaki soru ve önerilerinizi
+ lütfen <a href="mailto:address@hidden";>bize bildirin</a>.</p>
+
+<p>Bu sayfanın ve diÄer tüm sayfaların Türkçe çevirileri gönüllüler
+ tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliÄi yüksek
+ bir <a href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak
+ istiyorsanız, <a
href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr";>çalıÅma sayfamızı</a>
+ ziyaret edebilir ya
+ da <a href="mailto:address@hidden";>bize yazabilirsiniz</a>.</p>
+ <p>
+<!-- timestamp start -->
+Son Güncelleme:
+
+$Date: 2010/01/12 21:26:00 $
+
+<!-- timestamp end -->
+</p>
+</div>
+
+<div id="translations">
+<h4>Bu sayfanın diÄer dillere <a
+href="/server/standards/README.translations.html">çevirileri</a>:</h4>
+
+<!-- Please keep this list alphabetical by language code. -->
+<!-- Comment what the language is for each type, i.e. de is German. -->
+<!-- Write the language name in its own language (Deutsch) in the text. -->
+<!-- If you add a new language here, please -->
+<!-- advise address@hidden and add it to -->
+<!-- - /home/www/html/server/standards/README.translations.html -->
+<!-- - one of the lists under the section "Translations Underway" -->
+<!-- - if there is a translation team, you also have to add an alias -->
+<!-- to mail.gnu.org:/com/mailer/aliases -->
+<!-- Please also check you have the language code right; see: -->
+<!-- http://www.loc.gov/standards/iso639-2/php/code_list.php -->
+<!-- If the 2-letter ISO 639-1 code is not available, -->
+<!-- use the 3-letter ISO 639-2. -->
+<!-- Please use W3C normative character entities. -->
+<ul class="translations-list">
+<!-- Catalan -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.ca.html">català</a> [ca]</li>
+<!-- Czech -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.cs.html">Česky</a> [cs]</li>
+<!-- German -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.de.html">Deutsch</a> [de]</li>
+<!-- English -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.html">English</a> [en]</li>
+<!-- Spanish -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.es.html">español</a> [es]</li>
+<!-- Finnish -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.fi.html">suomi</a> [fi]</li>
+<!-- French -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.fr.html">français</a> [fr]</li>
+<!-- Hebrew -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.he.html">עברית</a> [he]</li>
+<!-- Indonesian -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.id.html">Bahasa
Indonesia</a> [id]</li>
+<!-- Dutch -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.nl.html">Nederlands</a> [nl]</li>
+<!-- Polish -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.pl.html">polski</a> [pl]</li>
+<!-- Brazilian Portuguese -->
+<li><a href="/philosophy/shouldbefree.pt-br.html">português do
Brasil</a> [pt-br]</li>
+<!-- Russian -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.ru.html">русский</a> [ru]</li>
+<!-- Serbian -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.sr.html">српски</a> [sr]</li>
+<!-- Tamil -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.ta.html">தமிழ்</a> [ta]</li>
+<!-- Turkish -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.tr.html">Türkçe</a> [tr]</li>
+<!-- Chinese(Simplified) -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.zh-cn.html">简体中文</a> [zh-cn]</li>
+<!-- Chinese(Traditional) -->
+<li><a
href="/philosophy/shouldbefree.zh-tw.html">繁體中文</a> [zh-tw]</li>
+</ul>
+</div>
+</div>
+</body>
+</html>
| [Prev in Thread] |
Current Thread |
[Next in Thread] |
- www/philosophy free-doc.es.html push-copyright-...,
Yavor Doganov <=